Εμφανίζονται 38 τίτλοι με αναζήτηση: Κεντρικές σελίδες στην ευρύτερη περιοχή: "ΚΑΡΔΙΤΣΑ Νομός ΘΕΣΣΑΛΙΑ" .
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Κατηφορίζοντας από το Μοσχάτο θα συναντήσουμε το συνοικισμό του Αγ.
Νικολάου όπου διαμένουν οι εργαζόμενοι στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, έναν μικρό
ναό μέσα σε δασάκι από πεύκα, το εργοστάσιο της ΔΕΗ και τη μικρή τετράγωνης μορφής
τεχνητή λίμνη, ιδανική για ρομαντικούς περιπάτους, τα απογεύματα και τα βράδια.
Σ' αυτή την περιοχή υπάρχουν πολλά κέντρα διασκέδασης.
ΑΜΑΡΑΝΤΟΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 83214
Ανηφορίζοντας από τον κάμπο της Καρδίτσας, 25 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά,
χωρισμένος στον ορεινό όγκο των Αγράφων
βρίσκεται ο Αμάραντος. Καθώς ο επισκέπτης διασχίζει ένα ωραιότερο δάσος από καστανιές,
ξεπροβάλλει το χωριό, κτισμένο αμφιθεατρικά, σε μια χαμηλή πλαγιά και περιτριγυρισμένο
από πυκνό ελατόδασος.O Αμάραντος είναι το πιο κοντινό ορεινό χωριό του Δήμου που
είναι χτισμένο σε υψόμετρο 750 μ. και απέχει 25 χιλιόμετρα από τη πόλη της Καρδίτσας.
Αιχμαλωτίζει τον επισκέπτη, με την πρώτη ματιά. Κόκκινα κεραμίδια,
άσπροι τοίχοι, πράσινο στις αυλές και στους κήπους. Αλλά και όσο πλησιάζει κανείς,
δεν απογοητεύεται. Καθαροί και φροντισμένοι δρόμοι- μερικοί από αυτούς πλακόστρωτοι
- θαυμάσιες πλατείες, μια αίσθηση ομορφιάς. Η εκκλησία και το σχολείο - χωρίς
μαθητές πλέον, τα καφενεδάκια και ο Πλάτανος, η Μαρίτσα αποτελούν σημεία αναφοράς.
Αρκετά συχνά, κυρίως όμως το καλοκαίρι, νέοι άνθρωποι που εγκατέλειψαν το χωριό,
επιστρέφουν. Κλειστά σπίτια ανοίγουν, παιδικά γέλια αντηχούν στους δρόμους, φίλοι
και συγγενείς ανταμώνουν ξανά. Το χωριό ζωντανεύει.
Το φθινόπωρο φέρνει μαζί του μια μελαγχολία. Οι μέρες μικραίνουν,
το φως λιγοστεύει. Είναι ώρα συγκομιδής: σταφύλια, καρύδια, κάστανα. Ακολουθεί
το πάτημα των σταφυλιών, η ιεροτελεστία της απόσταξης του τσίπουρου, οι ετοιμασίες
για τα πρώτα κρύα. Βαρύς και δύσκολος ο χειμώνας, πανέμορφο το χιονισμένο τοπίο.
Καπνός ανεβαίνει από τις καμινάδες, μέσα αναμμένη φωτιά, ιστορίες για τα παλιά,
ψητά κάστανα και ένα ποτηράκι κρασί να ζεσταίνει την καρδιά.
Την άνοιξη ο τόπος μεταμορφώνεται. Δέντρα και λουλούδια ανθίζουν,
μοσχοβολά γλυκά ο αέρας, ένα καθάριο φως λούζει την φύση. Η ζωή κυλά ήρεμα, σε
αρμονική συμβίωση με την φύση, για τους λιγοστούς κατοίκους. Ζεστοί και φιλόξενοι,
πάντα με το χαμόγελο. Ο μόχθος τους πολύς , λίγες οι ανταμοιβές τους. Πέρα και
πάνω από όλα αυτά ο Αμάραντος ζει - χωρίς να μαραίνεται - μέσα στις καρδιές των
ανθρώπων του που δεν αποκόβουν τους δεσμούς τους με την γενέτειρα.
Παλιά ο Αμάραντος λεγόταν Μαστρογιάννη. Το χωριό παλιά υπήρχε 2 χλμ
μακρύτερα από τη σημερινή θέση, που λεγόταν Παλιοχώρι. Από τα μνημεία που συναντάμε
στον Αμάραντο ενδιαφέρον είναι το πέτρινο γεφύρι. Ανατολικά του χωριού, στη θέση
«Γλαβάς», σε απόσταση 3 χλμ. περίπου στο δρόμο προς τη Δαφνοσπηλιά.
ΑΡΓΥΡΙΟ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24450 31512
Το Αργύρι είναι το τελευταίο χωριό του Δήμου Αχελώου, στο νοτιοδυτικό
άκρο του νομού Καρδίτσας, κοντά στα σύνορα με το νομό Ευρυτανίας. Το Αργύρι, που
είναι κτισμένο σε υψόμετρο 650 περίπου μέτρων και σε απόσταση 120 χιλιομέτρων
από την πόλη της Καρδίτσας, είναι αρχαίο χωριό, γνωστό με το σημερινό του όνομα
και κατά τους χρόνους πριν από την Επανάσταση του 1821.
Από τα αξιοθέατα της περιοχής ξεχωρίζει η εκκλησία του Προφήτη Ηλία,
που το μεγαλύτερο μέρος της είναι κτισμένο σε σπηλιά. Επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον
παρουσιάζουν οι δύο παραδοσιακοί νερόμυλοι που σώζονται εδώ -ο ένας μάλιστα λειτουργεί-
και η νεροτριβή στο ρεύμα Πλατανιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νερόμυλος του Αργυρίου
πρόκειται σύντομα να αναπαλαιωθεί με δαπάνη της ΑΕΓΕΚ-Ενέργεια Α.Ε.
Στην κοίτη του ρεύματος Πλατανιά, παραπόταμου του Αχελώου, σχεδιάστηκε
εξάλλου να κατασκευαστεί μικρό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο για να αξιοποιηθούν ενεργειακά
οι υδατοπτώσεις της περιοχής.
Το Αργύρι περιλαμβάνει δύο οικισμούς, τον Μακρύκαμπο Αργυρίου (παλαιά
ονομασία Πράβα) σε υψόμετρο 500 μ. και τη Μεγάλη Πέτρα Αργυρίου (γνωστή με το
όνομα Γράλιτσα μέχρι το 1961) σε υψόμετρο 640 μέτρων.
ΒΡΑΓΚΙΑΝΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Το χωριό Βραγκιανά ή Μικρά Βραγκιανά, έδρα του Δήμου Αχελώου, βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νομού Καρδίτσας στα όρια με το Νομό 'Αρτας και σε απόσταση 105 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα του νομού, την Καρδίτσα. Τα Βραγκιανά είναι κτισμένα σε υψόμετρο 633 μέτρων, στις δυτικές πλαγιές της κορυφής Γαλάτσι της Νότιας Πίνδου. Το χωριό που απλώνεται σε μια πλαγιά, ανάμεσα σε δύο χειμάρους, τον Μπρίτσιο και το Μότσιο, πήρε πιθανά το όνομά του από τη βυζαντινή οικογένεια των Βρανάδων ή από τη λέξη φαράγγι, γιατί σε μερικούς χάρτες αναφέρεται και ως Βρανιανά ή Φραγγιανά. Το φυσικό περιβάλλον του είναι μοναδικό, αφού το χωριό περιτριγυρίζεται από την καταπράσινη Μερμιτζάλα, τον επιβλητικό Κόκκινο Στανό, τον κομψό Σταυρό, το Λάκκο, ενώ στα ανατολικά του χωριού ορθώνεται ο Πύργος. Το ίδιο το χωριό, που περιβάλλεται ολόγυρα από καταστόλιστα εξωκλήσια, είναι αραιοκατοικημένο και αποτελείται από πολλούς συνοικισμούς που έχουν τις δικές τους ενορίες.
ΓΙΑΝΝΟΥΣΑΙΪΚΑ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Σε μια επιγραφή της Αγ. Τριάδας του 1640 αναφέρεται το Καροπλέσι,
ένα χωριό στα ανατολικά της μονής, που περιλαμβάνει τους συνοικισμούς Αγ. Αγαθή,
Νέο Χωριό, Κουκέικα και Γιαννουσέϊκα.
Τα Γιαννουσέϊκα, που παραχωρήθηκαν στην οικογένεια της Μπουμπουλίνας
για την προσφορά της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, λεγόταν Τσιβέσι, ίσως λόγω
του τσιφλικά Τσιβέση, που ζούσε εκεί στα 1800 κατά την παράδοση.
Στον οικισμό των Γιαννουσέϊκων θα βρούμε ένα εκκλησάκι του 1910 και
μια ώρα νότια, ένα άλλο εκκλησάκι κτισμένο το 1608 στη θέση παλαιότερου.
Ούτε το Καροπλέσι ή Καβροπλέσι ή Γιαλίστρα (όπως το αναφέρει ο Πουκεβίλ
το 1700), γλύτωσε από τη μανία των Τούρκων που το έκαψαν το 1823.
Πριν από το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, μετά το Καρπενήσι, ήταν το μεγαλύτερο
χωριό της Ευρυτανίας με 1600 κατοίκους. Το 1932-33 ιδρύθηκε η Φιλοπρόοδος Ένωση
Καροπλεσίου με πρωτοποριακό πρόγραμμα δράσης που συμπεριλάμβανε λαϊκό φαρμακείο,
εξωραϊστικά έργα, μεταφορά του οικισμού ακόμα και λαϊκό δικαστήριο. Στον Β' Παγκόσμιο
από το 1941 ήταν ήδη ελεύθερο. Γερμανοί δεν πάτησαν τα χρώματα του και ο ΕΛΑΣ,
από εκεί προμηθευόταν οπλισμό και εφόδια. Ένα δάσος που προστάτευε το κατολισθένον
έδαφος, καταστράφηκε λόγω άγνοιας από τους ίδιους τους κατοίκους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας
ΓΡΙΜΠΙΑΝΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ο οικισμός Γρυμπιανά Βραγκιανών είναι κτισμένος σε υψόμετρο 440 μ. περίπου στα νοτιοδυτικά των Βραγκιανών, στα όρια του νομού Καρδίτσας με το νομό 'Αρτας. Ο οικισμός είναι κτισμένος δίπλα σχεδόν στον ποταμό Αχελώο, που στην περιοχή αυτή ενδείκνυται για καλοκαιρινά μπάνια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριος 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Αχελώου
ΔΕΝΔΡΟΣ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ο οικισμός Δένδρος Βραγκιανών είναι κτισμένος σε υψόμετρο 240 - 300 μ. περίπου στα βοριοδυτικά των Βραγκιανών, στα όρια με το νομό 'Αρτας. Ο οικισμός, που είναι κτισμένος κοντά στον ποταμό Αχελώο, φιλοξενεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία - αξιοθέατα της περιοχής, την εκκλησία της Γέννησης της Θεοτόκου. Ο ιερός ναός, που συχνά αναφέρεται και με την ονομασία Επισκοπή, είναι σύγχρονης κατασκευής, οικοδομημένος στην ίδια θέση με παλαιότερο που κάηκε, σε επίπεδο μέρος απέναντι από τον οικισμό, κάτω από μεγάλη συστάδα δένδρων φτελιάς.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριος 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Αχελώου
ΚΑΛΥΒΙΑ (Οικισμός) ΠΕΖΟΥΛΑ
Από το Κρυονέρι
ο δρόμος μας οδηγεί ανάμεσα από πυκνή βλάστηση και καταπράσινα λιβάδια, σε δυο
συνοικισμούς με το ίδιο όνομα: Καλύβια. Ανήκουν όμως διοικητικά σε δύο χωριστές
κοινότητες: της Φυλακτής και της Πεζούλας.
Πριν από τη δημιουργία της λίμνης οι κάτοικοι των δύο αυτών οικισμών,
δούλευαν στα χωράφια της Νεβρόπολης και διατηρούσαν εδώ τα καλύβια τους: μονόχωρες
πρόχειρες κατασκευές, από καλάμια και λάσπη όπου αποθήκευαν τα αγροτικά προϊόντα
και τα εργαλεία τους.
Ο πρώτος συνοικισμός, τα Καλύβια Φυλακτής, σκαρφαλώνει στο βουνό κι
ένα ανηφορικό δρομάκι τον συνδέει με το βορεινό τμήμα της Πεζούλας και τον Αι-Γιάννη
της Φυλακτής.
Τα Καλύβια Πεζούλας βρίσκονται ακριβώς μετά το Μεγάλο Ποτάμι. Πρόκειται
για αναπτυσσόμενο οικισμό με πολλές εξοχικές κατοικίες. Στο κέντρο του ο περιφερειακός
διασταυρώνεται με το δρόμο, που οδηγεί στη λίμνη ανατολικά και στην Πεζούλα,
Φυλακτή και Νεράιδα
δυτικά.
Εδώ μπορούμε να αγοράσουμε ή και να γευματίσουμε στις ψησταριές του
πολύ καλό κρέας. Πλάι στη λίμνη υπάρχει αθλητικός χώρος που πρόκειται να εξελιχθεί
σε οργανωμένο κέντρο άθλησης και λίγο πιο κάτω θα βρούμε την πλαζ, ένα αναψυκτήριο
και ένα θερινό πέτρινο θεατράκι μέσα στο δάσος.
Από τα μέσα του '93 λειτουργεί ο κοινοτικός ξενώνας δυναμικότητας
60 κλινών.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας
ΚΑΛΥΒΙΑ ΦΥΛΑΚΤΗΣ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Από το Κρυονέρι
ο δρόμος μας οδηγεί ανάμεσα από πυκνή βλάστηση και καταπράσινα λιβάδια, σε δυο
συνοικισμούς με το ίδιο όνομα: Καλύβια. Ανήκουν όμως διοικητικά σε δύο χωριστές
κοινότητες: της Φυλακτής και της Πεζούλας.
Πριν από τη δημιουργία της λίμνης οι κάτοικοι των δύο αυτών οικισμών,
δούλευαν στα χωράφια της Νεβρόπολης και διατηρούσαν εδώ τα καλύβια τους: μονόχωρες
πρόχειρες κατασκευές, από καλάμια και λάσπη όπου αποθήκευαν τα αγροτικά προϊόντα
και τα εργαλεία τους.
Ο πρώτος συνοικισμός, τα Καλύβια Φυλακτής, σκαρφαλώνει στο βουνό κι
ένα ανηφορικό δρομάκι τον συνδέει με το βορεινό τμήμα της Πεζούλας και τον Αι-Γιάννη
της Φυλακτής.
Τα Καλύβια Πεζούλας βρίσκονται ακριβώς μετά το Μεγάλο Ποτάμι. Πρόκειται
για αναπτυσσόμενο οικισμό με πολλές εξοχικές κατοικίες. Στο κέντρο του ο περιφερειακός
διασταυρώνεται με το δρόμο, που οδηγεί στη λίμνη ανατολικά και στην Πεζούλα,
Φυλακτή και Νεράιδα
δυτικά.
Εδώ μπορούμε να αγοράσουμε ή και να γευματίσουμε στις ψησταριές του
πολύ καλό κρέας. Πλάι στη λίμνη υπάρχει αθλητικός χώρος που πρόκειται να εξελιχθεί
σε οργανωμένο κέντρο άθλησης και λίγο πιο κάτω θα βρούμε την πλαζ, ένα αναψυκτήριο
και ένα θερινό πέτρινο θεατράκι μέσα στο δάσος.
Από τα μέσα του '93 λειτουργεί ο κοινοτικός ξενώνας δυναμικότητας
60 κλινών.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας
ΚΑΡΒΑΣΑΡΑΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ενα άλλο χωριουδάκι στην ίδια περιοχή είναι ο Καρβασαράς χτισμένος
μέσα στο δάσος, ιδανικός για ξεκούραστες διακοπές. Το όνομά του, προέρχεται από
το τουρκικό Καραβάν Σαράϊ το οποίο δήλωνε σταθμό των καραβανιών για ξεκούραση
και ανεφοδιασμό. Δεν αποκλείεται κάτι τέτοιο αφού ο σημερινός Καρβασαράς βρίσκεται
πάνω στη φυσική διάβαση της Πίνδου
για Ηπειρο ή Αιτωλοακαρνανία.
ΚΑΡΙΤΣΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 94769
Από τα παλιά χωριά της Νεβρόπολης μαζί με το Νεοχώρι
και την Κερασιά φαίνεται
να είναι η Καρίτσα η οποία βρίσκεται σε παράκαμψη δυτικά του περιφερειακού δρόμου
της λίμνης. Είναι κτισμένη μέσα σε δάσος και με έδαφος σε έντονες κλίσεις.
Κοντά στο χωριό, λαξεμένο μέσα σε βράχο και σε υψόμετρο 1400 μ., υπάρχει
το Μοναστήρι της Παναγίας της Πελεκητής. Λόγω της μεγάλης του σπουδαιότητας το
1606, με ένα μολυβδόβουλο πατριαρχικό Σιγίλιο του Πατριάρχη Ραφαήλ του Β', η μονή
αναγνωρίζεται ως σταυροπηγιακή δηλαδή υπάγεται απ' ευθείας στο πατριαρχείο Κων/πολης.
Αποτελείται από τον μονόχωρο ναό της αναλήψεως με τοιχογραφίες του 1654 και από
τον Αθωνικού τύπου ναού της Παναγίας με τοιχογραφίες του 1666.
Το μοναστήρι κτίσθηκε πιθανώς πριν από το 1500 από τον μοναχό Πορφύριο
του οποίου το έργο περάτωσε κατά το 1529 ο όσιος Δαμανιός, που καταγόταν από τη
Ράχοβα των Αγράφων της Ευρυτανίας,
όπως εξάλλου αναφέρεται και σε τοιχογραφία της μονής. Αποτελεί αληθινό μουσείο
θρησκευτικής κληρονομιάς, και περιλαμβάνει ξυλόγλυπτο τέμπλο, τοιχογραφίες, Ιερά
Ευαγγέλια, χειρόγραφα, δισκοπότηρα και σκεύη μοναδικά. Σε ένα εκκλησιαστικό βιβλίο
της μονής, αναφέρεται, ότι το χωριό καταστράφηκε στα 1823 από τον Μουσταή Πασά
της Σκόρδας.
Στην Καρίτσα τον Αύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι, όπου ο κόσμος
ξενυχτά στο μοναστήρι και γλεντάει στον περίβολό του καθώς και στη πλατεία του
χωριού. Η εμπειρία για όσους δεν έζησαν κάτι αντίστοιχο είναι μοναδική.
Επιστρέφοντας στον περιφερειακό δρόμο μπορούμε να κάνουμε πικ-νικ
στο χώρο που διαμόρφωσε το Δασαρχείο πλάι στον Καριτσιώτη ποταμό, στον οποίο θα
ψαρέψουμε πέστροφες και καραβίδες.
ΚΑΣΤΑΝΙΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 94240
Η Καστανιά είναι ένα όμορφο επίσης χωριό - θέρετρο σε υψόμετρο 850
μ. μέσα στα έλατα. Η θέση του αρχαίου της κάστρου πιθανόν να ταυτίζεται με εκείνη
της πόλης Μενελαϊδος. Εδώ κοντά βρέθηκαν τάφοι με Ρωμαϊκή τεχνική με οπτόπλινθους
συνδεδεμένους με ασβεστοκονίαμα.
Από την Καστανιά κατάγεται ο Δημ. Γιαννακόπουλος αγωνιστής στην επανάσταση
του 1821 και ο Δημ. Θεολόγου που πολέμησε στις γραμμές του Καραϊσκάκη και υπηρέτησε
υπό τον Ζαραλή και τον Ν. Μπότσαρη. Μετά την απελευθέρωση του 1821 το χωριό ανήκει
στην τουρκική επικράτεια. Στην αποτυχημένη επανάσταση του 1854-55 απελευθερώθηκε
αρχικά από Ευρυτάνες, αλλά οι Τούρκοι, διαλύοντας τα σώματα των επαναστατών, ανακατέλαβαν
την περιοχή ως το 1881.
Σήμερα στο κέντρο του χωριού υψώνεται ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου
με αξιόλογο τέμπλο του 18ου αιώνα και δεσποτικές εικόνες της ίδιας εποχής. Το
τέμπλο ανήκει στην κατηγορία των "κεντητών ή σκαλιστών στον αέρα", όπως αυτά της
Ζωοδόχου Πηγής Απιδιάς και του Αγ. Γεωργίου Ρεντίνας.
Στο χωριό διατίθενται 15 δωμάτια με 30 κλίνες για τους τουρίστες,
ενώ σύντομα θα λειτουργήσει και ο κοινοτικός ξενώνας δυναμικότητας 23 κλινών.
Επίσης οι κατασκηνώσεις μπορούν να φιλοξενήσουν παιδιά τους θερινούς μήνες. Εδώ
λειτουργεί αγροτικό ιατρείο. Παραλίμνια, μέσα σε δασική έκταση το Δασαρχείο διαμόρφωσε
χώρους αναψυχής και κάμπινγκ με ψησταριές, βρύσες, ντους και μικρά πλατώματα για
την εγκατάσταση σκηνών.
Από την Καστανιά μπορούμε να πάμε μέσω Καλλίθηρου
ή και Ραχούλας στην Καρδίτσα.
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 94633
Το Καταφύγι βρίσκεται είκοσι χιλιόμετρα από την πόλη της Καρδίτσας.
Είναι κτισμένο στους πρόποδες της νότιας
Πίνδου στη κορυφή ενός βουνού και έχει 650 μ περίπου υψόμετρο. Είναι ένα από
τα συμπαθή και περιποιημένα χωρία της περιοχής των Αγράφων.
Έχει σφαιρική ορατότητα με αποτέλεσμα να βλέπει κανείς από δεξιά τα βουνά Ίταμο,
Βουλγάρα, Βαρδούσια από αριστερά Καραντάου, πίσω τις κορυφές των Αγράφων (Καράβα,
Νιάλα) και απέναντι τα βουνά Όλυμπο
και Κίσαβο. Στη πραγματικότητα
είναι ένα μπαλκόνι αγναντέματος και ανάπαυσης για κάθε Καταφυγιώτη αλλά και επισκέπτη.
Από το χωριό βλέπει καθένας ολόκληρο το θεσσαλικό κάμπο που άνοιξη και καλοκαίρι
φαντάζει καταπράσινος από τα σπαρτά, ενώ το χειμώνα ντύνεται στα κατάλευκα από
τα παγερά χιόνια.
Την ονομασία του την πήρε, μάλλον από τη θέση του, διότι οι κάτοικοι
των πεδινών περιοχών, κατάφευγαν στις δύσκολες στιγμές τους σ' αυτό, είτε να ζητήσουν
τη χάρη της Παναγίας από το μοναστήρι της Πέτρας, είτε και για να κρυφτούν στις
πολλές και μεγάλες σπηλιές που υπάρχουν στη περιοχή κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας.
Στην αρχαιότητα η περιφέρεια του Καταφυγίου κατοικήθηκε από τους αρχαίους
Δόλοπες, όπως και ολόκληρη η περιφέρεια των Αγράφων. Οι αρχαίοι αυτοί πρόγονοί
μας ζούσαν σε μικρούς οικισμούς και κωμοπόλεις με πρωτεύουσα της Δολοπίας
την Κτημένη. Aλλες πόλεις ήταν η Μενελαίδα
και η Ελλοπία η οποία κατά άλλους τοποθετείται στο Σμόκοβο και κατά άλλους στη
περιοχή Παλαιόκαστρο Καταφυγίου. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι ήταν γενναίοι
πολεμιστές και έλαβαν μέρος με το Βασιλιά τους Φοίνικα στον πόλεμο της Τροίας
υπό τις διαταγές του Αχιλλέα, βασιλιά της Φθίας
στην οποία υπαγόταν διοικητικά τότε η Δολοπία. Οι Δόλοπες ιστορικά έζησαν από
το 1500 π.Χ. μέχρι και τον 1ο αιώνα π.Χ. περίπου. Στη περιοχή του Καταφυγίου σώζονται
μέχρι και σήμερα ερείπια αρχαίων κάστρων των Δολόπων.
Φθάνοντας στο χωριό κάθε επισκέπτης θα παρατηρήσει αμέσως τη χαριτωμένη
διάταξή του, τους πεντακάθαρους δρόμους και τα καλοκτισμένα σπίτια. Οι Καταφυγιώτες
είναι άνθρωποι απλοί και φιλόξενοι, θα σε καλέσουν στο τραπέζι τους να σε κεράσουν
ένα ντόπιο τσίπουρο. Το χωριό χαρίζει στους φυσιολάτρες επισκέπτες του τη δυνατότητα
να ασκηθούν, να ζήσουν στη φύση και να γευθούν τις ποικίλες δυνατότητες που παρέχουν
οι πολλές διαδρομές για πεζοπορία, ψάρεμα στα ποτάμια και να ξεδιψάσουν στις άφθονες
φυσικές πηγές με γάργαρο παγωμένο νερό. Από πλευράς φαγητού μπορείς να γευθείς
ένα σωρό λιχουδιές κάτω από τα γιγάντια πλατάνια στις δυο ψησταριές που βρίσκονται
στις πλακοστρωμένες πλατείες. Επίσης μπορείς να προμηθευτείς ντόπια προϊόντα,
όπως αρνιά, κατσίκια και μοσχάρια ελευθέρας βοσκής, φρέσκα αυγά αλλά και ρίγανη.
Τρία χιλιόμετρα από το χωριό υπάρχει το ιστορικό Μοναστήρι της Πέτρας
το οποίο κτίστηκε το 16ο αιώνα ή και νωρίτερα δηλαδή το 1550 περίπου. Όσον αφορά
την αρχιτεκτονική και το διάκοσμο θεωρείτο ένα από τα σπουδαία επιβλητικά Χριστιανικά
μνημεία. Ο προσκυνητής μέσα στο Ναό της Μονής επιτυγχάνει την επικοινωνία με το
Θεό. Το Καθολικό της Μονής τρίκογχο σταυροειδές με δωδεκάπλευρο τρούλο. Είναι
αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο Ναός αγιογραφήθηκε το 1625 με έξοδα του
Παναγιώτη Κουσκουλά από το χωριό Νεοχώριο, εμπόρου υφαντών προς τα Βαλκάνια. Το
περίτεχνο τέμπλο με το Δωδεκάορτο, τη δέηση και τον Εσταυρωμένο έγινε το 1608
από ζωγράφο με το όνομα Λάμπρος.
Οι εκδηλώσεις που γίνονται στο χωρίο είναι πλούσιες. Κύριοι φορείς
είναι οι πολιτιστικοί σύλλογοι του χωριού, το τοπικό συμβούλιο και ο Δήμος. Το
Πάσχα λίγο μετά την Ανάσταση συγκεντρώνονται όλοι οι χωριανοί έξω από την εκκλησία
και με τις λαμπάδες ανάβουν τον Αφανό. Ο Αφανός είναι ένας μεγάλος σωρός από κέδρα
που κόβουνε από το δάσος τα παιδιά κατά τη διάρκεια τη Μεγάλης Εβδομάδας. Την
δεύτερη ημέρα του Πάσχα γίνεται η περιφορά της εικόνας της Παναγίας της Ιεράς
Μονής Πέτρας γύρω από το χωριό. Ακολουθούν όλοι οι χωριανοί κρατώντας εικόνες
που παίρνουν από τα σπίτια τους. Η εκδήλωση αυτή λέγεται Σίγνα. Τον Αύγουστο γίνονται
οι περισσότερες εκδηλώσεις. Αρχίζουν από τις 10 Αυγούστου με χορούς από χορευτικά
των συλλόγων όπου χορεύουν στη πλατεία του χωριού. Τα χορευτικά συγκροτήματα αποτελούνται
από μικρά παιδιά και από γυναίκες του χωριού φορώντας παραδοσιακές στολές. Επίσης
περιλαμβάνουν θέατρο και διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις.
Η κορύφωση των εκδηλώσεων είναι στις 14 και 15 Αυγούστου που γίνεται
το πανηγύρι. Γιορτάζει η Παναγία της Ιεράς Μονής Πέτρας, γίνεται δοξολογία στο
μοναστήρι και ακολουθεί μεγάλο πανηγύρι στο χωριό με παραδοσιακές ορχήστρες. Επίσης
οι πολιτιστικοί σύλλογοι οργανώνουν διάφορες εκδρομές και κάθε χρόνο τον ετήσιο
χορό τους. Τέλος του Αγίου Νικολάου εορτάζει η εκκλησία του χωριού.
ΚΑΤΑΦΥΛΛΙ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24450 31562
Στο δυτικό άκρο του νομού Καρδίτσας (στα όρια με το νομό 'Αρτας), σε απόσταση 115 χλμ. από την Καρδίτσα και 10 χλμ από τα Βραγκιανά, βρίσκεται το Καταφύλλι, οικοδομημένο σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων. Το χωριό αποτελούσε ξεχωριστή κοινότητα (Κοινότητα Καταφυλλίου) μέχρι το 1998, οπότε ενσωματώθηκε με το νόμο "Καποδίστρια" στο σημερινό Δήμο Αχελώου.
Ακόμα παλαιότερα -μέχρι το 1930- το χωριό ονομαζόταν Σελιπιανά, ονομασία που έλκει την καταγωγή της από τον αρχαίο βασιλιά Σέλιπο. Ο Σέλιπος, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Τίτου Λίβιου, ίδρυσε στο σημείο αυτό μια πόλη -περίπου το 186 π.Χ.- λείψανα της οποίας είναι ορατά σε όλη τη γύρω περιοχή. Πολλοί ιστορικοί θησαυροί φαίνεται να βρίσκονται θαμμένοι ακόμα κάτω από τα χώματα του χωριού, παρόλο που σημαντικά ευρήματα που ανακαλύφτηκαν από τους κατοίκους -αγγεία, λυχνάρια, νομίσματα, κλπ- έχουν ήδη παραδοθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο επισκέπτης μπορεί να δει, κάνοντας μια σύντομη βόλτα στα περίχωρα, απομεινάρια από τα τείχη της πόλης που κτίστηκαν κατά την ελληνιστική περίοδο και λείψανα από οικίες, τάφους και τον πιθανολογούμενο χώρο των ανακτόρων του Σέλιπου.
Στο σημερινό χωριό ο επισκέπτης θα συναντήσει δύο αξιόλογες εκκλησίες, την Αγία Κυριακή, κτισμένη στη θέση παλαιού μοναστηριού του 17ου αιώνα και την Μεταμόρφωση του Σωτήρος που ξεχωρίζει για το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και την εξαιρετική ακουστική της.
Το Καταφύλλι περιβάλλεται από οικισμούς που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του, όπως τα Κελλάρια σε υψόμετρο 680 μ., η Πράβα και η Συκιά σε υψόμετρο 440 μ. και το Αρδάναβο σε υψόμετρο 370 μέτρων.
ΚΕΡΑΣΙΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 92288
Η Κερασιά είναι από τα πιο όμορφα χωριά της περιοχής,των Αγράφων .
Είναι πυκνοκτισμένη πάνω σε βράχο έχοντας πανοραμική θέα, προς το Θεσσαλικό
κάμπο και την πανέμορφη Λίμνη
Πλαστήρα. Β. Δυτικά και Νότια περιβάλλεται από ελατοδάσος, ενώ στα Ανατολικά
της, βρίσκεται καλλιεργήσιμη έκταση, γεμάτη οπορωφόρα δένδρα και ειδικά κερασιά,
όπου ωφείλει και το ονομά της. Εχει έκταση 12.000 στρέμματα από τα οποία, τα μισά
περίπου καλλιεργούνται, ενώ τα υπόλοιπα καλύπτονται από βελανιδιές και έλατα.
Ο οικισμός έχει υψόμετρο 950 μέτρα και σύμφωνα με την απογραφή του 1991 κατοικείται
από 528 κατοίκους.
Η ιστορία του Χωριού μας πηγαίνει πολλούς αιώνες πίσω, σύμφωνα με
ευρήματα συχωριανών μας και την εξέτασή των από ειδικούς αρχαιολόγους. Κατά την
ιστορική του διαδρομή δεν άλλαξε ποτέ όνομα, ούτε την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Το 1605 γνώρισε την μεγαλύτερη καταστροφή από τον κατακτητή, κάηκε ολοσχερώς.
Εκτιμάται ότι ο πρώτος οικισμός εμφανίζεται προ των Αλεξανδρινών χρόνων, αν και
από τους χρόνους αυτούς και μέχρι το 1200 περίπου η ιστορία του χωριού παραμένει
άγνωστη, αφού δεν υπάρχουν εκείνες οι πηγές που θα μας φέρουν στο φως κάποια στοιχεία.
Λέγεται ότι το 1200 - 16 ότι καταστράφηκε το Χωριό και ότι τα χρόνια αυτά ήταν
τα πιο ανθηρά κεφαλοχώρια, αφού έφτασε να κατοικείται από 2000 περίπου κατοίκους.
Την περίοδο αυτή οι κάτοικοι ασχολούνταν με τα υφαντά σε μεγάλο βαθμό,σε
εργαστήρια προβιομηχανικής μορφής, όπως νερόμυλοι , υδροτριβεία, νεροπρίονα ,
μαντάνια, κεραμιδαριά, και σιδηρουργεία που κατασκεύαζαν αγροτικά εργαλεία και
κλειδαριές. Ενα μέρος των κατοίκων ασχολούνταν με την καλλιέργεια μεταξοσκώληκα,
έχοντας δημιουργήσει εμπορικό δρόμο προς Φανάρι και τα Τρίκαλα. Αξίζει να αναφέρουμε
ότι πειραματικά καλλιέργησαν Βαμβάκι και Λινάρι για την κάλυψη των αναγκών της
υφαντουργίας τους.
Η άνθιση της οικονομίας έφερε και τον εξωραισμό των κατοικιών τους
. Ετσι βλέπουμε κατοικίες δυόροφες κτισμένες με πελεκητές πέτρες της περιοχής,
που στη άνω δεξιά τους γωνία φέρουν την ημερομηνία κτήσης τους, και την μορφή
του ιδιοκτήτη τους, τέτοιες μορφές σώζονται και σήμερα. Η ανάπτυξή της σταματά
απότομα το 1600 περίπου, οπότε το χωριό μας καίγεται και καταστρέφεται ολοσχερώς,
από τον τότε Πασά της Λάρισας εκστρατεύοντας προς την Αρτα, ως αντίποινα των απωλειών
του από τους χωριανούς μας. Από την καταλυτική αυτή ημερομηνία και μέχρι το 1700
περίπου οι Κερασιώτες αναγκάζονται να διασκορπισθούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα,
λέγεται ότι φτάσανε και υπάρχουν και μέχρι τις ημέρες μας με το επώνυμο Χατζίδης
στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης.
Περνά όμως έτσι μια περίοδος παρακμής και αργότερα και με την βοήθεια
των κλεφταρματωλών, όπως του Καπετάν Σταμούλη αρχίζει να ξαναδημιουργείται το
χωριό, αλλά μια νέα εκστρατεία των τούρκων το 1797 αναγκάζει τους λιγοστούς κατοίκους
του, να μεταφερθούν μέσα στο δάσος στη θέση Παλαιοχώρι, όπου και σώζονται ακόμη
μερικά κτίσματα. Μετά την παρέλευση ετών άρχισε να ξανακτίζεται στο σημείο όπου
βρίσκεται τώρα, χωρίς όμως ποτέ μέχρι σήμερα να αποκτήσει την παλαιά του αίγλη.
Κατά το έτος 1908 ο πληθυσμός του Χωριού μας ανέρχεται σε 200 οικογένειες.
Την περίοδο αυτή έχουμε και την πρώτη μαζική μετανάστευση προς τις Η.Π.Α περί
των 30 ατόμων. Στους Βαλκανικούς Πολέμους, καθώς και στη Μικρά Ασία πολλά παλικάρια
του χωριού μας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όπως και στο πλευρό του συντοπίτη
Μαύρου Καβαλάρη. Η τρίτη κατά σειρά καταστροφική εποχή για την Κερασιά μας έρχεται
με τον εμφύλιο πόλεμο. Από το 1945 έως και το 1949 περίπου 30 παλικάρια χάνονται
εκατέρωθεν, ριζώνοντας μεταξύ των οικογενειών του χωριού μας, ένα αδυσώπητο μίσος
κάνοντας πολλούς να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς για τις ελληνικές μεγαλουπόλεις
και τη Γερμανία. Η μετανάστευση αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με αποτέλεσμα
το Δημοτικό μας σχολείο, που το 1960 αριθμούσε 120 παιδιά σήμερα να είναι κλειστό.
Οι Κερασιώτες μετανάστες οργανώθηκαν σε Συλλόγους και σήμερα δραστηριοποιούνται
στην Αθήνα, το Βόλο
και την Καρδίτσα. Η δραστηριότητα
που αναπτύσουν στις έδρες τους είναι αξιέπαινη ενώ συγχρόνως προσφέρουν και στα
πολιτιστικά του χωριού, σε εκδηλώσεις, στο πανηγύρι, στο Αντάμωμα που γίνεται
κάθε τρία χρόνια.
ΚΡΥΟΝΕΡΙ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 92466
Αφήνουμε την Κερασιά
με τις ομορφιές της και παίρνουμε ξανά τον περιφερειακό δρόμο με προορισμό το
Κρυονέρι (Στούγκο). Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα χωριά της περιοχής που οι
νέοι δεν εγκατέλειψαν, κι αυτό, γιατί τα κτήματά του είναι πολύ εύφορα.
Τα σπίτια είναι κρυμμένα πίσω από πυκνή βλάστηση, τα νερά άφθονα και
τα κηπευτικά του φρέσκα.
Εδώ έχουμε την ευκαιρία να γεμίσουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου
μας στο μοναδικό βενζινάδικο της περιοχής, στη θέση "Οβρός" να κάνουμε πικ-νικ
στο κατάφυτο δάσος δρυός και ελάτης αλλά και να χρησιμοποιήσουμε τα γήπεδα ποδοσφαίρου,
μπάσκετ και βόλευ. Ακόμα μπορούμε να επισκεφθούμε τον ναό του Αγ. Νικολάου, για
να θαυμάσουμε το τέμπλο της παλιάς εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου που δεν
υπάρχει πλέον.
ΛΑΜΠΕΡΟ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 94269
Το Λαμπερό βρίσκεται στο Νοτιανατολικό άκρο του Δήμου. Η παλαιά του
ονομασία είναι «Τετάγι» και λέγεται ότι κάποτε γνώρισε ημέρες δόξας, αλλά καταστράφηκε
στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην Αντίσταση είχε μεγάλη συμμετοχή, ενώ μετά τον
Πόλεμο πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν. Κάθε Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιούνται
εδώ πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, με αποκορύφωμα τον Πανελλήνιο Διάπλου
της Λίμνης Πλαστήρα. Το χωριό,
λόγω των προβλημάτων με τις κατολισθήσεις, τα τελευταία χρόνια μεταφέρεται στη
θέση Αγιος Αθανάσιος, όπου και θα διαμορφωθεί σε πρότυπο οικισμό. Ο επισκέπτης
μπορεί να φιλοξενηθεί στις δημοτικές τουριστικές εγκαταστάσεις της Παραλίας Λαμπερού.
Η θέα που προσφέρει η περιοχή είναι μοναδική. Τα περήφανα αγραφιώτικα βουνά καθρεφτίζονται
στα ήρεμα και καθάρια νερά της Λίμνης. Εδώ οι επισκέπτες προτιμούν να συνδυάζουν
τη θέα με την τοπική κουζίνα ή τον καφέ τους. Μπορούν επίσης να αγοράσουν και
τοπικά προϊόντα. Οι τολμηροί μπορούν να κολυμπήσουν στη Λίμνη, να κάμουν κωπηλασία,
ποδήλατο νερού και ό,τι άλλο ο Ναυταθλητικός Ομιλος Λαμπερού προτείνει.
ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ (Λίμνη) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ιστορικά στοιχεία
Η λίμνη Πλαστήρα είναι τεχνητή και δημιουργήθηκε στο οροπέδιο της
Νεβρόπολης, με το κλείσιμο της κοίτης του Μέγδοβα,
ενός παραπόταμου του Αχελώου.
Παλιά στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η νησίδα Μορφοβουνίου, υπήρχε μικρή φυσική
λιμνούλα που οι ντόπιοι ονόμαζαν «γούρνα Βαβά».
Αποτελεί σύλληψη ιδέας του Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος το καλοκαίρι
του 1925 παραθέριζε στο μοναστήρι
της Κορώνας και καθημερινά έκανε διάφορες εκδρομές στην ευρύτερη περιοχή της
Νεβρόπολης. Παρατηρώντας την περιοχή συνέλαβε την ιδέα ίδρυσης ενός παραθεριστικού
κέντρου στη θέση «αλώνια» Μπεζούλας,
και στη θέση «Κακαβάκια» τη δημιουργία ενός φράγματος, με σκοπό τη δημιουργία
τεχνητής λίμνης. Το κλείσιμο του Μέγδοβα,
παραπόταμου του Αχελώου,
και στη συνέχεια η εκτροπή του νερού στο Θεσσαλικό κάμπο, θα εξασφάλιζε παραγωγή
ενέργειας αλλά θα έδινε και ζωή στο Θεσσαλικό κάμπο, ο οποίος το καλοκαίρι υπέφερε
από λειψυδρία.
´Αρχισε να καλλιεργεί την ιδέα, και το 1927 οργάνωσε δύο επισκέψεις
στην περιοχή στις οποίες μετείχαν φίλοι του, επιστήμονες σχετικών με το έργο ειδικοτήτων.
Οι εκτιμήσεις όλων ήταν θετικές και με πρωτοβουλία πάντα του Πλαστήρα (ο οποίος
παρακολουθούσε στενά το θέμα), γίνονται από υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας
οι πρώτες μελέτες. Πρώτος ασχολήθηκε ο Ελβετός Louis Senn, ειδικός επιστήμονας
για τα υδραυλικά έργα τον οποίο έφερε κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου και έμεινε στην
Ελλάδα για μια δεκαετία κάνοντας
ανάλογες μελέτες. Το 1932 ακολούθησε άλλη συμπληρωματική μελέτη του μηχανικού
Συράκου, με εντολή του υπουργείου Γεωργίας και η οποία αφορούσε κυρίως τα αρδευτικά
έργα.
Η Κατοχή έφερε πολλά δεινά στον τόπο, το ίδιο και στην περιοχή, η
οποία ταυτίσθηκε με την Εθνική Αντίσταση από την πρώτη στιγμή και πλήρωσε πανάκριβα
το τίμημα της Λευτεριάς. Στη Νεβρόπολη
το 1943 - 44, λειτούργησε αντάρτικο αεροδρόμιο, το οποίο εξυπηρέτησε την επικοινωνία
της κυβέρνησης του βουνού με τους συμμάχους και την κυβέρνηση του Λιβάνου.
Με τη λήξη γερμανικής κατοχής και στα πλαίσια της ανασυγκρότησης της
χώρας, ειπώθηκε ότι θα κατασκευάζονταν και το έργο του Μέγδοβα.
Τελικά επί κυβερνήσεων Πλαστήρα, συμπεριλήφθηκε στο τεχνικό πρόγραμμα του 1951
και ανατέθηκε η μελέτη στην εταιρεία KNAPPEN TIPPETTS ABBETT ENGINEERING co. Toν
Οκτώβριο του 1952 δημοσιεύεται η μελέτη του έργου Ποταμού
Μέγδοβα, ύψους 11,4 εκατ.$ και με κάποιες διαφορές σε σχέση με την μελέτη
Senn, και κυρίως ότι πρότεινε χωμάτινο φράγμα κάτω από το Νεοχώρι
και όχι τσιμεντένιο στα Κακαβάκια.
Το Νοέμβριο του 1953 το Υπουργείο Συντονισμού προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό
για την ανάδειξη της κατασκευάστριας εταιρίας. τελικά σύμβαση υπογράφθηκε με την
Εταιρία OMNIUM LYONNAIS - COTECI co στις 5/5/1955, η οποία άλλαξε τη μελέτη και
υιοθέτησε την αρχική πρόταση.
Το Δεκέμβριο του 1955 ο νεοορκισθείς πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εγκαινίασε
το έργο του Μέγδοβα στο Βλάσδο
(Μοσχάτο), για να ολοκληρωθεί το 1959, χρονιά την οποία κατακλύσθηκε η Νεβρόπολη
με τα νερά και δημιουργήθηκε η λίμνη, αλλάζοντας όχι μόνο την φυσιογνωμία της
περιοχής, αλλά και την ίδια τη ζωή των κατοίκων.
Αν και με σχετικό νόμο προβλέφθηκαν ικανοποιητικές αποζημιώσεις η
δημιουργία της λίμνης είχε αρχικά αρνητικά αποτελέσματα, αφού οι κάτοικοι έχασαν
τα ευφορότερα χωράφια και είδαν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται. Η επικοινωνία
δυσκόλεψε και για τη διευκόλυνσή των κατοίκων ανατολικής και δυτικής πλευράς της
λίμνης και γι’ αυτό δρομολογήθηκε μεγάλη βάρκα. Την παραμονή του Αγίου Νικολάου
(5/12) του 1959, κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αναποδογύρισε στέλνοντας
στο βυθό 20 άνδρες, 17 από το Νεοχώρι,
2 από την Καρύτσα και 1 από
το Μορφοβούνι. Το τραγικό
αυτό δυστύχημα βύθισε με πένθος την περιοχή και συγκλόνισε το Πανελλήνιο.
Σήμερα η λίμνη Πλαστήρα αποτελεί πηγή ζωής για ολόκληρη την Καρδίτσα
και όχι μόνο. Από την λίμνη υδρεύεται η πόλη
της Καρδίτσας και δεκάδες κοινότητες, ενώ το καλοκαίρι τα νερά της φθάνουν
μέχρι τα χωράφια της Λάρισας.
Ως προς την παραγωγή ενέργειας περιορίσθηκε κάπως η σημασία της, ενώ μία άλλη
διάσταση άρχισε να αναδεικνύεται από τα μέσα της δεκαετίας του 80, αυτή του τουρισμού.
Η λίμνη αποτελεί την αιχμή του δόρατος της τουριστικής ανάπτυξης, αφού δέχεται
περισσότερους από 120.000 επισκέπτες ετησίως.
Για να τιμηθεί η μνήμη του μεγάλου πατριώτη και οραματιστή Ν. Πλαστήρα,
το 1984 με απόφαση της ΔΕΗ, η οποία διαχειρίζεται τη λίμνη, μετονομάσθηκε σε λίμνη
Νικολάου Πλαστήρα.
Χαρακτηριστικά της λίμνης
Το βάθος της τεχνητής λίμνης είναι ανομοιογενές στο σύνολό του και
αυτό κυρίως προσδιορίζεται από το ανάγλυφο της περιοχής πριν σκεπασθεί από τα
νερά. ´Eχει μέγιστο βάθος τα 60μ. (κοντά στο φράγμα), μέγιστο πλάτος 4 km,
ενώ το μέγιστο μήκος είναι 14km. Εχει χωρητικότητα 400 εκατομμύρια m3. Το υψόμετρο
της στάθμης της είναι στα 780 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, καθιστώντας την
από τις σπανιότερες ορεινές λίμνες της χώρας μας.
Με το πέρασμα των ετών η λίμνη ανέπτυξε το δικό της οικοσύστημα. Στα
νερά της σήμερα διαβιούν πολλά είδη ψαριών. Εκτός αυτών που προυπήρχαν στον Μέγδοβα,
απέκτησε και νέα όταν τα τελευταία χρόνια εμπλουτίσθηκε με γόνους νέων ειδών.
Τα είδη των ψαριών που υπάρχουν είναι, χέλια (Anguilla anguilla), λαυράκια (Barbus
albanicus), γριβάδια (Cyprinus carpio), πεταλούδα (Carassiuw auratus gibelio),
κορέγονος (Coregonus lavaretus), ασπρόψαρο (Leuciscus cephalus), γλήνι (Tinca
tinca), πέστροφα και άγρια πέστροφα (Salmo gairdneri - Salmo truta).
Στην περιοχή θα συναντήσουμε δεκάδες πουλιά της πανίδας των Αγράφων
αλλά και είδη που διαβιούν στο νερό ή στις άκρες της λίμνης. Ενδεικτικά αναφέρουμε
τους ερωδιούς, μαυρόκοτες, διάφορα είδη γλάρων, ενώ σπανιότερα είναι τα βουτηχτάρια
οι κορμοράνοι. Στα τριχωτά της τοπικής πανίδας μπορούμε να συμπεριλάβουμε τις
αλεπούδες, ελάχιστους λύκους και αγριογούρουνα, ασβούς, νυφίτσες, κλπ.
Από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι το γεγονός ότι
κάθε χρόνο αυξομειώνεται σημαντικά η στάθμη της λίμνης, ανάλογα με τις απαιτήσεις
του νερού για αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες του θεσσαλικού κάμπου. ´Ετσι
το χειμώνα τα νερά συχνά φθάνουν μέχρι το ανώτατο όριο, ενώ τα καλοκαίρια και
ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες υποχωρούν σημαντικά. Τούτο έχει ως επίπτωση να
μην μπορεί να αναπτυχθεί χλωρίδα στις ακτές, να τραυματίζεται πρόσκαιρα η αισθητική
του τοπίου, να μην μπορούν να αναπτυχθούν μόνιμες εγκαταστάσεις στις ακτές. Μια
σειρά από άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα όπως π.χ. η διαχείριση των απορριμμάτων
ήδη αντιμετωπίζονται σε επίπεδο διαδημοτικής συνεργασίας.
Λόγω του εξαιρετικού κάλλους και λόγω της για την προστασία της έχουν
ληφθεί σειρά μέτρων. Ενδεικτικά αναφέρεται η δημιουργία Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου
στην παραλίμνια περιοχή (η οποία πρέπει να πούμε ότι υπερβάλλει και σε κάποια
σημεία είναι εξοντωτική για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής). Επίσης η περιοχή
είναι ενταγμένη στον Ευρωπαικό χάρτη Natura 2000, και προστατεύεται από την ευρωπαική
νομοθεσία. Τέλος στα πλαίσια προστασίας του περιβάλλοντος συντάσσεται από το Πανεπιστήμιο
Αθηνών και άλλους φορείς ειδική περιβαλλοντική μελέτη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πλαστήρα
ΛΟΥΤΡΑ ΚΑΪΤΣΑΣ (Ιαματικές πηγές) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τα λουτρά Καϊτσας θεωρούνται κατάλληλα για νευρολογικές παθήσεις.
Ανήκουν στις κοινότητες Κτημένης
(πρωτεύουσας της αρχαίας Δολοπίας)
και Μακρυρράχης Φθιώτιδας.
Χάρη στις προσπάθειες του δήμου έχει βελτιωθεί σημαντικά η υποδομή τους.
(κείμενο: Π. Τσιαμούρας, Κ. Κοντογεώργου, Α. Αντωνίου)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
της Νομαρχίας Καρδίτσας.
ΛΟΥΤΡΑ ΣΜΟΚΟΒΟΥ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Από τη μια φυσιολατρεία και δροσιά και από την άλλη δυνατότητες θεραπείας
προσφέρονται σε αφθονία στον επισκέπτη. "Βασίλισσα των θειούχων πηγών"
αποκαλείται η λουτρόπολη Σμοκόβου (500 μ. υψ.). Η λειτουργία της χρονολογείται
ήδη από το 1662 με πρωτοβουλία δύο μοναχών της μονής
Ρεντίνας και γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά την εποχή του Αλή Πασά ο οποίος ενδιαφέρθηκε
ιδιαίτερα για την αξιοποίηση των πηγών.
Οι πηγές Σμοκόβου προσελκύουν το ενδιαφέρον επισκεπτών από όλη την
Ελλάδα. Τα ιαματικά νερά των
πηγών ανήκουν στην κατηγορία των θειούχων αλκαλικών με θερμοκρασία που κυμαίνεται
από 29-40° Κελσίου και αναπνευστικού και πεπτικού συστήματος, δερματοπάθειες
και χρόνιες ρευματοπάθειες, για ενδοκρινείς ανεπάρκειες και για γυναικολογικές
παθήσεις. Η θεραπεία των παθήσεων πραγματοποιείται με λουτροθεραπεία, εισπνευσοθεραπεία,
ρινόπλυση και ποσιθεραπεία. Τόσο οι εγκαταστάσεις και το πλήρες συγκρότημα καταστημάτων,
όσο και η συχνή συγκοινωνία με την πόλη
της Καρδίτσας, αλλά και το καταπράσινο περιβάλλον των αγραφιώτικων βουνών
συμβάλλουν στην όμορφη και άνετη παραμονή. Υπενθυμίζεται ότι τα λουτρά λειτουργούν
από 1 Ιουνίου έως 15 Οκτωβρίου.
(κείμενο: Π. Τσιαμούρας)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
της Νομαρχίας Καρδίτσας
- Περιφέρειας Θεσσαλίας
- Ε.Ο.Τ.
ΜΑΡΑΘΟΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24450 31530
Μάραθος είναι το πρώτο από τα χωριά του Δήμου Αχελώου που συναντά κανείς καθώς ταξιδεύει στη Νότια Αργιθέα προερχόμενος από την Καρδίτσα. Το χωριό, που μέχρι το 1998 αποτελούσε ξεχωριστή κοινότητα (Κοινότητα Μαράθου), είναι κτισμένο σε υψόμετρο 650 μέτρων περίπου, στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Καρδίτσας και σε απόσταση 92 χλμ από την πρωτεύουσα του νομού.
Η ονομασία με την οποία ήταν γνωστό το χωριό μέχρι το 1928 ήταν Αραχωβίτσα, στους νεώτερους χρόνους, ωστόσο, μετονομάστηκε σε Μάραθο από το γνωστό φυτό που φυτρώνει σε αφθονία στα βουνά του.
Από τα αξιοθέατα του χωριού ξεχωρίζουν η πλακόστρωτη πλατεία, όαση ανάπαυσης για τον κουρασμένο ταξιδιώτη, και φυσικά η εκκλησία της Αγίας Τριάδας με την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική της.
Ο Μάραθος περιβάλλεται από δύο οικισμούς, τον Μάραθο Β' (ή Μάραθο Στεφανιάδος, όπως ήταν γνωστός μέχρι το 1961) κτισμένο σε υψόμετρο 800 μ. περίπου και το Μελάνυδρο Μαράθο (ή Μπουζιάρικο, όπως ήταν η ονομασία του μέχρι το 1961) κτισμένο δίπλα στον Αχελώο, σε υψόμετρο 480 μέτρων.
ΜΕΣΕΝΙΚΟΛΑΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 95228
Ο Μεσενικόλας είναι γραφικό χωριό με παλαιά και σημαντική ιστορία.
Το αρχαίο του όνομα ήταν Πολίχνα. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας λέγεται ότι κάποιος
"Μεσιέ Νικολά" εγκαταστάθηκε στην περιοχή, φέρνοντας ποικιλίες αμπελιού ανάμεσα
στις άλλες και μια ποικιλία, από την οποία παράγεται μέχρι σήμερα το φημισμένο
Κρασί Μεσενικόλα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη.
Οι κάτοικοι συμμετείχαν σε όλα τα επαναστατικά κινήματα, ακόμη και στην Εξοδο
του Μεσολογγίου, ενώ από εδώ ξεκίνησε η Επανάσταση του 1878, η οποία οδήγησε στην
απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881. Σημαντική ήταν και η προσφορά του χωριού στην
Αντίσταση. Πολλοί σπουδαίοι άνδρες κατάγονται από εδώ.
Κάθε Αύγουστο πραγματοποιείται η "Γιορτή Κρασιού Μεσενικόλα", μια
από τις καλύτερες διοργανώσεις του είδους σε θεσσαλικό επίπεδο. Ο επισκέπτης μπορεί
να επισκεφτεί την όμορφη πλατεία του χωριού με τα αιωνόβια πλατάνια, την παρακείμενη
παλαιά εκκλησία, τα ξωκλήσια του Αϊ - Δημήτρη και της Παναγίας με τις τοιχογραφίες
του ιερομόναχου Σαμουήλ, έργα του 1647, καθώς και το αναψυκτήριο στο χώρο της
Γιορτής Κρασιού. Από τους ντόπιους παραγωγούς μπορεί να αγοράσει ντόπιο τσίπουρο
και κρασί, ακόμη και εμφιαλωμένο από οικογενειακούς αμπελώνες.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ (Μοναστήρι) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Σε μια δεύτερη παράκαμψη του περιφερειακού, μπορούμε να επισκεφθούμε τη γραφικότατη
μονή της Αγ. Τριάδος στον οικισμό της Σιάικας. Από το μοναστήρι σώζεται σήμερα
η τρίκογχη εκκλησία χτισμένη το 1540 περίπου και ζωγραφισμένη το 1641 από δυο
ζωγράφους με το όνομα Ιωάννης.
Η εικόνα της Αγ. Τριάδος χρονολογείται το 1528 (σε ένα Ευαγγέλιο θα βρούμε μια
αφιέρωση από το 1780). Εδώ στη μονή βρίσκεται και η κάρα του Αγ. Στυλιανού του
Παφλαγόνος, την οποία έφερε το 1818 ο Ιερομόναχος Γρηγόριος.
Αργότερα τα κελιά καταστράφηκαν και ανίδεοι επίσκοποι και μάστοροι ασβέστωσαν
τοιχογραφίες και πιθανές επιγραφές. Σήμερα σώζεται το ξυλόγλυπτο τέμπλο, που χρονολογείται
από τον 16ο αιώνα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας
ΜΟΝΗ ΚΟΡΩΝΗΣ (Μοναστήρι) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 95214, 22250
Φαξ: +30 24410 22251
Αποτελεί το σημαντικότερο από ιστορική και καλλιτεχνική άποψη
μνημείο του
Νομού Καρδίτσας, αφού διασώζει ακέραιο το καθολικό του 16ου αιώνα, με την αρχική
διακόσμηση του 1587. Η ζωγραφική αυτή χρηματοδοτήθηκε από τον Ανδρέα Μπούνο, πρόσωπο
άγνωστο από άλλες πηγές, αλλά σημαντικής κοινωνικής επιφάνειας, όπως φαίνεται
από την ενδυμασία του. Στο ναό της Κορώνας, όπως και στα άλλα καθολικά αγιορείτικου
τύπου της περιοχής, είναι εμφανείς οι επιδράσεις του σημαντικότερου πνευματικού
και καλλιτεχνικού φάρου της Δυτικής Θεσσαλίας, της μονής Δουσίκου, τόσο στην αρχιτεκτονική
του, όσο και στη ζωγραφική του μοναχού Δανιήλ, στην οποία ανιχνεύονται σχέσεις
με το έργο του Τζώρτζη στη μονή Δουσίκου.
Εκτός από την αδιάσπαστη διατήρηση της μοναστικής παράδοσης από τον
16ο αιώνα μέχρι σήμερα, που συνετέλεσε στην εδραίωση της φήμης της, η μονή Κορώνας
έγινε επίσης γνωστή λόγω του ότι απετέλεσε το κέντρο λατρείας του τοπικού νεομάρτυρα
μητροπολίτη Σεραφείμ (+1601), του οποίου φυλάσσει την θαυματουργή κάρα.
ΜΟΝΗ ΣΠΗΛΙΑΣ (Μοναστήρι) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24450 31738-9
Φαξ: +30 24450 31739
Η Ιερά Μονή Σπηλιάς υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και
Φαναριοφερσάλων. Είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου σε υψόμετρο 800 μέτρων.
Είναι σα να έχει κρεμαστεί πάνω από τον απότομο βράχο και προκαλεί δέος στον προσκυνητή.
Η Μονή Σπηλιάς έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης
έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή αφού η θέση της είχε
ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Η επαναστατική κυβέρνηση στα 1867 είχε την έδρα
της στην Ιερά Μονή.
Στο χώρο της Ιεράς μονής συναντούμε δύο Ναούς. Ο μικρότερος και παλαιότερος
είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ο μεγαλύτερος που είναι το καθολικόν
της Μονής, τιμάται στη μνήμη της Ζωοδόχου Πηγής. Ο μικρός Ναός πρέπει να κτίστηκε
στα τέλη του 16ου αιώνα και να τοιχογραφήθηκε στις αρχές του 17ου., ενώ το καθολικό
κτίσθηκε στα 1736 και αγιογραφήθηκε λίγο αργότερα.
ΜΟΡΦΟΒΟΥΝΙ (Κωμόπολη) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Το Μορφοβούνι, (παλιά Βουνέσι) είναι από τα μεγαλύτερα χωριά της ορεινής
Καρδίτσας και της λίμνης
Πλαστήρα. Σκαρφαλωμένο στην πλαγιά ενός βουνού περιβάλλεται δυτικά από καστανόδασος
ενώ μπροστά του απλώνεται ολόκληρος ο Θεσσαλικός
κάμπος. Εχει έκταση 27.000 στρέμματα περίπου η οποία ξεκινά από τα ριζά στον
κάμπο μέχρι τη λίμνη Πλαστήρα. Ο οικισμός έχει μέσο υψόμετρο 780μ και ξεχωρίζει
για την πυκνή του δόμηση. Σύμφωνα με την απογραφή του 1991 κατοικείται από 841
κατοίκους.
To 1881 με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας
σχηματίσθηκε ο Δήμος Νεβροπόλεως,
στον οποίο συμμετείχε και το Βουνέσι. Ως ανεξάρτητη κοινότητα (1) πρωτοσυστήθηκε
με το όνομα Βουνέσιον (το) με Βασιλικό Διάταγμα της 29.8.1912. Με μεταγενέστερη
απόφαση (12.3.1928 μετονομάσθηκε και πήρε το περιγραφικό όνομα Ομορφοβούνιον,
(από το Oμορφο + βουνό). Ουσιαστικά όμως διατήρησε όσο ίσως καμία άλλη κοινότητα
το παλιό όνομα και κυρίως αυτό χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα από τους περισσότερους
κατοίκους. Το 1994 το κοινοτικό συμβούλιο ζήτησε την μετονομασία από κοινότητα
Μορφοβουνίου και μετατροπή σε Δήμο "Νικολάου Πλαστήρα". Με την εφαρμογή
του ΠΔ 146/11.5. 95 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 90/19.5.95 τ.Α, με το οποίο καθορίζονται
τα συμβούλια περιοχής και η έδρα τους, το Μορφοβούνι έγινε έδρα του 11ου Συμβουλίου
Περιοχής.Με το σχέδιο "Ι. Καποδίστριας" η κοινότητα καταργείται και
αποτελεί οικισμό του Δήμου Πλαστήρα,
έδρα του οποίου ορίζεται. Τέλος, είναι η έδρα της Αρχιερατικής Περιφέρειας Νεβροπόλεως,
του Συνεταιρισμού Επαγγελματιών Ψαράδων λίμνης Ν. Πλαστήρα, του Συνεταιρισμού
Γυναικών λίμνης Ν.Πλαστήρα, κλπ.
Η ιστορία του χωριού χάνεται στα βάθη των αιώνων, αν και δεν έχει
καταγραφεί ακόμα αφού απόλυτο σκοτάδι επικρατεί όχι μόνο για την ελληνιστική και
Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά και για τη Βυζαντινή. Είναι όμως απολύτως βέβαιο ότι στην
περιοχή υπήρχαν διάφοροι οικισμοί και αυτό το μαρτυρούν διάσπαρτα στην ευρύτερη
περιοχή αρχαία μνημεία. Λέγεται ότι το Βουνέσι ως χωριό προϋπήρξε στα ριζά του
κάμπου, στην περιοχή της Ράζιας, με άγνωστο όνομα. (Επτά περίπου Κμ από τη Μητρόπολη
και προς τα Κανάλια). Στη σημερινή του θέση τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι
δημιουργήθηκε από μετακίνηση του πληθυσμού την εποχή περίπου στα τέλη του 13ου
- αρχές 14ου αι. Η παράδοση θέλει τη μετακίνηση για λόγους επιδημίας, αλλά θα
πρέπει να συνεκτιμηθούν οι λόγοι ασφάλειας καθώς και έλλειψης νερού.
Για το όνομα Βουνέσι δημοσιεύθηκαν μέχρι στιγμής δύο εκδοχές σύμφωνα
με τις οποίες έχει αρβανιτοβλάχικη προέλευση. Η πρώτη εκδοχή θέλει να προέρχεται
από Vone+τσ(ι)ε = Βονέτσ(ι)ε > Βονέτσ(ι)> Βουνέτσ'(ι) > Βουνέσι. Βουνέσι = χωριό
που ιδρύθηκε κάπως αργά, όψιμα, δηλαδή είναι νέο, Νεοχώρι. Η δεύτερη να προέρχεται
από το Bene + τσ(ι)ε = Μπενέτσε > Μπενέτσ(ι)' Βενέσ' > Βενέσι> Β'νεσ' > Βουνέσ'>
Βουνέσι, καλό χωριό, καλός τόπος.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας η περιοχή των Αγράφων εξασφαλίζει ένα
είδος αυτονομίας, η οποία επαναβεβαιώθηκε και αργότερα με τη γνωστή Συνθήκη του
Ταμασίου που υπογράφηκε στο ομώνυμο τότε χωριό στις 10.5.1525. Σύμφωνα με αυτή
οι κοινότητες των Αγράφων είχαν το αυτοδιοίκητο, απαγορεύονταν να κατοικούν Τούρκοι
στην περιοχή και διασφαλίζονταν η ελεύθερη επικοινωνία μεταξύ πεδινών και ορεινών
περιοχών και η ελεύθερη κίνηση των πληθυσμών, ιδιαίτερα των κτηνοτρόφων. Ετσι
το χωριό γίνεται πόλος έλξης και για ένα πρόσθετο λόγο αφού προσφέρεται η εκμετάλλευση
ταυτόχρονα βουνού και κάμπου, όπως π.χ. οι κτηνοτρόφοι. Εδώ σταματούν διάφοροι
επαγγελματίες και τεχνίτες, όπως κτίστες από την Ηπειρο, κλπ. Η δυνατότητα της
εύκολης πρόσβασης και της οικονομικής συναλλαγής με τον τουρκοκρατούμενο κάμπο
και ταυτόχρονα, η ελευθερία που παρείχαν τα αγραφιώτικα βουνά. Ο οικισμός ενισχύθηκε
κατά καιρούς από αρκετούς κυνηγημένους από την τουρκική εξουσία και πολύ αργότερα
από τους διωγμούς των Ελλήνων που έκανε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων. Αρκετοί ήταν
κλέφτες χρησιμοποίησαν την περιοχή για λημέρια μόνιμα ή περιστασιακά και αυτό
το μαρτυρούν αρκετά κυριώνυμα από ονόματα κλεφτών όπως π.χ. "Τσιούκα", "Λίβινη",
"Κελεπούρη", "Γεροθανάση", "Γιουργούση" κλπ.
Οι κάτοικοι ξεχωρίζουν για την ανυπακοή, τη λεβεντιά, το τραγούδι
και προπαντός τη φιλοξενία. Στη διαδρομή του χρόνου συμμετέχουν σε όλους τους
εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και τα επαναστατικά κινήματα των Αγράφων, γι’ αυτό
το χωριό γνώρισε κατ΄επανάληψη σφαγές και καταστροφές. Η σημαντικότερη πιθανολογείται
στην περίοδο των Ορλωφικών, (1770) οπότε το χωριό καταστράφηκε και ο πληθυσμός
σφαγιάσθηκε. Στη θέση "Στεφάνι" ο Καραϊσκάκης είχε μόνιμη σκοπιά, καθώς
και παλικάρια απ’ το χωριό. Οι βουνεσιώτες συμμετείχαν στους Βαλκανικούς πολέμους,
τη Μικρασιατική εκστρατεία, το έπος του ΄40, και κυρίως είχαν μεγάλη συμμετοχή
στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας γι’ αυτό βαρύτατο φόρο. Το διάστημα της κατοχής
και του εμφυλίου γνώρισε αλλεπάλληλες καταστροφές, με σημαδιακή χρονιά το 1943.
Την άνοιξη αυτής της χρονιάς βομβαρδίστηκε απ’ τους Ιταλούς, ενώ τον Ιούνιο οι
ίδιοι πυρπόλησαν το άδειο απ’ τους κατοίκους χωριό, καίγοντάς το απ’ άκρου σ’
άκρο, με εξαίρεση τις εκκλησίες, ενώ εκτέλεσαν σχεδόν όλους όσους βρήκαν στο δρόμο
τους. Αρχές Δεκέμβρη του ‘43 δέχεται ξανά την επιδρομή των Γερμανών που επιχείρησαν
να το κάψουν ξανά, αλλά ο βροχερός καιρός και η πυκνή ομίχλη περιόρισαν κάπως
τις ζημιές.
Ο εμφύλιος πόλεμος αποδείχθηκε η χειρότερη καταστροφή αφού εκτός από
τόπος συγκρούσεων δεκάδες νέα παλικάρια (περισσότερα από 100) χάθηκαν στον αδελφοκτόνο
αυτό πόλεμο και τραυμάτισαν βαθιά και δίχασαν την κοινωνική ζωή του χωριού. Για
κάποιο διάστημα ο πληθυσμός μετακινήθηκε σε προσφυγικούς καταυλισμούς στη Μητρόπολη
και άλλα χωριά, ως "ανταρτόπληκτοι", και αρκετοί ήταν που δεν ξαναγύρισαν
πίσω μεταναστεύοντας.
Βέβαια η ιστορία της μετανάστευσης ακολουθεί αυτή των υπόλοιπων περιοχών
της Ελλάδας, πόσο μάλλον στις ορεινές περιοχές. Στις αρχές του 20ου αι. αρκετοί
Βουνεσιώτες μετανάστευσαν κυρίως στην Αμερική. Από αυτούς αρκετοί πλούτισαν και
βοήθησαν το χωριό με τον τρόπο τους, χρηματοδοτώντας ανακαίνιση εκκλησιών, δωρεές
και ρουχισμό σε περιπτώσεις ανάγκης.
Η κατασκευή του φράγματος και η κάλυψη της Νεβρόπολης από τα νερά
της λίμνης, στέρησε από τους κατοίκους κάποιες εύφορες εκτάσεις με αποτέλεσμα
να πληγεί η τοπική οικονομία. Την δεκαετία του ‘60 πολλοί μετανάστευσαν στην Δυτική
Ευρώπη και κυρίως σε Γερμανία και Σουηδία. Την δεκαετία του ’70 η μετανάστευση
πήρε μορφή επιδημίας και η κοινότητα γνώρισε πρωτοφανή πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1961 η κοινότητα αριθμούσε 1.461 κατοίκους, ενώ το
1991 παρουσιάζει μόλις 841 την στιγμή που οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους
είναι 1.585!
Οι μετανάστες αποτελούν σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης του χωριού,
αφού από το 1976 είναι οργανωμένοι σε Συλλόγους Μορφοβουνιωτών στην Αθήνα, το
Βόλο και την Καρδίτσα. Οι Σύλλογοι εκτός απ’ τις εκδηλώσεις που οργανώνουν στην
έδρα τους για τη διατήρηση των δεσμών των μελών τους, παρουσιάζουν έντονη δραστηριότητα
και στο χωριό. Στα εικοσιδύο χρόνια λειτουργίας έκαναν σημαντικά έργα υποδομής
όπως την ανέγερση π.χ. του Πολιτιστικού Κέντρου, και άλλα έργα εξωραϊσμού. Καταλυτική
είναι η συμβολή τους στην οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων. Από το 1987 στην Αθήνα
εκδίδουν τριμηνιαία ανελλιπώς πολυσέλιδη εφημερίδα, την "Βουνεσιώτικη Φωνή".
Η Κοινότητα έχει αναδείξει κατά καιρούς σημαντικούς άνδρες με προσφορά
στην ιστορία, τα γράμματα και τις τέχνες καθώς και δεκάδες επιστήμονες. Αξίζει
ενδεικτικά να αναφερθεί ότι σε τούτο τον τόπο έχουν τις ρίζες τους σπουδαίοι άνδρες,
όπως ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο γνωστός συγγραφέας Αντώνης Σαμαράκης, ο ζωγράφος
Δημήτρης Γιολδάσης, αλλά και άλλοι λιγότερο επώνυμοι αλλά με σημαντική προσφορά,
όπως ο Κώστας Καφαντάρης, (ο Νικηταράς της Αντίστασης), ο στρατηγός Θ.Πετζόπουλος,
ο ζωγράφος Αρης Σαμαράκης, ο παλιός τραγουδιστής δημοτικών τραγουδιών Γιώργος
Νάκος (και ηθοποιός της επιθεώρησης), άλλοι τραγουδιστές δημοτικών τραγουδιών
όπως οι αφοί Σκούφη στη Θεσσαλονίκη, ο Δ. Κατοίκος στην Αθήνα, κλπ.
Τουριστικά η κοινότητα δεν έχει αναπτυχθεί, όμως το Πάσχα και κυρίως
τον Αύγουστο σφύζει από ζωή, χάρη στους ξενιτεμένους που επιλέγουν το χωριό για
διακοπές. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται σοβαρές προσπάθειες για την δημιουργία
υποδομών, Ηδη η Κοινοτική Επιχείρηση Μορφοβουνίου ολοκληρώνει την κατασκευή κοινοτικού
Ξενώνα και τέλος του 2000 θα δοθεί σε χρήση
ΜΟΣΧΑΤΟ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Tο Μοσχάτο, ένα από τα πιο όμορφα και γραφικά χωριά της περιοχής και
πατρίδα του λογοτέχνη Σεραφείμ Τσιτσά. Στην αρχή του χωριού υπάρχει παλαιό πέτρινο
γεφύρι, καθώς και ένα από τα ομορφότερα καλντερίμια (το χασομέρι), που οδηγεί
στην πλατεία. Στα ριζά του χωριού βρίσκεται το Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο και η
αναρρυθμιστική λίμνη, ενώ απέναντί της πρόσφατα ανακαλύφθηκε ο Ναός του Απόλλωνα,
σημαντικό μνημείο της Αρχαιότητας. Πάνω από το Μοσχάτο βρίσκεται το Τσαρδάκι,
περιοχή με εξαιρετική θέα προς τη Λίμνη και τον Κάμπο. Εδώ στα χρόνια της Υστερης
Τουρκοκρατίας συνερχόταν το «Βουλευτήριο των Αγράφων». Σήμερα είναι ένα από τους
καλύτερους σταθμούς για να γνωρίσει κάποιος τη ντόπια κουζίνα. Χωριό της αμπελουργικής
ζώνης, οφείλει το όνομά του στην ποικιλία μοσχάτου σταφυλιού. Διαθέτει κρασί,
όμορφες ταβέρνες μέσα στο χωριό, στην περιοχή του Υδροηλεκτρικού Εργοστασίου και
στο Τσαρδάκι.
ΜΟΥΧΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Επιστρέφοντας πάλι στον περιφερειακό δρόμο συνεχίζοντας το δρόμο μας
ανατολικά φθάνουμε στη Μούχα, η οποία διοικητικά ανήκει στη Καστανιά. Πρόκειται
για ένα χωριουδάκι με θέα στη λίμνη όπου υπάρχουν καφενεία και ένας ιδιωτικός
ξενώνας. Από εδώ μπορούμε να κατέβουμε προς τον παραλίμνιο χώρο, που φθάνει ως
το ύψος της Καστανιάς. Μπροστά μας διακρίνουμε το νησάκι Νιάγκα, που εξελίσσεται
σε αξιόλογο εκτροφείο θηραμάτων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Καρδίτσας
ΜΠΕΛΟΚΟΜΙΤΗΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 93092
Συνεχίζοντας στον περιφερειακό δρόμο η θέα είναι πάντα εντυπωσιακή
και η βλάστηση λόγω του υψομέτρου αλλάζει. Ο δρόμος τώρα διασχίζει δάσος με έλατα.
Στα όρια των χωριών Νεοχωρίου
- Μπελοκομύτη, το Δασαρχείο έχει διαμορφώσει έναν πολύ όμορφο χώρο για πικ-νικ,
γήπεδο μπάσκετ, βόλεϋ κ.λπ.
Στο ύψος του Μπελοκομύτη η λίμνη σχηματίζει πολλούς κόλπους και το
δάσος κατεβαίνει ως τις όχθες της δίνοντας μαγευτική όψη στο τοπίο.
Στον κεντρικό ναό του χωριού μεταξύ των κειμηλίων που προέρχονται
από ναούς της περιοχής, αρκετά ενδιαφέρουσες είναι οι τρεις ξυλόγλυπτες εικόνες,
οι οποίες θυμίζουν την επιλεγμένη ξυλογλυπτική τέχνη των τέμπλων: Του Αγ. Γεωργίου,
της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας και πιθανώς της Αγ. Παρασκευής.
Ενδιαφέρουσα περιοχή στο Μπελοκομύτη είναι το "φαράγγι του Κερεντάν",
μια ρεματιά απέναντι από το χωριό με πλούσια δάση ελάτης, οξυάς και βελανιδιάς
και χειμάρρους με γάργαρα νερά.
Στο Μπελοκομύτη υπάρχει ιχθυοτροφείο, το οποίου ο ιδιοκτήτης διατηρεί
και ταβέρνα προσφέροντας φρεσκότατες και νοστιμότατες λόγω καθαρότητας του νερού
πέστροφες.
Συνεχίζοντας το δρόμο μας και λίγο πριν φθάσουμε στο φράγμα μπορούμε
να πάρουμε ένα μονοπάτι, για να ανέβουμε στο Παρατηρητήριο στη θέση "Παλιομονάστηρο"
όπου υπάρχουν τα ερείπια παλαιού μοναστηριού. Από εκεί αγναντεύουμε τη λίμνη και
όλο το Θεσσαλικό κάμπο, μέχρι τον 'Ολυμπο.
ΝΕΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΝΕΒΡΟΠΟΛΗ ΑΓΡΑΦΩΝ
Τηλέφωνο: +30 24410 93344
Για να φτάσουμε στο Νεοχώρι πρέπει να επιστρέψουμε στα Καλύβια και
να συνεχίσουμε πάνω στον περιφερειακό δρόμο στα νότια. Το Νεοχώρι είναι ένα χωριό
απλωμένο στην πλαγιά με πολλούς "μαχαλάδες" και καταπληκτική θέα προς την λίμνη.
Η ονομασία Νεοχώρι και παράλληλα η ύπαρξη των τοπωνυμιών "παλιοχώρι"
και "κτίρια" μας παραπέμπουν στην υπόθεση, ότι υπήρξε κάποιος παλαιότερος οικισμός
ο οποίος για κάποιο λόγο διαλύθηκε και στη θέση του ιδρύθηκε το Νέο Χωριό (Νεοχώρι).
Η υπόθεση αυτή φαίνεται να επαληθεύεται, έστω και με αυτό τον ιδιόρρυθμο τρόπο
από την προφορική παράδοση, η οποία καλύπτει τα κενά των ιστορικών στοιχείων που
διαθέτουμε προς το παρόν για την περιοχή. Κατά την προφορική παράδοση λοιπόν,
οι οικισμοί της Δυτικής πλευράς της λίμνης γνώρισαν μια φοβερή επιδημία η οποία
ανάγκασε τον πληθυσμό να εγκαταλείψει τους μολυσμένους χώρους και να μετοικήσει
σε νέους οικισμούς. Η επιδημία αυτή, κατά την παράδοση ήταν η πανούκλα.
Έτσι, το Νεοχώρι μετακινήθηκε νοτιοανατολικά, η Φυλακτή
(παλαιά ονομασία Σιρμινίκ) εγκατέλειψε τον παλαιότερο οικισμό Πολιάνα και μετακινήθηκε
δυτικά.
Επίσης εγκαταλείφθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς η Μπελάγια, ο οικισμός
ανάμεσα στην Πεζούλα
και στο Νεοχώρι της οποίας τα κατάσπαρτα ερείπια είναι ακόμα εμφανή. Η ίδια επιδημία
αποδίδεται και σε άλλους εγκαταλειμένους οικισμούς όπως Μπελοκομύτη, Κρυονέρι
κ.ά.
Έτσι όμως δεν έχουμε καμιά πληροφορία σχετική με χρονολογίες, με αποτέλεσμα
οι προσεγγίσεις να γίνονται με έμμεσο τρόπο.
Αφού λοιπόν το Νεοχώρι εμφανίζεται ως Κεφαλοχώρι στα 1526, η πανώλη
που ερήμωσε κατά την παράδοση το Παλιοχώρι και την Μπελλάγια πρέπει να προηγήθηκε
κατά ένα τουλάχιστον αιώνα, ίσως και παραπάνω.
Σ' αυτά τα χρόνια, τέλη του 14ου αιώνα, έχουμε την εμφάνιση μιας επιδημίας
τεκμηριωμένης ιστορικά, που ερήμωσε αρκετές περιοχές της χώρας και δεν αποκλείεται
να είναι η ίδια που έπληξε και την περιοχή της Νεβρόπολης.
Με τη συνθήκη του Ταμασίου στα 1525 το Νεοχώρι ορίστηκε πρωτεύουσα
των Αγράφων. Επιπλέον ήταν η έδρα της επισκοπής Φαναρίου και Νεοχωρίου, η οποία
άκμασε από τον 14ο αιώνα μέχρι την επανάσταση του '21.
Το Νεοχώρι κατά τον 16ο και 17ο αιώνα έφθασε στο απώγειο της ακμής
του. Ενδεικτικές είναι οι μαρτυρίες για τις δυο πλούσιες οικογένειες του Παναγιώτη
Κουσκουλά και Παναγιώτη Μορφέση, οι οποίες χρηματοδότησαν την αγιογράφηση αρκετών
ναών της ευρύτερης περιοχής των Αγράφων αλλά και άλλων κοινοφελών έργων.
Κατά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο εδώ μετέφερε το στρατηγείο του ο σύνδεσμος
της Συμμαχικής Αποστολής μετά την Καταστροφή της Νεράϊδας.
Η δημιουργία της λίμνης έπληξε κύρια τον οικισμό αυτό ο οποίος είχε
τις μεγαλύτερες ιδιοκτησίες στο οροπέδιο της Νεβρόπολης με αποτέλεσμα η παρακμή
του στο εξής είναι ραγδαία. Στην λίμνη πνίγηκαν 22 Νεοχωρίτες κατά την μετακίνησή
τους με καϊκι στις 6-12-1960 και η περιοχή βυθίστηκε στο πένθος. Από τότε στο
χωριό δεν χορεύουν πια τους περίφημους Πασχαλινούς τριπλούς χορούς.
Εδώ μπορούμε να επισκεφθούμε τον μονόχωρο ναό του Αγ. Νικολάου με
νάρθηκα στη δυτική πλευρά και εξωνάρθηκα στη βόρεια. Από τις τοιχογραφίες του
σήμερα σώζονται μόνον τμήματα διαφόρων εποχών του 16ου και 17ου αιώνα.
Σήμερα στο χωριό κατασκευάζονται δύο ξενώνες και ήδη λειτουργούν κατασκηνώσεις,
ενώ μπορεί να βρει κανείς δωμάτια για ενοικίαση.
ΝΕΟΧΩΡΙΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ο οικισμός Νεχώρια ή Νεοχώρια Βραγκιανών είναι κτισμένος δίπλα στον Αχελώο σε υψόμετρο 420 μ. περίπου, στα όρια με το νομό 'Αρτας. Πολύ κοντά στον οικισμό, στη θέση Βαττερή βρίσκεται η μία περαταριά, το χειροκίνητο δηλαδή τελεφερίκ που χρησιμοποιείται για τη διάβαση του ποταμού Αχελώου.
ΝΕΡΑΪΔΑ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Στην επιστροφή μας πριν τα Καλύβια, και λίγο πριν φθάσουμε στον οικισμό
θα ανηφορίσουμε στη Νεράϊδα, το προπολεμικό θέρετρο των Καρδιτσιωτών, που το 1943
κάηκε από τους Γερμανούς και μετά τον πόλεμο ξαναχτίστηκε από τα μέλη του ομώνυμου
οικοδομικού συνεταιρισμού, όπου ανήκει.
Η Νεράϊδα, σε υψόμετρο 1200 μ. και μέσα στα έλατα, προσφέρει μια καταπληκτική
θέα προς τη λίμνη και το Θεσσαλικό κάμπο. Το μάτι μας φθάνει ως τον Όλυμπο, όταν
η καθαρότητα της ατμόσφαιρας το επιτρέπει.
Στο κέντρο του οικισμού πλάι στην μικρή πλατεία λειτουργεί ξενώνας
12 κλινών, που συγχρόνως "δουλεύει" και σαν παντοπωλείο και εστιατόριο.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο λειτούργησε τυπογραφείο και στο σπίτι
του Ν. Πλαστήρα είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του ο Αγγλος λοχαγός Ντ. Χάμσον.
Η Νεράϊδα εκείνη την εποχή ήταν η έδρα του αρχηγείου του ΕΛΑΣ.
Το δάσος με τα έλατα προσφέρεται για όμορφους περιπάτους ως τη βρύση
του Αλεξανδρή αλλά και ως τα γειτονικά χωριά, την Πεζούλα
και το Νεοχώρι.
Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας
ΠΕΖΟΥΛΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Στα Καλύβια θα παρακάμψουμε τον Περιφερειακό, για να πάρουμε το δρόμο
δυτικά πλάι στο Μεγάλο Ποτάμι προς την Πεζούλα.
Αλλά στο ενδιάμεσο των δύο χωριών είναι σκόπιμο να επισκεφθούμε το
ναό του Αγ. Παντελεήμονα, μια τρίκογχη καμαροσκεπαστή εκκλησία, που βρίσκεται
μέσα σε πυκνό δάσος με ωραιότατη θέα προς τη λίμνη. Κτίσθηκε τον 16ο αιώνα, αλλά
ανακαινίσθηκε σε κάποιον βαθμό τον 18ο αιώνα.
Η Πεζούλα, είναι κτισμένη στις όχθες του Μεγάλου Ποταμού, μέσα στο
πράσινο και διαθέτει αγροτικό ιατρείο. Κοντά στο ποτάμι υπάρχει ένας γραφικότατος
νερόμυλος. Την πρώτη μαρτυρία για το χωριό την έχουμε έμμεσα στα τέλη του 16ου
αιώνα: Από εδώ κατάγεται ο Αγ. Σεραφείμ, ηγούμενος της Μονής Κορώνας και αργότερα
αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, για τον οποίο γνωρίζουμε ότι πήρε ενεργά
μέρος στην επανάσταση του 1600 του Διονυσίου Σκυλοσόφου, συνελήφθη από τους Τούρκους
βασανίστηκε και απαγχονίστηκε. Η κάρα του φυλάσσεται στη Μονή Κορώνας.
ΠΛΑΓΙΑ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Ο οικισμός Πλάγια Βραγκιανών είναι κτισμένος στις πλαγιές της Μερμιτζάλας σε υψόμετρο 740 μ. περίπου. Εδώ βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της ευρύτερης περιοχής, η Ιερή Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
ΠΟΡΤΙΤΣΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 55650
Λίγο πριν φθάσουμε στη Μητρόπολη ένας δρόμος νότια μας οδηγεί στην
Πορτίτσα, (παλαιά ονομασία Πορτή). Είναι ένα χωριουδάκι με όμορφα σπίτια και γραφικά
στενά δρομάκια, που ανήκει στο Δήμο Νεβροπόλεως. Θα επισκεφθούμε το λαογραφικό
μουσείο, θα ξεκουραστούμε στη γραφική του πλατεία.
Τέλος επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο, συνεχίζουμε προς την Μητρόπολη
και από εκεί στην Καρδίτσα.
ΡΑΧΟΥΛΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 83202
Η Ραχούλα αποτελεί το ανατολικό τμήμα του Δήμου Ιτάμου. Το Δ.Δ. Ραχούλας
αποτελείται από τους οικισμούς Ραχούλα, Ζωγρί, Παλαιοζωγλώπι και Ίταμος. Απέχει
από τη Καρδίτσα 17 χιλιόμετρα με καλό δρόμο και το κέντρο του χωριού βρίσκεται
σε υψόμετρο 350 μ.
Ο πληθυσμός του Δ.Δ. Ραχούλας κατά την τελευταία απογραφή 2001 είναι
Σύνολο 805 κάτοικοι
Ραχούλα 464 κάτοικοι
Παλαιοζωγλώπι 30 κάτοικοι
Ζωγρί 66 κάτοικοι
Ίταμος 45 κάτοικοι
Η έκταση της περιοχής από βορρά προς νότο είναι 20 χιλ. περίπου και
εκτείνεται από τα όρια του Καλλιθήρου
μέχρι τη κορυφή Τσιούκα του Ίταμου.
Από τη δύση προς την ανατολή η έκταση κατά μέσο όρο είναι 5 χιλ.
Ο νότος καλύπτεται από την ελατόφυτη οροσειρά του Ιτάμου (1540) και
η δύση από τη μακρόστενη οροσειρά Νεράιδα - Προσήλια - Δεντράκος , η οποία διακόπτεται
στη θέση Γεφύρι Κατσαρού από το ρέμα Λαπατά, για να συνεχιστεί δυτικότερα προς
την ίδια κατεύθυνση από Θεολόγη - Κοντύλη μέχρι τη διασταύρωση του δρόμου προς
το Καταφύγι. Ανατολικά
από νότο προς βορρά η περιοχή περικλείεται από την οροσειρά Ντέλη - Τούρλα - Καντή
- Φραγκομαγούλα μέχρι Ζωγρί, ενώ από το βορρά η λεκάνη του Ξηρόκαμπου κλείνεται
από τη χαμηλή οροσειρά Πετροβούνι. Κύριος ποταμός της περιοχής είναι ο Καράμπαλης,
που έχει τις πηγές του στον Ίταμο και συνεχίζει τη ροή του από το νότο έως το
βορρά στα δυτικά άκρα της περιοχής. Στη διαδρομή του συμβάλλουν σ' αυτόν τα ρέματα
Μπαλτά, Τούρλα, Λαπάτα, Καταφυγώτικο και Λυγαρόρεμα.
Η κορυφή της Τσιούκας, η Φραγκομαγούλα, ο Θεολόγης και η Κούλια Ιτάμου,
προσφέρουν θέα τόσο προς το θεσσαλικό κάμπο όσο και προς τα βουνά της Ευρυτανίας,
των Αγράφων και τη Λίμνη
Πλαστήρα. Οι πηγές από τις οποίες υδροδοτείται το χωριό είναι αρκετές και
υπάρχουν και αναξιοποίητες ιαματικές πηγές. Το Ραχουλιώτικο ποτάμι σε απόσταση
2 χλμ. από τη Ραχούλα πηγάζει από τις πλαγιές του Ιτάμου και έχει μικρού μεγέθους
λαδούσες το ψάρεμα των οποίων κατά τους θερινούς μήνες με αγκίστρι, αποτελεί ενδιαφέρον
σπορ για ερασιτέχνες ψαράδες. Το δάσος Ιτάμου ανήκει κατά κυριότητα από το 1923
στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ραχούλας (Κοινότητα πρώτα). Υπάρχουν εκτάσεις εκλεκτής
ελάτης, ελάτης-δρυός, δρυός, καστανιάς και διαθέτει πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
Η αρχική θέση του χωριού πρέπει να ήταν στην περιοχή της Τούμπας,
το Παλιοκκλήσι και τη γύρω περιοχή Ταμπούρια και Καρούτα. Η πρώτη μετακίνηση από
την αρχική θέση έγινε προς το Παλαιοζωγλόπι. Η δεύτερη μετακίνηση έγινε από το
Παλαιοζωγλόπι στη Ραχούλα τις δεκαετίες του 1840-50. Στις τοποθεσίες Πολύκοινο
(Πολύκαινο ή Πολύκενο αλλιώς) και Πέρα Μαχαλάς του Παλαιοζωγλοπίου, έζησαν, σύμφωνα
με την παράδοση, πλούσιοι Κωνσταντινουπολίτες επί τρεις περίπου αιώνες, από την
άλωση μέχρι τα μέσα του 18ου αι. Η Ραχούλα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του πολιτικού
Χαρίλαου Φλωράκη. Οι Γιάννης Καραγιάννης και Κώστας Γρυμπογιάννης υπήρξαν αμφότεροι
Στελέχη της Εθνικής Αντίστασης. Στον Ίταμο πάνω από την ομώνυμη βρύση, συνήλθε
στις 26/7/1944 το 2ο Πανθεσσαλικό Συνέδριο του ΕΑΜ. Σύμφωνα με όλα όσα έχουν γίνει
γνωστά από σωστικές ανασκαφές, αλλά και από παλιότερα ευρήματα στη περιοχή, αρχαίος
οικισμός καταλάμβανε το χώρο από τη θέση Στενό μέχρι παλαιοκκλήσι, με επίκεντρο
τις δυο Τούμπες η μια από τις οποίες σώζεται, ενώ η άλλη ισοπεδώθηκε προ πολλών
ετών. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε, πότε άκμασε και πότε καταστράφηκε ο οικισμός,
αν ληφθεί υπ' όψη ότι οι Τούμπες ανάγονται στη Μυκηναΐκή εποχή (1500-1100π.Χ.)
, το νεκροταφείο που αποκαλύφθηκε στο στενό χρονολογείται μεταξύ 4ου -3ου αιώνα
π.Χ. και ότι στη θέση παλιοκκλήσι υπήρξε Χριστιανικός ναός, αγόμαστε στο συμπέρασμα
ότι ο χώρος είχε συνεχή εκ διαλειμμάτων την ανθρώπινη παρουσία τουλάχιστον επί
15 αιώνες.
Κατά τους Χριστιανικούς αιώνες, άγνωστο πότε ο οικισμός διαλύθηκε
βίαια, όπως συμπεραίνεται από τη διάταξη των τάφων και τη πρόχειρη ταφή, είτε
από επιδρομές άλλων φυλών, είτε από επιδημίες. Πιθανολογείται ότι οι εναπομείναντες
κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Παλαιοζωγλώπι 600-750μ τότε Ζωγλώπι, αρχικά
μέσα στα δάση και βαθμιαία στους οικισμούς Κάτω Μαχαλά, Παναγία, Πάνω Μαχαλά,
Δέντρα, Πέρα Μαχαλά, Κουτσιανάδες, πολύκοινο.
Όπως προκύπτει από επιστολή του Ευγένιου Γιανούλη του Αιτωλού (1681)
το Ζωγλώπι εκείνη την εποχή καταστράφηκε ολοσχερώς, πιθανότατα από ληστές ενώ
πρέπει να κάηκε και δεύτερη φορά από τους Τούρκους κατά την Ελληνική επανάσταση
(1823). Αδιάψευστοι μάρτυρες της καταστροφής είναι οι μαυρισμένες πέτρες των ερειπίων.
Το Ζωγλόπι εγκαταστάθηκε στη σημερινή του θέση τη δεκαετία 1840-1850.
Το χωρίο μετονομάστηκε σε Ραχούλα το έτος 1928. Οι Ραχουλιώτες έλαβαν
μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς πολέμους 1912-13,1919-22,1940-41)και πλήρωσαν
βαρύ φόρο αίματος οτην πατρίδα.
Οι Ραχουλιώτες διακρίνονται για την εργατικότητα και την εντιμότητα
τους και πολλοί από αυτούς αναδείχτηκαν σε υπεύθυνες θέσεις στον επιστημονικό
τομέα ,στην εκπαίδευση, στο στρατό ,στα σώματα ασφαλείας (κ.Νασιάκος Φ.Αρχηγός
ΓΑΔΑ), στην ιεροσύνη, αλλά και ως επιχειρηματίες.
Στην περιοχή της Ραχούλας υπάρχουν πέντε γεφύρια. Το γεφύρι στης «Συκιάς
το Ρέμα» σε απόσταση 6 περίπου χλμ. στο δρόμο Ραχούλας-Καλλιθήρου, είναι πέτρινο
με δύο καμάρες. Μονότοξο παλιό πέτρινο γεφύρι υπάρχει στον παλιό δρόμο Ραχούλας-Παλαιοζωγλοπίου
στη θέση «Κτίσματα». Μικρό μονότοξο γεφύρι υπάρχει σε απόσταση 1,5 χλμ. από το
χωριό στη θέση «Ιτιά». Στη Ραχούλα, την Παρασκευή της Διακαινησίμου γίνεται πανηγύρι
στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Στο Παλαιοζωγλόπι διεξάγονται τρία πανηγύρια
Στις 20/7 του Προφήτη Ηλία, στις 26/7 της Αγ. Παρασκευής και το Δεκαπενταύγουστο.
Στο χωριό αναβιώνουν επίσης έθιμα που διατηρούν την παράδοση ζωντανή όπως τα Ρογκατσάρια.
Στο χωριό εκδίδεται από το Μορφωτικό Σύλλογο Ραχούλας και την Ένωση Απανταχού
Ραχουλιωτών «Ο Ίταμος», εφημερίδα με τίτλο «Ζωγλοπίτικα Χρονικά». Ο Μορφωτικός
Σύλλογος ίδρυσε βιβλιοθήκη και οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο Σύλλογος Απανταχού
Ραχουλιωτών που εδρεύει στην Αθήνα, οργανώνει συνεστιάσεις και εκδρομές. Στο χωριό
υπάρχει Δημοτικό σχολείο και Νηπιαγωγείο αλλά και αστυνομικός σταθμός. Υπάρχουν
επίσης Γεωργικός και Δασικός Συνεταιρισμός. Τώρα τελευταία ιδρύθηκε και υπηρεσία
«βοήθεια στο σπίτι». Οι κάτοικοι της Ραχούλας ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία
και την κτηνοτροφία, ενώ η επίδοσή τους στα γράμματα από τις αρχές του αιώνα είναι
ιδιαίτερη. Καλλιεργούν σιτηρά, καλαμπόκι, βαμβάκι, οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια και
παράγουν αρκετά κηπευτικά με τα οποία τροφοδοτούν την αγορά της Καρδίτσας.
ΦΥΛΑΚΤΗ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 92385
Συνεχίζοντας τον δρόμο μας προς τη Φυλακτή, περνάμε μια γέφυρα κάτω
από την οποία βρίσκεται ένα άλλο πέτρινο γεφυράκι πολύ όμορφο. Εκεί κοντά πλάι
στο ποτάμι και κάτω από πλατάνια το Δασαρχείο διαμόρφωσε χώρο για πικ-νικ.
Η Φυλακτή, πατρίδα του αγωνιστή επί Τουρκοκρατίας, Αποστολάρα, βρίσκεται
στο τέλος αυτού του επαρχιακού δρόμου, "σκαρφαλωμένη" στις απότομες πλαγιές του
όρους Βουτσινάκι και έχει νότιο προσανατολισμό. Αγναντεύει δε ένα πυκνό δάσος
ελάτης στην απέναντι πλαγιά. Την "πλατεία" του αποτελούν ένα ξέφωτο,
ο "Παλιόπυργος" και τα μαγαζιά, συγκεντρωμένα κάτω από πλατάνια που είναι φυτευμένα
σε δυο συνεχή πλατώματα. Στο χωριό υπάρχει ιχθυοτροφείο πέστροφας και λειτουργεί
ξενώνας δυναμικότητας 70 κλινών. Το στολίδι του χωριού είναι η Μονή της Αγ. Τριάδας.
Σήμερα από τη μονή σώζεται μόνο το καθολικό και ένας τρίκογχος ναός
με νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Από το τοιχογραφικό διάκοσμο του 17ου αιώνα μόνο
στο ιερό, διατηρούνται τοιχογραφίες. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογείται με επιγραφή
στα 1852.
Από το χωριό περπατώντας στο δάσος μπορούμε να κάνουμε μικρές εκδρομές
ως τον Αι-Γιάννη, όπου η θέα προς τη λίμνη είναι καταπληκτική, ή ακόμα ως τη βρύση
Κασσάνδρας με το παγωμένο της νερό αλλά και ως την κορφή του προφήτη Ηλία. Επιπλέον
μπορούμε να κατέβουμε στο ποτάμι αλλά και στο νερόμυλο και να ανηφορίσουμε στην
απέναντι πλαγιά, μέσα στα έλατα.
Για μεγαλύτερες εκδρομές με τα πόδια μπορούμε να ανηφορίσουμε ως το
ύψωμα Γκαβέλ (αυχένας στο Βουτσικάκι) ή και να περάσουμε από την πίσω μεριά προς
τα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
