Πληροφορίες τοπωνυμίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγδινών

ΑΓΔΙΝΕΣ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
  Ορεινό χωριό χτισμένο μέσα σε ένα πυκνό δάσος από πεύκα. Η διαδρομή από την κεντρική διασταύρωση μέχρι το χωριό ικανοποιεί και τους πιο απαιτητικούς επισκέπτες. Τα αιωνόβια πλατάνια, τα πεύκα, τα τρεχούμενα νερά και το Αιγαίο που απλώνεται στο βάθος αφήνουν άφωνους όσους το επισκέπτονται. Η διαδρομή είναι ιδανική για τους λάτρεις της πεζοπορίας.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Αννας

ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Η Αγία Αννα είναι αξιόλογο γραφικό χωριό της Β. Εύβοιας με πλούσια λαϊκή παράδοση και ομορφιά. Στέκει αγέρωχα στην προσηλιακή πλαγιά ενός μεγάλου λόφου σε υψόμετρο 280 μ. με ανοιχτό ορίζοντα προς το Αιγαίο.
  Η Αγία Αννα βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο Χαλκίδας-Ιστιαίας και απέχει από τη Χαλκίδα 75 χιλ. Η όλη έκταση της περιοχής καλύπτεται από πευκοδάση και ελιές. Είναι οικοδομημένη βάσει ρυμοτομικού σχεδίου.
  Η πρώτη οίκηση ανάγεται στον 6ο μ. Χ. Αιώνα, η δε ονομασία της οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της Κοιμήσεως της Αγίας Αννας, ευρισκόμενη στον ομώνυμο Ναό τον ανεγερθέντα στον τόπο που διά θαύματος σώθηκαν οι κάτοικοι από επιδρομές πειρατών και στη συνέχεια βρέθηκε η εικόνα κατόπιν (ως λέγεται) οραματισμού "ευσεβούς τινός γυναικός".
  Γύρω από την Αγ. Αννα υπήρχαν κατά τους αρχαιότατους χρόνους οι οικισμοί: Αγιος Βασίλειος (φέρεται ιστορικά ως λιμένας της ομηρικής Κηρίνθου), ο Πύργος, η Κορώνη και το Ακλειδέρι, τα οποία σήμερα είναι ακατοίκητα, με μοναδικούς μάρτυρες της ιστορικής της περιουσίας, τα σωζόμενα εισέτι λείψανα παλαιών κτισμάτων.
  Ο αξιολογότερος οικισμός σήμερα είναι ο Παλαιόβρυσης, με ιδιαίτερη ενορία, αυτή του Αγίου Δημητρίου.
  Σήμερα η Αγία Αννα είναι έδρα του Δήμου Νηλέα. Σ'αυτή λειτουργούν Ειρηνοδικείο, Συμβολαιογραφείο, Ταχυδρομείο, Υποθηκοφυλάκιο, αντιπρόσωπος Εθν. Τραπέζης, Σταθμός Χωροφυλακής, Αγροτικό Ιατρείο, Φαρμακείο, Δασικός και Ελαιουργικός Συνεταιρισμός, Νηπιαγωγείο, Δημ.. Σχολείο, Γυμνάσια και Λύκειο και ΟΑΕΔ.
  Οι κάτοικοι της Αγίας Αννας ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία, δασοκομία. Πρόκειται περί ανθρώπων εργατικών, οικονόμων, με πλούσια πνευματική παράδοση. Σημαντικό ποσοστό από τις γυναίκες γνωρίζουν καλά τον χειρισμό των παραδοσιακών συσκευών, όπως αργαλειού, ανέμης, λανάρας και τόσα άλλα κατάλληλα όργανα της κατασκευής του παραδοσιακού ρουχισμού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Νηλέως.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Ευθυμίας

ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 67205, 67400
  Χωριό στους πρόποδες της Γκιώνας. Πήρε το όνομά της από το εξής περιστατικό. Μέχρι το 1580 μ.Χ. λεγόταν Μηνιά από το όνομα της αρχαίας πόλης Μυωνίας. Το έτος αυτό έγινε μεγάλος σεισμός και το χωριό ερημώθηκε. Τότε οι κάτοικοι έντρομοι βγήκαν στο ύπαιθρο απελπισμένοι από την καταστροφή. Εκεί είδαν όραμα ενός γέρου με μαύρη γενειάδα, του Αγίου Ευθυμίου, που τους είπε να γυρίσουν στο χωριό του και να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους και ότι δεν πρόκειται να ξαναγίνει σεισμός. Το όραμα εξαφανίσθηκε από μπροστά τους και οι κάτοικοι με ευθυμία επέστρεψαν και ξαναέχτισαν το χωριό που το ονόμασαν Αγία Ευθυμία. Κατά την αρχαιότητα εκεί ήταν χτισμένη η σημαντική πόλη της Μυωνίας, ερείπια της οποίας σώζονται μέχρι σήμερα ενώ έχουν ανακαλυφθεί σπουδαία ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας. Κατά την Ιταλογερμανική κατοχή πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς στις 9/4/1944 όπου και εκτελέσθηκαν είκοσι άνδρες. Είναι πατρίδα του εθνομάρτυρα Επισκόπου Σαλώνων Φιλοθέου Χαρίτου που τραυματίστηκε θανάσιμα έξω από την Αμφισσα σε εξέγερση κατά των Τούρκων. Λέγεται ότι ο Λάμπρος Κατσώνης καταγόταν από εδώ.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Μαρίνας

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΤΙΘΟΡΕΑ
Τηλέφωνο: +30 22340 71354
  Ανάμεσα στην Κάτω Τιθορέα και την Τιθορέα βρίσκεται η Αγ. Μαρίνα, ένα όμορφο χωριό με πλούσια πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά. Στην Αγ. Μαρίνα ο επισκέπτης ξεκινά την περιήγησή του από το πανέμορφο Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Κτισμένο στο τέλος της πρώτης χιλιετίας μ.Χ. αποτελεί σήμερα μια ζώσα πραγματικότητα της διαδρομής των Ελλήνων στο ρου της Ιστορίας. Εκεί ο επισκέπτης, εκτός από το θαυμάσιο περιβάλλον, αισθάνεται το δέος και το σεβασμό σε όλους εκείνους που έταξαν και φύλαξαν Θερμοπύλες.
  Κατεβαίνοντας από το Μοναστήρι, θα κάνει μια στάση να δει από κοντά ένα βράχο που στην ουσία στηρίζεται σε μια κλωστή. Θα επισκεφθεί τον πλάτανο στην εκκλησιά της Αγ. Μαρίνας, χαρακτηρισμένο παραδοσιακό στοιχείο της φύσης, την ίδια την Αγ. Μαρίνα με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες και αρκετά κοντά το πανέμορφο εξωκλήσι του Αγ. Νικολάου με τον περιβάλλοντα χώρο του.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Οικισμός) ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
Η Αγία Παρασκευή, είναι συνοικισμός των Δομιανών και βρίσκεται σε απόσταση 6,5 χλμ από αυτούς. Είναι χτισμένη σε μια ομαλή πλαγιά, με θέα τη ρεματιά του Αγιατριαδίτικου. Μέσα σε πυκνή βλάστηση, δίπλα σε ρεματιές με τρεχούμενα νερά, είναι φωλιασμένα τα λίγα, παραδοσιακά σπίτια του γραφικού χωριού. Ιδιαίτερα αξιοθέατα της Αγίας Παρασκευής, που πρέπει να επισκεφτεί όποιος επισκέπτεται το Δήμο Κτημενίων, είναι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και το προσκυνητάρι.

Ιστοσελίδα Δήμου Κτημενίων
• http://www.dimos-ktimenion.gr/1_top_menu/agia_para... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Παρασκευής

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Χωριό) ΛΟΚΡΙΔΑ
Ένα όμορφο χωριό στην άκρη του νομού Φθιώτιδας στα σύνορα με το νομό Βοιωτίας. Η Αγ. Παρασκευή με το περιαστικό της αλσύλλιο δίνει στον επισκέπτη μια άλλη όψη της ήρεμης γεωργικής ζωής. Από την Αγ. Παρασκευή και σε απόσταση 10 χλμ. υπάρχει το ξακουστό μνημείο Λέων της Χαιρώνειας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Τριάδας

ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ (Χωριό) ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
  Στη βόρεια ελατόφυτη πλαγιά του ανυπέρβλητου Βελουχιού είναι ριζωμένη η Αγία Τριάδα, το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό και έδρα του Δήμου Κτημενίων. "Πνιγμένη" σε οργιαστική βλάστηση από καστανιές, έλατα και πολλά οπωροφόρα, με εξαιρετικό κλίμα, προσφέρεται για επίσκεψη όλες τις εποχές του χρόνου.
  Από τις πρώτες ιστορικές μαρτυρίες συνάγεται ότι το χωριό πρέπει να δημιουργήθηκε με πυρήνα ομώνυμο μοναστήρι, που βρισκόταν, λίγο πριν τα μέσα του 18ου αιώνα, στο σημείο που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδος. Το 1779, εδώ λειτούργησε σχολείο ελληνικών γραμμάτων με σχολάρχη τον εκ Φουρνάς αρχιμανδρίτη Ιωσήφ και διδάσκαλο τον Βασίλειο Κωστόπουλο από τη Ρεντίνα.
   Στην Αγία Τριάδα εμφιαλώνεται σήμερα το νερό "Βελούχι", ένα από τα καλύτερα εμφιαλωμένα νερά της Ελλάδας και παράγονται μεγάλες ποσότητες από τα περίφημα κάστανα, τα λεγόμενα "κρητικά".
   Η Αγία Τριάδα προσφέρεται για πλήθος φυσιολατρικών δραστηριοτήτων και έχει πρόσβαση προς το χιονοδρομικό κέντρο Καρπενησίου. Μάλιστα σε λιγότερο από 3 χρόνια προβλέπεται να λειτουργεί και νέος δρόμος που θα τη συνδέει απευθείας με το χιονοδρομικό κέντρο σε λιγότερο από 45' και το χειμώνα.

Αγιαννάκος

ΑΓΙΑΝΝΑΚΟΣ (Οικισμός) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Ο γεωργοποιμενικός οικισμός Αγιαννάκος ονομάζεται έτσι από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, που την συναντάμε το 1638 σε Πατριαρχικό σιγίλιο να υπάγεται στη Μονή Γέροντος. Κοντά στον οικισμό και στο δρόμο προς τη Δαμιά έχουν βρεθεί στοιχεία ύπαρξης προϊστορικού οικισμού. Μέσα στα ερείπια του ναού του Αγίου Γεωργίου στο λόφο, υπάρχουν κομμάτια ειδωλολατρικού ναού του 5ου π.Χ. αιώνα.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Ελυμνίων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίων Πάντων

ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22660 81201
  Είναι μικρό παραλιακό χωριό, δυτικά του Γαλαξειδιού και σε απόσταση 12 χλμ. Αποτελείται από τρεις οικισμούς, τον Ανατολικό, τον Δυτικό και τον παραλιακό. Πήρε το όνομα "Αγιοι Πάντες" από τον ομώνυμο Καθεδρικό ναό των Αγίων Πάντων. Το παλιό όνομα "Βίδαβη" προερχόταν από το όνομα του οπλαρχηγού Ηλία Βιδαβιώτη. 'Εχει 388 κατοίκους, έκταση 22.096 στρέμματα και μέσο σταθμικό υψομέτρου τα 56 μέτρα.
  Το χωριό παρουσιάζει αξιόλογη τουριστική κίνηση, ιδίως το καλοκαίρι. Διαθέτει ταβέρνες, ψησταριές, καφενεία, ξενοδοχεία και ξενώνες. Οι επισκέπτες μπορούν να πάνε και για ψάρεμα, ή να κουβεντιάσουν με τους φιλόξενους κατοίκους. Στο λιμανάκι αράζουν αλιευτικά σκάφη, βάρκες και πολλά ταχύπλοα. Παράγει κτηνοτροφικά προϊόντα, οπωρολαχανικά και λάδι.
  Υπάρχουν τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, των Αγίων Αναργύρων και του Αγίου Ιωάννη. Κοντά στο χωριό υπήρχε αρχαίο μαρμάρινο φρούριο, του οποίου ερείπια από τα τείχη βρίσκονται ακόμα καθώς και παλιός Βυζαντινός ναός, εντός σπηλαίου, με το όνομα "Βαρνάκοβα".

Αγιόκαμπος

ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΣ (Λιμάνι) ΕΥΒΟΙΑ
  Το "επίνειο" του Αγιου είναι ο Αγιόκαμπος. Στα αρχαία χρόνια στη θέση αυτή υπήρχε η πόλη "Διός" χτισμένη από τους Αθηναίους. Ηταν πόλη που είχαν οι κάτοικοί της σαν κύρια ασχολία την παραγωγή πορφύρας, που χρησίμευε στη βαφή βασιλικών ενδυμάτων. Η προέλαση του Δάτη και Αρταφέρνη είχε σαν αποτέλεσμα την πλήρη καταστροφή της αρχαίας πόλης, με φυσικό επακόλουθο τη μη ύπαρξη ιστορικών στοιχείων για τη θέση της. Η αρχαιολογική σκαπάνη του 19ου αιώνα έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα μεταξύ των οποίων και νομίσματα της Ιστιαίας. Από τότε που απόκτησε την πορθμειακή γραμμή με τη Γλύφα που βρίσκεται απέναντι στο νομό Μαγνησίας, αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ της Β. Εύβοιας και της Κεντρικής και Βορείου Ελλάδας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτισμού & Ανάπτυξης Δήμου Αιδηψού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίου

ΑΓΙΟΣ (Χωριό) ΑΙΔΗΨΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22260 31242
  Σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από τα Λουτρά της Αιδηψού και σε περιοχή κατάφυτη από ελαιόδενδρα και οπωροφόρα βρίσκεται το χωριό Αγιος.
  Είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Β. Εύβοιας και πήρε το όνομά του κατά μία εκδοχή από ένα γέρο που εμφανίστηκε και προειδοποίησε τους κατοίκους για επικείμενη Τουρκική επιδρομή, έτσι ώστε να προετοιμαστούν και να μη καταστραφούν. Πιστεύοντας πως ο σωτήρας τους ήταν κάποιος Αγιος, χωρίς ιδιαίτερη αναφορά σε κάποιο συγκεκριμένο, βάφτισαν το χωριό "Αγιος" τιμώντας τον προστάτη τους.
  Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαμορφώθηκε στη σημερινή του μορφή, μετά από τις καταστροφές που είχε υποστεί προγενέστερα, λέγεται δε ότι εδώ διαβάστηκε η πρώτη προκήρυξη της επανάστασης του 1821 στην Εύβοια.
  Πολιούχος του Αγίου είναι ο Αγιος Γεώργιος, που την παραμονή της εορτής του γίνεται περιφορά της εικόνας, ενώ γνωστοί είναι οι εορτασμοί της Ευαγγελίστριας και του Αγίου Σάββα που είναι η μοναδική εκκλησία σε επίπεδο ονόματος σε ολόκληρη την Β. Εύβοια.
  Χαρακτηριστικό του Αγίου είναι το γεφύρι του. Ενα γεφύρι που η παράδοση θέλει το χτίσιμό του να συνδέεται με θρύλο για το "στοίχειωμα" μιας αθώας κοπέλας, με συνέπεια οι γεροντότεροι να διηγούνται τραγελαφικές ιστορίες που διαδραματίζονταν κατά τη διάρκεια της νύχτας με αυτούς που το περνούσαν φωνάζοντας ή τραγουδώντας.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτισμού & Ανάπτυξης του δήμου Αιδηψού.

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Νησάκι) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Βρίσκεται στην Αγκάλη, έχει μεγάλο άνοιγμα προς το πέλαγος και είναι γεμάτο αγριλιές και μικρούς θάμνους. Το νησί έχει γραφικότητα και αιγαιοπελαγίτικη ομορφιά. Εχει καθαρή μα βαθιά θάλασσα, με βράχους απότομους, ανεμοδαρμένους. Ιδιαίτερα στο βόρειο άκρο του νησιού ο "Σταυρός", γιγάντιος κάβος που στα ριζά του έχουν τις φωλιές τους πολλά πετρόψαρα και φώκιες. Βέβαια εδώ πάντοτε θα συναντήσουν τους τολμηρούς ψαροτουφεκάδες ντόπιους και ξένους. Τη μαγεία του ακατοίκητου αυτού μικρού νησιού, μπορεί να την απολαύσει κανείς μόνο τους μήνες του καλοκαιριού. Ιδιαίτερα στις 27 Ιουλίου, του Αγίου Παντελεήμονα, το νησί παίρνει μια ξεχωριστή λαμπρότητα και χάρη. Εκείνη την ήμέρα το νησάκι πανηγυρίζει και το πανηγύρι αυτό είναι το πατροπαράδοτο καθολικό πανηγύρι της Αγκάλης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Νηλέως.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίου Βλασίου

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22220 58603
  Χωριό δυτικά των Κονιστρών, στους πρόποδες του όρους Μαυροβούνι από όπου απέχει περίπου 1,5 χλμ. Επί τουρκοκρατίας το χωριό είχε το όνομα κάποιου πασά, που έδρευε εκεί. Ακόμα και σήμερα είναι γνωστό ως "Πασάς". Μετονομάστηκε σε Αγ. Βλάσιο το 1954 από τον πολιούχο του και θαυματουργό Αγιο Βλάσιο. Σχετικά με το ιστορικό της ίδρυσης του ναού κάποιος από ξένο χωριό, κατά την παράδοση, ονειρεύτηκε την εικόνα του Αγίου. Ξεσηκώθηκε έφθασε μόλις ξημέρωσε στο μέρος εκείνο και σκάβοντας ξέθαψε μέσα στο θάμνος, σκίνα και βάτα την εικόνα του Ιερομάρτυρα. Είναι πολύ παλιά εικόνα και από την πολυκαιρία έχει μαυρίσει.
  Στο μέρος αυτού λοιπόν, κτίστηκε από τους ευσεβείς Χριστιανούς του χωριού και της περιοχής μικρό εκκλησάκι. Λειτουργεί Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αγ. Βλασίου η "Πάχα", που οργανώνει με μεγάλη επιτυχία το Μίνι Μουντιαλίτο από 15 Ιουλίου - 15 Αυγούστου, με ευρεία συμμετοχή ομάδων από όλη την ευρύτερη περιοχή. Από φέτος η διοργάνωση στηρίζεται από το Δήμο Κονιστρών. Μετά το σχέδιο Καποδίστρια ανήκει στον Δήμο Κονιστρών και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός ήταν 439 κάτοικοι.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίου Γεωργίου

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22230 31054
  Χωριό κτισμένο στην προσήνεμη πλευρά δύο λόφων. Συγκοινωνεί με παρακαμπτήριο οδό από το Αυλωνάρι. Χαρακτηριστική είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, από την οποία πήρε και το όνομά του.
  Ο Αγιος Γεώργιος προσφέρεται για ένα ταξίδι μέσα στην ιστορία, με τη βοήθεια των πλούσιων αρχαιολογικών ευρημάτων που συναντάμε διάσπαρτα. Στους πρόποδες του λόφου Καστρί, στη νοτιοδυτική του πλευρά έχουν βρεθεί πολλές επιτύμβιες πλάκες, μια εκ των οποίων βρίσκεται εντοιχισμένη στη βορειοδυτική πλευρά του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου. Στην περιφέρεια του Αγίου Ιωάννου "Χόνδρους" το 1970 ανακαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι.
  Στη θέση "Ριζόκαστρο", στους πρόποδες του λόφου είναι το Κάστρο ή Καστρί, η ακρόπολη της Αρχαίας Οιχαλίας. Στη θέση "Μονόχωρο" υπάρχει θολωτός Μυκηναϊκός τάφος. Στο τοπωνύμιο "Κάμπος" νοτιοδυτικά του χωριού, αμέσως μετά τη λιθόκτιστη γέφυρα για τον Αγιο Λουκά βρέθηκαν κατά καιρούς μαρμάρινες σαρκοφάγοι, θεμέλια τοίχων σπιτιών αρχαίας πόλης και όστρακα.
  Λέγεται ότι στη θέση Παλαιοχώρα υπήρχε τμήμα οδού με σκυρόστρωμα. Με την οδό αυτή, υπάρχουν πληροφορίες, ότι επικοινωνούσε η αρχαία Οιχαλία με την Ερέτρια, ενώ έχει βρεθεί λιθόστρωτος δρόμος σε τρία σημεία, με τον οποίον επικοινωνούσαν με τον Πορθμό και με τους Δήμους Βουδιόχεν, Οιχαλία, Τάμυνες και Κωμαείς.
  Στη θέση "Γούβες", ανακαλύφθηκαν πολλοί αρχαίοι τάφοι και ένας θολωτός Μυκηναϊκής εποχής. Η ηλικία του προσδιορίστηκε 3.000 έτη. Τα κτερίσματα του τάφου βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
  Συνεχίζοντας την περιήγησή μας σε αυτήν την περιοχή καταγράφουμε από βιβλιογραφικές αναφορές ότι Ανατολικά του χωριού και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων υψώνεται ο λόφος "Καστρί" όπου ήταν η Αρχαία Οιχαλία. Απέναντι από το λόφο αυτό σώζονται τα ερείπια ναού "Παναγίτσα στους Χόνδρους" και "Σωτήρας" προς το Δαφνόρεμα. Στη θέση "Κάραβος" υπήρχε οικισμός και στη θέση "Κομνηνού" ερείπια αρχαίων κτιρίων.
  Τάφοι, πιθάρια και άλλα ιστορικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη μεγάλου αγροκτήματος, οικογένειας ή στρατηγού των βυζαντινών αυτοκρατόρων Κομνηνών. Στη θέση "Χαλαμπρέζα" ή αλλιώς "Δαφνόρεμα" μικρός οικισμός, αποδεικνύει τη μεγάλη ακμή που γνώρισε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Στη θέση "Καμίνια" ή αλλιώς "Μνήματα" ανακαλύφθηκε χριστιανικό νεκροταφείο του χωριού που είχε καθολικό την "Παλιοεκκλησιά". Στη θέση "Σταυροδρόμια" βρέθηκαν χαλάσματα γυναικείας μονής.
  Στο λόφο, βορειοδυτικά του χωριού, με την ονομασία "Τσεραπία", "Αλωνάτσι", "Βασιλική", "Παλάτι" μπορούμε να δούμε μαρμάρινες σαρκοφάγους, που χρησιμοποιούνταν ως λεκάνες συλλογής λαδιού στα χειροκίνητα ελαιοτριβεία του χωριού. Στη Βασιλική και το Παλάτι αναφέρει η παράδοση ότι ήταν ο αρχαίος δήμος της Ερέτριας, πιθανόν ο "εξ Ωου".
  Η περιοχή είναι γεμάτη από ερείπια βυζαντινών ναών, που μαρτυρούν την ύπαρξη πολλών οικισμών κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του Δήμου Αυλώνος.

Αγιος Κωνσταντίνος

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Λιμάνι) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
3.160 μόνιμοι κάτοικοι. Παραλιακή κωμόπολη στο Βόρειο Ευβοϊκό που εξαπλώνεται μέχρι τους πρόποδες του όρους «ΚΝΗΜΙΣ». Αποτελεί παραθεριστικό κέντρο αλλά και πέρασμα για τη Βόρεια Ελλάδα και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Βρίσκεται 150 περίπου χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας, όπου στην αρχαιότητα υπήρχε η πόλη «Δαφνούς», οχυρωμένο λιμάνι με Ακρόπολη στους πρόποδες της Κνημίδας, στα σύνορα της αρχαίας Φωκίδας με την Λοκρίδα.
  Η πόλη του Δαφνούντος άκμασε μέχρι τους Ελληνιστικούς χρόνους και τους Ρωμαϊκούς χρόνους, όπως μαρτυρούν τα υπάρχοντα μνημεία, αλλά και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους η πόλη ήταν διαμετακομιστικό κέντρο με μεγάλο υπήμενο λιμάνι. Στη θέση που είναι σήμερα η Εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης υπήρχε μεγάλος Βυζαντινός ναός με περίφημα ψηφιδωτά τα οποία και διασώζονται μέχρι σήμερα. Η πόλη φαίνεται ότι καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Σλάβους τον 7ο μ.Χ. αιώνα και τότε πιθανότατα δεν ξανακατοικήθηκε στην ίδια θέση μέχρι τον 19ο αιώνα.
  Μετά την εκδίωξη των Τούρκων η πόλη ξανακτίσθηκε στην ίδια θέση. Και έκτοτε υφίσταται και ακμάζει συνεχώς και λόγω της φυσικής της ομορφιάς και της περίοπτης θέσης που βρίσκεται, αποτελεί πόλο έλξης για παραθεριστές και τουρίστες.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1995) του Δήμου Αγ. Κωνσταντίνου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίου Νικολάου

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22210 52326
Η γραφικότατη παραλία του Μπουρτζίου πήρε το όνομα της από το μεγάλο και επιβλητικό κατά την Ενετοκρατία και Τουρκοκρατία Φρούριο το οποίο ήταν μέσα στη θάλασσα και έλεγχε τα στενά του Νότιου Ευβοϊκού Κόλπου για την είσοδο και έξοδο των πειρατών προς τη Χαλκίδα. Σήμερα δεν υπάρχουν παρά απομεινάρια από ένα σωρό με πέτρες και ένα μικρό τμήμα του άλλοτε επιβλητικού Κάστρου. Η παραλία στο Μπούρτζι δεν είναι τόσο δημοφιλής για το μπάνιο αλλά για τις ψαροταβέρνες που υπάρχουν τριγύρω και μπορεί κανείς να γευθεί το πραγματικά φρέσκο και γλυκό ψάρι του Ευβοϊκού Κόλπου.

Αγκάλη

ΑΓΚΑΛΗ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Αν κανείς επισκεφθεί τον πανοραμικό αυτό οικισμό της Αγκάλης θα μείνει έκπληκτος. Η τοποθεσία θα τον γοητεύσει, γιατί ο τόπος αυτός έχει μια ιδιαίτερη ομορφιά και χάρη. Ενας ανοιχτός ορίζοντας, μια απέραντη τοξωτή παραλία, με ροδόχρωμα πεντακάθαρα βοτσαλάκια, αρχίζει από τις υπώρειες του Καρακόλιθου και σώνεται στο βάθος του αγέρωχου Γεροβουνού. Αριστερά βράχοι θεόρατοι, που αλλάζουν τη μορφή απότομα, κάνουν την ακτή δαντελωτή, σχηματίζοντας ένα μικρό φυσικό λιμανάκι.
  Η πιο όμορφη τοποθεσία της Αγκάλης είναι ο Μπουρνιάς. Ο Μπουρνιάς είναι ένας απέραντος πευκώνας, που αρχίζει από το φλοίσβο της ακτής και σμίγει στο βάθος του βουνού με λαγκάδια άγρια βαθύσκιωτα, από γέρικα πεύκα, θάμνους, κουμαριές και σκοίνια. Εδώ πραγματικά γίνεται ένας άριστος συνδυασμός βουνού και θάλασσας. Πάνω ακριβώς από την ακτή και σε πολύ μεγάλη απόσταση, απλώνεται ένας μεγάλος κάμπος. Ο κάμπος αυτός είναι όμορφος, λουλουδιασμένος, παραγωγικός, με δροσερά γάργαρα νερά, που στο βάθος ντύνεται με ένα ασημοπράσινο, πυκνό ελαιώνα, που ανεβαίνει κυματιστός ως τις κορυφογραμμές.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Νηλέως.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγράφων

ΑΓΡΑΦΑ (Χωριό) ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
  Χωριό Αγραφα, παλιό κεφαλοχώρι στο 850 μ. ύψος, με πολλούς διάσπαρτους ιστορικούς οικισμούς. Μπλό, Καμάρια, Νιάλα, Σάικα, Παραμερίτσα, Γιαννισέικα, Σκαρφιάδες. Πίσω από το χωριό η κορφή Κουκουρούντζος. Το χωριό κάηκε ολόκληρο από τους Ιταλούς το 1941, καταστρέφοντας τα περισσότερα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, εκτός το κοινοτικό γραφείο. Οι πολλοί οικισμοί περιφερειακά του χωριού Αγραφα και τα πολλά περισσότερα σπίτια που τους απαρτίζουν, είναι διάσπαρτα για δυο λόγους: εάν ήταν όλοι μαζεμένοι στον ίδιο χώρο υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος και φυσικά ολοκληρωτική καταστροφή σε περίπτωση επιδρομής, έπειτα, η οικονομία τότε ήταν καθαρά αγροτική. Ο τόπος απ’ την μία ήταν γεμάτος από βράχο, πέτρα και ξύλο, και απ’ την άλλη εκεί, σε αυτόν τον κακοτράχαλο τόπο έπρεπε να βοσκήσουν τα ζώα.
  Από το παλιό ανηφορικό μονοπάτι στην βόρεια μεριά του χωριού ανεβαίνουμε στην πλαγιά που θα κτισθεί ο Αγ. Νικόλαος. Εδώ μετά τις καθιζήσεις του 1897 οι κάτοικοι με προσωπική εργασία και με αυλάκια έφεραν ένα από τα πολλά ρυάκια που σχηματίζουν τον Αγραφιώτη και έφτιαξαν το λεγόμενο υδρονομείο ή κόφτρες. Μια πέτρινη κατασκευή σαν σπιτάκι, που στην βάση του υπάρχουν παράλληλα με την ροή του ρυακιού, τρεις μεγάλες πέτρες. Πέφτοντας με δύναμη στο νερό πάνω τους χωρίζεται και ταυτόχρονα κατευθύνεται - διανέμεται - σε τρία ξεχωριστά αυλάκια.
  Ο φιλόξενος Φουρνάς έχει να προσφέρει στον κάθε επισκέπτη ιστορία, πολιτισμό, φυσική θέα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Ευρυτανίας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αγριοβότανου

ΑΓΡΙΟΒΟΤΑΝΟ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
  Κατά την παράδοση οφείλει το όνομά του στα άγρια βότανα που υπήρχαν στην περιοχή. Αν και σε έκταση είναι μικρό χωριό, η θέα που προσφέρει είναι απαράμιλλη. Από τη μικρή πλατεία του χωριού μπορείτε να διακρίνετε τον ορεινό όγκο του Πηλίου και, αν ο καιρός το επιτρέπει, μπορείτε να δείτε και τον Αθω. Από το χωριό βατός χωματόδρομος οδηγεί στην παραλία Κουτσούμπρι, με τα γραφικά ταβερνάκια. Η παραλία είναι ιδανική για surf και jet-ski. Η οργιώδης βλάστηση και η απέραντη ακρογιαλιά του συνθέτουν ένα μοναδικό σε ποικιλία χρωμάτων τοπίο.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αετού

ΑΕΤΟΣ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22240 23940
  Ομορφο, γραφικό χωριό με πολλά οπωροφόρα και μπαξέδες ανάμεσα στα στενά δρομάκια, το πρώτο που συναντάμε ανατολικά της Καρύστου. Το καταπράσινο τοπίο δίνει τη θέση του σε δαντελωτές παραλίες προς την περιοχή Μπούρος.
  Προχωρώντας φτάνουμε στο συνοικισμό Μετόχι, από όπου αγναντεύεις το άνοιγμα του Νότιου Ευβοικού, με το βλέμμα να φθάνει πέρα από την Τζιά.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καρύστου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αθανασίου Διάκου

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 63216
  Στους πρόποδες της επιβλητικής και χιονοσκέπαστης, το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, ψηλότερης κορυφής των Βαρδουσίων, του Κόρακα, σε υψόμετρο 1060 μ. βρίσκεται το χωριό Αθανάσιος Διάκος.
  Χωριό με 634 κατοίκους σήμερα, με πλούσια ιστορικά στοιχεία, είναι η γενέτειρα του πρωτοήρωα της Επανάστασης του 1821 Αθανασίου Μασσαβέτα Διάκου απ' όπου πήρε και το όνομά του. Ο Αθανάσιος Διάκος απέχει από την Αθήνα 245χιλ, από την Λαμία 71 χλμ και από την Αμφισσα 61 χλμ.
  Το χωριό έχει άφθονα νερά, βρύσες και τον Μόρνο που το διασχίζει. Κάθε καλοκαίρι πολλοί προτιμούν να περάσουν τις διακοπές τους στο δροσερό και υγιεινό κλίμα του Αθανασίου Διάκου. Μια ωραιότατη πλατεία μπροστά στην εκκλησία του χωριού με την προτομή του Αθανασίου Διάκου στη μέση και τα θεόρατα πλατάνια μέρα νύχτα φιλοξενεί όλους τους επισκέπτες.
  Ο Αθανάσιος Διάκος προσφέρει μια διαφορετική διάσταση στις διακοπές, μακριά από την πολυκοσμία, αλλά και με όλες τις ευκολίες που μπορεί να θελήσουν οι επισκέπτες του. Οι ζεστοί, φιλόξενοι κάτοικοι του χωριού έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για άνετη και ευχάριστη διαμονή, έτσι ώστε να μπορεί κανείς να γνωρίσει και να χαρεί όλες τις ομορφιές του. Εδώ οι ρυθμοί είναι χαλαροί, η ζωή παραδεισένια και οι επιλογές πολλές. Ο Αθανάσιος Διάκος, όντας πιο κοντά στο συγκρότημα της κορφής και έχοντας καλύτερη και συντομότερη οδική σύνδεση με το εθνικό δίκτυο αποτελεί τη συνηθέστερη αφετηρία για αναβάσεις στο βουνό. Πολλοί ορειβάτες φθάνουν στο χωριό για να ανέβουν στις κορφές των Βαρδουσίων. Η διαδρομή είναι μαγευτική ανάμεσα στα έλατα και στις κρυσταλλένιες πηγές. Τα λιβάδια του Αθανασίου Διάκου συνθέτουν ένα θαυμάσιο αλπικό τοπίο.
  Δύο καταφύγια, χωρητικότητας 150 ατόμων, στη θέση "Πιτιμάλικο", το ένα του ορειβατικού και το άλλο του πεζοπορικού συλλόγου μπορούν να τους φιλοξενήσουν. Στη θέση "Πλάκα" των Βαρδουσίων θα αντικρίσετε το βράχο των αναρριχήσεων. Μπορείτε να περπατήσετε το μονοπάτι Ε4 που διέρχεται από τον Αθανάσιο Διάκο και το πεζοπορικό μονοπάτι από τη πλατεία προς την κάτω γειτονιά δίπλα στο ποτάμι με τα ψηλά πλατάνια. Στον Αθανάσιο Διάκο θα βρείτε πολλές ταβέρνες με εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα αποφασίσετε να επισκεφτείτε το χωριό. Επίσης αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια μπορούν να σας φιλοξενήσουν για ολιγοήμερες ή μεγαλύτερης διάρκειας διακοπές.

Δημοτικό Διαμέρισμα Λουτρών Αδηψού

ΑΙΔΗΨΟΣ (Κωμόπολη) ΕΥΒΟΙΑ
  Η Αιδηψός δεν είναι η πόλη που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα έχει το δικό της μερίδιο στην Ιστορία, οι ρίζες της βαθιές. Κατά την παράδοση έχει εποικιστεί από Ιωνες οι οποίοι της έδωσαν το όνομα "Ελλοπία" προς χάρη του γιου του Ιωνα, Ελλοπα. Αργότερα αναφέρεται ως "Αιδεψός", στα Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. Ο Πλούταρχος περιγράφει την κοινωνική ζωή που είχε αναπτυχθεί στην Αιδηψό, για την ευχάριστη διαμονή στην πόλη και στις διασκεδάσεις της, εξαίρει μάλιστα τη λαμπρή διατροφή με τα άφθονα ψάρια και τα πτηνά της. Ο δε Στράβων αναφέρεται στην εμφάνιση των νέων πηγών και στις ιαματικές ιδιότητές τους. Η Αιδηψός από τους παλαιότερους χρόνους ήταν γνωστή για τα χαλκουργεία της και ίσως αυτό δικαιολογεί το ότι ήταν από τις λίγες πόλεις που είχαν δικό τους νόμισμα. Το νόμισμα αυτό, που απεικονίζει ο Ρήγας Φερραίος στη Χάρτα του, είχε χαραγμένο στη μία πλευρά, κάβουρα και στην άλλη ένα ψάρι συμβολίζοντας το θαλάσσιο πλούτο της περιοχής.
  Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και με τη λήξη των πολεμικών συγκρούσεων στον Ελλαδικό χώρο, η Αιδηψός βρίσκεται στην ακμή της, εξαιτίας των ιαματικών της υδάτων και της ρωμαϊκής εύνοιας. Στην πόλη έρχονται για λουτροθεραπεία οι αυτοκράτορες Αδριανός, Μάρκος Αυρήλιος, και ο στρατηγός Σύλλας. Στις μέρες μας τα καλύτερα σωζόμενα ευρήματα της ρωμαϊκής περιόδου είναι τα λουτρά του Σύλλα.
  Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και με την κατάρρευση της ρωμαϊκής κυριαρχίας, η Αιδηψός καταστρέφεται από τον Θεοδόσιο σαν ειδωλολατρικό κέντρο.
  Το τελειωτικό κτύπημα όμως θα το δεχτεί στις αρχές του 14ου αιώνα επί Τουρκοκρατίας, με την πλήρη καταστροφή της. Κατά την περίοδο αυτή δεν διασώζεται κανένα ιστορικό στοιχείο για τη λουτρόπολη.
  Στο τέλος του 18ου αιώνα το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος ξεκινά τη νέα του πορεία, που βρίσκει σε παράλληλο δρόμο την τουριστική ανασυγκρότηση της Αιδηψού.
  Στις αρχές του 19ου αιώνα η Αιδηψός δέχεται τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, που θα δώσουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη της πόλης, στους τομείς της αλιείας, γεωργίας και του εμπορίου. Σ' αυτό το διάστημα κατασκευάζονται μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και δημιουργούνται ιδιωτικά υδροθεραπευτήρια για να καλύψουν τις ανάγκες των λουομένων καθώς και άλλες μορφές επιχειρήσεων.
  Η λουτρόπολη αποκτά μεγάλη φήμη, αλλά η όμορφη αυτή εποχή δεν θα κρατήσει πολύ καθώς τα χρόνια της κατοχής έρχονται και τα σύννεφα του πολέμου που σκεπάζουν όλη την Ελλάδα θα ρίξουν τη σκιά τους και στην κοσμοπολίτικη Αιδηψό. Βέβαια, αυτή τη φορά μέσα στην γενική ατυχία, μπορούμε να πούμε ότι η Αιδηψός στάθηκε τυχερή, μιας και ο κατοχικός στρατός χρησιμοποίησε τα ξενοδοχειακά της καταλύματα για την υποδοχή τραυματιών, με αποτέλεσμα να γλιτώσει ακόμη μια καταστροφή.
  Σήμερα η Αιδηψός αποτελεί ένα τουριστικό κέντρο που φιλοξενεί σε καθημερινή βάση περίπου 40.000 παραθεριστές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του δήμου Αιδηψού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αλεποχωρίου

ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΔΩΡΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22660 41641
  Το Αλποχώρι, το πανέμορφο αυτό χωριό, βρίσκεται χτισμένο σε αμφιθεατρικό επικλινές έδαφος, γύρω του υπάρχουν βαθιές ρεματιές, πυκνοί πλαταμώνες, συστάδες βελανιδιάς και ελάτων. Η παράδοση θέλει το όνομά του να προέρχεται από κάποιο Τούρκο γαιοκτήμονα, τον Αχμέτ Αλί. Η ετυμολογία της λέξης δεν δικαιολογεί όμως την ονομασία. Πιθανόν το όνομα να σχετίζεται με το όμορφο και πανέξυπνο ζώο, την αλεπού. Αποτελεί πραγματική απόλαυση η περιήγηση προς το "Φτερούσι", στα μονοπάτια προς τη "Δέση" θαυμάζοντας παράλληλα το γάργαρο κρυστάλλινο νερό στον "Ξερό 'Ελατο" και την επιβλητικότητα και μεγαλοπρέπεια των Βαρδουσίων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αλμυροποτάμου

ΑΛΜΥΡΟΠΟΤΑΜΟΣ (Χωριό) ΕΥΒΟΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22230 53012
Φαξ: +30 22230 53816
  Το βορειότερο χωριό του Δήμου Στυρέων, κοντά στα σύνορα με το Δήμο Δυστίων σε μια πολύ ενδιαφέρουσα από πάσης απόψεως περιοχή, είναι ο Αλμυροπόταμος, με περισσότερους από 500 κατοίκους. Είναι χτισμένος σε μια βραχώδη πλαγιά μπροστά στην κοιλάδα που διαρρέεται από το χείμαρρο Διπόταμο.
  Στον Αλμυροπόταμο ανήκουν ο παραλιακός οικισμός της Παναγιάς καθώς και η νησίδα της Καβαλλιανής, που πολλοί την ταυτίζουν με την αρχαία Γλαυκόνησο, στα χώματα της οποίας θάφτηκε ο ολυμπιονίκης αθλητής Γλαύκος γιος του Δήμιλου από τους Καρυστινούς συμπατριώτες τους.
  Στην κοιλάδα του Αλμυροποτάμου, η παλαιοντολογική έρευνα έχει αποδώσει σημαντικά ευρήματα που ανήκουν σε θηλαστικά της λεγόμενης πανίδας του Πικερμίου. Πρόκειται κυρίως για υπολείμματα 28 ειδών ζώων ηλικίας 8-13 εκατομυρρίων ετών μεταξύ των οποίων Μαμούθ, Δεινοθήρια, Μαχαιρόδοντες, Αντιλόπες, Γιγάντιες χελώνες κλπ. Οι ανασκαφές διενεργήθηκαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1916-1966.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Στυρέων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αμαρύνθου

ΑΜΑΡΥΝΘΟΣ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Η Αμάρυνθος είναι μια ωραιοτάτη κωμόπολη του Νομού Ευβοίας, πέντε χιλιάδων κατοίκων, βρίσκεται στις ακτές του Νότιου Ευβοϊκού, μόλις λίγα χιλιόμετρα παραθαλάσσιας διαδρομής έξω από την Χαλκίδα. Είναι μια σύγχρονη τουριστική κωμόπολη την οποία προτιμούν για τις διακοπές τους χιλιάδες παραθεριστές, ντόπιοι και ξένοι.
  Οι εξαίρετες κλιματολογικές συνθήκες και τα φυσικά της πλεονεκτήματα την καθιέρωσαν σε ένα από τα αξιολογότερα θέρετρα της Εύβοιας. Η γαλανή και πεντακάθαρη θάλασσα και το ευχάριστο και δροσερό περιβάλλον της, προσέλκυσαν πολλούς παραθεριστές, τους οποίους η Αμάρυνθος καλοδέχεται και παρέχει εξυπηρέτηση και φιλοξενία.
  Αρμονικά δεμένη με τις φυσικές της ομορφιές είναι και η περίφημη παραλία της με τα ειδυλλιακά δειλινά της. Η Αμάρυνθος περιτριγυρισμένη από μια καταπράσινη περιοχή έξοχης φυσικής ομορφιάς, προσφέρεται ιδιαίτερα για ενδιαφέρουσες περιηγήσεις σε μια ποικίλη ενδοχώρα, όπου ακόμα σώζονται γραφικά βυζαντινά εκκλησάκια και κατάλοιπα μεσαιωνικών πύργων, αλλά και για να απολαύσει κανείς πάνω από τους γύρω λόφους το πανόραμα του Νότιου Ευβοϊκού.
  Σήμερα, το χαρακτηριστικό γνώρισμα της μακραίωνης ιστορίας της Αμαρύνθου είναι ο λόφος της Παλαιοχώρας, ο λόφος με την προϊστορική θέση της Αμαρύνθου. Στον περιβάλλοντα τον λόφο χώρο, ιστορικές καταγραφές και αρχαιολογικές μελέτες, επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του ιερού της θεάς Αμαρυνθίας Αρτέμιδας.
  Αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα της προϊστορικής Αμαρύνθου συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται σήμερα στην πρώτη αίθουσα (προθήκη 25) του Αρχαιολογικού Μουσείου Ερετρίας. Στο λόφο της Παλαιοχώρας σώζονται δυο μονόκλιτα σταυρεπίστεγα εκκλησάκια της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην κορυφή του λόφου και λίγο χαμηλότερα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
  Βόρεια της Αμαρύνθου και σε απόσταση 1.500 μέτρων πάνω σε ύψωμα, βρίσκεται ο Ναός της Παναγίτσας. Μονόκλιτο σταυρεπίστεγο εκκλησάκι του 11ου ή 12ου αιώνα, χτισμένο πάνω προϋπήρξαντος προχριστιανικού Ναού, γιατί όλο το οικοδομικό υλικό, που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερσή του αποτελείται από αρχαία μάρμαρα και πουριά, δηλωτικό του ότι στο σημείο αυτό υπήρχε αρχαίος ναός.
  Μέσα στην πόλη της Αμαρύνθου δεσπόζει ο Μητροπολιτικός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Περικαλές κτίσμα των πρόσφατων χρόνων, σύμφωνα με τα Βυζαντινά πρότυπα, δομημένο εξ' ολοκλήρου από σμιλευτή πέτρα. Στο εσωτερικό του Ναού, το Ιερό Τέμπλο φιλοτεχνημένο άριστα από γνήσιο λευκό μάρμαρο και η εξαίρετη Βυζαντινή αγιογράφηση, προσδίδουν στον Ναό ιδιαίτερη λαμπρότητα, προκαλώντας τον θαυμασμό.
  Επίσης, ο επισκέπτης, εκτός από τα αρχαιολογικά και βυζαντινά μνημεία μπορεί να επισκεφθεί το άρτια οργανωμένο Λαογραφικό Μουσείο και να θαυμάσει την πλούσια συλλογή των εκθεμάτων της παλιάς καθημερινής και αγροτικής ζωής του τόπου.
  Ο επισκέπτης μπορεί να φιλοξενηθεί σε σύγχρονα παραλιακά ξενοδοχεία, άνετα διαμερίσματα και ενοικιαζόμενα δωμάτια, να διασκεδάσει στις καφετέριες και τα clubs της περιοχής και να γευτεί νόστιμους μεζέδες, εκλεκτά ψάρια και θαλασσινά σε ταβέρνες και ψησταριές της Αμαρύνθου και της περιοχής της. Θα πρέπει κανείς να σημειώσει ότι η Αμάρυνθος διαθέτει το καλύτερο και το πιο νόστιμο ψάρι του Ευβοϊκού, που ψαρεύεται από ντόπιους καπετάνιους μεγαλωμένους στη θάλασσα και που γνωρίζουν τα ψαροτόπια σπιθαμή προς σπιθαμή. Εχουν πάντα το δικός τους τρόπο να γεμίζουν τα δίχτυα τους με πλούσιες ψαριές και να κάνουν έτσι την Αμάρυνθο ονομαστή για το πιο φρέσκο και καλό ψάρι.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αμελάντων

ΑΜΕΛΑΝΤΕΣ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Βρίσκεται επί των Β.Α. υψωμάτων του Ξηρού Ορους. Το χωριό έχει υψόμετρο 600 περίπου μέτρων. Η δε ψηλότερη κορυφή της περιοχής, η δυσπρόσιτη κορυφή του Προφήτη Ηλία φθάνει τα 753 μ. Η όλη περιοχή του χωριού ανέρχεται σε 16.000 στρέμματα. Το έδαφος είναι ορεινό, πετρώδες και σε πολλά μέρη απροσπέλαστο, κατάφυτο από έλατα, πεύκα, δρυς και κουμαριές. Σύμφωνα με γνώμες παλαιοτέρων, η πρώτη οίκηση ανάγεται στο 17ο αιώνα από κατοίκους της Παλιοπαναγιάς. Παλιά ευρήματα και ογκόλιθοι παλαιών οικιών μαρτυρούν ότι η θέση της Παλιοπαναγιάς πρέπει να ήταν προς τον ποταμό Νηλέα. Δεν είναι γνωστό για ποιο λόγο έγινε η μετοίκηση. Η προέλευση της ονομασίας του χωριού πρέπει πιθανόν να οφείλεται στην ιδιωματική παραφθορά της λέξης "Μέλας" που αποδίδεται στον ποταμό Νηλέα που χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς "Στράβων". Μέλα λόγω του χρώματος της ιλύος του, εξ ου και η λαϊκή διατύπωση της λέξης Αράπης. Ετσι της ιδιωματικής παραφθοράς του Α-Μέλας προέκυψε η ονομασία Αμελάντες. Και όχι από την άποψη ορισμένων ότι πήρε το όνομα εκ του Τούρκου Αμέλ-Αγά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Νηλέως.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αμπελοχωρίου

ΑΜΠΕΛΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΘΗΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 22620 25596
Μετά την Αγία Τριάδα, υπάρχει η διασταύρωση από την οποία ο επισκέπτης θα συναντήσει τον οικισμό του Αμπελοχωρίου. Όπως και με τις υπόλοιπες πρώην κοινότητες το Αμπελοχώρι, είναι ένα από τα πέντε δημοτικά διαμερίσματα της Θήβας. Αποτελεί τη φυσική έξοδο των Θηβαίων τα Σαββατοκύριακα, διότι διαθέτει ταβέρνες στις οποίες μπορείς να φας πεντανόστημο αρνίσιο ή κατσικίσιο κρέας και φέτα, ντόπιας παραγωγής. Οι κάτοικοι του οικισμού ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αμφίκλειας

ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ (Κωμόπολη) ΛΟΚΡΙΔΑ
  Στις Β.Α. πλαγιές του Παρνασσού, στο κέντρο της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, δίπλα στην παλιά εθνική οδό Αθήνας - Θεσσαλονίκης, λίγο πιο κάτω απ' τις πηγές του Κηφισού βρίσκεται η Αμφίκλεια (Δαδί). Είναι η μεγαλύτερη κωμόπολη της περιοχής. Βρίσκεται στα όρια των τριών νομών (Φθιώτιδας - Βοιωτίας - Φωκίδας) και απέχει λιγότερο από 50 χιλ. απ' τις πρωτεύουσες τους (Λαμία - Λιβαδειά - Αμφισσα) και 170 χιλ. απ' την Αθήνα. Η περιοχή της Αμφίκλειας βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ευρύτερες ζώνες με έντονη τουριστικά ανάπτυξη: στα ανατολικά την παραλιακή προς τον Ευβοϊκό κόλπο στον άξονα Αταλάντη - Αγ. Κωνσταντίνου - Καμ. Βούρλα και στα δυτικά εκείνη που συνδυάζει τα χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού με τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, τη Μονή του Οσίου Λουκά και τους παραλιακούς οικισμούς (Γαλαξίδι - Ιτέα) στον Κορινθιακό κόλπο. Μερικά χιλιόμετρα πιο μακριά όσοι μπορούν να αντέξουν σε λίγο περπάτημα θα έχουν την ευχαρίστηση απ' την κορυφή του Παρνασσού (Λιάκουρα) να δουν με γυμνό μάτι ολόκληρη την κεντρική Ελλάδα απ' τον Πατραϊκό κόλπο ως τον Παγασητικό ή και ακόμα πιο μακριά αν οι συνθήκες ορατότητας το επιτρέπουν.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Αμφίκλειας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αμφίσσης

ΑΜΦΙΣΣΑ (Πόλη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
  Αρχαιότατη πόλη, "πόλη-κράτος" και μητρόπολη των Εσπερίων Λοκρών με 70.000 κάτοικους (κατά τον περιηγητή Παυσανία -180μ.Χ). Πήρε το όνομα της ή από την κόρη του Μάκαρος (γιου του Αιόλου) Αμφισσα ή από το ρήμα αμφιέννυμι (=περιβάλλω-ενδύω τινά), επειδή περιβάλλεται από βουνά. Το 338 π.Χ. κατά τον Γ΄ Ιερό πόλεμο καταστράφηκε από το Φίλιππο, το 30 π.Χ. εποικίσθηκε από τους Αιτωλούς και έγινε πολυάνθρωπη. Στους ύστερους Βυζαντινούς χρόνους πήρε το όνομα Σάλωνα και στο μεσαίωνα την κυρίευσαν οι Φράγκοι και την έκαναν έδρα Βαρωνίας (Βαρωνία Σαλώνων - La Sola, με την δυναστεία Στρομονκούρ).
  Στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 ήταν η πρώτη πόλη της Ρούμελης που επαναστάτησε με τον Πανουργιά, τον Γκούρα και τον Ησαϊα Επίσκοπο Σαλώνων. Στις 27 Μαρτίου ο Πανουργιάς κατέλαβε την πόλη και στις 10 Απρίλη κυριεύτηκε το Κάστρο των Σαλώνων. Τα Σάλωνα (Αμφισσα) έγιναν στην συνέχεια η πρωτεύουσα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας με την ίδρυση του Αρείου Πάγου των Σαλώνων, όπου ψηφίστηκε το Σύνταγμα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας.
  Σήμερα η Αμφισσα είναι πρωτεύουσα του Νομού Φωκίδας, με 12.000 κατοίκους περίπου και έδρα όλων των Δημοσίων Υπηρεσιών. Εχει σύγχρονο Κρατικό Νοσοκομείο, Πρωτοδικείο, Πνευματικό Κέντρο, Πρεβαντόριο Κρατουμένων, Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο, Δημοτική Βιβλιοθήκη 40.000 τόμων που εμπλουτίζεται διαρκώς, δημοτική Φιλαρμονική και Χορωδία, Δημοτικό Ωδείο και Εικαστικό Εργαστήρι, Πολιτιστικούς και Αθλητικούς Συλλόγους. Επίσης στην πόλη λειτουργούν Τ.Ε.Ι. (Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων), Ενιαίο Λύκειο, Τ.Ε.Ε., δύο Γυμνάσια, Εσπερινό Γυμνάσιο, Ι.Ε.Κ., Δημοτικά Σχολεία, Νηπιαγωγεία, Βρεφονηπιακοί Σταθμοί και Νοσηλευτική Σχολή. Επιζούν ακόμη, ενάντια στη φθορά του χρόνου παραδοσιακές βιοτεχνίες: Βυρσοδεψεία στην παραδοσιακή συνοικία Χάρμαινα, κουδουνάδικα και σχοινάδικα.
  Η Αμφισσα φημίζεται και για τις αξιόλογες πολιτιστικές της εκδηλώσεις (Φωκικά, καρναβάλι).
  Αξιόλογα μνημεία για τον επισκέπτη είναι : Ο Μητροπολιτικός Ναός της Ευαγγελιστρίας με τοιχογραφίες του ονομαστού ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά, το Κάστρο των Σαλώνων (Ωργιάς), η ακρόπολη της Αμφισσας με λείψανα όλων των ρυθμών δόμησης.
  Σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο ναός του Σωτήρος, θαυμάσιο μνημείο τέχνης, βυζαντινού ρυθμού του 11ου ή 12ου αιώνα. Στην βάση του λόφου Κόφινα, λαξεμένος σε κωνοειδή βράχο σώζεται τάφος μυκηναϊκής περιόδου, η "Λυκόπετρα". Ρωμαϊκά και Χριστιανικά ψηφιδωτά με σημαντικότερο το βαπτιστήριο του 3ου και 4ου αιώνα και λείψανα παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Τέλος, στην Αμφισσα υπάρχουν πολλά παλιά αρχοντικά και νεοκλασικά κτήρια με γύψινες διακοσμήσεις και αξιόλογες τοιχογραφίες λαϊκών ζωγράφων της εποχής.
  Βασική ενασχόληση των κατοίκων της είναι η ελαιοκαλλιέργεια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

ΑΝΤΙΚΥΡΑ (Κοινότητα) ΒΟΙΩΤΙΑ
  Στη νοτιοδυτική γωνιά του νομού Βοιωτίας βρίσκεται η Κοινότητα Αντίκυρας, το κυριότερο επίνειό του πάνω στο θαλάσσιο κόλπο. Η πολύτιμη γεωγραφική της θέση φαίνεται να καθόρισε από την αρχαιότητα και την εξέλιξή της. Η σπουδαιότητα της θέσης της την ανέδειξε στις διάφορες στρατιωτικές επιχειρήσεις από την αρχαιότητα ως και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
   Η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Την συναντούμε για πρώτη φορά με το όνομα Κυπάρισσος να παίρνει μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. Από τότε και ως το 620 μ.Χ., που καταστράφηκε από σεισμό, διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στα βόρεια του Κορινθιακού Κόλπου. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν τελευταία στο φως της δημοσιότητας. Νεκροταφεία, τάφοι, κτίρια, οικίες, ναοί κτλ. Το ίδιο περιγράφει και ο Παυσανίας, ο αρχαίος αυτός περιηγητής, περνώντας από την πόλη. Η οικονομία της ήταν εύρωστη και οι ασχολίες των κατοίκων ήταν το ψάρεμα και η γεωκτηνοτροφία. Στην κορυφή του λόφου του Σιρού δέσποζε ο Ναός της Αθηνάς, λίγο πιο κάτω ο Ναός της Αρτεμης, στην παραλία ο Ναός του Ποσειδώνα, λίγο πιο πέρα το θέατρο, δύο γυμναστήρια και αργότερα πάνω σ'αυτά η πεντάκλιτη βασιλική της Επισκοπής Αντίκυρας. Σ'αυτό το μέρος έζησαν ο Σχέδιος και ο Επίστροφος, αρχηγοί των Φωκικών πλοίων στην εκστρατεία της Τροίας, ο μυθικός ήρωας Αντικυρεύς, απ'όπου και το όνομά της και ο Ολυμπιονίκης Ξενοδάμης. Μα πάνω απ'όλα η πόλη αυτή ήταν πασίγνωστη στην αρχαιότητα για το φάρμακο κατά της τρέλας, τον "ελέβορα".
   Στα νεότερα χρόνια η Αντίκυρα αρχίζει να εμφανίζεται και πάλι στο προσκήνιο της ιστορίας του περασμένου αιώνα. Ενα ψαροχώρι που δημιουργήθηκε από ξένους ψαράδες που άραξαν στην Φωκική παραλία και από ντόπιους Δεσφινιώτες που κατέβαιναν ως εκεί με τα ζώα τους. Αρχικά, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους, αποτέλεσε με τη Δεσφίνα το Δήμο της Αντίκυρας, για να γίνει ξεχωριστή κοινότητα, να ξαναενωθεί και οριστικά το 1943 να αποτελέσει την Κοινότητα Αντίκυρας και να συμπεριληφθεί στο Νομό Βοιωτίας. Εδώ ζωντάνεψε και έδρασε ο ΕΛΑΝ την εποχή της Γερμανικής Κατοχής.
   Τα τελευταία χρόνια η εγκατάσταση σ'αυτή μιας στρατιωτικής μονάδας και πιο πολύ, ασφαλώς, του εργοστασίου του Αλουμινίου σήμαιναν για την κοινότητα και την περιοχή μια καινούργια εποχή. Γίνεται έτσι πόλος έλξης πολλών εργατών και πολλοί απ'αυτούς εγκαθίστανται σ'αυτήν. Ο πληθυσμός μέρα με τη μέρα αυξάνει και η όψη της σήμερα δε θυμίζει κάτι από το χθες. Κι ενώ άλλοτε το ψάρεμα κατά κύριο λόγο και οι γεωκτηνοτροφικές ασχολίες με τον ελαιώνα ήταν οι βασικοί πόροι ζωής των κατοίκων, σήμερα οι περισσότεροι εργάζονται στο εργοστάσιο ή ζουν απ'αυτό.
   Ο τεράστιος παραλιακός πεζόδρομος, όπου μπορεί κανείς κάνοντας βόλτα να απολαύσει τη θέα της θάλασσας του Κορινθιακού Κόλπου, η νέα αρχιτεκτονική δομή των κατοικιών, η ύπαρξη λιμενοβραχίονα στην παραλία της Αντίκυρας και μαρίνας στον Αγιο Ισίδωρο, η ύπαρξη υπηρεσιών (ταχυδρομείο, λιμεναρχείο, τράπεζα, ιατρείο, αστυνομία κτλ) συνθέτουν την σύγχρονη όψη της. Η ύπαρξη αθλητικών εγκαταστάσεων (γήπεδα βόλεϊ, μπάσκετ, τένις), σχολής του ΟΑΕΔ, πολιτιστικού Συλλόγου και Κοινοτικής επιχείρησης, βοήθησαν τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξή της. Η αξιοποίηση των παραλιών του Αγίου Ισιδώρου (πεζοδρομήσεις, φωτισμός, ύπαρξη πολλών καταστημάτων) και η τιμητική διάκρισή τους με την Γαλάζια Σημαία για τα καθαρά νερά τους από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αποτελούν πόλο έλξης πολλών τουριστών κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία της Αντίκυρας μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο "Η ΑΝΤΙΚΥΡΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ από τον Ομηρο έως σήμερα" του Δημητρίου Ελ. Ράπτη των εκδόσεων Μικρές Πατρίδες της Ελλάδας και διανέμεται δωρεάν από την Κοινότητα της Αντίκυρας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριος 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Κοινότητα Αντικύρας

• http://www.antikyra.gr/history.htm

Δημοτικό Διαμέρισμα Ανω Βάθειας

ΑΝΩ ΒΑΘΕΙΑ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22290 36680
  Είναι ένα μικρό γραφικό χωριό χτισμένο σε μια χαράδρα, στους πρόποδες του Κοτύλαιου, βορειανατολικά της Αμαρύνθου με 500 περίπου κατοίκους. Με αυτοκίνητο ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς Καλλιθέα και Γυμνό υπάρχει παράκαμψη δεξιά του δρόμου που οδηγεί προς Ανω Βάθεια. Από την Αμάρυνθο απέχει 3,5 χλμ.
  Αποτελεί το μεσαιωνικό πρόγονο της σύγχρονης Αμαρύνθου και πρώτη έδρα του Δήμου Αμαρυνθίων. Η ετυμολογία του αρχικού της ονόματος Βάθεια οφείλεται στη βαθειά χαράδρα που ήταν χτισμένη, για να μην είναι ορατή από τα παράλια, εξαιτίας του φόβου της πειρατίας. Αργότερα ονομάζεται Ανω Βάθεια σε αντιδιαστολή με τον παραθαλάσσιο οικισμό την Κάτω Βάθεια, σημερινή Αμάρυνθο. Κατά καιρούς στην περιοχή έχουν βρεθεί ανάγλυφα και επιγραφές της κλασσικής κυρίως περιόδου, που σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας.
  Στα δεξιά του μικρού ασφαλτοστρωμένου δρόμου, που οδηγεί από την Αμάρυνθο στην Ανω Βάθεια, στη θέση Κουκάκι, υπάρχει το παλιό πηγάδι του χωριού χτισμένο από λείψανα αρχαίων οικοδομημάτων, ενώ ακριβώς απέναντι είναι ορατό υπέρθυρο ενός τάφου μακεδονικού τύπου. Προχωρώντας προς την κατέθυνση του οικισμού, αριστερά του δρόμου και παράλληλα με το Σαρανταπόταμο, ένας χωματόδρομος οδηγεί σε ελαιόσπαρτο λόφο, πάνω στον οποίο βρίσκεται ο ναός της Παναγίας ή Παλιοπαναγιά. Το μνημείο ανήκει τον απλούστερο μονόκλιτο αρχιτεκτονικό τύπο σταυρεπίστεγου με κάτοψη απλού ορθογωνίου. Η τρίπλευρη κόγχη του ιερού εξέχει ανατολικά. Φέρει δυο χαμηλές τοξοτές θύρες. Μια στο μέσο της δυτικής πλευράς η οποία έχει κλειστεί και μια στο μέσο της νότιας πλευράς από όπου είναι δυνατή σήμερα η πρόσβαση στο ναό. Η χαραγμένη χρονολογία πάνω από τη νότια θύρα, 1310, πιθανά μας παρέχει τη χρονολογία ανέγερσης του ναού, δηλαδή την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εκκλησίδιο είναι κατασκευασμένο με τη χρήση αρχαιότερου οικοδομικού υλικού, αναγλύφων και βάσεων αγαλμάτων διαφόρων περιόδων.
  Βορειανατολικά της Ανω Βάθεια σε απόσταση 8 χιλιομέτρων, ανεβαίνοντας στο Κοτύλαιο ή Σερβούνι, μέσω ενός ασφαλτοστρωμένου επαρχιακού δρόμου, πάνω σε ένα πλάτωμα (ύψους 490 μ.) από το οποίο μπορεί κανείς να εποπτεύει όλο το Νότιο Ευβοϊκό, βρίσκεται η Μονή του Αγίου Νικολάου. Πρόκειται για γυναικεία μονή ανακαινισμένη τη δεκαετία του 1960. Την παλιά αίγλη του μοναστηριού μαρτυρά το καθολικό του, που βρίσκεται στη σκιά ενός αιωνόβιου πλατάνου, κοντά σε μια πηγή από την οποία αναβλύζει κρυστάλλινο νερό και που η παράδοση θέλει να έχει ανοικοδομηθεί αμέσως μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για ένα μονόκλιτο σταυρεπίστεγο ναό με ορθωγόνια κάτοψη. Φέρει τρίπλευρη κόγχη στην ανατολική της πλευρά. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του συγκεκριμένου ναού είναι το τρίβηλο που αποτελείται από δύο αράβδωτους κίονες με κουλουροπυραμοειδή κιονόκρανα, που υποστηρίζουν τρία οξυκόρυφα τόξα. Ο ναός χρονολογείται το 16ο αιώνα. Οι μελετητές εικάζουν ότι έχει χτιστεί στα ερείπια προϋπάρχοντος Ασκληπιείου. Στη μονή υπάρχει ξενώνας που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες λίγων ατόμων. Νότια του Αγίου Νικολάου σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων στη θέση Αγλέφαρος ή Αγλέφερος, κάτω από ένα πλάτανο βρίσκεται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Πρόκειται για ένα μονόκλιτο σταυρεπίστεγο ναό. Εσωτερικά φέρει δυο εγκάρσια τρίβηλα δίνοντας τη λανθασμένη εντύπωση, ότι πρόκειται για τρίκλητο ναό. Εσωτερικά δεν σώζονται τοιχογραφίες. Η εκκλησία χρονολογείται στον 16ο αιώνα. Στην ίδια τοποθεσία είναι ορατά ερείπια κτιρίων των ελληνιστικών κυρίως χρόνων και αυτό έχει ωθήσει τους μελετητές να ταυτίσουν την θέση με τον αρχαίο Ερετριακό Δήμο της Αγλειφείρας.
  Οταν κανείς τελειώσει την περιήγησή του στην άγρια ομορφιά του Κοτυλαίου, που και αυτό ήταν αφιερωμένο στη θεά του κυνηγιού, κατεβαίνοντας στην Ανω Βάθεια αξίζει να επισκεφτεί το Λαογραφικό της Μουσείο. Η πλούσια συλλογή του περιλαμβάνει αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στην καθημερινή και στην αγροτική ζωή από τους κατοίκους της περιοχής, όπως υφαντά, μυλόπετρες, αργαλειοί, οικιακά σκεύη, ρόκες και άλλα. Ενας καφές ή ένα ουζάκι στο μοναδικό καφενείο του χωριού θα κάνει τον περιηγητή να νοιώσει ευχάριστα και να γευτεί τη φιλοξενία των σημερινών κατοίκων του νησιού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βαρδάτων

ΑΝΩ ΒΑΡΔΑΤΕΣ (Χωριό) ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22310 81462
  Το Δ.Δ Βαρδατών είναι ένα μικρό γραφικό χωριό που βρίσκεται στους πρόποδες της Οίτης και πολύ κοντά στην αρχαία «Τραχίς» αρχαία πόλη της Φθιώτιδας πρωτεύουσα της Μαλίδας πριν από την Λαμία. Σύμφωνα με μια εκδοχή της μυθικής παράδοσης η Λαμία ιδρύθηκε από την Βασίλισσα της Τραχινάς «Λαμία» κόρης του Ποσειδώνα.
  Πάνω από το χωριό βρίσκεται το θαυματουργό μοναστήρι της Παναγιάς της Προυσσιώτισας (πανηγυρίζει της 23 Αυγούστου). Το όνομα «Προυσώτισσα» το πήρε επειδή η εικόνα της παναγίας έφτασε στην θέση αυτή, από την πόλη Προύσα της Μ. Ασίας. Ακριβώς πάνω από το Μοναστήρι περνά η Σιδηροδρομική Γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι ανέλαβαν την εκκλησία υπό την προστασία τους μετά από εκτροχιασμό τρένου. Στο τρένο που κρεμάστηκε στον γκρεμό πάνω απ' την «Παναγία» σώθηκαν όλοι οι επιβάτες.
  Ο Επισκέπτης πηγαίνοντας στο Μοναστήρι έχει την δυνατότητα μέσα σε ένα κατανυκτικό περιβάλλον να απολαύσει την θέα μέχρι το Μαλιακό κόλπο, αλλά και την κοιλάδα του Σπερχειού ποταμού, και να δει από κοντά τον Σιδηροδρομικό Σταθμό μιας άλλης εποχής, τον Σταθμό Τραχίνες.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ανω Κουρουνίου

ΑΝΩ ΚΟΥΡΟΥΝΙ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22220 58969
  Όνομα βυζαντινού οικιστή: Κουρούνας. Καταγόταν από τα ρημαγμένα από τις επιδρομές των Αγαρηνών πειρατών χωριά του λεκανοπεδίου Οξυλίθου - Μονοδρίου. Κατά άλλους από το πουλί Κουρούνα που κούρνιαζε στα δάση των λόφων του. Τέλος αναφέρεται ότι υπήρχε κατά την αρχαιότητα οικισμός που έφερε το όνομα Κορώνη και κατά επέκταση Κουρούνα. Μερικοί από τους διανοουμένους του παραδέχονται ότι το όνομά του πάρθηκε από την προνομιούχο θέση του που είναι σαν το στέμμα, σαν διάσημα των ευγενών, επισκόπων, σαν κορώνα σε όλη την περιοχή. Πράγματι είναι σε θέση περίοπτη και προνομιούχο. Ο αέρας του είναι καθαρός και απαλλαγμένος από υγρασία. Μετά το σχέδιο Καποδίστρια ανήκει στο Δήμο Κονιστρών και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός ήταν 104 κάτοικοι.
  Μεταξύ Ανω και Κάτω Κουρουνίου, απέναντι από το εκκλησάκι της Παναγίας, βρίσκεται η πηγή του χωριού. Ο δρόμος είναι ευχάριστος και πράσινος, ενώ φτάνοντας κανείς στη πηγή μπορεί να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος με πέτρα και παγκάκια. Ακριβώς πάνω από την πηγή υπάρχει λιθόκτιστο μονοπάτι, που οδηγεί σε ένα καταπράσινο ύψωμα.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Είναι κτίσμα των τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου. Από τότε η ζωή του είναι συνεχής. Πριν από το 1940 είχε μεγάλο πληθυσμό. Σώζεται μισοερειπωμένος φράγκικος πύργος, από τον οποίο το χωριό λεγόταν και "Πύργος Κουρούνι" σε θέση περίοπτη και δεσπόζουσα και είχε ανταπόκριση με τους πύργους Κήπων, Τραχηλίου, Καδίου, Πύργου, κ.λπ.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ανω Ποταμιάς

ΑΝΩ ΠΟΤΑΜΙΑ (Χωριό) ΚΥΜΗ
Τηλέφωνο: +30 22220 71498
Η Ποταμία είναι από τα πιο παλιά χωριά του Δήμου μας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επισκέψιμη από το κοινό Αρχαιολογική Συλλογή που στεγάζεται δίπλα από το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου και περιλαμβάνει ευρήματα κυρίως από το λόφο Καστρί κοντά στο χωριό, όπου ανασκάφηκαν ένας νεολιθικός και ένα ελληνικός οικισμός. Κάποιοι συνδέουν αυτόν τον οικισμό με την αρχαία Κύμη. Επίσης, αξίζει ο επισκέπτης να βρεθεί στο πατροπαράδοτο πανηγύρι του χωριού, στις 15 Αυγούστου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αποστολιάς

ΑΠΟΣΤΟΛΙΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91192
  Στους πρόποδες της Οίτης, Β.Δ της Γραβιάς και σε υψόμετρο 520 μ., βρίσκεται το χωριό Αποστολιάς, 152 κατοίκων. Η προηγούμενη ονομασία του ήταν Κάτω Κάνιανη. Αποστολιάς ονομάστηκε από το Ναό των Αγίων Αποστόλων που υπήρξε ο πρώτος Ναός του χωριού και ο Πολιούχος του. Στον ίδιο ναό οφείλεται η ονομασία του χειμμάρου "Αποστολιάς".
  Πριν από το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, οι περισσότεροι κάτοικοι εργάζονταν στα μεταλλεία βωξίτη που κάλυπταν την Ανατολική πλευρά της οροσειράς "Αγιος Βασίλειος" από το χωριό έως την κορυφή του βουνού, απ' όπου τα εναέρια βαγονάκια μετέφεραν το Βωξίτη. Στην περίοδο της κατοχής οι Ιταλοί κατέστρεψαν τις εγκαταστάσεις και σταμάτησε η εξόρυξη του μεταλλεύματος. Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια σιτηρών.
  Πανηγυρίζει στις 30 Ιουνίου, των Αγίων Αποστόλων, στον ομώνυμο καθεδρικό Ναό. Στις 8 Σεπτεμβρίου, συμπανηγυρίζουν με τους κατοίκους του Οινοχωρίου και των Καστελλίων στο εξωκκλήσι "Η Γέννησις της Θεοτόκου" που βρίσκεται σε πανέμορφη τοποθεσία στην κορυφή του βουνού με έξοχη θέα.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αρτεμισίου

ΑΡΤΕΜΙΣΙΟ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
  Είναι η έδρα του Δήμου Αρτεμισίου με το ομώνυμο χωριό. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Κουρμπάτσι (τουρκικής προέλευσης, που σημαίνει ξυλοκόπημα). Το 1926 αναγνωρίστηκε ως κοινότητα αποσπώμενη από το δήμο Ιστιαίας και μετονομάστηκε σε Αρτεμίσιο, προς τιμήν της θεάς Αρτεμης, επειδή στην περιοχή υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη θεά, στη θέση Αγιος Γεώργιος, στο σημερινό νεκροταφείο του Πευκιού.
  Αξίζει μια περιήγηση στο χωριό, όπου σώζονται αρκετά σπίτια από την εποχή της τουρκοκρατίας. Αν είστε φυσιολάτρες, λίγο έξω από το χωριό ξεκινά μία καταπληκτική ρεματιά με πλατάνια, πεύκα και καρυδιές, που θα σας οδηγήσει στη θέση Αγριλίτσα. Από εδώ η θέα είναι εντυπωσιακή, βλέποντας το Πήλιο και στις Σποράδες.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αρτοτίνας

ΑΡΤΟΤΙΝΑ (Χωριό) ΔΩΡΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22660 51810
  Είναι η "πρωτεύουσα των Βαρδουσίων Ορέων", το καπετανοχώρι της Δωρίδας με τα αλπικά της τοπία. Είναι χώρος αναψυχής των επισκεπτών και αναβίωσης της ιστορικής μνήμης, που αναγεννούν το ιστορικό Μοναστήρι του Αη-Γιάννη του Προδρόμου, όπου εμόνασε ο ήρωας του '21 Αθανάσιος Διάκος (το κελί του παραμένει ανέπαφο), η προτομή του ήρωα της Αλαμάνας, το σπίτι του καπετάν Ανδρίτσου Σιαφάκα, οι μνήμες των Αρτοτινών Καπεταναίων του Αγώνα Σκαλτσοδήμου, Πιστιόλη, Σιαφάκα, Γιάννη Ρούκη, Γεράντωνου, Καλιακούδα, κ.α.
  Διαθέτει ξενώνα και Λαογραφικό Μουσείο.
  Η Αρτοτίνα και ο Αθανάσιος Διάκος ερίζουν για την γενέτειρα του άξιου τέκνου της Φωκίδας και ήρωα του 21 Αθανασίου Διάκου, προβάλλοντας (κάθε χωριό) τη δική του ιστορική τεκμηρίωση.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ασμηνίου

ΑΣΜΗΝΙΟ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22260 41309
  Σύγχρονο χωριό, που διατηρεί το χρώμα της περιοχής. Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Ποτάκι ή Ποτόκι (τούρκικης προέλευσης), που σημαίνει βαλτώδες μέρος. Προσφέρει μικρές τουριστικές ανέσεις και φημίζεται για τα καλά του μαγαζιά (ουζερί), τα οποία θα συναντήσετε στην κεντρική πλατεία του χωριού. Στο χωριό υπάρχουν εργοστάσια αλιπάστων, που παράγουν εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα.
  Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Παναγίας Ντινιούς 4 χλμ. προς την Ιστιαία, μέσα σε ένα καταπληκτικό τοπίο με πλατάνια και τρεχούμενα νερά. Η λέξη Ντινιούς είναι τούρκικη, που σημαίνει επιστροφή. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν τούρκος στρατιώτης πυροβόλησε την εικόνα της Παναγίας, η σφαίρα επέστρεψε και τον σκότωσε. Μεγάλο πανηγύρι γίνεται στη μνήμη της, η οποία γιορτάζεται στις 23 Αυγούστου, με μεγάλη συμμετοχή ντόπιων, αλλά και ξένων προσκυνητών.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αττάλης

ΑΤΤΑΛΗ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22280 71520
  Η κοινότητα Ατταλης απέχει 29 χλμ. από τη Χαλκίδα και έχει 547 κατοίκους, οι οποίοι μένουν σε δύο οικισμούς.
Ατταλη
  Γραφικό χωριό, χτισμένο δεξιά και αριστερά του κεντρικού δρόμου. Όλο το χωριό είναι πράσινο, αλλά αληθινός οργασμός της φύσης επικρατεί στο άκρο της ανατολικής πλευράς του χωριού που καταλήγει σε μια καταπράσινη ρεματιά, με τεράστια πλατάνια και κάθε λογής βλάστηση. Εκεί θα βρείτε πολλά ταβερνάκια -όπως και σε όλο το χωριό άλλωστε- για να γευθείτε καλοψημένα κρέατα στα κάρβουνα και παραδοσιακό τηγανόψωμο. Η ονομασία της Ατταλης προέρχεται από τον Ατταλο, πρώτο σε ιεραρχία στρατηγό του Φιλίππου. Υπάρχουν κάποια αρχαία κτερίσματα στο νοτιοδυτικό μέρος του οικισμού.
Ιστορικά
  Ο Απόκρημνος τόπος καταγωγής των κατοίκων της Ατταλης και της Πλατάνας. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό μεγάλωσε. Όλοι οι κάτοικοι της περιοχής γύρευαν εκεί καταφύγιο και ασφάλεια από τους Τούρκους. Μετά την απελευθέρωση, λόγω απολιθίσεων και επειδή εξέλειψαν οι λόγοι (Τούρκοι), οι κάτοικοι κατέβηκαν όλοι μαζί στην Ατταλη και στην Πλατάνα. Σήμερα υπάρχουν μόνο δύο εκκλησάκια στην περιοχή, ο Αγ. Ηλίας και ο Αγ. Κωνσταντίνος.
Ταναΐδα: Η Ταναΐδα, η δεύτερη ψηλότερη κορφή της Δίρφης. Η παράδοση αναφέρει ότι στο οροπέδιο της Ταναΐδας υπήρχε Ναός αφιερωμένος στην θεά Ήρα.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αυλωναρίου

ΑΥΛΩΝΑΡΙ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
  Το Αυλωνάρι απέχει 66 χιλιόμετρα από τη Χαλκίδα και βρίσκεται στις θέσεις "Γούβα" και "Στέρνα". Μας καλωσορίζει με τον καταπράσινο οικισμό Δάφνη, για να ακολουθήσουν μετά οι υπόλοιποι οικισμοί του, Λοφίσκος, Χάνια και Ελαία.
  Είναι μια γραφική κωμόπολη χτισμένη σε ένα λόφο, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ο πέτρινος φύλακας της πόλης, ο βενετσιάνικος πύργος, που περιμένει να τον εξερευνήσετε και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου από όπου θα θαυμάσετε την πανοραμική θέα που προσφέρει.
  Ο αρχαίος Αυλών της Εύβοιας, εικάζεται από τους μελετητές ότι βρίσκεται στη θέση εκείνη που βρισκόταν η ιστορική πόλη Οιχαλία. Μέσα στην πορεία του στο χρόνο το Αυλωνάρι γνώρισε πολλούς κατακτητές και έζησε σημαντικές ιστορικές στιγμές. Εζησε τις εισβολές των Ενετών, των Λομβαρδών, των Γενοβέζων, τα χνάρια των οποίων παραμένουν ακόμα και σήμερα με τη μορφή των κάστρων. Δεν απέφυγε τη σκληρή μοίρα των υπόλοιπων ελληνικών περιοχών υποκύπτοντας στην τουρκική σκλαβιά.
  Αδιάψευστος μάρτυρας της οικονομικής ακμής του Αυλωναρίου, τα αρχοντικά του χωριού, τα οποία είναι χτισμένα με μάρμαρο και πέτρα, με σιδερένια κιγκλιδώματα και με σπάνιες τοιχογραφίες στο εσωτερικό τους.
  Η περιοχή Κάναλης μια πανέμορφη ποταμιά με πυκνή βλάστηση, όπου διασώζονται τέσσερις νερόμυλοι, θα γοητεύσει τον ταξιδιώτη και θα τον ξεδιψάσει με το χωνευτικό νερό της βρύσης της.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του Δήμου Αυλώνος.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αφρατίου

ΑΦΡΑΤΙ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22210 53019
  Βρίσκεται στο Βόρειο τμήμα του δήμου και καλύπτεται από μεγάλη δασική έκταση με πεύκα. Εδώ γίνεται το μεγάλο και με τα παλαιά έθιμα, πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους, προστάτη και πολιούχου του Αφρατίου. Μέσα στο συγκεντρωμένο και γραφικό χωριό βρίσκεις πολλές παραδοσιακές βραδινές ταβέρνες για καλό ψητό αρνί και ντόπια βαρελίσια ρετσίνα (κρασί).
  Ονομάστηκε Αφράτι, από τα αφράτα, γόνιμα και απαλά χώματα που υπάρχουν στον Κάμπο του δεξιά και αριστερά των όχθων του ποταμού Λήλα. Αλλοι παραδέχονται από άρχοντα Βυζαντινό με το όνομα Αφράτιος, που ήταν μεγάλος γαιοκτήμονας της περιοχής και άρχοντας του τόπου.
  Παλαιά γινόταν μεγάλη εξόρυξη Λευκόλιθου. Βόρεια του Αφρατίου συλλέγονται τα νερά του ποταμού Λήλαντα, από τα οποία αρδεύεται ολόκληρο το Ληλάντιο Πεδίο. Στα βόρεια και βορειοανατολικά υπάρχει μία πελώρια σπηλιά με μαύρο σταλακτιτικό διάκοσμο, η Μαύρη Σπηλιά που οφείλεται στο οξείδιο του Μαγνησίου. Στο λόφο του Αγίου Χαραλάμπους, βρέθηκαν λεπίδες, ξέστρα της Νεολιθικής περιόδου, καθώς και προϊστορικά όστρακα. Βόρεια και στην Βορειοδυτική όχθη του ποταμού Λήλα βρίσκονται απομεινάρια σε πολύ καλή κατάσταση από το λεγόμενο Πάνω Χάνι. Εδώ οι διαβάτες, και οι αγωγιάτες της εποχής Τουρκοκρατίας και μέχρι την διάδοση του αυτοκινήτου περί τα 1960 περίπου που κατέβαιναν από τα χωριά της Δίρφυς και τα γύρω χωριά της Κεντρικής Εύβοιας, σταματούσαν για να ξαποστάσουν εκείνοι και τα ζώα τους και να συνεχίσουν το ταξίδι τους για να μεταφέρουν την πραμάτεια στην πόλη της Χαλκίδος. Το Χάνι διέθετε Ταβέρνα - Καφενείο - Πρόχειρα καταλύματα ύπνου καθώς τροφές για τα άλογα και μηχανικά εξαρτήματα για επισκευή των αμαξιών (κάρα σούστες κ.λπ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Αχλαδερής

ΑΧΛΑΔΕΡΗ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22230 41240
  Είναι ένα γραφικό χωριό σε απόσταση 24 χιλιόμετρα από το Αλιβέρι. Οι οικισμοί Περιβόλια και Συκιές είναι κτισμένοι στην πεδιάδα, ενώ η Αχλαδερή είναι κτισμένη στη δυτική πλευρά του λόφου Φακίθι ή Τρεσίριζα. Η θέα που προσφέρει είναι κυριολεκτικά πανοραμική, μπορείς να δεις, από το ύψος στο οποίο είναι κτισμένο, όλο τον κάμπο μέχρι το Αλιβέρι και όλα τα υπόλοιπα χωριά που βρίσκονται μπροστά στα πόδια του, τη Δάφνη, το Νεοχώρι, τα Λέπουρα. Τη μαγευτική θέα του Ευβοϊκού κόλπου μέχρι τους επιβλητικούς όγκους της Δίρφυς και του Ολύμπου της Εύβοιας. Οταν πέσει το βράδυ η θέα απλώνεται μακριά ως τον φωτεινό ουρανό της Αττικής.
  Πανέμορφες παραλίες, οργανωμένες, ιδανικές για θαλάσσια σπορ, γραφικοί κολπίσκοι και παραδοσιακά ταβερνάκια περιμένουν τους επισκέπτες να ζήσουν ξέγνοιαστες στιγμές. Η παραλία της Κορασίδας, με βότσαλα που μοιάζουν σαν κουφέτα και κρυστάλλινα, γαλαζοπράσινα νερά. Το καλοκαίρι ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την ανατολή από τη θάλασσα της Αυγουστιάτικης πανσελήνου. Ο Κάλαμος, μια από τις πιο γνωστές παραλίες της Ελλάδας, με λευκότατη άμμο που μοιάζει σαν αλάτι και διάφανα νερά. Στις ταβέρνες τους σερβίρονται τα ντόπια νοστιμότατα κρέατα και οι φημισμένες παραδοσιακές πίτες. Επίσης θα πρέπει να σημειώσουμε και τις μικρότερες παραλίες Μαχαιρίδα, Κατωμούντρα, Τράχηλο και Μάγειρα.
  Στην περιοχή Τσιπλόγιαννη (με άφθονο φυσικό χαλίκι), υπάρχει το ομώνυμο Σπήλαιο Τσιπλόγιαννη και το σπήλαιο Χάσκζα.
  Στην τοποθεσία Χωνευτικό , η πηγή είναι ιαματική και το νερό της θεραπεύει στομαχικές και νεφρικές παθήσεις.
  Στην παραλία Τράχηλο εισχωρεί μέσα στην θάλασσα ένας μικρός λόφος με αποτέλεσμα να σχηματίζονται δύο μικροί κόλποι, του Τραχήλου και του Αγίου Ιωάννου, με λευκή άμμο. Στις παραλίες αυτές ο συνδυασμός της άγριας βλάστησης και των διάφανων γαλαζοπράσινων νερών τους κάνει τις τοποθεσίες μαγευτικές.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του Δήμου Αυλώνος.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αχλαδιού

ΑΧΛΑΔΙ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22270 51054
  Το χωριό Αχλάδι είναι δεύτερο σε πληθυσμό μετά την Αγία Αννα. Απέχει 2,5 χμ. από το 75 χμ. της οδού Χαλκίδας-Ιστιαίας. Η έκταση της περιοχής του Αχλαδίου είναι 22.000 στρέμ. Ολη δε σχεδόν η περιοχή καλύπτεται από πευκοδάση και ελαιώνες. Ευδοκιμεί δε πολύ η απιδιά και ίσως σ' αυτή να ανάγεται και η ονομασία του χωριού. Σύμφωνα με ομολογίες παλαιότερων κατοίκων, ο πρώτος οικισμός ανάγεται στους χρόνους της τουρκοκρατίας, τον 16ο αιώνα. Την εποχή της επικυριαρχίας του αλή Πασά των Ιωαννίνων στην Β. Εύβοια, που είχε ως γνωστόν έδρα την Ιστιαία (1809), αναφέρεται ως σημαντικός οικισμός.
Κατά την επανάσταση του 1821, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, έλαβαν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα με πρωταγωνιστές τον Τσιλιμέιγκαν και τον Γιαννακάραν.
  Λέγεται ότι τότε στο Αχλάδι έγινε σημαντική εξέγερση, που στοίχισε ακριβά στους Αχλαδιώτες. Από τις ίδιες μαρτυρίες συνάγεται ότι οι Τούρκοι τους επετέθησαν με μανία, έσφαξαν πολλούς και κατέκαυσαν όλο το χωριό. Οι ολίγοι διασωθέντες κατέφυγαν στη Σκιάθο και τη Σκύρο. Επίσης ιστορικά είναι γνωστό ότι την εποχή του χαλασμού 1823 κατακρεουργήθηκαν με τρόπο βάναυσο από τις ορδές του Βερκοτσάλη πολλοί κάτοικοι του Αχλαδίου, που είχαν καταφύγει στο Πρασίδι.
  Οι κάτοικοι του χωριού Αχλάδι ανέκαθεν υπήρξαν εργατικοί και δραστήριοι. Το χωριό αποτελεί μια ενορία με καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ρυθμού βασιλικής, ανεγερθέντα κατά το έτος 1865. Από το 1835 λειτουργεί 2/θ Δημ. Σχολείο. Πρώτος δάσκαλος από της ιδρύσεώς του ήταν ο Παπαντριάς., ο οποίος ήταν και ιερέας του χωριού.
  Από το Αχλάδι ένας κατηφορικός δρόμος καλής βατότητας μας οδηγεί ανάμεσα από ελιές, περιβόλια και πλατάνια σε μια πολύ όμορφη τοποθεσία κοντά στη θάλασσα, τη Φραγκάκη. Η Φραγκάκη είναι μια μαγευτική παραλία.
  Σ' αυτή την παραλία έχει γίνει ένα γραφικό παραθαλάσσιο χωριό, που μεγαλώνει και αναπτύσσεται, γνωρίζοντας καινούργιους φίλους, γιατί η αμμουδιά της είναι καταπληκτική και η θάλασσά της πεντακάθαρη. Από το νεόκτιστο αυτό χωριό, ένας αγροτικός δρόμος οδηγεί σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, το "Πρασίδι". Εκεί είναι η εκκλησία της Παναγίας, που την 23η Αυγούστου, λαμβάνει χώρα ένα λαμπρό παραδοσιακό πανηγύρι. Τελείται δε την ημέρα εκείνη, μετά την κατανυκτική λειτουργία, δοξολογία υπέρ των πεσόντων και σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η συμμετοχή των κατοίκων όλης της περιοχής είναι μεγάλη.
  Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των δύο οικισμών Φραγκάκη-Αγκάλη. Συγκεκριμένα ο δρόμος που έρχεται από τη Φραγκάκη φθάνει μέχρι την εκκλησία της Παναγίας, και αφού στριφογυρίσει στις πανοραμικές πλαγιές του Πρασιδιού κατηφορίζει προς τα νότια και φθάνει στην Αγκάλη (2χμ.).
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Νηλέως.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βαθέος

ΒΑΘΥ (Κωμόπολη) ΑΥΛΙΔΑ
  Το όνομα της έδρας του δήμου Αυλίδος θα έπρεπε να ήταν Αυλίδα και όχι Βαθύ, γιατί τόσο η αρχαία Αυλίδα, όσο και όλοι οι αρχαιολογικοί της χώροι, βρίσκονται σε εκτάσεις των οποίων την πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή, έχουν συνεχώς από το 1891 - έτος κατά το οποίο όλα τα κτήματα των τσιφλικάδων έγιναν οριστικά και τελεσίδικα ιδιοκτησίες των Αυλιδιωτών και φυσικά των Βαθιωτών - μόνο οι κάτοικοι του Βαθέος. Το Βαθύ λοιπόν είναι μια ολοένα αναπτυσσόμενη κωμόπολη, παραθαλάσσια, που σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 1991 έχει πληθυσμό 3.434 κατοίκων.
  Σήμερα (2000) παρουσιάζει ιδιαιτέρως σημαντική αύξηση πληθυσμού. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αμπελουργία. Ορισμένοι δε από τους κατοίκους του Βαθέος έχουν τεράστιες αμπελόφυτες εκτάσεις δεκάδων και πλέον στρεμμάτων με αποτέλεσμα να ιδρυθούν στην περιοχή της Ριτσώνας Βαθέος Αυλίδος 7 μεγάλα οινοποιεία, τα περισσότερα υπερσύγχρονης τεχνολογίας, και το Βαθύ να καταστεί πλέον ένα από τα μεγαλύτερα οινοπαραγωγικά κέντρα της χώρας. Aλλη ασχολία των κατοίκων είναι η καλλιέργεια της ελιάς και των σιτηρών. Υπάρχουν στο Βαθύ δύο σύγχρονα ελαιοτριβεία και δύο αλευρόμυλοι, εκ των οποίων ο ένας είναι κυλινδρόμυλος υψηλής τεχνολογίας. Επί πλέον οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια οπωροκηπευτικών, την οικόσιτη κτηνοτροφία, την κτηνοτροφία αιγοπροβάτων καθώς και με την εκτροφή χοίρων και πουλερικών. Υπάρχουν επίσης εργοστάσια και βιομηχανίες που απασχολούν σημαντικό αριθμό Βαθιωτών. Το επιστημονικό και στρατιωτικό δυναμικό του Βαθέος βρίσκεται πράγματι σε αξιοζήλευτα επίπεδα.

Βαρβάρα

ΒΑΡΒΑΡΑ (Χωριό) ΑΙΔΗΨΟΣ
  Ο οικισμός της Βαρβάρας δίπλα στον Αγιο δίνει έναν ξεχωριστό τόνο στην περιοχή, με τη θέα προς τη θάλασσα και την πολιτισμική του κουλτούρα που φανερώνεται στο πανηγύρι του εορτασμού του Σωτήρος, κάτω από τον γέρο πλάτανο της πλατείας του χωριού. Οι κάτοικοί του, Ποντιακής καταγωγής, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μετά το 1923.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτισμού & Ανάπτυξης Δήμου Αιδηψού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βαργιάνης

ΒΑΡΓΙΑΝΗ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91230
  Σε απόσταση 8 χλμ. από τη Γραβιά ψηλά στον Παρνασσό και σε 880 μ. υψόμετρο, προβάλλει ανάμεσα στα έλατα ένα τόσο μικρό και όμορφο χωριό 85 κατοίκων, η Βάργιανη, γνωστή και από την μεγάλη μάχη (14 Σεπτεμβρίου 1824) που έληξε με νίκη των ελλήνων και συντριβή των Τούρκων.
  Η Βάργιανη ανέδειξε τους ανδρείους αγωνιστές του 1821 Καπετάν Λιάπη και Νίκο Μπαλαούρα, ενώ 20 Βαργιανίτες πήραν μέρος στην Αλωση του κάστρου των Σαλώνων.
  Οι απότομοι βράχοι περιορίζουν την ηλιοφάνεια στο χωριό. Παρά ταύτα αποτελεί σήμερα ένα υπέροχο οικισμό, χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακό, με πέτρινες στο σύνολό του κατασκευές, που αποτελεί στολίδι του νέου Δήμου και του Νομού.
  Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού είναι η Πλατεία με τη βρύση και τα πλατάνια, η Εκκλησία της Αγ.Παρασκευής, οι πηγές "Μπουρμούλω", ολόκληρος ο οικισμός με τα παραδοσιακά ανακαινισμένα σχεδόν στο σύνολό τους σπίτια με τους πέτρινους μανδρότοιχους και τα γραφικά σοκάκια, η "Νεραϊδοσπηλιά", μια σπηλιά όπου παλιά λέγεται ότι κατοικούσαν νεράιδες που βρίσκεται στο μέσο περίπου απόκρημνου βράχου νότια του χωριού σε ορθοπλαγιά του Παρνασσού που οδηγεί ένα και μοναδικό μονοπάτι πάνω στο βράχο.

Δήμος Βαρδουσίων

ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ (Δήμος) ΔΩΡΙΔΑ
  Ο Δήμος προήλθε από τη συνένωση δεκατριών Κοινοτήτων. Εχει πρωτεύουσα το Κροκύλειο με πληθυσμό 400 κατοίκων και ολόκληρο το δημοτικό του διαμέρισμα είναι "χώρα του βουνού και του λόγγου".

Δημοτικό Διαμέρισμα Βασιλικών

ΒΑΣΙΛΙΚΑ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22260 43250
  Γραφικό χωριό με μια απέραντη παραλία, το Ψαροπούλι. Εδώ το Αιγαίο δείχνει ένα άλλο πρόσωπο, διαφορετικό από εκείνο των Κυκλάδων, με περισσότερη ποικιλία χρωμάτων και άφθονη βλάστηση, κάτω πάντα από το ίδιο φως, που αλλάζει χίλια χρώματα στη θάλασσα αλλά και στην ακτή ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Σύμφωνα με την παράδοση η ονομασία του χωριού δόθηκε, γιατί κατά τη ναυμαχία του Αρτεμισίου αγκυροβόλησαν στην παραλία "Ψαροπούλι" τα βασιλικά καράβια δηλαδή τα καράβια του βασιλιά Ξέρξη της Περσίας. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό, τη γεωργία και την αλιεία.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βασιλικού

ΒΑΣΙΛΙΚΟ (Κωμόπολη) ΕΥΒΟΙΑ
  Το Βασιλικό μαζί με το επίνειό του, το Λευκαντί, έχει πληθυσμό περίπου 8.000 κατοίκους. Σύγχρονη κωμόπολη και με δυνατότητες ανάπτυξης και πολλαπλές οικονομικές δραστηριότητες. Εάν λειτουργήσουν υποδομές και υπηρεσίες το μέλλον του ανήκει. Αρχαιολογικοί χώροι (Ξηρόπολη), όμορφες παραλίες και αυξημένες δυνατότητες απασχόλησης το καθιστούν κομβικό κέντρο ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή.
  Δέκα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Χαλκίδας, στο Ληλάντιο Πεδίο συναντάμε το όμορφο Βασιλικό. Κτισμένο στην Ανατολική όχθη του ποταμού Λήλα, απλώνεται μέχρι τις ακτές του Νότιου Ευβοϊκού με επίνειο του το ανεπανάληπτα όμορφο και γραφικό Λευκαντί.
  Βρίσκεται σε μία από τις πιο εύφορες περιοχές της εύβοιας. Η πόλη διασχίζεται από την Εθνική επαρχιακή οδό Χαλκίδος Νοτίου Ευβοίας.   Έντονα ανεπτυγμένη περιοχή. Η κύρια απασχόληση είναι στις βιομηχανίες της περιοχής και τον αγροτικό τομέα, ενώ υπάρχει έντονη ανάπτυξη και στον τουρισμό, με πλήθος από δωμάτια και Ξενοδοχεία, Κέντρα διασκέδασης, ταβέρνες και μπαρ - που αξιοποιούν την πολύ όμορφη παραλία της περιοχής Λευκαντί.
  Το κέντρο του Βασιλικού όπου και το Δημαρχείο, το Αστυνομικό τμήμα οι Δημοτικές επιχειρήσεις Ύδρευσης - Αποχέτευσης, Πολιτισμού και Ανάπτυξης, η παλιά πλατεία του, είναι μία παραδοσιακή πόλη των 7- 8 χιλιάδων κατοίκων, με ωραία νεοκλασικά διώροφα κτίρια και με ένα εμπορικό κέντρο που κυρίως έχει αναπτυχθεί πάνω στο δημόσιο δρόμο που ενώνει την πρωτεύουσα του Νομού τη Χαλκίδα με την Νότιο Εύβοια.
  Μερικά μέτρα Βόρεια από το παλιό ιστορικό κέντρο του Βασιλικού και την παλιά πλατεία δεσπόζει αγέρωχος ο Πύργος του Βασιλικού. Ένας γεροδεμένος τετράγωνος Πύργος σε πάρα πολύ καλή κατάσταση που είχε προορισμό να προστατεύει τους κατοίκους του πλούσιου και πολυάνθρωπου αυτού χωριού από τις επιδρομές.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βιταλών

ΒΙΤΑΛΑ (Χωριό) ΚΥΜΗ
Τηλέφωνο: +30 22220 31384
Το Βίταλο ξεχωρίζει και αυτό για τα φημισμένα του κεράσια αλλά και τα εύγευστα σύκα του. Ενδιαφέροντα σημεία για τον επισκέπτη ο παραδοσιακός νερόμυλος στις Μουρές αλλά και ερειπωμένος Ενετικός πύργος στο λόφο Παναγίτσα ή διαφορετικά Aγιο Μανδήλιο. Ο Τσίλαρος και τα Θαψά είναι δύο μικροί κόλποι στα βόρεια του χωριού με την πολύ καθαρή αμμουδιά και τα διαυγή νερά κατάλληλα για κολύμπι.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βουνιχώρας

ΒΟΥΝΙΧΩΡΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 65445, 65211
  Είναι χωριό, χτισμένο στις παρυφές της Γκιώνας, σε υψόμετρο 680 μέτρων, σε απόσταση 14 χλμ. από το Γαλαξείδι και 18 χλμ. από την Αμφισσα, με έκταση 32.692 στρέμματα και με 448 κατοίκους.
  Το όνομά του πρέπει να προέρχεται από τις λέξεις βουνό+χώρα, ή οίνο=κρασί+χώρα. Κατά άλλους χώρα του Βενή, ή χώρα του vino=κρασιού, διότι παρήγαγε εξαιρετικής ποιότητας κρασί (κοκκινέλι), από τα υπάρχοντα μέχρι τα τελευταία χρόνια αμπέλια, τα οποία λόγω της λεγόμενης ασθένειας των αμπελιών "φυλλοξήρας" εξέλιπαν. Έχει εξαίσιες φυσικές ομορφιές και γραφικές βουνοκορφές. Στα σύνορα με τις Καρούτες υπάρχει δάσος Κέδρων, ένα μοναδικό φυσικό μνημείο. Με δασικό δρόμο ανεβαίνει κανείς στη θέση "Χαλβάνια", όπου λειτούργησε στη δεκαετία του 1960 η Μεταλλευτική Εταιρεία "Βωξίται Ελευσίνος Α.Ε.", εκμεταλλευθείσα βωξίτη αρίστης ποιότητας. Από εκεί μέσω της δασώδους περιοχής κατέρχεται ο επισκέπτης στην Αγία Ευθυμία. Στη θέση "Μπουρνιάς" σχηματίζεται φυσική λεκάνη με μικρή λίμνη. Αξιόλογο σπήλαιο είναι η "Βιτρίνα"στη θέση "μεσονήσι". Μικροσπήλαια ακόμα συναντάμε στα: α) "πηγάδια" (ταμπακαριό), β) "Χούσου σπηλιά" στον "τυφλόλακκο"και γ) στο "ζάστανο". Αξιοθαύμαστα είναι τα ανοίγματα (κάρκαροι) στις θέσεις "Ντιτέκος" και "Παπακάρκαρος".
  Είναι άγονο χωριό. Το πλείστο του εδάφους είναι πετρώδες. Στερείται πηγαίων υδάτων. Σήμερα υδρεύεται από τα νερά της λίμνης του Μόρνου. Υπάρχουν πάρα πολλές στέρνες για τη συλλογή των ομβρίων υδάτων και πηγάδια "αρχαία", περιμετρικά του χωριού. Τελευταία δεν υπάρχει, σχεδόν σπίτι που να στερείται υδατοδεξαμενής.
  Είναι χωριό με πλούσια ιστορία. Οι κάτοικοι ζουν εδώ από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ίσως και πιο παλιά. Στις αρχές ήταν χτισμένη στη θέση "Αγιος Νικόλαος ή Πλάκες", νοτιότερα από ότι είναι σήμερα. Στο σεισμό του έτους 1580 η Βουνιχώρα καταστράφηκε όπως και όλη η περιοχή, που τότε ήταν δασώδης. Έχει κλίμα υγιεινό, η φιλοξενία είναι πατροπαράδοτη, η προθυμία και η αγάπη προς κάθε επισκέπτη παρέχει σε αυτόν άνεση και ευχαρίστηση ανείπωτη. Το έτος 1962 το σχολείο, με δάσκαλο τον Χριστόφορο Μούσιο, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την αγάπη του προς το πράσινο.
  Πολλοί από τους κατοίκους του διαμένουν στην Αθήνα και στην αλλοδαπή. Η γεωργοκτηνοτροφία έχει σήμερα περιοριστεί και οι νέοι έχουν στραφεί στην ελαιοκαλλιέργεια, ιδίως στον κάμπο του Γαλαξειδίου. Παράγει επίσης μέλι. Προπολεμικά η Βουνιχώρα διατηρούσε 18000-20000 γιδοπρόβατα. Οι νεώτεροι έχουν στραφεί προς άλλα επαγγέλματα. Υπάρχουν πάρα πολλοί υπάλληλοι οι οποίοι ασχολούνται στο Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Στο χωριό εδρεύουν οι εξής μικροπαραγωγικές μονάδες: α) εργοστάσιο κυτιοποιήσεως μέλιτος, β) εργοστάσιο κυτιοποιήσεως ελαιών, γ) Τυροκομείο, δ) δύο ξυλουργεία, ε) σιδηρουργείο, στ) λατομείο-αμμορυχείο, ζ) φάρμα διατροφής διαφόρων πτηνών και ζώων. Παλαιότερα υπήρχε αλευρόμυλος και πριονοκορδέλα. Επαγγέλματα που εξέλιπαν τελείως είναι του υποδηματοποιού και του βαρελοποιού.
  Υπάρχουν οι ναοί: α) του Αγίου Νικολάου, ενοριακός, β) του Οσίου Λουκά, νεκροταφιακός, γ) της Ζωοδόχου πηγής και δ) της Αγίας Τριάδας, εξωκλήσια.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βρύσης

ΒΡΥΣΗ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22220 58359
Φαξ: +30 22220 58359
  Κοντά στο χωριό Βρύση, κατά μήκος του ποταμού, ένας μικρός χωμάτινος δρόμος οδηγεί στην παλιά νεροτριβιά (ο παλιός νερόμυλος του χωριού) ο οποίος λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Βρίσκεται σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου περίπου από τη διασταύρωση του δρόμου.
  Εκεί πλένονταν παλιά τα βαριά χειμωνιάτικα ρούχα, κάτω από το στροβίλισμα και την πίεση του νερού που πέφτει ορμητικά. Αν κάποιος συνεχίσει με τα πόδια την διαδρομή κατά μήκος του ποταμού, στα 300 μέτρα, θα βρεθεί μπροστά στην κεντρική πηγή ύδρευσης της περιοχής που ονομάζεται Κολέθρα. Μια πανέμορφη πηγή με πράσινα νερά, που μένει αστείρευτη χειμώνα - καλοκαίρι και που πρόσφατα διαμορφώθηκε για να προσφέρει στους επισκέπτες χαλάρωση και ξεκούραση. Στην επιστροφή αξίζει να επισκεφτεί κανείς το γραφικό εξωκλήσι Αγία Αννα, χτισμένο δίπλα στις όχθες του χειμάρρου Κολέθρα.
  Φτάνοντας στη Βρύση ένα πεδινό χωριό, χτισμένο στο πεδινό τρίγωνο που σχηματίζουν οι ρίζες του όρους Μαυροβούνι (Τρύχας) και οι χείμαρροι Κολέθρα (Λάδωνα) και Μανικάτη (Νέδωνα). Τα σπίτια του χωριού είναι γραφικά με μεγάλες γεμάτες λουλούδια αυλές. Ο επισκέπτης δε πρέπει να παραλείψει να επισκεφτεί το εξωκλήσι της Ευαγγελιστρίας στην κορυφή του λόφου Τραγκουνάρα, κτισμένο στα ερείπια αρχαίου ναού που φημολογείται ότι ήταν ναός της Αρτεμης. Στον ίδιο λόφο υπάρχουν πολλά ερείπια παλαιότερων πολιτισμών, το Βυζαντιντό κάστρο Κούπα, το αγίασμα της Παναγίας, η σπηλιά - φυλακή.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Κονιιστρών.

ΓΑΪΑ (Οικισμός) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Οικισμός σε βραχώδες έδαφος. Συνδέεται με τις Κονίστρες δια μέσου της Βρύσης. Στα αριστερά του δρόμου προς τον Κρεμαστό, πάνω σε λόφος στη θέση "Βελατούρι" βρίσκονται κατά καιρούς τάφοι, λείψανα κτιρίων, νομίσματα, κ.λπ. Εδώ τοποθετείται παλιός οικισμός βυζαντινός ή φράγκικος, που έφερε πύργο με σκοπιά. Στο υψηλότερο μέρος του χωμάτινου λόφου, που βλέπει και προς τον Κρεμαστό, ήταν η βίγλα, ο πύργος που λίγα ίχνη του φαίνονται και σήμερα. Για την ονομασία του χωριού δεν συμφωνούν πολλοί. Κατά άλλους ονομάστηκε Γάϊα από τον επίσημο Ρωμαίο Γάϊο Μάριο ή από τιμαριούχο Φράγκο, στη δικαιοδοσία του οποίου ήταν ο μεγάλος ελαιώνας, που απλώνεται μπροστά από το χωριό.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Δήμου Κονιστρών

Ιστοσελίδα Δήμου Κονιστρών
• http://www.konistra.gr/Gagia.htm

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαλαξιδίου

ΓΑΛΑΞΙΔΙ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
  Αρχοντικό, γραφικό, περήφανο καμαρώνει δυτικά του Κρισαίου Κόλπου το ιστορικό Γαλαξίδι με 1.400 κατοίκους κτισμένο στη θέση της αρχαίας πόλης Οιάνθεια (ή στο Χάλαιον κατ'άλλους), η ναυτική πολιτεία σέρνει πίσω της 4.000 χρόνων ιστορική διαδρομή με κορύφωση στον αγώνα του 21. Γνώρισε κατά καιρούς πολλές επιδρομές κατακτητών (Σλάβους, Φράγκους, Καταλανούς, Ιππότες της Ρόδου, Τούρκους Πειρατές), αλλά άντεξε στον χρόνο και σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα θέρετρα της Ελλάδος. Τα ιστιοφόρα του πριν την ατμοπλοϊα, έσκιζαν τις θάλασσες. Ηταν η πρώτη ναυτική δύναμη.
  Από τα πολλά αξιοθέατα ξεχωρίζουν: Ο Ναός του Αγίου Νικολάου με το υπέροχο και μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, λείψανα τειχών, κ.α. της Αρχαίας Πόλης και λαξευτοί τάφοι της κλασσικής περιόδου, στην περιοχή "Καλαφάτη". Ακόμη μπορεί κανείς να επισκεφτεί το Ναυτικό και Εθνολογικό Μουσείο, το Λαογραφικό Μουσείο, το ναό της Αγίας Παρασκευής με το ηλιακό του ρολόι, το βυζαντινό μοναστήρι του Σωτήρος χτισμένο το 1.250 μ.Χ., το σπίτι του μεγάλου ιστοριοδίφη Κ. Σάθα, τη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων, το Παρθεναγωγείο, το Χηρόλακα, το παλιό πέτρινο υδραγωγείο του 15ου αιώνα και να θαυμάσει τα παραδοσιακά σπίτια του και κτήρια, από τα οποία σπουδαιότερα είναι: το κτήριο Τσαλαγγύρα (σημερινό Δημαρχείο), το κτήριο Αγγελή (σημερινό Λαογραφικό Μουσείο), το κτήριο Μπουρζέικο, να χαρεί τη θάλασσα στις υπέροχες παραλίες της περιοχής, όπως και στην πλαζ Καλαφάτη, που πρόσφατα αναπλάστηκε και να γευτεί τα ντόπια θαλασσινά στις ψαροταβέρνες του Γαλαξιδίου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γερακιούς

ΓΕΡΑΚΙΟΥ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
  Ημιορεινό χωριό, μόλις 4 χιλιόμετρα από το Πευκί μέσα σε ένα πυκνό δάσος από πεύκα και πλατάνια. Το φόντο του συμπληρώνεται από ρυάκια που ενώνονται και στην είσοδο του χωριού σχηματίζουν έναν φυσικό καταρράκτη. Το χωριό πήρε το όνομά του από το πλήθος των γερακοφωλιών, που υπήρχαν διάσπαρτες στην περιοχή. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την εκμετάλλευση του δασικού πλούτου της περιοχής.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γιάλτρων

ΓΙΑΛΤΡΑ (Χωριό) ΑΙΔΗΨΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22260 32249
  Το χωριό Γιάλτρα βρίσκεται δυτικά της λουτρόπολης και σε απόσταση 19 περίπου χλμ. Είναι χτισμένο στους πρόποδες του όρους Ξηροσουβάλα σε εξαιρετικά θεαματική θέση. Το όνομα προήλθε από τη σύντμηση των λέξεων "Υγεία - Λουτρά", που γίνεται "γεια-λουτρά" και καταλήγει σε "Γιάλτρα", χάρις στα ζεστά ιαματικά νερά που υπάρχουν στην παραλία των Γιάλτρων (Μπάνια Γιάλτρων), περίπου της ίδιας σύστασης με αυτά της Αιδηψού.
  Η ιστορία της περιοχής ξεκινά από τους μυθικούς χρόνους. Η πρώτη ονομασία της περιοχής, που σήμερα ονομάζουμε Μπάνια, ήταν "Αθήναιον" και πήρε το όνομα αυτό από τους Αθηναίους που μετά την καταστροφή της Αθήνας κατοίκησαν στην περιοχή.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του δήμου Αιδηψού.

ΓΙΑΝΝΗΔΕΣ (Οικισμός) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Σε πεντακόσια μέτρα ΒΑ από το Κάδι βρίσκεται το δεύτερο χωριό της κοινότητας οι Γιάννηδες. Το όνομα του χωριού προήλθε από τους πρώτους οικιστές που είχαν όλα το ίδιο όνομα. Το χωριό είναι πνιγμένο στο πράσινο με ελιές, μουριές, κερασιές και συκιές. Από τις συκιές βγαίνουν τα περίφημα σύκα Κύμης. Αν επισκεφτείτε το χωριό δεν πρέπει να ξεχάσετε να προμηθευτείτε μεγάλες ποσότητες γιατί είναι τα καλύτερα της περιοχής. Οι Γιάννηδες απέχουν 80 χλμ. από την Χαλκίδα και 1 μόλις χιλιόμετρο από τις Κονίστρες. Στο χωριό μπορείτε να αγοράσετε σύκα, λάδι, μέλι και κτηνοτροφικά προϊόντα αρίστης ποιότητας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Δήμου Κονιστρών

• http://www.konistra.gr/Gianides.htm (3 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Γλυφάδας

ΓΛΥΦΑΔΑ (Χωριό) ΤΟΛΟΦΩΝΑΣ
Τηλέφωνο: +30 22660 71086
  Παραλιακό χωριό, κτισμένο στους πρόποδες και στις πλαγιές οχυρού και ιστορικού λόφου, όπου διασώζεται σημαντική αρχαία ακρόπολη.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γοργοποτάμου

ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ (Χωριό) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
  Ένα από τα πιο όμορφα χωριά του Δήμου Γοργοποτάμου, χτισμένο στους πρόποδες της Οίτης και σε ύψος 60 μ. μέσα στο πράσινο, τις φυσικές ομορφιές και τα γάργαρα νερά του ποταμού Γοργοποτάμου.
  Αποτελείται από δυο συνοικισμούς. Ο Ανατολικός, που είναι και ο παλαιότερος, ήταν η Έδρα της Κοινότητας και η πρώτη του ονομασία ήταν Αλεπόσπιτα. Ο Δυτικός, που βρίσκεται στην παραποτάμια περιοχή, δημιουργήθηκε αργότερα από κατοίκους κυρίως των γύρω ορεινών χωριών. Και οι δυο συνοικισμοί αποτελούσαν μια ενιαία κοινότητα, την κοινότητα Αλεποσπίτων που αργότερα ονομάστηκε «Γοργοπόταμος». Η μεταγενέστερη ονομασία οφείλεται στον ομώνυμο ποταμό που κυλάει δίπλα στο χωριό και καταλήγει στον Σπερχειό ποταμό. Το χωριό απέχει 8 χιλιόμετρα από την Λαμία και έχει 472 κατοίκους.
  Οι κάτοικοι επί το πλείστον ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία, τον τουρισμό και την παρασκευή παραδοσιακών προϊόντων.
  Το χωριό φημίζεται για τις πίτες, την παραδοσιακή μπομπότα από αλεύρι καλαμποκιού, τα κεράσια, τις ελιές και για τις πολλές και καλές ταβέρνες του, που αποτελούν πόλο έλξης για όλους τους κατοίκους της Φθιώτιδας.
Κείμενο : Κ. Χ. Παρηγόρης & Κ. Δ. Ζαγγογιάννης

Δημοτικό Διαμέρισμα Γουβών

ΓΟΥΒΕΣ (Χωριό) ΕΥΒΟΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22260 41435
  Παραδοσιακό χωριό χτισμένο πάνω σε δύο πλαγιές πνιγμένο στα πλατάνια και στα πεύκα. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας όλη η περιοχή ήταν ιδιοκτησία του τούρκου μπέη Μωχάμετ Ιμπραήμ και της αδελφής του Χαϊμέ Ναϊλέ. Το 1831 οι τούρκοι πούλησαν όλη την ακίνητη περιουσία τους στους Ελληνες Βαπτιστή Δρόσο και Αλέξανδρο Δεσύλα. Το 1882 όλη η γη της κοινότητας πέρασε στα χέρια των κατοίκων της. Εδώ λειτουργεί και το μοναδικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του δήμου Αρτεμισίου.
  Στην κορυφή του χωριού δεσπόζει ο πύργος, όπου έζησε ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης, ο οποίος έχει αναπαλαιωθεί και σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο. Στην παραλία του χωριού σώζονται τα οχυρά του Μεταξά, που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, σαν οχυρωματικές κατασκευές. Μπορείτε να δείτε τις βάσεις από τα κανόνια, τα μαγειρία και το παρατηρητήριο.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γραβιάς

ΓΡΑΒΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
  Ιστορικό χωριό με 1.050 κάτοικους περίπου που πήρε παρεφθαρμένα την ονομασία του μάλλον από την κοντινή αρχαία πόλη Καρφία. Είναι έδρα του νέου Δήμου και βρίσκεται στο 33ο χιλιόμετρο του εθνικού δρόμου Αμφισσας - Λαμίας. Η Γραβιά είναι γνωστή για την ιστορική μάχη που δόθηκε στις 8 Μαϊου 1821 από τον Ανδρούτσο και τους άλλους καπεταναίους, που κλείστηκαν στο θρυλικό - ιστορικό χάνι με 120 παλικάρια και άλλους υπερασπιστές στην περιοχή και συγκράτησαν τις ορδές του Ομέρ Βρυώνη, κόβοντας τους το δρόμο για τα Σάλωνα και την Πελοπόννησο, με στόχο την κατάπνιξη της Επανάστασης. Δεσπόζει στο χώρο η προτομή του ήρωα Οδυσσέα και πρόσφατα αναστηλώθηκε το ιστορικό χάνι (εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλο και είναι ανοικτό για τους επισκέπτες). Σε απόσταση 5 χλμ Ν.Α., πάνω στις πλαγιές του βουνού βρίσκεται το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου (ή Πανάσαρη), αξιόλογο μνημείο, με ναό βυζαντινού ρυθμού (δύο τρούλους), κτισμένο το 1517 μ.Χ.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γραμπιάς

ΓΡΑΜΠΙΑ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22240 23719
  Πανοραμική θέα και γάργαρα νερά. Το χωριό, δυτικά του Castello Rosso, μαζί με τους συνοικισμούς Μεκουνίδα και Ρούκλια αποτελούσαν την πηγή ύδρευσης του κάστρου διαμέσου του ρωμαικού υδραγωγείου, το οποίο διασώζεται στη βόρεια πλαγιά του οχυρού.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καρύστου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γυμνού

ΓΥΜΝΟ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22290 91212
  Το Γυμνό ανήκει στην επαρχία Χαλκίδος και απέχει από την πρωτεύουσα του Νομού 35 χλμ. Βρίσκεται Β.Α. της Αμαρύνθου, στους πρόποδες του Ευβοϊκού Ολύμπου, αγκαλιάζοντας την καταπράσινη πεδιάδα που απλώνεται ως τη θάλασσα. Η θέα του χωριού είναι πανοραμική, έτσι που το μάτι του κάθε επισκέπτη γαληνεύει, αγνατεύοντας το Νότιο Ευβοϊκό και τις απέναντι βουνοπλαγιές της Αττικής γης.
  Το Γυμνό, όπως είναι και η επίσημη ονομασία του, ξεπερνά σε πληθυσμό τους 2.500 κατοίκους. Είναι ένα χωριό, όμορφο και δημιουργικό, με δραστήριους και φιλόξενους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες της ευρύτερης περιοχής καθώς επίσης με τη γεωργία, κτηνοτροφία και μελισσοκομία. Κύρια προϊόντα που παράγονται είναι το λάδι, αμύγδαλο, κτηνοτροφικά προϊόντα, μέλι κ.λπ.
  Το Γυμνό, χωριό με σπάνιο όνομα, βρίσκεται σε μια περιοχή που κατοικήθηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους, όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα και εμφανίζει ζωή σε όλα τα στάδια της ιστορίας. Το όνομά του εικάζεται, ότι έχει δοθεί από την εγκατάσταση στον τόπο αυτό των Γυμνών ή Γυμνητών ή ψιλών, ων ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών των Αθηναίων, που έγινε το 442 π.Χ., όταν οι Αθηναίοι κατέλαβαν την Ερέτρια.
  Σε πάρα πολλά σημεία του χωριού έχουν βρεθεί κατά καιρούς αρχαία αντικείμενα, όπως ο αρχαιότερος τύπος λίθινου πέλεκυ, εργαλεία από οψιανό, κεραμικό, κίονες, κιονόκρανα, σπάνια αγγεία και άλλα μικροαντικείμενα στις θέσεις κυρίως Αγίου Ιωάννου, Προφήτη Ηλία, Παλιοχώρια, Αγίου Νικολάου, Αγια Αρμένησσα (Παναγιά ή Χιλιάρμενη) όπου σήμερα βρίσκεται ο εικονιζόμενος, ωραιότατος, πετρόκτιστος ναός "ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ". Κατά τη βυζαντινή περίοδο υπάρχει πλήθος στοιχείων που αποδεικνύουν την κατοίκηση της περιοχής. Θαυμάσιο βυζαντινό κτίσμα με ωραίο κεραμικό διάκοσμο είναι ο Αγιος Γεώργιος που βρίσκεται στη Β.Α. πλευρά του χωριού και χρονολογείται στα μέσα του 13ου αιώνα μ.Χ. Λίγο πιο μακριά, κοντά στο δρόμο που πηγαίνει προς Σέτα, σ΄ ένα θαυμάσιο τοπίο, βίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής ή Αγιά με διατηρημένες, σε καλή κατάσταση αρκετές τοιχογραφίες. Στο ψηλότερο σημείο του χωριού στέκεται επιβλητικός ο Ενετικός Πύργος. Ενας κρίκος της αλυσιδωτής οχύρωσης της Εύβοιας, αλλά και δείγμα της σημασίας της περιοχής για την άμυνά της. Δίπλα ακριβώς βρίσκεται η εκκλησία της Ενορίας Γυμνού "ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ" και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με τριήμερο λαϊκό παραδοσιακό πανηγύρι.

Δαμιά

ΔΑΜΙΑ (Οικισμός) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Το χωριό Δαμιά βρίσκεται σε απόσταση περίπου 6 χλμ. από τις Ροβιές και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 340μ. Στην περιοχή έχει εντοπιστεί οικισμός της μέσης παλαιολιθικής περιόδου, που υφίσταται και κατά τη νεολιθική περίοδο. Πριν από πολλά χρόνια και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη θέση που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία του χωριού ήταν χτισμένη γυναικεία Μονή στο όνομα της Γέννησης της Θεοτόκου. Η Μονή αυτή κατεδαφίσθηκε από άγνωστη αιτία και η εύφορη αυτή περιοχή περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μονής του Οσίου Δαυίδ. Για τη γεωργική εκμετάλλευση χτίστηκαν από τους μοναχούς αποθήκες και στάβλοι, καθώς και ένα παρεκκλήσι με χαρακτηριστικό πάχος τοίχων 1,5μ. το οποίο όμως κατεδαφίσθηκε, το 1958 για να χτιστεί η Εκκλησία του χωριού, που τιμάται στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου.
  Στα κτίσματα αυτά των μοναχών, όπως μας λέει η παράδοση, έκαναν επίθεση κάποτε οι Τούρκοι και περικύκλωσαν του μοναχούς, οι οποίοι κλήθηκαν να υπερασπισθούν την περιοχή τους. Δεν άντεξαν όμως για πολύ και έφυγαν στα βουνά εκτός από έναν ηρωϊκό μοναχό που έπεσε μόνος μαχόμενος. Το όνομα του μοναχού ήταν Δαμιανός και ως εκ τούτου, όπως λέγεται, ονομάσθηκε το χωριό Δαμιά. Αυτή είναι η λαϊκή εκδοχή προέλευσης του ονόματος. Το γόνιμο όμως έδαφος της περιοχής στην οποία υπήρχαν αρκετοί αρχαίοι οικισμοί ίσως υποκρύπτουν τις "Δάμιες", γόνιμες θεότητες της γης, που είχαν σχέση με χθόνιες λατρείες. Αξίζει να σχολιασθεί πως η λατρεία τους, που εντοπίζεται και στην Αίγινα και Σαλαμίνα (Κούλουρη), ίσως να υποκρύπτει κάποιες ετυμολογικές σχέσεις (Δαμιά - Δάμια, Κούλουρος - Κούλουρη κτλ.). Στη συνέχεια η περιοχή δόθηκε σε κολίγους, οι οποίοι απέδιδαν το 1/3 των εισοδημάτων τους στη Μονή του Οσίου Δαυίδ.
  Οι σημερινοί κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και ρητινοσυλλογή. Σύμφωνα με την απογραφή του 1991 οι κάτοικοι της Δαμιάς ήταν 76.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Ελυμνίων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δάφνης

ΔΑΦΝΗ (Χωριό) ΥΠΑΤΗ
Τηλέφωνο: +30 22650 62246
Χάρη στα πανέμορφα φυσικά της τοπία, το υψηλό της υψόμετρο και το ιδανικό της κλίμα, η Δάφνη, χτισμένη στις πλαγιές των Βαρδουσίων, αποτελεί ιδανικό τόπο για ξεκούραση, αναζωογόνηση και επαφή με τον φυσικό τρόπο ζωής. Η Δάφνη επικοινωνώντας τόσο με την Φθιώτιδα όσο και με την Φωκίδα, προσφέρεται τον χειμώνα για κυνήγι.

Δάφνη Κεχριών

ΔΑΦΝΗ ΚΕΧΡΙΩΝ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Παρεμφερής αλλά και παράλληλη με τις Κεχριές είναι και η ιστορία της Δάφνης, η οποία συνυπάρχει με το χωριό των Κεχριών. Θα πρέπει να σημειωθεί πως παλιά η Δάφνη ονομαζόταν "Μαντανικά" που προέρχεται από τη λέξη "μαντάνι" και σημαίνει εργαστήριο κινούμενο με την δύναμη του νερού. Αλλη εκδοχή προέλευσης του ονόματος είναι η τουρκική λέξη "μειντάν" που σημαίνει αλάνα, άπλα, απλοχωριά (είναι γνωστή η φράση που έλεγαν οι παλιότεροι "αυτός βγήκε στο μεϊντάνι") Η εκδοχή αυτή συνδυάζεται με τον εύφορο κάμπο της περιοχής.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Ελυμνίων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δελφίνου

ΔΕΛΦΙΝΟ (Χωριό) ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ
  Μέσα στο πράσινο της Οίτης, σε ύψος 550 μ, κοντά σ' ένα μεγάλο γκρεμό πάνω από απ' την κοιλάδα του Σπερχειού ποταμού και με απέραντη θέα στον κάμπο της Λαμίας, βρίσκεται το πανέμορφο χωριουδάκι του Δέλφινου. Βρίσκεται σε απόσταση 22 χιλ. από την Λαμία με έκταση 18.500 στρέμματα εκ των οποίων τα περισσότερα δάση και λιβάδια.
  Ο επισκέπτης μπορεί να δει την λιμνούλα που σχηματίζεται πάνω απ' το χωριό, το ωραίο κεφαλάρι με μεγάλη ποικιλία δέντρων, που απλώνεται σε έκταση 100 περίπου στρεμμάτων, την γραφική πλατεία του χωριού με το πολιτιστικό κέντρο του Συλλόγου και την παραδοσιακή πέτρινη βρύση, την εκκλησία με τις παλιές τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1878 μ.Χ.
  Επίσης μπορεί να επισκεφτεί το εξωκλήσι της Θεοτόκου που χρονολογείται από το 1800 μ.Χ. και που χρησιμοποιούνταν σαν κρυφό σχολειό επί Τουρκοκρατίας και τον παλαιό Ναό του Αι - Γιάννη που χρονολογείται από 1917 μ.Χ. και να καταλήξει για ξεκούραση και φαγητό στο παλιό παραδοσιακό καφενείο που βρίσκεται κάτω από αιωνόβια πλατάνια στην πλατεία του χωριού.
Κείμενα : Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δέλφινου

Δημοτικό Διαμέρισμα Δελφών

ΔΕΛΦΟΙ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
  Οι Δελφοί, με πληθυσμό 1.500 κατοίκων, είναι ένα από τα ωραιότερα και επιβλητικότερα τοπία της Ελλάδας, και ο "ομφαλός της γης", σύμφωνα με την αρχαία παράδοση. Κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο, αποκτώντας στη συνέχεια -και ιδιαίτερα στους κλασσικούς χρόνους - τεράστια ιστορική σημασία, αφού συνδέθηκε ως γνωστόν με τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας.
  Ο Απόλλωνας, θεός της κάθαρσης και του αληθινού χρησμού, κυριάρχησε στις παλαιότερες λατρείες του τόπου. Δίδαξε στους ανθρώπους το "μέτρο", δηλαδή τη σωφροσύνη και τη μετριοπάθεια και αναδείχτηκε ως η πιο ηθική και ειρηνική έκφραση του ελληνικού πνεύματος.
  Το περιβόητο Μαντείο, στο οποίο ο μαντικός λόγος του θεού δινόταν από το στόμα της Πυθίας, διευθυνόταν από το λεγόμενο ιερατείο, δηλαδή από ιερείς με βαθιά μυσταγωγική μόρφωση. Επιπλέον, οι Δελφοί με το γνωστό θεσμό των Αμφικτιονιών, έδωσαν το σύνθημα για φιλία, αδελφότητα και ειρηνική συνύπαρξη των λαών, ως θεμελιώδη επιδίωξη της Δελφικής Ιδέας.
  Μια εξαιρετικά εντυπωσιακή απόδειξη του διεθνούς κύρους του ιερού του θεού του Φωτός, ήταν το πλήθος των αφιερωμάτων από ηγεμόνες, πόλεις και πλούσιους ιδιώτες, τόσο σε ποιότητα, όσο και σε καλλιτεχνική αξία, από τα οποία - δυστυχώς - διασώθηκαν ελάχιστα.
  Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πλείστα ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά μνημεία, όπως στα βορειοδυτικά, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα Στάδια της αρχαιότητας, των ρωμαϊκών χρόνων (στον ίδιο χώρο προϋπήρχε Στάδιο ήδη από το 2ο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.), όπου ετελούντο τα "Πύθια", αγώνες με πανελλήνια σημασία, κάθε τέσσερα χρόνια. Νοτιοανατολικά ο ιερός τόπος (το τέμενος), ο οποίος περιβάλλεται από τοίχο, περιέχει εκτός των άλλων, κυρίως Ναό του Απόλλωνα, δωρικού ρυθμού (4ος αιώνας π.Χ.), το θέατρο, το οποίο ήταν χωρητικότητας 5.000 θεατών, όπου το 1927 και 1930 ο Αγγελος και η Εύα Σικελιανού οργάνωσαν για πρώτη φορά, από την αρχαιότητα, παραστάσεις αρχαίου δράματος, καθώς και μια μεγάλη ομάδα "θησαυρών", μικρών οικοδομημάτων με μορφή ναϊσκου, που τα είχαν αφιερώσει διάφορες πόλεις στο Ιερό και μετά τους φύλαγαν τα πολύτιμα αναθήματα. Μια ιδέα αυτών των κτηρίων μπορεί να πάρει ο επισκέπτης από το αναστηλωμένο Θησαυρό των Αθηναίων. Σημαντικότερος όλων φαίνεται ότι υπήρξε το Θησαυρός των Σιφνιών, ιδιαίτερα για το γλυπτό του διάκοσμο, ο οποίος εκτίθεται στο Δελφικό Μουσείο (από τα πιο πλούσια του κόσμου), μαζί με το υπέροχο και μοναδικό χάλκινο άγαλμα του Ηνίοχου, τη Σφίγγα των Ναξίων, τους δύο Κούρους, τα χρυσελεφάντινα της ανασκαφής του 1939 και δεκάδες άλλα ευρήματα.
  Ανατολικότερα, εκεί όπου συναντούνται οι δύο βράχοι των Φαιδριάδων βρίσκεται η πασίγνωστη Κασταλία Πηγή, ενώ κάτω από τον αμαξωτό δρόμο το Γυμνάσιο και λίγο χαμηλότερα το τέμενος της Πρόνοιας Αθηνάς, μέσα στο οποίο ένα κυκλικό οικοδόμημα δωρικού ρυθμού, η θόλος είναι πραγματικό αριστούργημα. Η νέα πόλη των Δελφών, η οποία μεταφέρθηκε ένα χιλιόμετρο πιο δυτικά, μετά τις ανασκαφές του 1892, έχει να παρουσιάσει σύγχρονη τουριστική υποδομή και είναι έτοιμη να φιλοξενήσει όλες τις κατηγορίες των επισκεπτών. Εδώ υπάρχει το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, που έχει ως κύριο στόχο την αναβίωση των Δελφών ως ευρωπαϊκού και παγκοσμίου πνευματικού κέντρου, με δραστηριότητες διεθνούς κλίμακας, το σπίτι του Αγγελου και της Εύας Σικελιανού, το οποίο έχει μετατραπεί σε Μουσείο Δελφικών Εορτών, το παράρτημα της Σχολής των Καλών Τεχνών και πλήθος καταστημάτων και εργαστηριακών ειδών λαϊκής τέχνης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δεσφίνας

ΔΕΣΦΙΝΑ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
  Στους πρόποδες του βουνού Κίρφυς και σε 600 μ. υψόμετρο είναι χτισμένη αμφιθεατρικά η γραφική Δεσφίνα, κωμόπολη 2.500 περίπου κατοίκων, που σήμερα είναι ξεχωριστός Δήμος, κοντά στη θέση τους αρχαίας πόλης Εχεδάμειας (σώζονται λείψανα-λοξωτοί τάφοι, κ.α.) που καταστράφηκε από το Μακεδόνα Φίλιππο (355-346 π.Χ.), γενέτειρα του ήρωα του '21 Επισκόπου Σαλώνων Ησαϊα και του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά.
  Αξιόλογα μνημεία της Δεσφίνας και της περιοχής είναι: το ιστορικό από το 1821 μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, το ναϊδριο των Ταξιαρχών (στον περίβολο του Αγίου Χαραλάμπου), τύπος θολωτής Βασιλικής του 12ου αιώνα με αξιόλογες, αλλά φθαρμένες βυζαντινές τοιχογραφίες. Στη θέση Συρό-Κάστρο σώζονται ερείπια της αρχαίας πόλης Μεδεώνος, που καταστράφηκε μαζί με την Εχεδάμεια από το Φίλιππο (Γ΄Ιερός Πόλεμος). Σώζεται ακόμη το σπίτι που γεννήθηκε ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας, καθώς και του Σπύρου Παπαλουκά.
  Η γραφική πλατεία και οι παραδοσιακές ταβέρνες χαρακτηρίζουν τη σημερινή Δεσφίνα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Διονύσου

ΔΙΟΝΥΣΟΣ (Χωριό) ΟΡΧΟΜΕΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22610 32001
  Ο Διόνυσος (παλαιότερη ονομασία της περιοχής Τζαμάλι) βρίσκεται 5 χιλιόμετρα βόρεια του Ορχομενού με πληθυσμό 771 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι ενώ σήμερα οι περισσότεροι ασχολούνται με τις γεωργικές καλλιέργειες.
  Ο οικισμός Τζαμάλι εμφανίζεται επίσημα για πρώτη φορά να ανήκει στο δήμο Ορχομενού στο τέλος του 19ου αιώνα. Το 1912 καταργείται ο δήμος και το Τζαμάλι αποτελεί χωριστή κοινότητα. Με το Β.Δ. 8-11-1949 ανήκει και πάλι στο δήμο Ορχομενού. Τέσσερα χρόνια αργότερα, με το Β.Δ. 12-6-1959, αποσπάται και αποτελεί χωριστή κοινότητα . Μετονομάστηκε σε Διόνυσο (Β.Δ. 31-1-1955) επειδή οι πρώτοι κάτοικοι, θεώρησαν ότι τα απομεινάρια των βάθρων των αγαλμάτων που βρέθηκαν νότια του οικισμού, σκαλισμένα στους πρόποδες του βράχου, ανήκαν σε ναό του Διονύσου. Σήμερα βέβαια έχει αποδειχθεί ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή.

ΔΙΡΡΕΥΜΑΤΑ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
Δημιουργήθηκε στο τέλος των βυζαντινών χρόνων από τους κατοίκους του κάμπου, που ξεσπιτώθηκαν από τους πειρατές. Στην Τουρκοκρατία λεγόταν "Δυορέμματα" και υπαγόταν στο Ναχιγιέ Αυλωναρίου. Διαμέσου του χωριού περνάει η δημόσια οδός Χαλκίδας - Κύμης. Απέχει τέσσερα λεπτά από τις Κονίστρες.

Ιστοσελίδα Δήμου Κονίστρων
• http://www.konistra.gr/Direvmata.htm

Δημοτικό Διαμέρισμα Διχωρίου

ΔΙΧΩΡΙ (Χωριό) ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ
  Το Διχώρι βρίσκεται ριζωμένο σε μια επίπεδη πλαγιά, στα 1200μ μιας βουνοκορφής των Βαρδουσίων. Φανταστική η θέση του σε θέα και χρώματα. Υπάρχει πλούσια βλάστηση και υγιεινό κλίμα. Στο κεφαλάρι του χωριού υπάρχει πυκνό ελατόδασος, ενώ πολλές οι υδροφόρες του ρεματιές όπως το Αγιανόρεμα, το Δεόρεμα, το Λευκόρεμα του Μαλά και άλλες. Επίσης πολλές είναι οι καστανιές του χωριού, κάποτε το χωριό ζούσε από τα κάστανα και έτσι ονομάστηκε Καστανοχώρι της ορεινής Δωρίδας. Στην περιοχή της Κρέκιζας υπάρχει η ιστορική "Αποκλείστρα" όπου κατέφευγαν οι κάτοικοι του χωριού στα χρόνια της επαναστάσεως όταν έσπερναν το φόβο στα χωριά της Δωρίδας οι πασάδες Σκόντρα (1823), Αμπάζ(1824) και Σελιχτά (1825). Τρεις εκκλησίες και έξι ξωκλήσια έχει το Διχώρι. Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες, η Κοίμησης της Θεοτόκου του επάνω χωριού η οποία στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν και μοναστήρι και η Αγία Παρασκευή του κάτω χωριού η οποία χρονολογήθηκε το 1728.
  Από τα ξωκλήσια ενδιαφέρον αρχαιολογικό-ιστορικό παρουσιάζει ο Αγιος Μηνάς διότι στην περιοχή του αποκαλύφθηκε Αιτωλική πόλη Ελληνιστικής περιόδου. Εδώ βρέθηκε η επιγραφή από τιτανόλιθο σε τάφο στην περιοχή "Παλαιόσπιτα" δίπλα στο λόφο του Αγίου Μηνά.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δομιανών

ΔΟΜΙΑΝΟΙ (Χωριό) ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22370 96284
  Οι Δομιανοί είναι έδρα του ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος που περιλαμβάνει και τον οικισμό της Αγίας Παρασκευής. Το όνομά τους θεωρείται ότι είναι παράφραση του ονόματος του πρώτου μοναχού του μοναστηριού (Δαμιανός - Δαμιανοί - Δομιανοί).
   Πρόκειται για χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό (το μοναδικό του Δήμου και έναν από τους τρεις της Ευρυτανίας). Χαρακτηριστικά των Δομιανών είναι τα πέτρινα σπίτια, τα παραδοσιακά καλντερίμια, τα τρεχούμενα νερά, το πράσινο και τα μνημεία τους, κυριότερο των οποίων το μοναστήρι της Παναγίας της Δομιανίτισσας, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στην περιφέρεια του Δημοτικού Διαμερίσματος Δομιανών ανήκει και η τοποθεσία Αντάνια, που, μαζί με την τοποθεσία Γλας της Χόχλιας, είναι οι τοποθεσίες όπου τοποθετείται η αρχαία Οιχαλία, η "πρωτεύουσα" της Ευρυτανίας στα αρχαία χρόνια. Το όνομά Δομιανοί λέγεται ότι είναι παράφραση του ονόματος του πρώτου μοναχού του μοναστηριού, Δαμιανού.
  Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες του όρους Μισιάκα που ανήκει στο δυτικό ορεινό όγκο του Τυμφρηστού.
   Οι Δομιανοί, όντας το δεύτερο σε πληθυσμό χωριό του Δήμου, προσφέρεται για επίσκεψη όλο το χρόνο και ο επισκέπτης μπορεί κάθε εποχή να θαυμάσει την επιβλητικότητα του ορεινού τοπίου, του κατάφυτου από έλατα, καστανιές, καρυδιές, κερασιές και πλατάνια, να επισκεφτεί την ιστορική Μονή και να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, να περπατήσει στα μονοπάτια πάνω από το χωριό και δίπλα στα ποτάμια και να απολαύσει τη διαμονή του στη γαλήνη που του προσφέρεται απλόχερα.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δομνίστας

ΔΟΜΝΙΣΤΑ (Χωριό) ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22370 92213, 92217
  Το κεντρικότερο χωριό του νεοσύστατου Δήμου ΔΟΜΝΙΣΤΑΣ (τ. Ευρυτάνων), βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του νομού, στα σύνορα με την επαρχία Ναυπακτίας του ν. Αιτωλοακαρνανίας και σε υψόμετρο 1.000 μ. Απέχει 26 χλμ από τις Ράχες Τυμφρηστού, 92 χλμ από την Λαμία και 302 χλμ από την Αθήνα.
  Στην περιοχή υπάρχει ο αρχαιότερος οικισμός ΦΑΝΤΙΝΟΥ, που σύμφωνα με υπάρχοντα ευρήματα (τείχη, νομίσματα κα.) αποτελούσε κατά την αρχαιότητα το σημαντικότερο σημείο εγκατάστασης στον ευρυτανικό χώρο.
  Στον μεγάλο ξεσηκωμό του γένους μας η Δομνίστα έπαιξε σημαντικό ρόλο, που συνδέεται με την παρουσία σε αυτόν τον χώρο της πανίσχυρης αρματολικής οικογένειας των ΓΙΟΛΔΑΣΑΙΩΝ. Εδώ, στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του βρήκε καταφύγιο ο "Σταυραϊτός της Ρούμελης" ο Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, κυνηγημένος από Τούρκους και Έλληνες. Αντλησε τη δύναμη που ήθελε και ξεκίνησε τους νέους αγώνες του...
  Η Δομνίστα πρόσφερε σημαντικά και στους μετέπειτα αγώνες του Έθνους μας (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Μικρασιατική Εκστρατεία), όμως σταθμό στη νεώτερη ιστορία της αποτελεί ο Ιούνιος τους 1942, οπότε κηρύχθηκε στην πλατεία του χωριού επίσημα ο Ένοπλος Αγώνας της Εθνικής μας Αντίστασης από τν αρχικαπετάνιο ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ. Δίκαια χαρακτηρίζεται ως η "ΝΕΑ ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ" του 1941-1944. Κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου, γίνονται λαμπρές εκδηλώσεις στο επιβλητικό μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, που βρίσκεται σε μαγευτική τοποθεσία και σε χώρο 2,5 περίπου στρεμμάτων.
  Η εδαφική μορφολογία, το κλίμα, τα κρυσταλλένια και καθάρια νερά, οι υπέροχες και μαγευτικές τοποθεσίες, τα περήφανα βουνά που την περιτριγυρίζουν με τις δασωμένες κορφές τους και με τις βαθυγάλαζες από τα ελάτια πλαγιές, τα διάσελα και τα καραούλια, τα χορταριασμένα γούπατα, τα πράσινα φαράγγια, οι λαγγαδιές με τα υπεραιωνόβια πλατάνια και το βαθύ ίσκιο τους, γεμίζουν έκσταση τον επισκέπτη, που δεν μπορεί να παρά να σταθεί απολιθωμένος, να κοιτάζει συνέχεια και να θαυμάζει τις απαράμιλλες ομορφιές, το μεγαλείο αυτό της φύσης...
  Από το πλήθος των μαγευτικών τοποθεσιών της Δομνίστας ειδυλλιακότερες είναι η "Κρύα Βρύση", τα "Κριθάρια", ο "Δεντρούλης", το "Κρι", η "Σούφαγα", ο "Αϊ-Κωνσταντίνος", του "Αγγελή η Βρύση", το "Φαντίνου", η λίμνη "Ζηρέλια" και φυσικά ο "Αϊ-Λιας" (500μ από την πλατεία) πραγματικά μαγευτική.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Ευρυτανίας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δροσάτου

ΔΡΟΣΑΤΟ (Χωριό) ΕΥΠΑΛΙΟ
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Δροσάτου αποτελείται από δύο οικισμούς: Το Πευκάκι με 169 κατοίκους και το Δροσάτο με 67 κατοίκους. Η συνολική έκτασή του 5.400 στρέμματα.
Συνοικισμός Δροσάτου
  Στην πλαγιά του λόφου απέναντι από την Παλιοβούνα, σε ένα ίσιωμα, σε υψόμετρο 420 μέτρων, μέσα σε μια όαση πρασίνου βρίσκεται το Δροσάτο με 50 σπίτια. Απέχει από το Ευπάλιο 7 χλμ. Το λούζει ολοημερίς ο ήλιος και το δροσίζει ακόμη και η πιο μικρή ανάσα του αέρα. 'Eχει την ωραιότερη θέα από όλα τα χωριά της περιοχής. Αναφέρεται στην ιστορία ως "Καρδάρι" με 14 οικογένειες στην θέση "Πέρα Χωριό". Μετά το 1860 άρχισε να κτίζεται στην σημερινή θέση με την επωνυμία Καρδάρα. Το 1956 μετονομάσθηκε σε Δροσάτο.
Συνοικισμός Πευκακίου
  Συναντώντας την πινακίδα συνειδητοποιείς ότι τελειώνει το Ευπάλιο και άλλαξε χωριό. Μπαίνεις πια στο Πευκάκι του Δ. Δ. Δροσάτου. Αρχισε να κτίζεται το 1910. Η πρώτη ονομασία ήταν "Παλιόχανο". Το 1956 μετονομάσθηκε σε Πευκάκι και ονομάσθηκε έτσι από ένα πευκάκι που βρισκόταν σχεδόν στο κέντρο του οικισμού. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η εκκλησία "Aγιος Κωνσταντίνος" κτισμένη από τον πρωτομάστορα. Στο προαύλιο της εκκλησίας βρίσκεται ο ανδριάντας του Νικολάου Κουβέλη, μεγάλου ευεργέτη του Δροσάτου και του Ευπαλίου. Στο Ευπάλιο χρηματοδότησε την κατασκευή της Κουβελείου πτέρυγας του Γυμνασίου, το οίκημα του Δημαρχείου, την κεντρική πλατεία κ.λπ. Επίσης στο Δροσάτο χρηματοδότησε την κατασκευή της εκκλησίας του Αγίου Κων/νου, της Κουβελείου αίθουσας, του ξενώνα στο Πευκάκι κ.λπ. Στην περιοχή επί Τουρκοκρατίας έγιναν σφοδρές μάχες. Στην θέση "Ταμπούρια" φυσικό οχυρό, αντιμετώπισαν οι Έλληνες τις στρατιές του Ομέρ Βρυώνη το 1822 και του Κιουταχή το 1826.
  Θρύλοι και παραδόσεις είναι συνδεμένοι με διάφορα τοπωνύμια του χωριού. Αναφέρουμε ορισμένα χαρακτηριστικά:
Χαράς το μνήμα: Η παράδοση αναφέρει ότι ληστές απήγαγαν κοπέλα της οικογένειας Νόβα από την Ναύπακτο που την έλεγαν Χαρά και την οδήγησαν στην θέση Σπηλιά ζητώντας λύτρα από την οικογένειά της. Η παράδοση δεν αποσαφηνίζει εάν δόθηκαν τα λύτρα. Οι ληστές την σκότωσαν και ονομάσθηκε το μέρος "Χαράς το μνήμα".
Πέζεμα: Η παράδοση αναφέρει ότι στην τοποθεσία αυτή ξεκουραζόταν ο Τούρκος Αγάς της περιοχής όταν επέστρεφε από το μάζεμα των φόρων. Εκεί υπάρχουν τάφοι, πιθανόν Ελλήνων, που τους έπαιρνε μαζί του και τους σκότωνε εκεί.
Καραμπάσι: Γόνιμη περιοχή που την νεμόταν ο αγάς Καραμπάσι. Σώζονται ερείπια 15 οικίσκων, ενός πύργου, 6 λιθόκτιστων πηγαδιών, μιας εκκλησίας τον Προφήτη Ηλία και μιας βρύσης στο Μπαρκόρεμα με φρεάτιο συλλογής νερού, από την οποία προμηθεύονταν πόσιμο νερό. Η παράδοση αναφέρει ότι οι βοσκοί του Καραμπάσι μάλωναν με τους βοσκούς του γειτονικού Κούκου και έτσι έμεινε το ιστορικό "Κούκουρα και Καραμπάσι, ο διάολος θα γελάσει".

Δημοτικό Διαμέρισμα Δροσοχωρίου

ΔΡΟΣΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 23715
  Ο πληθυσμός του μετοίκησε στην Αμφισσα, αλλά επανακτίζεται ως θαυμάσιο θέρετρο.

Δρυμώνα

ΔΡΥΜΩΝΑ (Οικισμός) ΧΑΛΚΙΔΑ
  Αρκετά ψηλά (υψ. 620μ.) και πολύ κοντά στη Μονή του Οσίου Δαυίδ βρίσκεται χτισμένο το χωριό Δρυμώνα του οποίου το όνομα προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από το πυκνό δάσος δρυών (βαλανιδιών), που το περιβάλλει ή από το δριμύ ψύχος που επικρατεί στην περιοχή τους χειμωνιάτικους μήνες.
  Το χωριό δημιουργήθηκε από τους καλλιεργητές των κτημάτων της Μονής μετά το 1520 όταν ιδρύθηκε από τον Οσιο Δαυίδ τον Γέροντα. Η έκταση γύρω από το χωριό ήταν μοναστηριακή περιουσία η οποία όμως απαλλοτριώθηκε το 1936.
  Η Δρυμώνα ταυτισμένη με τη ζωή της λειτουργίας της Μονής του Οσίου Δαυίδ, είναι ένα ορεινό χωριό εποχιακής διαβίωσης, λίγο πριν τους καταρράχτες του ποταμού Σηπιά, στο όμορφο (λίγο πιο πάνω) οροπέδιο "Μακρολείβαδο", με ασφαλτοστρωμένο σύγχρονο δρόμο, που οδηγεί στο χώρο του απολιθωμένου δάσους της γειτονικής Κερασιάς του Δήμου Νηλέως.
  Σύμφωνα με την απογραφή του 1991 η Δρυμώνα είχε 78 κατοίκους.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Ελυμνίων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δύο Βουνών

ΔΥΟ ΒΟΥΝΑ (Χωριό) ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22310 81770
  Πάνω απ' τον Γοργοπόταμο, στον δρόμο για Κουμαρίτσι και σε ύψος 450 μ βρίσκεται το Δ.Δ Δυο Βουνών. Πρόκειται για ένα ορεινό χωριό πάνω σε ένα όμορφο οροπέδιο της Οίτης, με θέα προς τον κάμπο της Λαμίας, τον Μαλιακό κόλπο και την Ορθη.
  Τα Δυό Βουνά είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του οπλαρχηγού της Ελληνικής Επανάστασης Δυοβουνιώτη, αρχιτέκτονα της Νίκης στην αποφασιστική μάχη των Βασιλικών στις 26 Αυγούστου 1821.
  Στο Ν.Δ. τμήμα των Δύο Βουνών βρίσκεται η οχυρή θέση "Δέμα" όπου υπάρχουν ερείπια από τα Μακρά Τείχη που έκτισε ο Ιουστινιανός γύρω στο 600 μ.Χ. Εκεί κοντά βρίσκεται και η τοποθεσία το "Λημέρι του Δύο - Βουνιώτη". Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να δει το Χανόρεμα, το αρχαίο Κάστρο στην θέση «Βουνοί» και το μνημείο του Οπλαρχηγού Δυοβουνιώτη.
Κείμενα : Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δυο Βουνών

Δημοτικό Διαμέρισμα Ελαιώνος

ΕΛΑΙΩΝΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 28331
  Είναι χωριό στους πρόποδες του Παρνασσού. Πήρε το όνομά του από τα πολλά ελαιόδενδρα που έχει γύρω του. Το παλιό όνομά του ήταν Τοπόλια. Πυρπολήθηκε δύο φορές, το 1822 από τους Τούρκους και το 1943 από τους Ιταλούς. Στην περιφέρεια του Ελαιώνα πάνω στην εθνική οδό βρίσκεται η ιστορική τοποθεσία της Αμπλιανης, όπου εκεί στις 14 Ιουλίου 1824 έγινε μεγάλη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Ο απολογισμός ήταν 3.000 Τούρκοι νεκροί, πολλοί τραυματίες και αρκετοί αιχμάλωτοι. Οι Έλληνες έχασαν μόνο εννέα παληκάρια, αφού κατάφεραν και πήραν πολλά όπλα και λάφυρα από τους Τούρκους. Η μεγάλη νίκη της Αμπλιανης είχε μεγάλη σημασία για την ελληνική επανάσταση. Εντούτοις αυτή η θαυμαστή νίκη των Ελλήνων δεν αναφέρεται στα σχολικά βιβλία.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ελεώνα

ΕΛΑΙΩΝΑΣ (Κωμόπολη) ΘΗΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 22620 71206, 71434
Για να μεταβεί κανείς στο δημοτικό διαμέρισμα του Ελεώνα, πρέπει να ακολουθήσει την έξοδο της Θήβας προς Χαλκίδα. Η περιοχή του Ελεώνα, που κατοικείται από τα παλιά χρόνια, είναι ένας σημαντικός οικισμός με μεγάλη αγροτική ανάπτυξη. Σήμερα στην περιοχή εγκαθίστανται πολλές βιομηχανίες, διότι εξυπηρετούνται μετακινώντας τα προϊόντα τους δια του Εθνικού δρόμου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ελευθεροχωρίου

ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22310 82188
  Σ' ένα μαγευτικό περιβάλλον που δημιουργεί ο ορεινός όγκος του όρους Καλλιδρόμου, μέσα στα έλατα και σε υψόμετρο 850 μέτρων, συναντάει ο επισκέπτης το Ελευθεροχώρι. Η είσοδος στο χωριό γίνεται από την παλαιά εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας, πριν το χωριό Μπράλος.
  Η θέα από το χωριό είναι πανέμορφη, τόσο προς τον κάμπο της Αμφίκλειας όσο και προς τις βουνοκορφές της Οίτης και της Γκιώνας. Στην βορειοανατολική πλευρά του χωριού η θέα προς την κοιλάδα του Σπερχειού και τον Μαλιακό κόλπο είναι φανταστική. Το κλίμα του είναι ξηρό και υγιεινό. Οι λόγοι αυτοί το καθιστούν ένα από τα καλύτερα θέρετρα της περιοχής.
  Το Ελευθεροχώρι είναι γνωστό για την λίμνη που δημιουργούν τα νερά του Καλλιδρόμου και αποτελεί ένα μοναδικό τουριστικό θέρετρο του Δήμου Γοργοποτάμου, καθώς για τις πολύ σκληρές Ειδικές Διαδρομές του στο Ράλι Ακρόπολις. Στο Ελευθεροχώρι λειτουργούν και οι κατασκηνώσεις της Χριστιανικής Εστίας.
Κείμενα : Πολιτιστικός Σύλλογος Ελευθεροχωρίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Ελληνικών

ΕΛΛΗΝΙΚΑ (Χωριό) ΙΣΤΙΑΙΑ
  Το χωριό είναι σκαρφαλωμένο στην πλαγιά ενός πευκόφυτου λόφου. Πήρε το όνομά του από τα ελληνικά καράβια, που αγκυροβόλησαν στην παραλία του, πριν τη ναυμαχία του Αρτεμισίου.
  Κόσμημά του η πανέμορφη παραλία του, φιλόξενη για μικρά σκάφη, με τα πεύκα να ακουμπούν στη θάλασσα. Απέναντί της το μικρό νησάκι, στο οποίο δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Οσοι κολυμβητές επιθυμούν να φτάσουν ως εκεί υποχρεούνται σε μία ευχάριστη διαδικασία γυμναστικής.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Αρτεμισίου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ενορίας

ΕΝΟΡΙΑ (Χωριό) ΚΥΜΗ
Τηλέφωνο: +30 22220 23332
Η Ενορία είναι το κατεξοχήν χωριό των ναυτικών της περιοχής. Και το χωριό που κρατάει έντονο το χρώμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Όπως και οι Ανδρονιάνοι και τα Δένδρα όπου μπορεί να δει κανείς μερικά από τα πιο όμορφα παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτα της περιοχής. Εξάλλου οι Ανδρονιάνοι υπήρξαν η "έδρα" των συνεργείων των πετροχτιστάδων που εργάστηκαν πιο παλιά στην περιοχή.

ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Χωριό) ΚΑΡΥΣΤΙΑ
  Χωριό που υπάγεται στον Δήμο Κονιστρών. Είναι στα βόρεια της Βρύσης. Από εδώ φαίνεται όλο το λεκανοπέδιο που ξεδιπλώνεται μπροστά της μέχρι τη θάλασσα του Αιγαίου και που το διαρρέει ο Μανικιάτης (Νέδων) ποταμός.
  Από τη θέση αυτή της περιοχής της Επισκοπής, πήρε το όνομά του το χωριό.Ίσως όμως στα πρώτα χρόνια τα χριστιανικά να ήταν έδρα επισκόπου, δεδομένου ότι τότε άκμαζαν οι αρχαίες Γρύγχες, που κείνται πολύ κοντά και όπου βρέθηκαν παλαιοχριστιανικά μνημεία και τα ερείπια μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού. Πιθανόν η ονομασία του χωριού να είναι κατάλοιπο τοπωνυμίου της τότε επισκοπής.

Ιστοσελίδα Δήμου Κονίστρων
• http://www.konistra.gr/episkopi.htm (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Επταλόφου

ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22340 61327
  Πανέμορφο, ιστορικό, αμφιθεατρικά κτισμένο (πάνω σε επτά λόφους) τουριστικό χωριό, με υψόμετρο 850-900 μ. κοντά στις ελατόφυτες πλαγιές του Παρνασσού. Καταπράσινο, με άφθονες πηγές και φυσικές ομορφιές, ωραίες ταβέρνες, ξενοδοχεία και τουριστικά δωμάτια, η Επτάλοφος είναι από τα καλύτερα θέρετρα του Παρνασσού για όλες τις εποχές του χρόνου. Χωριό ιστορικό, καταφύγιο των βυζαντινών αυτοκρατόρων Κομνηνών, πατρίδα των αγωνιστών και οπλαρχηγών του '21 (Κομνά, Θόδωρου και Σταμάτη Τράκα κ.α.), κάηκε ολοσχερώς στην κατοχή. Αξιοθέατα της περιοχής είναι: τα πολλά ξωκλήσια, οι γραφικές πηγές (κυριότερη η Μάννα), ο Εθνικός δρυμός Παρνασσού, το "Κωρύκειον Αντρον" (σπήλαιο ιερό του Πάνα και των Νυμφών), ο Επτάστομος (απύθμενη καταβόθρα) και τέλος το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού. Με την ένδειξη Ε4 από την κεντρική πλατεία του χωριού ξεκινούν δύο διαδρομές, μία προς Δελφούς και μία άλλη προς Καλοσκοπή. Αξίζει ο επισκέπτης να κάνει τη μαγευτική διαδρομή μέσα από τον ελατοσκέπαστο Παρνασσό μέχρι την Αράχωβα (24 χλμ) ή μέχρι την κορυφή του (Λιάκουρα) για να δεί την ανατολή του Ηλίου που θα του μείνει αλησμόνητη ή να ξαποστάσει στο Καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ερατεινής

ΕΡΑΤΕΙΝΗ (Χωριό) ΔΩΡΙΔΑ
  Πρωτεύουσα του νέου Δήμου με 700 κατοίκους. Ωραία παραλιακή κωμόπολη, εμπορικό κέντρο της περιοχής και εξαίρετο θέρετρο.

Δήμος Ερέτριας

ΕΡΕΤΡΙΑ (Δήμος) ΧΑΛΚΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22293 50101
Φαξ: +30 22293 50150
  Η Ερέτρια είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη της Εύβοιας και γνώρισε άνθιση κυρίως κατά την περίοδο 800-700 π.Χ., αλλά και στους κλασικούς χρόνους.
  Υπάρχουν 2 εκδοχές για την ετυμολογία του ονόματός της: α) από το ρήμα ερέσσω, δηλ. κωπηλατώ, καθώς η πόλη είχε έντονες ναυτικές δραστηριότητες και β) από το άροτρο "Αρότρια" Ερέτρια, αφού οι κάτοικοί της ήταν και γαιοκτήμονες.
  Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η παλαιότερη θέση της Ερέτριας ήταν στο λόφο της Ξερόπολης στο Λευκαντί, όπου υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ως τα τέλη του 8ου π.Χ. αι., οπότε εγκαταλείπεται και μεταφέρεται στη σημερινή Ερέτρια.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1997) της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ευβοίας.

ΕΡΕΤΡΙΑ (Αρχαία πόλη) ΕΥΒΟΙΑ
  Η Ερέτρια είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη της Εύβοιας και γνώρισε άνθιση κυρίως κατά την περίοδο 800-700 π.Χ., αλλά και στους κλασικούς χρόνους.
  Υπάρχουν 2 εκδοχές για την ετυμολογία του ονόματός της: α) από το ρήμα ερέσσω, δηλ. κωπηλατώ, καθώς η πόλη είχε έντονες ναυτικές δραστηριότητες και β) από το άροτρο "Αρότρια" Ερέτρια, αφού οι κάτοικοί της ήταν και γαιοκτήμονες.
  Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η παλαιότερη θέση της Ερέτριας ήταν στο λόφο της Ξερόπολης στο Λευκαντί, όπου υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ως τα τέλη του 8ου π.Χ. αι., οπότε εγκαταλείπεται και μεταφέρεται στη σημερινή Ερέτρια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1997) της Νομαρχίας Εύβοιας.

ΕΥΒΟΙΑ (Νησί) ΕΛΛΑΔΑ
  Είναι το δεύτερο σε μέγεθος νησί του Αιγαίου μετά την Κρήτη. Το επίμηκες νησί της Εύβοιας, μήκους 175 χιλιομέτρων βρίσκεται αντίκρυ στη Στερεά Ελλάδα, σε όλο το μήκος των ανατολικών ακτών της, από το ακρωτήριο Κήναιο, που εισχωρεί στον Μαλιακό κόλπο και το ακρωτήριο Αρτεμίσιο, που βλέπει την είσοδο του Παγασητικού κόλπου, μέχρι τον όρμο της Καρύστου που, μαζί με το νότιο άκρο της Αττικής, αποτελούν τις πύλες που οδηγούν στο αρχιπέλαγος των Κυκλάδων. Στο μήκος της οφείλει και το όνομα "Μάκρις", ένα από τα ονόματα με το οποίο, σύμφωνα με τον Στράβωνα, ήταν γνωστή στην αρχαιότητα. Την Εύβοια και τη Στερεά τη χωρίζουν ο βόρειος και ο νότιος Ευβοϊκός κόλπος, οι οποίοι στο ύψος της Χαλκίδας στενεύουν σχηματίζοντας τον πορθμό του Ευρίπου, γέφυρα ανάμεσα στον νησί και την ηπειρωτική Ελλάδα και αντικείμενο θαυμασμού και έρευνας ήδη από τους πρώτους ιστορικούς χρόνους εξαιτίας του φαινομένου της παλίρροιας.
  Η Εύβοια χωρίζεται σε μικρές φυσικές απομονωμένες περιφέρειες από τους μεγάλους και απότομους ορεινούς όγκους που καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκτασή της: το Τελέθριο προς βορράν, τη Δίρφη στο κεντρικό τμήμα της και την Όχη προς νότον. Ανάμεσά τους αναπτύσσονται εύφορες πεδιάδες, όπως αυτές του Λήλαντα και των Ψαχνών, μικρές κοιλάδες και παράκτιες λωρίδες ορμίσκων (όρμος Καρύστου, Στύρα κ.α.) αποτέλεσαν ιδεώδεις χώρους για την πρώτη εγκατάσταση του ανθρώπου και την ανάπτυξη οικισμών και κάθε είδους δραστηριοτήτων, όπως η γεωργία, η υλοτομία, η αλιεία και το εμπόριο. Το ίδιο το πέτρωμα της Εύβοιας (ασβεστολιθικά πετρώματα στο βόρειο τμήμα, σχιστόλιθος και αμίαντος στην περιοχή της Καρυστίας κ.α.) στάθηκε, όπως φαίνεται, η αφορμή για την ανάπτυξη μιας πρώτης μορφής εμπορικής δραστηριότητας των κατοίκων με σκοπό τη διάθεση οικοδομικού υλικού. Παράλληλα η μικρή απόσταση από τις ακτές της Στερεάς Ελλάδας, αλλά και η απομόνωση των όρμων στις ανατολικές ακτές του νησιού οδήγησαν στην ανάπτυξη του εμπορίου με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της ναυτιλίας και αργότερα τη δημιουργία αποικιών ανά τη Μεσόγειο.
  Όπως έχουν δείξει οι επιφανειακές έρευνες των τελευταίων χρόνων, η πρώτη διαπιστωμένη παρουσία του ανθρώπου στην Εύβοια τοποθετείται στη μέση παλαιολιθική περίοδο, 100.000 έως 40.000 χρόνια από σήμερα, ενώ η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποδείξει την αδιάλειπτη κατοίκηση της Εύβοιας σε όλες τις περιόδους της ιστορίας (παλαιολιθική, μεσολιθική, νεολιθική, εποχή του χαλκού, προωτοελλαδική, ελλαδική, μυκηναϊκή, κ.λ.π.). Τέλος, έχει πλέον διαπιστωθεί από την αρχαιολογική και ιστορική έρευνα ότι, η Εύβοια διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο από την απώτατη προϊστορία μέχρι και τους τελευταίους αιώνες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η σπουδαιότητά της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη γεωγραφική θέση και στη γεωμορφολογία του νησιού.
  Η Εύβοια έχει έντονο το στοιχείο του δυϊσμού στη φυσική της γεωγραφία. Είναι νησί, το τρίτο σε έκταση της Ανατολικής Μεσογείου, ταυτόχρονα όμως συνδέεται με δύο γέφυρες με τη Στερεά Ελλάδα. Έτσι είναι ιδανική για να "δραπετεύει" κανείς σε σύντομο χρόνο από την πολύβουη πρωτεύουσα της Ελλάδας, την Αθήνα, από την οποίαν τη χωρίζουν 80 χιλιόμετρα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1997) της Νομαρχίας Εύβοιας.

Δήμος Ευπαλίου

ΕΥΠΑΛΙΟ (Δήμος) ΔΩΡΙΔΑ
  Ο Δήμος προήλθε από την συνένωση δεκαέξι κοινοτήτων: Ευπαλίου, Δροσάτου, Φιλοθέης, Τρικόρφου, Κάμπου, Τειχίου, Παλαιοξαρίου, Ποτιδάνειας, Κλήματος, Μοναστηρακίου, Μαραθιά, Πύργου, Σεργούλας, Μανάγουλης, Μαλαμάτων και Καστρακίου.
  Οι επισκέπτες του Δήμου κατά την θερινή περίοδο, έχουν τη μοναδική ευκαιρία να απολαύσουν τα θέρετρά του και τις μαγευτικές, δαντελωτές του ακρογιαλιές, (τις αμμουδερές παραλίες της Χιλιαδούς, το γραφικό και παραδοσιακό Μοναστηράκι, με την ωραιότερη παραλία του Κορινθιακού, το πανέμορφο Μαραθιά, την Σέργουλα των μύλων, την ακρογιαλιά από την Φωκιότρυπα μέχρι το Σκάλωμα με τους μικρούς γραφικούς κολπίσκους). Επίσης μπορούν να απολαύσουν όλο το χρόνο, τις πάμπολλες μορφές του ορεινού, ήπιου τουρισμού, που προσφέρουν τα ορεινά συγκροτήματα του Δήμου, στην Βαρνάκοβα και το βουνό Τρίκορφο, με τους ωραίους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας των ασκούμενων ορεινοτουριστών, που διαθέτουν τα χωριά Ποτιδάνεια, Παλαιοξάρι και Τείχιο.
  Στο Μαραθιά και στην Χιλιαδού υπάρχουν αλιευτικά καταφύγια, που χρησιμοποιούνται και για τον ελλιμενισμό μικρών σκαφών αναψυχής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ευπαλίου

ΕΥΠΑΛΙΟ (Χωριό) ΔΩΡΙΔΑ
Το Ευπάλιο, με 800 κατοίκους, είναι πρωτεύουσα του νέου Δήμου.
Είναι σήμερα κτισμένο στις παρυφές των ερειπίων του αρχαίου Ευπαλίου, ονομαστής πόλης των Οζολών Λοκρών.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Η Ευρυτανία βρίσκεται στο Κέντρο της Στερεάς Ελλάδας και συνορεύει με τους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Καρδίτσας και Φθιώτιδας. Είναι μια περιοχή με πλούσια ιστορική παράδοση, εθνική προσφορά και πνευματική ακτινοβολία, με χώρους αρχαιολογικούς, τόπους ιστορικούς, θρησκευτικά προσκυνήματα και φύση καταπληκτικής εναλλαγής και σπάνιας ομορφιάς.
  Έχει χαρακτηρισθεί ως η καθαρότερη περιοχή της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης από πλευράς ρύπανσης του περιβάλλοντος και συγκαταλέχθηκε στα 5 καθαρότερα οικοσυστήματα του πλανήτη μας.
  Η πλούσια φύση, τα θεόρατα βουνά, οι πανέμορφες κοιλάδες με τα ονομαστά ποτάμια, τον Αχελώο, τον Αγραφιώτη, το Μέγδοβα, τον Καρπενησιώτη, τον Κρικελλοπόταμο, συνθέτουν την "κοσμογονία τοπίου" όπως έγραψε ο Ευρυτάνας λογοτέχνης Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Οι φυσικές καλλονές της Ευρυτανίας και η φιλόξενη ψυχή των Ευρυτάνων αποτελούν "το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελβετίας της Ελλάδας" όπως δικαίως έχει ονομαστεί αυτός ο τόπος.
  Σε κάθε σημείο της διαδρομής, ανυπέρβλητη η Ευρυτανική φύση, απλόχερα μοιράζεται σε όλες τις αισθήσεις. Πυκνά δάση από αιώνια έλατα, αχρονολόγητες βελανιδιές και αριές, σοφά πουρνάρια, οργιαστική χαμηλή βλάστηση, σπάνια αρωματικά φυτά, χαρούμενα πλατάνια που λούζονται στα νερά που τρέχουν ασταμάτητα στις πανέμορφες κοιλάδες.
  Παλιά μονοπάτια των θρύλων της κλεφτουριάς και των καπεταναίων, οδηγούν σε μοναδικές τοποθεσίες του χρόνου και της ιστορίας. Ξεχασμένα πέτρινα γεφύρια και νερόμυλοι μαρτυρούν την πορεία μιας δημιουργικής και υπερήφανης κοινωνίας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Ευρυτανίας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ζοριάνου

ΖΟΡΙΑΝΟΣ (Χωριό) ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ
Τηλέφωνο: +30 22660 41317
  Το Ζοριάνο κτισμένο σε υψόμετρο 800μ στο νότιο τμήμα της Β.Δ. Δωρίδας φέρνει το όνομα του πρωτομάστορα Μιχαήλ Ζωριάνου. Η ίδρυση τους χρονολογείται στους Βυζαντινούς χρόνους. Υπάρχουν σε αυτό δύο χαρακτηριστικά ξωκλήσια του Αγίου Ιωάννου και το ξωκλήσι της Αγίας Σοφίας. Επίσης στο χωριό διατηρείται προεπαναστατικό κτίσμα με χαρακτηριστική δόμηση έχει μόνο ένα δωμάτιο με την πατροπαράδοτη εστία στο κέντρο του, τις πολεμίστρες. Μεγάλο κτίριο που κτίστηκε από την Αγροτική Tράπεζα χρησιμοποιήθηκε παλιότερα σαν αποθήκη γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων.

Ηλια

ΗΛΙΑ (Χωριό) ΑΙΔΗΨΟΣ
  Γραφικό παραθαλάσσιο ψαροχώρι, ΝΑ της Αιδηψού, σε απόσταση 8 χλμ. Με πεντακάθαρη θάλασσα, μικτά (ιαματικά-θαλασσινά) μπάνια και χωρίς υγρασία. Πήρε το όνομά του από το ναό Ηλίου Απόλλωνα (όπου και το Μαντείο του Σελινούντιου Απόλλωνα) που ήταν κτισμένος ψηλότερα στο όρος Τολέθριο.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτισμού & Ανάπτυξης Δήμου Αιδηψού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ηρακλειάς

ΗΡΑΚΛΕΙΑ (Χωριό) ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22310 81520
Το Δ.Δ. Ηράκλειας είναι ένα πεδινό αγροτικό χωριό στον Οδικό Αξονα Μοσχοχώρι - Δαμάστα - Εθνική Οδός και κάτω από το φαράγγι του Ασωπού.
Το χωριό βρίσκεται χτισμένο πάνω από την αρχαία Ηράκλεια, που χτίσθηκε σύμφωνα με την ιστορία από τους Σπαρτιάτες προς τιμή του Ηρακλή θέλοντας έτσι να προστατέψουν την Μητρόπολη τους (Δωρική Τετράπολη) από επιθέσεις των Θεσσαλών και άλλων εισβολέων.
Η Ηράκλεια χτίστηκε δίπλα στην αρχαία Τραχίνα και στο ποτάμι του Ασωπού, μετά από έγκριση του Μαντείου των Δελφών. Στην νέα πόλη ήρθαν να κατοικήσουν πολλοί Πελοποννήσιοι και αρκετοί από άλλες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως Βοιωτοί.

Θεολόγος

ΘΕΟΛΟΓΟΣ (Χωριό) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
  Στον όρμο του Θεολόγου βρίσκεται ο οικισμός του Αγ. Ιωάννη Θεολόγου. Είναι χτισμένος δίπλα στην αρχαία πόλη των Αλών, που βρισκόταν στη Βόρεια πλευρά του όρμου. Το λιμάνι των Αλών γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα. Λόγω των πολέμων οδηγήθηκε στην παρακμή και τελικά στην καταστροφή από το Ρωμαίο Σύλλα το 85 π.Χ. Η πόλη ξανακτίστηκε το 83 π.Χ. από λιγοστούς κατοίκους της που είχαν γλιτώσει τη σφαγή. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ευρήματα που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή και τους μέσους Βυζαντινούς χρόνους. Σήμερα ο Θεολόγος έχει εξελιχθεί σ' ένα σύγχρονο παραλιακό θέρετρο, που τα καλοκαίρια σφύζει από ζωή.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1996) της Κοινότητας Μαλεσίνας.

ΘΗΒΑΙ (Αρχαία πόλη) ΒΟΙΩΤΙΑ
  Η Θήβα είναι χτισμένη πάνω στην αρχαία και στη μυκηναϊκή ακρόπολη, την Καδμεία. Η ακρόπολη αυτή είχε τείχη κυκλώπεια που σώζονται ακόμη σε μερικά σημεία. Το ανάκτορο, το ΚΑΔΜΕΙΟ, φαίνεται πως ήταν χτισμένο όπως τα μινωικά ανάκτορα. Όταν η πόλη αναπτύχθηκε, το τμήμα που απλωνόταν στην πεδιάδα ονομάστηκε «Θήβαι», ενώ εκείνο που βρισκόταν στην ακρόπολη εξακολούθησε για αρκετό καιρό να λέγεται Καδμεία. Στην περιοχή της αρχαίας Θήβας υπήρχαν πολλά ιερά, από τα οποία το πιo ονομαστό ήταν του Απόλλωνα Ισμηνίου. Γύρω από την Καδμεία είναι και άλλοι λόφοι που χρησίμευαν για νεκροταφεία. Υπήρχε εκεί και ένα υπαίθριο ιερό του Ηρακλή. Από τα κτίσματα αυτής της ακμής της Θήβας δε σώθηκαν παρά ελάχιστα λείψανα. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα ρωμαϊκά και τα βυζαντινά. Αντίθετα, από την εποχή της φραγκοκρατίας σώθηκαν δύο πύργοι, από τους οποίους ο ένας κοντά στο σημερινό μουσείο. Η οικοδόμηση νέων κατοικιών αποτέλεσε σοβαρό εμπόδιο στην αρχαιολογική έρευνα γιατί τα αρχαία κτίρια θάβονταν, καταστρέφονταν στα θεμέλια των νέων. Από το 1963 όμως η οικοδόμηση νέων κτιρίων ελέγχεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και έτσι, πολλά λείψανα της αρχαίας ακμής με άφθονα κεραμικά ερευνήθηκαν πλουτίζοντας με τα ευρήματά τους τις αίθουσες του αξιόλογου τοπικού μουσείου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά