Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Είκοσι περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης και στη μέση του οδικού άξονα Τριπόλεως - Αστρους (20 χιλ από την Τρίπολη), σε υψόμετρο 580 μέτρων πάνω στους πρόποδες του Πάρνωνα, βρίσκεται χτισμένο ένα μικρό γραφικό χωριουδάκι, η Αγία Σοφία . Το χωριό αυτό είναι δευτερογενής Καστρίτικος (από τα χωριά του Καστριού) οικισμός, με οικιστές κατοίκους κυρίως από το χωριό Καράτουλα Κυνουρίας. Σήμερα στην Αγία Σοφία κατοικούν περίπου 90 άτομα, μεταξύ των οποίων και παιδιά και άλλης νεαρής ηλικίας άτομα.
   Πριν από 150 περίπου χρόνια (κατά το έτος 1850) ορισμένες οικογένειες από το Καράτουλα εγκαταστάθηκαν στην περιοχή αυτή, ασχολούμενοι με την γεωργία και την κτηνοτροφία και ίδρυσαν την Αγία Σοφία. Οι κάτοικοι του χωριού αυτού, εκτός από τις ανωτέρω ασχολίες, ασχολήθηκαν και με διάφορες άλλες παραδοσιακές επαγγελματικές δραστηριότητες, όπως την σιδηρουργεία και βαρελοποιία, μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που όχι μόνο ζούσαν από αυτές αλλά και εξ αιτίας τους το χωριό αυτό, απέκτησε σπουδαία φήμη σε όλη την ευρύτερη περιοχή τα παλιότερα χρόνια.
   Στην περιοχή έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα (τάφοι, πήλινα πιθάρια, παλιό υδραγωγείο κ.α.) που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Αγία Σοφία είχε κατοικηθεί κατά την αρχαιότητα, άγνωστο όμως από ποιους και πότε. Τα ευρήματα αυτά εκτίθενται για φύλαξη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τρίπολης.
   Το χωριό ονομάστηκε Αγία Σοφία από την εκκλησία του που είναι αφιερωμένη στην μνήμη της Αγίας Σοφίας και των τριών θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδας και Αγάπης και εορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου. Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1940, το χωριό, όπως και πολλά άλλα της περιοχής, έσφυζε από ζωή και έφτασε να έχει μέχρι και 400 κατοίκους. Ηταν εκείνη η εποχή που δούλευαν αδιάκοπα οι τέσσερις υδρόμυλοι, τα γύφτικα (σιδηρουργεία) και τα βαρελάδικα της Αγια-Σοφιάς, εξυπηρετώντας κατοίκους και όχι μόνο του ίδιου χωριού αλλά και πάρα πολλών γειτονικών. Η εποχή που οι τέσσερις ταβέρνες του χωριού ήταν συνεχώς κατάμεστες από κόσμο, ενώ τα βουνά και οι λαγκαδιές του αντιλαλούσαν από τα κουδούνια, τα βελάσματα των κοπαδιών και τις φωνές των τσοπάνηδων. Μετά την κατοχή όμως και το τέλος της δεκαετίας του 1940, η εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση ( για την αναζήτηση καλύτερης τύχης από τους κατοίκους) λιγόστεψαν κατά πολύ τον πληθυσμό του.
   Η Αγία Σοφία διοικητικά ανήκει στον δήμο Βόρειας Κυνουρίας. Οι μαθητές του χωριού φοιτούν στα κοντινότερα χιλιομετρικά σχολεία που είναι το Δημοτικό Σχολείο Ριζών, το Γυμνάσιο Αλέας και το Λύκειο Αλέας. Τα γεωργικά προϊόντα του χωριού είναι λαχανικά για τις οικιακές ανάγκες, κρασί και λάδι άριστης ποιότητας λόγω του υψομέτρου. Στο χωριό λειτουργεί ένα παραδοσιακό καφενείο όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το καφεδάκι του, το κρασάκι του και γιατί όχι και σπιτικό φαγητό κατόπιν παραγγελίας. Το κελάηδισμα των αηδονιών μέσα από τα βαθύσκιωτα λαγκάδια και τις ρεματιές με τα πλατάνια θα μαγέψουν τον περιπατητή καθώς συνοδεύεται από μια άλλη μελωδία αυτή των κουδουνιών από τις στάνες στις γύρω βουνοπλαγιές.
   Οι σημερινοί Αγια-σοφίτες μέσα από τον πολιτιστικό και εξωραϊστικό σύλλογό τους προσπαθούν να μην ξεχαστούν τα έθιμα, και οι παραδόσεις του χωριού τους και να διατηρηθούν οι δεσμοί ανάμεσα στους. Σήμερα στην Αγία Σοφία κατοικούν περίπου 90 άτομα, μεταξύ των οποίων και παιδιά και άλλης νεαρής ηλικίας άτομα. Η ύπαρξη νέων σημαίνει ελπίδα. Ελπίδα ότι το όμορφο μικρό Καστριτοχώρι με το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον και το εξαίρετο κλίμα, δεν θα σβήσει από γεροντικό μαρασμό.
Το κείμενο είναι μερικά βασισμένο στο κείμενο του Προέδρου του Εξωραϊστικού Συλλόγου Αγίας Σοφίας Κων. Φαρμασώνη.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/agso... (8 φωτ.)

ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ (Κωμόπολη) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Αγιος Ανδρέας είναι μια γραφική κωμόπολη, χτισμένη στις παρυφές ενός λόφου κοντά στη θάλασσα, δίπλα από ένα κάμπο κατάφυτο από ελιές. Βρίσκεται πάνω στο δρόμο για το Λεωνίδιο και απέχει 6 χιλ. από το Αστρος. Στο σημείο αυτό τελειώνει το φαράγγι της Ζαμπάνιτσας και εκβάλει προς τη θάλασσα ο ποταμός Βρασιάτης.
  Είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής και κατοικείται κυρίως από Τσάκωνες. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει συνεχή ανάπτυξη και πληθυσμιακή αύξηση. Σήμερα έχει περίπου 3000 κατοίκους. Ομορφα πετρόκτιστα και καλοδιατηρημένα σπίτια, γραφική κεντρική πλατεία, πολύ πράσινο και ωραίες παρακείμενες παραλίες συνθέτουν την εικόνα του Αγίου Ανδρέα. Στα καφενεία του μπορεί να ακούσει κανείς τους γηραιότερους να μιλούν την Τσακώνικη διάλεκτο. Στο κέντρο της κωμόπολης είναι η κεντρική πλατεία με την μητροπολιτική εκκλησία. Γύρω υπάρχουν καφενεία, ταβέρνες και εμπορικά καταστήματα.
  Σε απόσταση 3 χιλ. είναι η Παραλία του Αγίου Ανδρέα με γραφικό λιμανάκι, ωραία θέα προς το Μυρτώο πέλαγος και το Αστρος και αξιόλογη και καθαρή παραλία. Λειτουργούν ταβέρνες και το καλοκαίρι γνωρίζει ζωηρή κίνηση. Στη θέση αυτή υπάρχουν ερείπια κυκλώπειου τείχους που κατά τους αρχαιολόγους ανήκε στην αρχαία κυνουριακή πόλη Ανθήνη. Κοντά στην παραλία βρίσκεται το μετόχι της μονής Ορθοκωστάς, που αποτελείται από μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και ένα ψηλό πύργο, πιθανά ενετικής κατασκευής. Και τα δύο κτίσματα φέρουν επιγραφές ανακαίνισης, 1714 και 1715 αντίστοιχα. Οχι μακριά, διατηρείται ακόμη παλαιό πετρόχτιστο τοξωτό γεφύρι, στο ποταμό Βρασιάτη.
  Αξιόλογα, ζωντανά και πολλά είναι εδώ τα πανηγύρια: του Αϊ-Γιώργη, της Υπαπαντής, των Αγίων Αποστόλων και των πολιούχων Κωνσταντίνου και Ελένης.
  Κοντά στον Αγιο Ανδρέα στο δρόμο για το Λεωνίδιο, βρίσκεται το Αρκαδικό Χωριό. Σε μικρή απόσταση (3 χιλ.) είναι το χωριό Κορακοβούνι. Ανάμεσα περνά ο ποταμός Βρασιάτης ο οποίος έχοντας διασχίσει το όμορφο φαράγγι της Ζαμπάνιτσας (που απέχει 5 χιλ. από τον Αγιο Ανδρέα) εκβάλει στο Μυρτώο πέλαγος. Από τον Αγιο Ανδρέα ξεκινά δρόμος που οδηγεί στα χωριά Πραστό (12 χιλ.) και Καστάνιτσα (16 χιλ) όπως και στο μοναστήρι της Ορθοκωστάς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/agan... (11 φωτ.)

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Γραφικό καταπράσινο χωριό του Πάρνωνα, σε πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, με άφθονα νερά και πολύ πράσινο. Σύμφωνα με την απογραφή του 1991, αριθμεί 193 κατοίκους, αλλά σήμερα κρατά μόλις 20 - 30 μόνιμους κατοίκους που ασχολούνται με την γεωργία και κτηνοτροφία. Στο χωριό φτάνει κανείς από το Παλαιοχώρι (7 χιλ.) μέσω Λεωνιδίου, ή από την Καστάνιτσα. Η ευρύτερη περιοχή ανήκε στην αρχαία πόλη Γλυππία, ελάχιστα λείψανα της οποίας σώζονται σήμερα.
  To χωριό έλαβε ενεργό μέρος στην εθνική αντίσταση κατά τη διάρκεια της γερμανοιταλικής κατοχής και είχε πολλά θύματα. Σε αντίποινα μάλιστα κάηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια εκκαθαριστικών επιχειρήσεων. Μετά το 1950 μετακινήθηκε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και εγκαταστάθηκε στο Δήμο Ελους και στην Αθήνα.
  Στο κέντρο του χωριού υπάρχει γραφική πλατεία με πλατάνια, αναβλύζοντα νερά και περίτεχνες πετρόκτιστες κρήνες. Δίπλα έχει ανεγερθεί μνημείο των πεσόντων κατά τη διάρκεια της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου. Αλλο ένα μνημείο υπάρχει στην είσοδο του χωριού. Πολύ κοντά στην πλατεία βρίσκεται παλιό συντηρημένο πυργόσπιτο με 2 πατώματα και ζεματίστρα. Επίσης υπάρχει άλλο ένα πυργόσπιτο που είναι σήμερα ερειπωμένο.
  Κοντά στον Αγιο Βασίλειο (2 χιλ) είναι το παλιό μοναστήρι των Ταξιαρχών Μουράς. Στο δρόμο για τον Κοσμά, 2 χιλ. από το χωριό, βρίσκονται ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου, πάνω σε μικρό ύψωμα. Εκεί τοποθετείται και η αρχαία Γλυππία. Στη θέση αυτή είναι η παλιά εκκλησία της Παναγίας (Παλαιοπαναγιάς) Γλυππίας. 1 χιλ. μακρύτερα, δίπλα από το ελατόδασος, διακλάδωση του δρόμου οδηγεί στο μικρό χωριό Πλατανάκι, σε υψόμετρο 980 μ. Η συνέχεια της διαδρομής προς τον Κοσμά διασχίζει πυκνό δάσος με έλατα και κέδρα (18 χιλ.) και είναι συναρπαστική. Από το χωριό ένας άλλος δασικός δρόμος οδηγεί στην Καστάνιτσα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/agba... (11 φωτ.)

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
Μικρό ορεινό χωριό της Κυνουρίας κοντά στο δρόμο Τρίπολης - Αστρους . Το χωριό είναι ερηπωμένο από τη μετανάστευση.

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Αγιος Ιωάννης, μικρό ορεινό χωριό του Πάρνωνα, βρίσκεται πάνω στο δρόμο Αγίου Πέτρου - Αστρους, μετά τη Μονή Μαλεβής. Διαθέτει αρκετές ταβέρνες με καλό κρασί και ψητά και αποτελεί πόλο έλξης των κατοίκων του Αστρους και της γύρω περιοχής. Επίσης έχει πλούσια παραγωγή γαλακτομικών προϊόντων. Στο κάτω μέρος του χωριού υπάρχει συμπαθητική πλατεία με πλατάνια και με την παλιά εκκλησία του Αϊ-Γιάννη. 2 χιλ. από τον αμαξιτό δρόμο, πάνω σε έναν λόφο στη θέση "Ξηροκάμπι" σώζονται τα ερείπια του Κάστρου της Ωριάς , μεσαιωνικού κάστρου κτισμένου την περίοδο της Φραγκοκρατίας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/agio... (2 φωτ.)

ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Αγιος Πέτρος είναι γραφικό κεφαλοχώρι χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα. Aπέχει 34 χιλ. από την Τρίπολη, 30 χιλ. από το Αστρος και 8 χιλ. από το Καστρί. Βρίσκεται σε πανέμορφο και καταπράσινο τοπίο. Η περιοχή είναι κατάφυτη, καστανιές, κερασιές, καρυδιές, αχλαδιές, πλατάνια, μηλιές, βελανιδιές και πουρνάρια. Είναι παραδοσιακός οικισμός, έχει 1300 κατοίκους περίπου και βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μ. Στα ανατολικά του περνάει ο ποταμός Τάνος, ο "Ταναός" κατά τον Παυσανία. Στα ανατολικά απλώνεται μια ξερή πετρώδης περιοχή, με θάμνους και κέδρους, το "Ξεροκάμπι", όπου υπάρχουν καλύβια των τσοπάνηδων.
  Στη γραφική και με ωραία θέα κεντρική πλατεία δεσπόζει η επιβλητική μητροπολιτική εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, ογκώδης βασιλική με τρούλο μεγάλης διαμέτρου (1900). Γύρω της μαγαζιά, ταβέρνες και καφενεία. Το σημαντικότερο μνημείο είναι ο "Πύργος του Αγά" (ή Τρικαλιότη) του 18ου αιώνα. Είναι οχυρή κατοικία, με δύο ορόφους και κατώϊ, πολεμίστρες στις γωνίες και ζεματίστρα πάνω από την είσοδο. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει θολωτή κρήνη κοντά στην πλατεία με εντοιχισμένη επιγραφή 1769. Στο εξωτερικό τόξο του θόλου οι πελεκητές πέτρες φέρουν εγχάρακτη διακόσμηση και απομίμηση κιόνων που κρατούν τον εσωτερικό θόλο.
  Αλλα αξιοθέτα είναι το Δημοτικό Σχολείο, κτίσμα του 1920, (το οποίο λέγεται ότι είναι δωρεά του Ανδρέα Συγγρού), το γεφύρι στο "βύθουλα της Αννας", πετρόκτιστο στενόμακρο γεφύρι του Τάνου και αρκετές θολωτές πετρόχτιστες βρύσες (του "Κατσή" (1764), του "Κεραστά (1764)", του Καράμπελα (1746), του Αγιοργιού και της "Μπρούσκας". Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν το "Ταπητουργείο" (που παλαιότερα λειτούργησε σαν ταπητουργείο, ξυλουργείο και βιοτεχνία εσωρούχων), τα πυργόσπιτα του "Κοίνη", του "Κοντάκη", του "Κασουρή", της "Φρύναινας", του "Παπανικολάου", του "Μούσχουρου" (στην τιλιά της Παναγίας), όπως και τα σπίτι του "Κουλούρη" (με μαρμάρινα μπαλκόνια και ορθομαρμάρωση), του "Μαρκαντέ", της "Νούτσου", και του "Ντίνια" στον οικισμό Μουγέϊκα.
  Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες το χωριό φαίνεται να ιδρύθηκε το 1435. Το 1687 ορίστηκε από τους Βενετσιάνους σαν πρωτεύουσα της επαρχίας του Αγίου Πέτρου. Μάλιστα το χωριό μνημονεύεται και στο Χρονικό του Μορέως, όπου αναφέρεται ότι τότε εκατοικείτο από Τσάκωνες. Από τα μέσα του 18ου αιώνα άρχισε στην περιοχή σημαντική δράση των κλεφταρματωλών. Το 1775 οι τοπικοί κλεφτοκαπετάνιοι Γιάννης Καράμπελας και Αντωνάκης Αλεβίζος αντιστάθηκαν στους Τουρκαλβανούς. Το 1786 έγινε η μάχη της Μαλεβής μεταξύ των Τούρκων και Ελλήνων με επικεφαλής τους καπεταναίους Ζαχαριά και Θανάση Καράμπελα. Η συμβολή του Αγίου Πέτρου στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 ήταν σημαντική. Το 1821 ο Αναγνώστης Κοντάκης επικεφαλής 48 Αγιοπετριτών, εκύρηξε την επανάσταση στα Δολιανά. Πολλοί Αγιοπετρίτες αγωνιστές έλαβαν μέρος στις μάχες στο Βαλτέτσι, στα Δολιανά και στα Βέρβενα, όπως και στην πολιορκία και άλωση της Τρίπολης. Το διάστημα 1825-1826 το χωριό καταστράφηκε μερικά από τις επιδρομές των ορδών του Ιμπραήμ. Σημαντική ήταν επίσης και η συμμετοχή του στην εθνική αντίσταση κατά την Ιταλο-Γερμανική κατοχή. Το 1944 εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 48 άμαχοι κάτοικοι.
  Η τοπική οικονομία σήμερα βασίζεται στην ξυλουργία, σιδηρουργία, εμπόριο υλικών οικοδομής και ξύλευσης, λίγα κτηνοτροφικά και στις μισθωτές υπηρεσίες. Παλαιότερα ανθούσε η ανθρακοποιία και για το λόγο αυτό οι Αγιοπετρίτες αποκαλούνταν "καρβουνιάριδες".
  Ο Αγιος Πέτρος παρουσιάζει όλο το χρόνο αρκετή τουριστική κίνηση, στην οποία συνεισφέρουν κατά ένα μεγάλο μέρος οι προσκηνητές της Μονής Μαλεβής όπως και οι ορειβάτες-περιπατητές του Πάρνωνα. Στο χωριό λειτουργούν ξενοδοχείο, εστιατόρια, ταβέρνες και ζαχαροπλαστεία.
  Λόγω της θέσης του στον Πάρνωνα ο Αγιος Πέτρος προσφέρει αρκετές αξιόλογες πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές στους λάτρεις της φύσης. Υπάρχουν μονοπάτια που οδηγούν στις κορυφές του Πάρνωνα και στο ορειβατικό του καταφύγιο. Η ανάβαση στη ψηλότερη κορυφή Μεγάλη Τούρλα διαρκεί 2.50 περίπου ώρες. Aπό εδώ περνάει επίσης και το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Κοντινότερες διαδρομές είναι στα "Σκαμνάκια", στην "Τιλιά της Παναγίας", και στα ξωκκλήσια του 16ου αιώνα, στον Αη-Γιώργη και στον Αγιο Νικόλα, που είναι χωμένα στο καστανόδασος.
  Tα πανηγύρια που γίνονται στην περιοχή είναι του Αγίου Νείλου (7 Μαϊου), των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου), της Παναγίας (15 Αυγούστου) και της "Μαλεβής" (23 Αυγούστου). Επίσης την Κυριακή της Τυρινής γίνεται μικρό καρναβάλι με ένα χαρακτηριστικό τοπικό έθιμο, την "γκαμήλα" που κυνηγά τους περαστικούς. Πρόκειται για ξύλινο μεγάλο σκεπαστό σαμάρι που μεταφέρουν από κάτω δύο άτομα που κρατούν ένα προεξέχον ξύλο με το κρανίο ενός μουλαριού του οποίου η γνάθος ανοιγοκλείνει.
  5 χιλ. από τον Αγιο Πέτρο στο δρόμο που οδηγεί στο Αστρος, είναι το μοναστήρι της Παναγίας της Μαλεβής. Ο επαρχιακός δρόμος από εδώ συνεχίζει κατηφορίζοντας προς το Αστρος. Στη διαδρομή περνάμε από τα χωριά (άνω) Μελιγού και Αγιο Ιωάννη, όπως και κοντά από το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς και το μοναστήρι της Παλαιοπαναγιάς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/agpe... (26 φωτ.)

ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ (Οικισμός) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Η Αμυγδαλιά είναι ένα μικρό χωριό της Κυνουρίας, χτισμένο στο οροπέδιο των Πελετών, στο νότιο τμήμα Πάρνωνα, νότια του Λεωνιδίου. Και αυτό το χωριό παρουσιάζει έντονα δείγματα της χαρακτηριστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που συναντάται στην Κυνουρία, μιας αρχιτεκτονικής που εναρμονίζεται με το τοπίο. Στέρεες, καλοχτισμένες και λιτές πετρόχτιστες κατασκευές περιτριγυρισμένες από ένα τοπίο λιτό, με αραιή και χαμηλή βλάστηση. Το χωριό απέχει 7 χιλ. από τα Πελετά και βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην όμορφη παραλία του Φωκιανού. Πολύ κοντά είναι το χωριό Πηγάδι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/migd... (2 φωτ.)

ΑΝΩ ΔΟΛΙΑΝΑ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Τα Δολιανά (Ανω Δολιανά) είναι ένα ορεινό καταπράσινο γραφικό χωριό χτισμένο στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 1050 μ., κοντά στο δρόμο που οδηγεί από την Τρίπολη (25 χιλ) στον Πάρνωνα, στο Καστρί και στον Αγιο Πέτρο. Το χωριό είναι παραδοσιακός οικισμός με καλντερίμια και πετρόκτιστα σπίτια. Απλώνεται σε δύο ξεχωριστές γειτονιές. Η όμορφη πλατεία του με πλατάνια και καφενεία, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, προσφέρει υπέροχη θέα προς τον κάμπο της Τρίπολης. Γύρω, γύρω απλώνεται όμορφο καστανόδασος με ρεματιές και άφθονα νερά. Σε αρκετά σημεία, μάλιστα, έχουν εγκατασταθεί σ' αυτό ξύλινες κατασκευές από το Δασαρχείο Κυνουρίας. Κοντά στο χωριό περνάει το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Στο χωριό υπάρχουν παραδοσιακές ταβέρνες, καφενείο και παραδοσιακός ξενώνας.
  Οι κάτοικοι του χωριού χειμαδιάζουν στα κάτω Δολιανά. Επιστρέφουν στο χωριό την άνοιξη. Στις 23 Απριλίου μεταφέρουν εδώ και και την εικόνα του προστάτη του χωριού Αγίου Γεωργίου. Παραδοσιακό προϊόν των Δολιανών είναι τα κάστανα, που οι κάτοικοι τα μαζεύουν το φθινόπωρο, οπότε και διογανώνεται η γιορτή τού κάστανου. Κοντά στα Δολιανά βρίσκονται τα λατομεία του φημισμένου ομώνυμου τοπικού μάρμαρου, που ας σημειωθεί, είναι γνωστό από την αρχαιότητα.
  Τα Δολιανά είναι γνωστά στο πανελλήνιο από την ομώνυμη νικηφόρα μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων στην επανάσταση του 21. Κάθε 4 χρόνια γίνεται στο χωριό αναπαράσταση της μάχης αυτής.
  Από τα Δολιανά ξεκινά δρόμος που οδηγεί στην κορυφή του βουνού (8 χιλ) όπου βρίσκεται σταθμός του ΟΤΕ και οι τηλεοπτικές κεραίες. Η θέση αυτή προσφέρει υπέροχη θέα προς το λεκανοπέδιο της Μαντινείας. Πριν από το σταθμό υπάρχει διακλάδωση για το χωριό Κούτρουφα, από όπου, μέσω δασικού και δύσκολου δρόμου μπορεί κανείς να φθάσει στον Αγιο Πέτρο, διασχίζοντας το όμορφο και απέραντο καστανόδασος που καλύπτει την περιοχή.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/doli... (25 φωτ.)

ΑΡΚΑΔΙΚΟ ΧΩΡΙΟ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Κοντά στον Αγιο Ανδρέα, σε μια χερσόνησο στο δρόμο για το Λεωνίδιο (θέση Ρεποντίνα), βρίσκεται ένας πρότυπος και αυτοτελής οικισμός των Αρκάδων oμογενών, το Αρκαδικό Χωριό. Εχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια εθνικού πιλοτικού προγράμματος. Αποτελείται από πρότυπες παραθαλάσσιες παραθεριστικές κατοικίες προορισμένες για τις διακοπές των Αρκάδων αποδήμων. Προβλέπεται να κατασκευασθούν στην τελική φάση 400 κατοικίες, συνεδριακό κέντρο και άλλες εγκαταστάσεις. Η διαδρομή λίγο πρίν το ύψος του Αρκαδικού χωριού προς τον Τυρό και το Λεωνίδιο είναι εντυπωσιακή. Δεξιά επιβλητικά υψώνεται η οροσειρά του Πάρνωνα, ενώ αριστερά ξεδιπλώνεται η δαντελωτή κυνουριακή παραλία σε μια συνεχή εναλλαγή ήρεμων και όμορφων αμμουδιών, μικρών όρμων και χερσονήσων. Ο δρόμος για τον Τυρό περνά διαδοχικά δίπλα από τις παραλίες Κρυονέρι και Τσεφλό με τους μικρούς οικισμούς τους και στη συνέχεια από τον οικισμό του Αγιου Χριστόφορου στον όρμο Ζαρίσι, όπου υπάρχει ωραία παραλία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/arka... (15 φωτ.)

ΑΣΤΡΟΣ (Δήμος) ΑΡΚΑΔΙΑ
  Η Κυνουρία αποτελεί το ανατολικό τμήμα του Νομού Αρκαδίας, από την οροσειρά του Πάρνωνα ως την παραλία , και από τον κάμπο του Αστρους προς βορρά ως τη Μαδάρα στα νότια. Οι ορεινοί όγκοι που την περιβάλλουν συνέβαλαν στη σχετική απομόνωση της περιοχής από την υπόλοιπη Πελοπόννησο. Η Κυνουρία περιλαμβάνει την περιοχή της Θυρέας στην οποία ανήκουν το Παράλιο Αστρος, το Αστρος, η Αρχαία Εύα Δολιανών και τα Δολιανά και την περιοχή της Τσακωνιάς. Αυτή αρχίζει από την Καστάνιτσα και τον Πραστό και τελειώνει στο Λεωνίδιο που είναι και πρωτεύουσά της. Αλλα γνωστά μέρη που περιλαμβάνει το τμήμα αυτό είναι στα ορεινά ο Κοσμάς, η Καστάνιτσα και ο Πραστός και στα παράλια ο Τυρός, τα Μέλανα, η Πλάκα, το Λεωνίδιο και τα Πούλιθρα.
  Ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας βρίσκεται στο Ν.Α. τμήμα του Νομού Αρκαδίας και καταλαμβάνει μια έκταση 575.980 στρ. και εκτείνεται μεταξύ των όμορων νομών της Αργολίδας και της Λακωνίας ενώ ένα μέρος του βρέχεται από τον Αργολικό Κόλπο και συνορεύει με τους νεοσύστατους Δήμους της Τεγέας, Τυρού και Κορυθίου. Ο Δήμος Β. Κυνουρίας συμπεριλαμβάνει στα όρια του είκοσι έξι (26) Δημοτικά Διαμερίσματα και έχει έδρα το Αστρος.
  Αξίζει να σημειωθεί ότι οι οικισμοί του Δήμου είναι χτισμένοι αμφιθεατρικά στις παρυφές αλλά και στον ορεινό όγκο του όρους Πάρνωνα και καταλήγουν στον Αργολικό κόλπο από τον οποίο βρέχεται ένα μέρος του Δήμου.
Οι οικισμοί και τα Δημοτικά Διαμερίσματα λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της μορφολογίας του εδάφους είναι ορεινοί, ημιορεινοί, πεδινοί και παραλιακοί και αποκτούν όλο και περισσότερο χαρακτηριστικά τουριστικής περιοχής.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας

Ιστοσελίδα Δήμου Βόρειας Κυνουρίας
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/bkynouria/endhmo/ge...

ΑΣΤΡΟΣ (Κωμόπολη) ΑΡΚΑΔΙΑ
  Το Αστρος (Μεσόγειο Αστρος) απέχει 45 χιλ. από την Τρίπολη και βρίσκεται στην κατάφυτη (κύρια με ελιές) πεδιάδα της Θυρέας, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Είναι σήμερα η έδρα ενός από τους τρεις δήμους της Κυνουρίας, του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας και εμπορικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής. Προέρχεται σε ένα μεγάλο μέρος από μετοίκηση των κατοίκων των ορεινών χωριών Αγιος Ιωάννης, (άνω) Μελιγού (υπάρχει μάλιστα και οικισμός Κάτω Μελιγού) και Καστρί. Σε απόσταση 4 χλμ. βρίσκεται το Παράλιο Αστρος.
  Το Μεσόγειο Αστρος είχε έντονη παρουσία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τον Απρίλιο του 1823 φιλοξένησε τη Β' εθνοσυνέλευση των Ελλήνων. Η εθνοσυνέλευση έγινε στο αγροκήπιο και στον περιβάλλοντα χώρο της ονομαστής Σχολής Κορυτσιώτη. Το κτίριο της Σχολής είναι ένα όμορφο νεοκλασικό και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Σήμερα φιλοξενεί το Αρχαιολογικό Μουσείο με αξιόλογα αρχαιολογικά εκθέματα από τις ανασκαφές σε διάφορες θέσεις τις Κυνουρίας, κύρια στην Επαυλη του Ηρώδη Αττικού, και στην Εύα. Ο περιβάλλον χώρος έχει σήμερα εξωραϊστεί από το Δήμο και διαμορφωθεί σε πλατεία.
  Το Αστρος μνημονεύεται από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Στην περιοχή του υπήρχε η αρχαία πόλη Θυρέα, και η Εύα δύο από τις τέσσερις πόλεις της Κυνουρίας κατά την Αρχαιότητα (Θυρέα, Ανθήνη, Εύα και Βρασιές). Η θέση της Θυρέας τοποθετείται κατά πολλούς ερευνητές στο Ελληνικό, ενώ η Εύα τοποθετείται στην περιοχή της Μονής Λουκούς.
  Το Μεσόγειο Αστρος έχει εξελιχθεί σε μια οργανωμένη κωμόπολη, αφού συγκεντρώνει την εμπορική κίνηση της περιοχής, βιοτεχνίες, κρατικές υπηρεσίες και τράπεζες. Το εμπορικό του κέντρο βρίσκεται γύρω από την κεντρική πλατεία, όπου και το Δημαρχείο. Αξιόλογη πολιτιστική δράση στην περιοχή σημειώνει το Ιδρυμα Ζαφείρη.
  Σε απόσταση 3 χλμ. από το Αστρος, στην περιοχή της αρχαίας πόλης Εύας της Κυνουρίας και στο δρόμο για την Τρίπολης, βρίσκεται η έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού. Ακριβώς απέναντι από το χώρο της είναι η αξιόλογη μονή της Μεταμόρφωσης Λουκούς (12ος αιώνας), χτισμένη πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Πολεμοκράτη. Σε μικρή απόσταση, στο δρόμο προς τον Αγιο Ανδρέα, βρίσκεται ο υγροβιότοπος του Μουστού.
  Υπάρχει τακτική οδική σύνδεση του Αστρους με την Αθήνα με λεωφορεία (διάρκεια 2 ώρες) και με την Τρίπολη (1 ώρα). Από το Αστρος διέρχεται ο οδικός άξονας που προς τα νότια οδηγεί στον Αγιο Ανδρέα, τον Τυρό και το Λεωνίδιο, και προς τα βόρεια στην Αργολίδα και την Αθήνα. Η συντομότερη πρόσβαση από την Αθήνα γίνεται μέσω της Εθνικής Οδού Αθήνας - Τρίπολης με παράκαμψη στο Αργος. Επίσης το Αστρος συνδέεται οδικά με την Τρίπολη μέσω κάτω Δολιανών, όπως και με τον Αγιο Πέτρο, Καστρί και τα υπόλοιπα κοντινά χωριά του Πάρνωνα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/astr... (41 φωτ.)

ΑΣΤΡΟΣ (Λιμάνι) ΑΡΚΑΔΙΑ
  Το Παράλιο Αστρος είναι το σημαντικότερο θερινό θέρετρο της Αρκαδίας. Απέχει 4 χιλ. από το (Μεσόγειο) Αστρος και 49 χιλ. από την Τρίπολη. Μπροστά του απλώνεται εκτεταμένη και ωραία παραλία, που φθάνει μέχρι τον Αγιο Ανδρέα. Τα τελευταία χρόνια ο οικισμός γνωρίζει αξιόλογη τουριστική και οικοδομική ανάπτυξη. Διαθέτει μεγάλο τουριστικών μονάδων, ενοικιαζόμενων δωματίων, εστιατορίων, κέντρων αναψυχής και καταστημάτων. Εχει 1500 περίπου μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι προέρχονται από τη γύρω περιοχή και από άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Το καλοκαίρι η κίνηση είναι ζωηρότατη και καταφθάνουν παραθεριστές από όλη την Ελλάδα.
  Στο Παράλιο Αστρος είναι κτισμένο στην περιοχή μικρής χερσονήσου αστεροειδούς σχήματος, την οποία οι ντόπιοι ονομάζουν "νησί". Στο σχήμα αυτό οφείλεται και η ονομασία της κωμόπολης. Η χερσόνησος καταλαμβάνεται από μικρό ύψωμα στην κορυφή του οποίου δεσπόζει μεσαιωνικό κάστρο, πάνω από το λιμάνι. Από εκεί η θέα προς τον Αργολικό κόλπο και το Αστρος είναι εξαιρετική. Το "νησί" αποτελεί και το γραφικότερο τμήμα της κωμόπολης με τα παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτια του. Στην άκρη της προκυμαίας, κάτω από το κάστρο, υπάρχει όμορφο θερινό θεατράκι και φάρος. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το θεατράκι φιλοξενεί πλήθος εκδηλώσεων και παραστάσεων. Δίπλα, το γραφικό λιμάνι φιλοξενεί το καλοκαίρι πλήθος αλιευτικών, ιστιοφόρων και σκαφών αναψυχής.
  Η κεντρική πλατεία που βρίσκεται κάτω από το κάστρο, δίπλα στο λιμάνι, είναι κατάφυτη και περιστοιχίζεται από πλήθος κέντρων αναψυχής. Στο κέντρο της υπάρχει η προτομή του φιλικού και ήρωα του αγώνα του 21 Ι. Ζαφειρόπουλου.
  Ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει την παραμονή του εδώ με ημερήσιες εκδρομές στα γύρω αξιοθέατα: Στην έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στην Εύα Κυνουρίας, στο Ελληνικό, στη μονή Λουκούς, στη μονή Μαλεβής, στον κοντινό υγροβιότοπο του Μουστού, στον Αγιο Ανδρέα, όπως και στα πανέμορφα χωριά του Πάρνωνα Αγιο Πέτρο, Καστάνιτσα, Πραστό, Πλάτανο και Σίταινα.
  Το Παράλιο Αστρους συνδέεται με τακτική οδική σύνδεση με την Αθήνα με λεωφορεία (διάρκεια 2 ώρες) και με την Τρίπολη (1 ώρα). Επίσης υπάρχει θαλάσσια σύνδεση, με "ιπτάμενα δελφίνια", με τον Πειραιά (διάρκεια 2.5 ώρες), τον Τυρό και το Λεωνίδιο.
  Από το Παράλιο Αστρος μπορεί κανείς να κατευθυνθεί νότια προς τον Αγιο Ανδρέα, τον Τυρό και το Λεωνίδιο, και βόρεια προς την Αργολίδα και την Αθήνα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/past... (42 φωτ.)

ΒΕΡΒΕΝΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Ν.Α. της Τρίπολης, στον δρόμο από την Τεγέα προς το Πάρνωνα, 22 χιλ. από την Γαρέα και 7 χιλ. από το Μαυρίκι, το τελευταίο χωριό της Τεγέας, βρίσκεται ένα πανέμορφο, καταπράσινο, γραφικό και ιστορικό χωριό, τα Βέρβαινα.
   Το χωριό είναι χτισμένο σε ένα μικρό καταπράσινο φαράγγι και είναι ιδιαίτερα φροντισμένο, διατηρώντας ένα ιδιαίτερο και ομοιόμορφο αρχιτεκτονικό χρώμα. Στους δρόμους και στις αυλές γλάστρες με πρασινάδα και λουλούδια, στενά ανηφορικά σοκάκια, μικρές γραφικές πλατείες, καλοσυντηρημένα γραφικά πετρόκτιστα σπίτια συνθέτουν ένα γοητευτικό σύνολο. Το ανοιξιάτικο και καλοκαιρινό δειλινό χαρίζει ένα ειδυλλιακό χρώμα στο ξεχασμένο αυτό χωριό.
   Το χωριό είναι συνδεδεμένο στενά με την επανάσταση του 21. Εκεί είχε στρατοπεδεύσει ο Κολοκοτρώνης και εγκαταστήσει το στρατηγείο του. Το στρατηγείο είχε εγκατασταθεί στον πύργο του Αυγουστή ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα. Εχοντας το χωριό σαν ορμητήριο, ξεκίνησε την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση της Τριπολιτσάς. Εκεί (τον Ιούλιο του 1821) μίλησε στους συγκεντρωμένους αγωνιστές ο Δημήτριος Υψηλάντης. Εκεί τέλος έγινε η περίφημη νικηφόρα μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων όταν οι τελευταίοι επέδραμαν κατά του χωριού.
   Την όμορφη εικόνα του χωριού συμπληρώνουν μνημεία αξιόλογα για την ιστορία τους και την τεχνική τους, όπως: πυργόσπιτα, εκκλησίες, μαρμάρινα γλυπτά, που στολίζουν πλατείες και δρόμους. Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες του Προδρόμου, που βρίσκεται στην άκρη του χωριού, και της Παναγίας. Δίπλα στην εκκλησία του Προδρόμου είναι η Μεγάλη Βρύση, χτισμένη το 1788 από πέτρα και μάρμαρο. Η πρόσοψή της από μάρμαρο, αποτελείται από δύο καμάρες, όπου σε κάθε μία υπάρχουν από δύο γλυπτές πέτρινες γούρνες-κρουνοί με άφθονο νερό, και επίσης κοσμούνται με ανάγλυφες παραστάσεις, με ανθρώπους, φίδια, σταυρούς και ρόδακες. Οι δύο αψίδες στηρίζονται σε απομίμηση κιονόκρανου και η στέγη είναι σκεπασμένη με πλάκες. Η παραπάνω βρύση ήταν η μοναδική πηγή ύδρευσης του χωριού, μέχρι να φτιαχτεί το υδραγωγείο.
   Εντονη παρουσία στον εξωραϊσμό του χωριού έχει ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος Βερβαινιωτών. Το χωριό το χειμώνα δεν κατοικείται. Ολοι οι κάτοικοι χειμαδιάζουν εδώ και πολλά χρόνια στα κάτω Βέρβαινα (κοντά στο Αστρος), στο Αστρος και στα κάτω Δολιανά. Αντίθετα, το καλοκαίρι γνωρίζει αξιόλογη κίνηση, αφού πολλοί κάτοικοι ανεβαίνουν στο χωριό μαζί και με άλλους παραθεριστές που κατάγονται από αυτό. Το ίδιο χαρακτηριστικό παρουσιάζουν πολλά χωριά της περιοχής, όπως τα Βούρβουρα, Κούτρουφα και Δολιανά..

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/verv... (14 φωτ.)

ΒΛΗΣΙΔΙΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Η Βλησιδιά είναι ένα μικρό χωριό της Κυνουρίας και βρίσκεται δυτικά της Χούνης, μετά την Κουνουπιά. Είναι κτισμένη μέσα σε μια ρεματιά, την οποία διασχίζει μικρό ποτάμι. Το χωριό κατοικείται εδώ και 800 χρόνια περίπου. Έχει ελάχιστους μονίμους κατοίκους ( 67 σύμφωνα με την απογραφή του '91), οι οποίοι ασχολούνται με τη γεωργία

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/blis...

Αρχαία Γλυππία

ΓΛΥΠΠΙΑ (Αρχαία κωμόπολη) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Ανάμεσα στα χωριά Αγιος Βασίλης και Πλατανάκι της Κυνουρίας, στην περιοχή όπου βρίσκεται χαρακτηριστικός μεσαιωνικός πύργος, τοποθετείται η αρχαία κώμη Γλυππία και το κάστρο της. Μαρτυρία για την ύπαρξή της αποτελούν διάσπαρτα υπολείμματα, όπως θραύσματα από κεραμική και αρχαία αγγεία, όπως και τμήμα αρχαίου αγάλματος στην είσοδο της παρακείμενης εκκλησίας της Παλαιοπαναγιάς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x... (1 φωτ.)

ΔΟΛΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΑΣΤΡΟΣ
  Τα κάτω Δολιανά βρίσκονται στην αρχή της πεδιάδας της Θυρέας κοντά στο Αστρος, πάνω στον οδικό άξονα Τρίπολης - Αστρους. Δίπλα κυλά ο ποταμός Τάνος. Αποτελεί τη θερινή διαμονή των κατοίκων των Ανω Δολιανών που τείνει να γίνει πλέον μόνιμη διαμονή τους. Εχουν περίπου 2000 κατοίκους και έχουν αναπτυχθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Κοντά στα κάτω Δολιανά και πάνω στο δρόμο Τρίπολης - Αστρους βρίσκεται η Επαυλη του Ηρώδη του Αττικού και απέναντί της η Μονή Λουκούς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kato... (2 φωτ.)

ΕΛΑΤΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
   Μικρό χωριό της Κυνουρίας, κοντά στο Καστρί. Είναι ένα από τα Καστριτοχώρια. Κοντά του είναι το χωριό Ωριά

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/elat...

ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Το Ελληνικό είναι τοποθεσία στην Κυνουρία, 8 χιλ. ΝΔ του Αστρους, στο δρόμο Αστρους - Αγιου Πέτρου, με ελάχιστα σπίτια. Σε παρακείμενη θέση "Τειχιό" και πάνω στο λόφο υπάρχουν λείψανα αρχαίου οικισμού ο οποίος πιθανόν ταυτίζεται με την πόλη Θυρέα. Σώζονται τμήματα τειχών του 5ου, του 4ου και του 3ου αιώνα π.Χ. Επίσης σώζονται κατάλοιπα κτηρίων και δεξαμενές της ίδιας εποχής. Υπάρχουν επίσης ίχνη κατοίκησης από τη μυκηναϊκή περίοδο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα Δήμου Βόρειας Κυνουρίας
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/bkynouria/aksiothea...

Μονή Λουκούς

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΛΟΥΚΟΥΣ (Μοναστήρι) ΑΡΚΑΔΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27550 41260
  Βρίσκεται ΒΔ του ΄Αστρους, στο χώρο της Αρχαίας Θυρεάτιδος, σε περιοχή κατάσπαρτη από αρχαιότητες. Πιθανόν οικοδομήθηκε στη θέση παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου αιώνα μ.Χ. Το Καθολικό ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο, με τοιχογραφίες καλής τέχνης του 17ου αιώνα και δάπεδο από πολύχρωμα μαρμαροθετήματα. Είναι κτισμένο σε μίμηση αμελούς πλινθοπερίκλειστου, με εντοιχισμένα αρχαία μέλη και κεραμοπλαστικά κοσμήματα. Στο τέμπλο υπάρχουν δεσποτικές εικόνες του 17ου αιώνα. Πρώτη μνεία της Μονής γίνεται στα "Γεωγραφικά" του Μελέτιου, Μητροπολίτη Αθηνών (1690). Το 1805 την επισκέπτεται ο ΄Αγγλος περιηγητής Leake.
  
  Για την προέλευση του ονόματος "Λουκού" έχει υποτεθεί ότι:
•η Μονή ήταν αφιερωμένη στην Αγ. Λουκία,
•έλαβε το όνομά της από τη λατρεία της ΄Ηρας ("Juno Lucina"),
•λόγω ύπαρξης λύκων ονομάστηκε η θέση Λυκού,
•πρόκειται περί Μονής του Οσίου Λουκά,
•ότι σχετίζεται με το Lucus Feroniae (δάσος θηραμάτων) στο οποίο ήταν η έπαυλη του Ηρώδη Αττικού κ.α.
  Σήμερα λειτουργεί ως γυναικεία Μονή.
  Στο μνημείο έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες ανακεράμωσης της στέγης του καθολικού, στερεωτικές εργασίες στον διώροφο πύργο της Μονής και εργασίες συντήρησης των κελλιών. ΄Εγιναν συστηματικές εργασίες συντήρησης του ζωγραφικού διακόσμου του ναού στη δεκαετία του 1980. Το 1994 και στις αρχές του 1995 συντηρήθηκε το ψηφιδωτό δάπεδο του καθολικού.

ΚΑΡΑΤΟΥΛΑΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Μικρό χωριό της Κυνουρίας, κοντά στο Καστρί. Είναι ένα από τα λεγόμενα Καστριτοχώρια και είναι κτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα. Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ωριά και Νέα Χώρα.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kara... (1 φωτ.)

ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Μετά από μια μαγευτική διαδρομή (22 χιλ.) που ξεκινά από την ορεινή (άνω) Μελιγού και περνά από τα χωριά Χάραδρο, Πλάτανο, και Σίταινα φθάνει κανείς στην Καστάνιτσα, ένα γραφικό, ολόλευκο τσακωνοχώρι του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 900 μ., ζωσμένο από πανέμορφα δάση με καστανιές, έλατα και πλατάνια. Η Καστάνιτσα θεωρείται ένας από τους ομορφότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Πελοποννήσου. Παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτια βαμμένα λευκά, με στέγες από πλάκες σχιστόλιθου του Μαλεβού, με έντονα χρώματα στα παράθυρα και λουλουδιασμένες αυλές - αρκετά από αυτά είναι πυργόσπιτα 300 και πλέον χρόνων - δίνουν σε συνδυασμό με τους ασβεστωμένους πλακόστρωτους δρόμους μια ειδυλλιακή, πρόσχαρη και και ταυτόχρονα αιγαιοπελαγίτικη όψη στο χωριό. Η θέα από το ύψωμα - το κάστρο - στο επάνω μέρος του οικισμού, όπως και από την ανακαινισμένη πλατεία, είναι εξαιρετική. Γύρω - γύρω απλώνεται πυκνό και παρθένο δάσος από έλατα και καστανιές. Η Καστάνιτσα θεωρείται και είναι ιδανικό μέρος για ηρεμία και περιπατητικό τουρισμό. Η περιπλάνηση στους δασικούς δρόμους και στα μονοπάτια που διασχίζουν το γύρω δάσος είναι ανεπανάληπτη εμπειρία.
  Η Καστάνιτσα ήταν ονομαστή παλιότερα, για την παραγωγή της σε ασβέστη, από όπου πήρε το χρώμα της, όπως επίσης και στα κάστανα, που της έδωσαν και το όνομά της. Το μεγάλο καστανοδάσος που την περιβάλλει έχει έκταση 4.100 στρέμματα. Στο παρελθόν, η σοδειά της από τα κάστανα ξεπερνούσε τους 400 τόννους, ενώ σαράντα παραδοσιακά ασβεστοκάμινα λειτουργούσαν αδιάκοπα για το ψήσιμο του ασβέστη. Σήμερα έχουν απομείνει λίγα χέρια για την συγγομιδή του κάστανου και μόλις τρία ασβεστοκάμινα λειτουργούν. Η Καστάνιτσα, όπως και η γύρω περιοχή της παλεύει με τον μαρασμό...
  Η Καστάνιτσα είναι κτισμένη πάνω σε έναν στενόμακρο λόφο ανάμεσα σε δύο πολύφυτες καταπράσινες ρεματιές. Εχει 250 περίπου κάτασπρα σπίτια κτισμένα με πέτρες και σκεπασμένα από τοξωτές πόρτες και παράθυρα. Δεν υπάρχουν βέβαια σήμερα τα παραδοσικά καλντερίμια αλλά τα δρομάκια είναι πλακόστρωτα, ασπρισμένα και πεντακάθαρα. Οι δρόμοι έχουν ηλεκτροφωτιστεί με σύγχρονο φωτισμό που έχει αντικαταστήσει τους γραφικούς φανοστάτες πετρελαίου των περασμένων δεκαετιών αλλά υπάρχουν και παραδοσιακά ηλεκτρικά φανάρια.
  Στο χωριό υπάρχει καλό δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης , σύγχρονο κοινοτικό κατάστημα, πλήρως εξοπλισμένο αγροτικό ιατρείο, Πνευματικό Κέντρο με πλούσια δανειστική Βιβλιοθήκη, ξενώνες, καφενεία και ταβέρνες. Στο κέντρο του δεσπόζει ο πολιούχος ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, κτισμένος το 1780 περίπου. Το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο του ναού είναι ρώσικης κατασκευής και αποτελεί δώρο της Αικατερίνης της Μεγάλης προς επιφανή Καστανιτσιώτη της Οδησσού. Γύρω από το χωριό υπάρχουν 15 εξωκλήσια άριστα συντηρημένα με αρχαιότερο το ξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα το οποίο αποτελούσε μέρος του Μοναστηριού του Αγίου Νικολάου που σύμφωνα με το Πατριαρχικό σιγίλιο του 1628 χτίστηκε στις αρχές του 15ου αιώνα και καταστράφηκε το 1826 από τις ορδές του Ιμπραήμ.
  Η Καστάνιτσα είναι ένα από τα αρχαιότερα υπάρχοντα ορεινά Κυνουριακά χωριά του Πάρνωνα, αλλά σύμφωνα πάντα με τα γραπτά κείμενα και το αρχαιότερο Τσακωνοχώρι. Για τους Τσάκωνες πρώτος κάνει λόγο τον 9ο αιώνα μ.Χ. ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κων/νος ο Πορφυρογέννητος. Περί το 1293 μ.Χ. οι Τσάκωνες που απέμειναν από τις επιδρομές των Φράγκων άρχισαν το ειρηνικό τους έργο, απαραίτητο για την επιβίωσή τους. Λίγα χρόνια αργότερα - το έτος 1293 - κάνει την πρώτη εμφάνισή του το πρώτο τσακωνοχώρι, η Καστάνιτσα. Το χρόνο αυτό ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος εξέδωσε χρυσόβουλο διάταγμα με το οποίο έδινε νέα προνόμια σε διάφορες επισκοπικές έδρες και μεταξύ αυτών αναφέρει και την Καστάνιτσα "Κώμη η καλουμένη Κωνστάντζα" άλλα και το γειτονικό προς αυτή "χωριό Ζήνζινα" - σημερινό Πολύδροσο. Τα χωριά αυτά δημιουργήθηκαν από Λάκωνες που μετά τις επιδρομές των Σλάβων δεν ακολούθησαν την πορεία προς την Μονεμβασιά αλλά ανέβηκαν προς τις πλαγιές του Πάρνωνα όπου απομονωμένοι, λόγω εδαφικής μορφολογίας αλλά και των μεγάλων αποστάσεων διαμόρφωσαν με την πάροδο του χρόνου ένα ιδιαίτερο τσακώνικο γλωσσικό ιδίωμα που σήμερα μιλούν κυρίως η Καστάνιστα και η Σίταινα. Ενάμισι αιώνα μετά, το 1437, ο Δεσπότης του Μυστρά εκδίδει αργυρόβουλο διάταγμα που με την σειρά του και αυτός παραχωρεί προνόμια σε διάφορες περιοχές και μαζί στην Καστάνιτσα που εξακολουθεί να ακμάζει και μάλιστα να απολαμβάνει και κάποιας μορφής αυτοδιοίκηση.
  Οι Καστανιστιώτικες παραδόσεις αναφέρουν πως το χωριό προήλθε από την συνένωση δύο οικισμών, του Πενταλώνα και του Μπεζενίκου, τα ερείπια του αποίου διατηρούνται και σήμερα στην περιοχή της Κοντολινάς. Η μεταστέγαση των δύο αυτών οικισμών πιστεύεται πως έγινε πριν την Φραγκοκρατία (1204), στην σημερινή τοποθεσία , που για την εποχή εκείνη ήταν πέρασμα στρατηγικής σημασίας που ένωνε την Αργολίδα με την Λακωνία. Γι΄αυτόν ακριβώς τον λόγο και οι Βυζαντινοί έχτισαν στην κορυφή του μικρού λόφου του χωριού Πύργο, που είχε τον έλεγχο του περάσματος. Την ίδια μάλιστα εποχή πρέπει να είχε χτιστεί και το κάστρο της Κουτουπούς, τα ερείπια του οποίου υπάρχουν και σήμερα στην ομώνυμη τοποθεσία.
  Η ιστορική πορεία της Καστάνιτσας δεν διακόπηκε τους επόμενους αιώνες και αυτό ακριβώς το μαρτυρούν τόσο ο Γάλλος περιηγητής Βιλουαζόν που γράφει μεταξύ άλλων το 1788 πως : "το χωριό έχει 400 σπίτια" όσο και ο Αγγλος περιηγητής Μαρτίνος Ληκ που το 1806 ανέφερε ότι η Καστάνιτσα "ήταν μια φορά πόλη κάποιου ενδιαφέροντος". Στο μεγάλο ξεσηκωμό του γένους σύσσωμο το χωριό παίρνει μέρος και μεγάλες ομάδες Καστανιτσιωτών παίρνουν μέρος σε όλες τις σημαντικές μάχες. Στις 27 Ιουλίου του 1826 οι Καστανιτσιώτες έδωσαν το μεγάλο τους αγώνα από τον Πύργο και τους γύρω λόφους κατά των επιδρομέων Τουρκοαιγυπτίων και τους τσάκισαν σώζοντας την Καστάνιτσα και τους κατοίκους από βέβαιο αφανισμό. Η προσφορά των κατοίκων για την ελευθερία συνεχίστηκε αδιάκοπα σε όλους τους εθνικούς αγώνες.
  Στην Καστάνιτσα έδρασε και ο πατέρας του Θ. Κολοκοτρώνη Κωσταντής, μεγάλος κλεφταρματωλός της περιοχής της Λακωνίας και της Μάνης. Μαζί με τον αρματωλό Παναγιώταρο Βενετσανάκη και λίγους αγωνιστές, οχυρωμένοι σε δύο πύργους, έπεσαν μετά από ηρωική αντίσταση απέναντι σε πολυάριθμο Τουρκικό στρατό. Τη μάχη αυτή αφηγείται ο ίδιος ο Θ. Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του.
  Οι Κασταιτσιώτες, έχοντας κάνει τρόπο ζωής πολλές ανθρώπινες αξίες, κατόρθωσαν να διακριθούν, κατά κοινή ομολογία για την φιλοξενία τους, για την κοινωνική τους αλληλεγγύη, για την εργατικότητα, για το φιλοπρόοδο πνεύμα τους, όπως και για τον ανθρώπινο συναισθηματισμό τους. Αξίες που κουβάλησαν μαζί τους όταν, για διάφορους λόγους, αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν σε όλες τις γωνιές της γης και να δημιουργήσουν καινούργιες πατρίδες, στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στη Ρουμανία, στη Ρωσία, στην Αίγυπτο και αργότερα στην Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία. Αλλά και στις Σπέτσες, το Ναύπλιο, την Καλαμάτα, την Αθήνα, τον Πειραιά, την Τρίπολη και την Σπάρτη. Ποτέ κανείς δεν ξέχασε, δεν έβγαλε από την καρδιά του "την μαγευτική Καστάνιτσα", "το μαγευτικό στολίδι του Πάρνωνα" όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ποιητής μας Γεώργιος Στρατήγης, εξυμνώντας το χωριό του παππού του. Αγάπη και ενθουσιαμός για την Καστάνιτσα που σαν ξέσπασμα κυλάει στις σελίδες του διηγήματος "Η Τσουράνα" γραμμένο εξ ολοκλήρου στα Τσακώνικα".
  Η Καστάνιτσα έχει δύο συλλόγους με αξιόλογη προσφορά στον εξωραϊσμό της αλλά και την πολιτιστική της ζωή. Τα λαϊκά πανηγύρια, που για αιώνες στάθηκαν σημεία αναφοράς και κοινωνικής και πολιτιστικής δημιουργίας των προγόνων, διατηρούνται και σήμερα με σημαντικότερο αυτό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στις 5 και 6 Αυγούστου. Σημαντική ετήσια πολιτιστική εκδήλωση είναι και η Γιορτή του Κάστανου που διοργανώνεται κάθε χρόνο το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου.
  Από την Καστάνιτσα ένας ασφαλτόδρομος οδηγεί μέσα από τον Πάρνωνα στον Αγιο Ανδρέα (20 χιλ.) και στον Πραστό μετά από μια ενδιαφέρουσα διαδρομή. Ενας άλλος επαρχιακός δρόμος συνδέει το χωριό με τον Αγιο Βασίλειο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kast... (42 φωτ.)

ΚΑΣΤΡΙ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Γραφικό ορεινό χωριό του Πάρνωνα (25 χιλ από Τρίπολη) σε πανέμορφο τοπίο, περιτριγυρισμένo από δάσος με άφθονα νερά, κρυμμένο μέσα στις καστανιές, τα πλατάνια και τις κερασιές, σε υψόμετρο 950μ. Δικαίως το Καστρί, τα γύρω χωριά (αποκαλούμενα "καστριτοχώρια") και η περιοχή τους χαρακτηρίζονται σαν το "Πήλιο της Αρκαδίας". Από όπου και να φθάσει κανείς σ' αυτό (Τρίπολη ή Μεσόγειο Αστρος), η διαδρομή μέσα από τον Πάρνωνα είναι μαγευτική. Το Καστρί έχει περίπου 700 κατοίκους και σήμερα ανήκει στο δήμο Βόρειας Κυνουρίας. Το παλιό όνομά του ήταν Αγιος Νικόλαος και είναι το μεγαλύτερο χωριό ενός συμπλέγματος επτά χωριών (τα υπόλοιπα είναι: Μεσοράχη, Νέα Χώρα, Ωριά, Ελατος, Καράτουλας και Περδικόβρυση) που όλα μαζί έφεραν παλαιότερα το όνομα Καστρί, ή Καστριτοχώρια. Η κεντρική πλατεία του χωριού έχει πανοραμική θέα πρός το φαράγγι και τα βουνά του Πάρνωνα. Βορειονατολικά και κοντά στο Καστρί, ξεκινά επιβλητικό φαράγγι, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου σκαρφαλωμένο σε απόκρυμνο βράχο. Σε μικρή απόσταση (8 χιλ.) είναι ο Αγιος Πέτρος. Από το Καστρί μπορεί κανείς να ακολουθήσει μια όμορφη ορεινή διαδρομή που περνά από το χωριό Βούρβουρα και τις Καρυές και καταλήγει στο δρόμο Τρίπολης - Σπάρτης.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kast... (25 φωτ.)

ΚΑΤΩ ΚΟΥΤΡΟΥΦΑ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Νέος οικισμός κοντά στη θάλασσα που κτίστηκε από τους κατοίκους του χωριού Κούτρουφα της Κυνουρίας. Βρίσκεται πάνω στο κεντρικό δρόμο και κοντά στο Αστρος και στην λίμνη του Μουστού.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kato... (1 φωτ.)

ΚΟΡΑΚΟΒΟΥΝΙ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Το Κορακονούνι είναι ένα γραφικό χωριό της Κυνουρίας, χτισμένο στην πλαγιά υψώματος του Πάρνωνα, αντικριστά από τον Αγιο Ανδρέα (3 χιλ.) και στην άκρη μιας μικρής κατάφυτης πεδιάδας. Βρίσκεται πολύ κοντά από τον οδικό άξονα Αστρους-Λωνιδίου, μετά τη λίμνη του Μουστού. Είναι κι αυτό κεφαλοχώρι της περιοχής. Εχει γραφικά πετρόκτιστα σπίτια και πολλά αρχοντικά. Εχει 960 κατοίκους που ασχολούνται με τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και το εμπόριο. Το χωριό χτίστηκε από τους κατοίκους του Ορεινού Κορακοβουνίου που βρίσκεται ΝΔ του Αγίου Ανδρέα και το οποίο έχει σήμερα εγκαταλειφθεί. Ομορφη είναι η κεντρική πλατεία του χωριού με αρκετά καλοδιατηρημένα σπίτια και με την επιβλητική εκκλησία να δεσπόζει στη νότια πλευρά της. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται όμορφο αναπαλαιωμένο κτίριο που στεγάζει τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kora... (4 φωτ.)

ΚΟΣΜΑΣ (Χωριό) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
  Ο Κοσμάς είναι από τα ομορφότερα χωριά της Πελοποννήσου. Είναι ο τελευταίος σταθμός στην Αρκαδία στο δρόμο για την Λακωνία. Αποτελεί σήμερα η μοναδική κοινότητα της Αρκαδίας. Το χωριό είναι χτισμένο στις νοτιοανατολικές παρυφές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 1150 μ.σε καταπράσινο και πανέμορφο τοπίο, με υπέροχα ελατοδάση. Απέχει 32 χιλ. από το Λεωνίδιο και είναι πάνω στο δρόμο που συνδέει την Αρκαδία με την Λακωνία. Παντού άφθονα νερά, πηγές και ρεματιές, μια παρθένα φύση σε όλο της το μεγαλείο. Η διαδρομή από το Λεωνίδιο είναι συναρπαστική. Ο δρόμος διασχίζει πρώτα το επιβλητικό φαράγγι του ποταμού Δαφνώνα, όπου συναντάμε το μοναστήρι της Παναγιάς της Ελωνας και στη συνέχεια ανεβαίνει στον Πάρνωνα και μπαίνει σε ένα πανέμορφο ελατόδασος. Εξ' ίσου εξαιρετική είναι και η διαδρομή προς το κοντινό πανέμορφο οροπέδιο του Πάρνωνα, στα όρια με την Λακωνία. Και οι δύο διαδρομές, από το Λεωνίδιο προς τον Κοσμά και από τον Κοσμά προς το οροπέδιο του Πάρνωνα, θεωρούνται από τις ομορφότερες ορεινές διαδρομές της Ελλάδας.
  Η κεντρική πλατεία του χωριού, σκεπασμένη με θεώρατα πλατάνια (που φυτεύτηκαν το 1883), με γραφικά καφενεία και ταβέρνες και με μαγευτική θέα, είναι πανέμορφη. Στο κέντρο της δεσπόζει η ωραία εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από το ιερό της εκκλησίας τρείς όμορφες κρήνες χύνουν αδιάκοπα τα νερά τους. Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόκτιστα και ακολουθούν την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Το χωριό έχει θέα στον Αργοσαρωνικό κόλπο και όταν ο ορίζοντας είναι καθαρός φαίνονται τα νησιά Σπέτσες και Υδρα. Στο χωριό ξεχωρίζουν το Δημοτικό Σχολείο και το Κοινοτικό κατάστημα. Στον Κοσμά υπάρχει βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο κτίριο της Κοινότητας. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται και μικρή πινακοθήκη και λαογραφική συλλογή.
  Στην περιοχή του Κοσμά κατά την αρχαιότητα υπήρχε η κώμη "Σελινούς". Μάλιστα, στο λόφο του προφήτη Ηλία του χωριού υπήρχε ναός αφιερωμένος στο θεό "Μαλεάτη Απόλλωνα". Ο Κοσμάς πρωτοεμφανίζεται ιστορικά στα 1592 μ.Χ., με το όνομα Αγιος Κοσμάς, σε πατριαρχικό σιγγίλιο και σε γράμμα του μητροπολίτη Μονεμβασίας Γενναδίου. Σημαντική είναι η συμβολή του χωριού στην Επανάσταση του 1821, στην οποία έλαβαν μέρος 195 Κοσμίτες αγωνιστές, Οπλαρχηγοί, Καπεταναίοι και απλοί στρατιώτες. Ενας από τους πρώτους μάρτυρες του Μοριά για την ελευθερία ήταν και ο Κοσμίτης Δημογέροντας Γιαννάκης Ασημάκης, ο οποίος θανατώθηκε (13/4/1821) στις φυλακές της Τρίπολης από τους Τούρκους, μαζί με τους όμηρους δεσποτάδες και προεστούς του Μοριά, πριν την έναρξη της Επανάστασης. Μετά την Επανάσταση του 1821, ο Κοσμάς εμφανίστηκε σαν έδρα του Δήμου Σελινούντος (1890-1914).
  Το χωριό συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση κατά των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών κατά τη διάρκεια της κατοχής. Σημαντική ήταν η νικηφόρα μάχη που έδωσαν στις 27/7/1943 οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κατά των Ιταλών έξω από το χωριό στη θέση "Σταυρός", βοηθούμενοι και από κατοίκους του Κοσμά. Στο σημείο αυτό έχει ανεγερθεί μνημείο. Στις 29-30/1/1944 όμως οι κατακτητές, με τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας της Λακωνίας επέδραμαν κατά του χωριού και το κατέκαψαν. Στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου το χωριό λεηλατήθηκε και εγκαταλείφθηκε. Μεταπολεμικά, με την αγάπη των κατοίκων του ανασυγκροτήθηκε και ανοικοδομήθηκε.
  Ο Κοσμάς κρατά πλέον λιγοστούς κατοίκους το χειμώνα. Οι περισσότεροι κάτοικοι χειμαδιάζουν στο Γεράκι και στο Βρονταμά της Λακωνίας. Το καλοκαίρι όμως ζωντανεύει από τους Κοσμίτες που επιστρέφουν και από πολλούς παραθεριστές. Με τον ερχομό του καλοκαιριού οργανώνονται αρκετές γιορτές και εκδηλώσεις. Στο χωριό υπάρχουν ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
  Πριν το 1951 το χωριό ήταν τελείως απομονωμένο, και ειδικότερα από το Λεωνίδιο και την υπόλοιπη Αρκαδία. Η διάνοιξη και του δρόμου που συνδέει το χωριό με την Λακωνία και το Λεωνίδιο αποπερατώθηκε το 1951 με πρωτοβουλία και προσωπική εργασία των ίδιων των κατοίκων σε διάστημα 100 ημερών. Γι' αυτό και έχει ονομασθεί "δρόμος των 100 ημερών".
  Μεγάλη ήταν η παράδοση των Κοσμιτών μαστόρων στις πέτρινες κατασκευές. Αρχικά στην περιοχή της Κυνουρίας και του Κοσμά, πολλές κατασκευές έγιναν από τους Λαγκαδιανούς μαστόρους που άφησαν σπουδαία δείγματα της δουλειάς τους και που πολλά από αυτά διατηρούνται σε καλή κατάσταση μέχρι σήμερα. Την τέχνη τους συνέχισαν επάξια οι Κοσμίτες που ειδικεύτηκαν στην τέχνη του λιθοτόμου και του λαγουμιτζή.
  Ο Κοσμάς είναι επίσης ονομαστός για τα ντόπια κρεατικά του και το μέλι που παράγεται εκεί. Οι ταβέρνες του προσφέρουν καλό φαγητό και νόστιμα ψητά. Στα καφενεία μπορεί κανείς να δοκιμάσει θαυμάσια γλυκά, όπως γαλακτομπούρικο, μελομακάρονα και κουραμπιέδες.
  Από τον Κοσμά μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα χωριά Πλατανάκι (21 χιλ), Αγιο Βασίλειο και Παλαιοχώρι παίρνοντας τον νέο ασφαλτόδρομο που ξεκινά λίγο πιο πάνω από το χωριό. Η διαδρομή μέσα από δάση με έλατα και κέδρα είναι και αυτή συναρπαστική. Επίσης, κοντά είναι το ιστορικό Γεράκι (17 χιλ).

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kosm... (51 φωτ.)

ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Η Κουνουπιά είναι ένα μικρό όμορφο χωριό του Πάρνωνα 11 χιλ. μετά τα Πελετά. Χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά σε υψόμετρο 900 μ. τριγυρίζεται από πυκνό ελατόδασος. Χαρακτηρίζεται και αυτό από τα παλιά όμορφα σπίτια. Μαζί με τη Χούνη έχει 100 περίπου κατοίκους που ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία. Από το χωριό η θέα προς το οροπέδιο είναι πανοραμική. Στην άλλη άκρη του χωριού προβάλλει η Μονή της Παναγίας με την όμορφη εκκλησία της και τον ξενώνα της. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, οπότε και γίνεται τοπικό πανηγύρι. Ο δρόμος από εδώ συνεχίζει για το χωριό Μαρί και μετά οδηγεί στην Λακωνία. Ενας άλλος δρόμος οδηγεί στη Βλησιδιά.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/koun... (9 φωτ.)

ΚΟΥΤΡΟΥΦΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Λίγο μετά τα Βέρβαινα, χωμένο μέσα σε πανέμορφα δάση από καστανιές και καρυδιές, βρίσκεται το χωριό Κούτρουφα. Είναι ένα μικρό ορεινό χωριό που κατοικείται μόνο το καλοκαίρι. Οι κατοικοί του χειμαδιάζουν στον οικισμό Κάτω Κούτρουφα που βρίσκεται πάνω στο δρόμο Αστρους - Αγίου Ανδρέα. Στο χωριό φθάνει κανείς από τα Δολιανά (18 χιλ). Aπό εδώ δασικός και δύσβατος δρόμος οδηγεί μέσα από το δάσος στον Αγιο Πέτρο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/kout... (2 φωτ.)

ΛΕΩΝΙΔΙΟ (Κωμόπολη) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
  Το Λεωνίδιο (ή Λενίδι) είναι μία από τις πιο παλιές ναυτικές πολιτείες της Ελλάδας. Είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Κυνουρίας και η τελευταία πόλη της Νοτιανατολικής Αρκαδίας (95 χιλ. από την Τρίπολη). Εχει 3.500 κατοίκους. Βρίσκεται σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τη θάλασσα στην άκρη μιας ευφορότατης πεδιάδας με εσπεριδοειδή και ελαιόδενδρα, ανάμεσα σε απόκρημνα και δύσβατα βουνά. Από πάνω του δεσπόζουν θεόρατοι και επιβλητικοί κόκκινοι βράχοι.
  Το όνομα της πόλης οφείλεται, σύμφωνα με την παράδοση, στον Αγιο Λεωνίδη και στις συμμάρτυρές του (3ος αι.), που τα λείψανά τους ξέβρασε η θάλασσα στην παραλία. Ο κάμπος του Λεωνιδίου ονομαζόταν στην αρχαιότητα "Διονύσου κήπος", γεγονός που συνδέει τη λατρεία του θεού Διονύσου με την καλλιέργεια της αμπέλου στην περιοχή. Η νέα πόλη ιδρύθηκε το 1826, μετά την καταστροφή του Πραστού από τον Ιμπραήμ. Μέχρι τότε αποτελούσε το χειμερινό τόπο διαμονής των Πραστιωτών.
  Το Λεωνίδιο είναι η πρωτεύουσα της Τσακωνιάς. Οι Τσάκωνες είναι απόγονοι εκδωρισθέντων Λακώνων και μιλούν την δική τους διάλεκτο, την τσακώνικη διάλεκτο (τσακώνικα), που είναι παραφθορά της αρχαίας δωρικής διαλέκτου. Η τσακώνικη διάλεκτος θεωρείται η αρχαιότερη στον κόσμο. Ο Τσάκωνες διακρίνονται σε όλη τους την ιστορική διαδρομή για την περηφάνεια και το αδούλωτο φρόνημά τους. Εχουν τις δικές τους παραδόσεις, έθιμα, τραγούδια και χορούς. Ξεχωρίζει ο αρχαιότατος τσακώνικος ρυθμός και ο μεγαλοπρεπής παγανιστικός χορός του που χορεύεται με χαρακτηριστικό "σφικτό" και αυστηρό τρόπο από τους ντόπιους. Περιοχές με Τσακώνικο πληθυσμό είναι το Λεωνίδιο, ο Τυρός, τα Σαπουνακαίϊκα, τα Μέλανα, ο Αγιος Ανδρέας, η Πραματευτή, η Βασκίνα, το Λιβάδι, η Σαμπατική, ο Πραστός, η Σίταινα και η Καστάνιτσα . Υπολογίζεται ότι ο τσακώνικος πληθυσμός ανέρχεται σήμερα σε 11.000 - 13.000 περίπου. Τα τσακώνικα, αν και μια γλώσσα που εξαφανίζεται, είναι ακόμα διαδεδομένα στην περιοχή. Ομιλούνται κυρίως από τους γεροντότερους κατοίκους του Λεωνιδίου και των άλλων τσακώνικων χωριών της Κυνουρίας. Σύμφωνα με τους ντόπιους, τα τσακώνικα μιλούν (από μέτρια έως καλά) 2.500 περίπου κάτοικοι. Μέχρι το 1997 μάλιστα εδιδάσκοντο στο Γυμνάσιο του Τυρού από ντόπιους καθηγητές.
  Το Λεωνίδιο και η περιοχή του χαρακτηρίζονται από γραφική τοπική αρχιτεκτονική, μοναδική στην Αρκαδία. Τυπικά δείγματά της είναι η αγορά στο κέντρο της πόλης με τον κεντρικό της δρόμο, και πολλά όμορφα αρχοντικά διεσπαρμένα στην πόλη, με όμορφες αυλόπορτες, χαρακτηριστικά χρώματα στα επιχρίσματα και πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο. Μερικά από αυτά έχουν τη μορφή πύργου. Ανάμεσά τους, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Πύργος Τσικαλιώτη (1808). Ο πύργος αυτός είναι από τα παλαιότερα οικοδομήματα της Πελοποννήσου και έχει κατασκευασθεί στην Τουρκοκρατία. Στο εσωτερικό του έχει ωραία ξύλινη επένδυση και ένα τεράστιο τζάκι. Εχει μερικά αποκατασταθεί και σχεδιάζεται να στεγάσει μουσείο. Λόγω όμως των χαμηλών ρυθμών χρηματοδότησης, οι εργασίες αποκατάστασης έχουν διακοπεί και έτσι ο πύργος παραμένει ακόμα ημιτελής. Παρ' όλα αυτά φιλοξενεί κατά καιρούς καλλιτεχνικές εκθέσεις και εκδηλώσεις.
  Αλλοι χαρακτηριστικαί πύργοι είναι αυτός του Πολυτίμου (1816) και το πυργόσπιτο του Νούφρη, τριώροφη κατασκευή με μικρά τοξωτά ανοίγματα, πολεμίστρες και ζεματίστρες, κτίσμα του 18ου αιώνα, κοντα στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί η ύπαρξη αρχοντικών με εξαιρετικά ζωγραφιστά νταβάνια, όπως το αρχοντικό Γιαννούση (αναπαράσταση αυλών στρωμένων με βότσαλα, επίδραση από σπετσιώτικη παραδοσιακή τεχνική).
  Αξιόλογες και ιστορικής σημασίας είναι αρκετές εκκλησίες της πόλης, όπως η μητρόπολη (της Παναγίας), η Αγία Αικατερίνη, η Αγία Κυριακή, οι Αγιοι Ταξιάρχες και η Παναγία Χατζαλιού. Πάνω σέ κατάφυτο ύψωμα νότια της πόλης είναι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία το οποίο γιορτάζει με πανηγύρι το καλοκαίρι. Σε ύψωμα που δεσπόζει της πόλης σώζονται τρεις χαρακτηριστικοί παλιοί ανεμόμυλοι.
  Χαρακτηριστικό προϊόν της περιοχής, είναι η μελιτζάνα, που είναι πιο γλυκιά από άλλες ποικιλίες και φημίζεται σαν η πιο εύγευστη στην Ελλάδα. Η "τσακώνικη μελιτζάνα" του Λεωνιδίου έχει τυποποιηθεί και αναγνωρισθεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Tsakoniki Aubergine of Leonidas) και της έχει απονεμηθεί ειδικό πιστοποιητικό και σύμβολο προέλευσης. Τα τελευταία χρόνια η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών έχει παραμεληθεί και το ενδιαφέρον των αγροτών έχει στραφεί στην ανάπτυξη και διατήρηση θερμοκηπίων τα οποίοα έχουν κατακλύσει ήδη το μικρό κάμπο του Λεωνιδίου.
  Στο Λεωνίδιο παλιότερα ανθούσε η ταπητουργία και υπήρχαν αρκετά εργαστήρια. Σήμερα τα εργαστήρια αυτά έχουν υποκαταστήσει οι εργαλειοί των σπιτιών όπου οι γυναίκες υφαίνουν ακόμα σε παραδοσιακά σχέδια στρωσίδια για το κρεββάτι και το πάτωμα, ταγάρια, κ.λ.π.
  Σε μικρή απόσταση (4 χιλ.) από το Λεωνίδιο βρίσκεται η Πλάκα, το λιμάνι του Λεωνιδίου, παραθαλάσσιος οικισμός με γραφικό λιμανάκι και όμορφη αμμουδιά. Στην ίδια θέση ήταν και το αρχαίο λιμάνι του Λεωνιδίου. Από την αριστερή πλευρά της Πλάκας ξεκινά ωραία παραλία που εκτείνεται σε μήκος 4 χιλ. μέχρι τον οικισμό Λάκκο. Στο δρόμο από το Λεωνίδιο για την Πλάκα βρίσκονται τα ερείπια της σημαντικότερης αρχαίας πόλης της Κυνουρίας, των Βρασιών. Στην είσοδο του Λεωνιδίου, δεσπόζουν πάνω στο βράχο 3 παλιοί μύλοι.
  Το Πάσχα στο Λεωνίδιο γιορτάζεται με παραδοσιακό, μοναδικό και φαντασμαγορικό τρόπο. Οι κάτοικοι κατασκευάζουν τα λεγόμενα "αερόστατα" και τα "πετούν" αμέσως μετά την Ανάσταση. Μια όμορφη και παραδοσιακή γιορτή είναι η "γιορτή της μελιτζάνας" που γίνεται την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου με συμμετοχή πολύ κόσμου από την περιοχή και την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι περισσότερες εκδηλώσεις γίνονται στην Πλάκα και περιλαμβάνουν χορούς από τοπικά χορευτικά συγκροτήματα καθώς και τον "διαγωνισμό της μελιτζάνας", δηλαδή στην βράβευση του καλύτερου πιάτου μελιτζάνας, στον οποίον συμμετέχουν οι γυναίκες της περιοχής. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από ειδικούς "chefs" που καλούνται από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
  Το Λεωνίδιο προσφέρεται σαν αφετηρία για ενδιαφέρουσες εξορμήσεις στην γύρω περιοχή. Κοντά στο Λεωνίδιο είναι τα Πούλιθρα, γραφικό παραθεριστικό χωριό με ωραία παραλία. Επίσης τα μοναστήρια της Ελωνας (10 χιλ.) και της Σίντσας. Από το Λεωνίδιο επίσης μπορεί κανείς να κατευθυνθεί προς την Λακωνία και να επισκεφτεί τα όμορφα χωριά Κοσμάς (32 χιλ), Παλαιοχώρι και Αγιος Βασίλειος. Μια άλλη διαδρομή οδηγεί στα Τσιτάλια (10 χιλ.) και από εκεί στα Πελετά. Τέλος από το Λεωνίδιο μπορεί κανείς να επισκεφτεί τη Βοσκίνα και το οροπέδιο της Παλαιόχωρας.
  Υπάρχει τακτική οδική συγκοινωνία μεταξύ Αθήνας - Λεωνιδίου με λεωφορεία (διάρκεια 3 ώρες), όπως και ακτοπλοϊκή σύνδεση Πειραιά - Πλάκας - Μονεβασίας με "ιπτάμενα δελφίνια" (διάρκεια 3.5 ώρες).

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/leon... (163 φωτ.)

ΛΕΩΝΙΔΙΟ (Λιμάνι) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Σε μικρή απόσταση (4 χιλ.) από το Λεωνίδιο βρίσκεται η όμορφη Πλάκα, το λιμάνι του Λεωνιδίου, μικρός παραθαλάσσιος οικισμός με γραφικό λιμανάκι και ωραία αμμουδιά. Στην ίδια θέση ήταν και το αρχαίο λιμάνι του Λεωνιδίου. Από την αριστερή πλευρά της Πλάκας ξεκινά ωραία παραλία που εκτείνεται σε μήκος 4 χιλ. μέχρι τον οικισμό Λάκκο. Η Πλάκα συγκεντρώνει πολλούς παραθεριστές το καλοκαίρι και έχει αρκετές ταβέρνες με καλό ψάρι, όπως και κέντρα αναψυχής. Στο λιμάνι της, που συνδέεται με τον Πειραιά με "ιπτάμενα δελφίνια", δένουν πολλά ιστιοφόρα, αλιευτικά και ψαρόβαρκες.
  Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό, στο δρόμο για το Λεωνίδιο, βρίσκονται τα ερείπια των Βρασιών, της σημαντικότερης αρχαίας πόλης της Κυνουρίας. Την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου γίνονται στην Πλάκα οι εκδηλώσεις της "γιορτής της μελιτζάνας" με συμμετοχή πολύ κόσμου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/plak... (120 φωτ.)

Σαμπατική - Λιβάδι

ΛΙΒΑΔΙ (Οικισμός) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Μετά τον Τυρό στο δρόμο για το Λεωνίδιο βρίσκεται ο ειδυλλιακός όρμος της Σαμπατικής στη νότια πλευρά μικρής χερσονήσου. Με πεντακάθαρα νερά και πανέμορφο φυσικό περιβάλλον είναι ίσως η πιο ωραία παραλία της Αρκαδίας. Στη βόρεια πλευρά είναι ο οικισμός Λιβάδι με μεγάλη ωραία παραλία. Η Σαμπατική και το Λιβάδι είναι παλιοί ψαράδικοι οικισμοί και κατοικούνται κύρια από τους κατοίκους του κοντινού χωριού Πραματευτή.
  Η παραλία της Σαμπατικής με το γραφικό λιμανάκι και τον όμορφο μικρό οικισμό της αποτελεί πόλο έλξης πολλών παραθεριστών το καλοκαίρι. Στην παραλία βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας, ενώ στο όρμο δένουν πολλές ψαρόβαρκες. Συνηθισμένη και γραφική εικόνα αποτελεί το άπλωμα των διχτύων από τους ψαράδες κατά μήκος της παραλίας. Απέναντι βρίσκεται η μικρότερη παραλία του Θεόπεφτου.
  Από την άλλη πλευρά του λόφου, η παραλία του Λιβαδιού συνεχίζεται προς τα βόρεια μέχρι να σμίξει με την πλαγιά, όπου υπάρχει μικρή παραλία εκπληκτικής ομορφιάς με βράχους μέσα στη θάλασσα. Πιο πάνω στις πλαγιές των βουνών διακρίνονται τα χωριά Μέλανα και Πραματευτή. Η φύση είναι μαγευτική. Το καλοκαίρι εδώ η κίνηση είναι ζωηρή. Στην περιοχή υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες με καλό ψάρι.
  Σε μικρή απόσταση (5 χιλ.) είναι το Λεωνίδιο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/samp... (14 φωτ.)

ΛΙΒΑΔΙ (Οικισμός) ΑΠΟΛΛΩΝ
  Μετά τον Τυρό και πριν το Λεωνίδιο (5 χιλ) βρίσκεται ο ειδυλλιακός όρμος της Σαμπατικής. Με πεντακάθαρα νερά και πανέμορφο φυσικό περιβάλλον είναι ίσως η πιο ωραία παραλία της Αρκαδίας. Η Σαμπατική και το Λιβάδι είναι παλιοί ψαράδικοι οικισμοί και κατοικούνται κύρια από τους κατοίκους του κοντινού χωριού Πραματευτή. Στην περιοχή υπάρχουν δύο ωραίες παραλίες. Η κύρια παραλία είναι αυτή της Σαμπατικής, με το γραφικό λιμανάκι, τον οικισμό της, το εκκλησάκι της Παναγίας και τις ψαρόβαρκες. Συνηθισμένη και γραφική εικόνα αποτελεί το άπλωμα των διχτυών από τους ψαράδες κατά μήκος όλης της παραλίας. Απεναντί της είναι η μικρότερη παραλία του Θεόπεφτου. Από την άλλη πλευρά του λόφου, προς τα βόρεια, βρίσκεται ο οικισμός και η ωραία παραλία του Λιβαδιού που συνεχίζεται προς τα βόρεια μέχρι να σμίξει με την πλαγιά, όπου υπάρχει μικρή παραλία εκπληκτικής ομορφιάς με βράχους μέσα στη θάλλασα. Πιο πάνω στις πλαγιές των βουνών φαίνονται τα χωριά Μέλανα και Πραματευτή. Η φύση είναι μαγευτική. Το καλοκαίρι εδώ η κίνηση είναι ζωηρή. Υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα Δήμου Απόλλωνος
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/apollonas/perihghse... (10 φωτ.)

ΜΑΡΙ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Νότια και ανατολικά της Κουνουπιάς και σε απόσταση 5 χλμ. από αυτή βρίσκεται το γραφικό χωριό Μαρί που διατηρεί το όνομα του αρχαίου οικισμού που ήταν χτισμένος στο λόφο Καστέλια. Το χωριό έχει 153 κατοίκους (απογραφή 1991). Η περιοχή κατοικείται από τον 3ο - 4ο αιώνα π.Χ. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
  Κατά τους χειμερινούς μήνες οι περισσότεροι κατοικούν στη Λακωνία. Το χωριό φημίζεται για το άφθονο πράσινο και τα πολλά νερά του. Ο δρόμος από το χωριό οδηγεί στην Λακωνία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/mari... (1 φωτ.)

ΜΕΛΙΓΟΥ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Η ορεινή Μελιγού είναι ορεινό χωριό του Πάρνωνα πάνω στο δρόμο Αγίου Πέτρου - Αστρους μετά τη Μονή Μαλεβής. Ακολουθώντας την παράδοση και άλλων ορεινών περιοχών της Αρκαδίας, οι κατοικοί του χωριού χειμαδιάζουν εδώ και χρόνια σε ένα νέο οικισμό που έχουν κτίσει κοντά στο Αστρος, την κάτω Μελιγού. Κοντά στο χωριό και κατηφορίζοντας προς το Αστρος, συναντάμε το δρόμο που οδηγεί στο Χάραδρο και από εκεί στην Καστάνιτσα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/meli... (3 φωτ.)

ΜΕΣΟΡΡΑΧΗ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Η Μεσορράχη είναι ένα μικρό χωριό της Κυνουρίας και βρίσκεται πάνω στο δρόμο Τρίπολης - Αγίου Πέτρου, μόλις 2 χιλ. πριν από το Καστρί. Από τα παλιά χωριά του Καστριού, είναι και αυτό χτισμένο δίπλα σε όμορφο και πυκνό καστανόδασος, στις πλαγιές του Πάρνωνα. Εχει λίγους μονίμους κατοίκους.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/meso... (2 φωτ.)

Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ελώνης

ΜΟΝΗ ΕΛΩΝΑΣ (Μοναστήρι) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27570 22297
  Η Ιερά Μονή Έλωνας βρίσκεται 25χλμ. έξω από το Λεωνίδιο, πάνω στους πελώριους βράχους του Πάρνωνα που αγναντεύει προκλητικά το χρόνο και αποτελεί αιώνες τώρα το καταφύγιο των ψυχών που δεν τις μάρανε η παγωνιά του κόσμου, αλλά τις προσελκύει το Φως και η Χάρις του Θεού.
  Η ονομασία της κατά μια εκδοχή οφείλεται στο γεγονός ότι όταν το 1582 οι κάτοικοι του Έλους Λακωνίας κατέφυγαν στην Τσακωνιά κυνηγημένοι από τους Σλάβους, έφεραν μαζί τους και μία εικόνα της Παναγίας, η οποία από τον τόπο καταγωγής της πήρε και το όνομά της, δηλαδή από το Έλος ονομάστηκε Παναγία η Ελώνα. Η εικόνα αυτή βρέθηκε από βοσκούς της Βασκίνας που τα βράδια έβλεπαν να λάμπει ένα δυνατό φως στο βράχο απέναντι από τις στάνες τους. Έτσι τελικά είδαν ότι το φως αυτό προερχόταν από μία εικόνα που μπροστά της είχε ένα αναμμένο καντήλι. Μετά από πολλές και αγωνιώδεις προσπάθειες και με τη βοήθεια της Παναγίας, κατόρθωσαν να κατεβάσουν την εικόνα της και να δοξάσουν το Θεό για την αποκάλυψή Του αυτή. Ακόμα και σήμερα ψηλά στο βράχο σώζεται το ξύλο που ήταν κρεμασμένη η Αγία εικόνα.
  Στο σημείο που βρέθηκε η Θαυματουργός εικόνα της Παναγίας μας, δύο μοναχοί που μόναζαν στην περιοχή, ο Καλλίνικος και ο Δοσίθεος, έκτισαν ένα μικρό Εκκλησάκι και δύο κελιά, που είναι και ο αρχικός πυρήνας της Μονής. Οι μοναχοί αυτοί είναι οι κτήτορες και οι πρώτοι μοναχοί της. Οι μοναχοί αυτοί με τα δάκρυα, τις προσευχές και τη χάρη της Θεοτόκου, κατόρθωσαν να αναδείξουν το Μοναστήρι της Ελώνης σε πνευματική φωλιά πίστεως και σε πνευματικό κέντρο της περιοχής. Πότισαν όμως με το αίμα τους και τους βράχους της Τσακωνιάς, αφού κατεσφάγησαν από δύο Τούρκους.
  Το 1785 αρχίζει να ακμάζει η μοναστική αδελφότητα και ανέρχεται σε 40 μοναχούς. Ιδιαίτερα από την περίοδο 1798-1811 ακμάζει στo μέγιστo. Ανοίγεται δρόμος προς το μοναστήρι, κτίζεται ο Ναός και νέα κτίρια για τους μοναχούς και τους επισκέπτες.
  Η Ιερά Μονή Ελώνης λόγω της πνευματικής της ακτινοβολίας ανεκηρύχθη Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας κατόρθωσε να επιζήσει και να δίνει κουράγιο και δύναμη στους ραγιάδες, με την πνευματική, χρηματική και οποιαδήποτε άλλη βοήθεια που προσέφερε για την απελευθέρωση του Έθνους από τη σκλαβιά των Τούρκων.
  Ο αρχαιότερος γνωστός ηγούμενος είναι ο Αγαθάγγελος Χιαρτζής το 1769 και ο τελευταίος άνδρας ηγούμενος είναι ο Γαβριήλ Μηλαίος έως το 1972. Έκτοτε το Μοναστήρι μετατρέπεται σε γυναικείο με πρώτη ηγουμένη τη Λαυρεντία Βλάχου.
  Η Ιερά Μονή είναι ένας απλός Ναός με τέμπλο από σκαλιστό ξύλο καρυδιάς, με παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη και με εικόνες παλαιές. Η εικόνα της Παναγίας είναι μία από τις 70 του Ευαγγελιστή Λουκά.
  Ο Ιερός Ναός κτίστηκε με άδεια του διοικητού του Μωριά Βελή Πασά, και επί Αρχιεπισκόπου Ρέοντος Πραστού Ιακώβου. Σήμερα η Ιερά Μονή Ελώνης λειτουργεί ως γυναικεία, της οποίας η αδελφότητα αποτελούμενη από την Ηγουμένη Παρθενία Πήλλιουρα και 5 αδελφές ανακαίνισε τη Μονή και την επανέφερε στην παλαιά επιβλητικότητα και πνευματική λαμπρότητά της.
  Η Ιερά Μονή Έλωνας γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.

Μονή Παναγίας Εορτακουστής

ΜΟΝΗ ΕΟΡΤΑΚΟΥΣΤΗΣ (Μοναστήρι) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27550 31269
  Ιστορικό και γραφικότατο μοναστήρι, το αρχαιότερο μοναστικό κέντρο της Τσακωνιάς. Βρίσκεται στον Πάρνωνα, πάνω σε παρακαμτήριο χωμάτινο δρόμο του δρόνου Αγίου Ανδρέα - Πραστού. Είναι αφιερωμένο στην Παναγία. Ονομάζεται και μονή της Ορθοκωστάς ή Αρτοκωστάς και ιδρύθηκε το 1617. Περιβάλλεται από συνεχόμενα κτίσματα με χαγιάτια και πυργίσκους. Στο κέντρο βρίσκεται το καθολικό, που είναι σταυροειδής ναός με τρούλο. Η μονή διαθέτει σημαντικό ιστορικό αρχείο του 18ου αιώνα. Στο ιερό φυλάσσονται κειμήλια και λείψανα. Κοντά στο μοναστήρι υπάρχουν τα ερείπια της Μονής Κάτω Παναγίας του 12ου αιώνα. Εδώ βρισκόταν η εικόνα της Παναγίας Αρτοκωστάς που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα, που έχει αφιερώσεις του αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγου και του Ιωάννη Κατακουζηνού, είναι σήμερα στην Ιταλία. Τα ερείπια της παλιάς μονής διακρίνονται από το δρόμο, πριν από τη μονή της Εορτασκουστής. Η μονή πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ το 1826. Το καθολικό ξανακτίστηκε το 1865. Σήμερα λειτουργεί σαν γυναικεία μονή.

Μονή Αγίου Νικολάου Καρυάς Κυνουρία

ΜΟΝΗ ΚΑΡΥΑΣ (Μοναστήρι) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
Τηλέφωνο: +30 27570 31860
  Σε διακλάδωση του επαρχιακού δρόμου Αγίου Ανδρέα-Μονής Αρτοκωστάς- Πραστού βρίσκεται η ανδρική Μονή του Αγίου Νικολάου Καρυάς σε υψόμετρο 600μ. Η αρχιτεκτονική του μοναστηριού παραπέμπει στο Αγιο Ορος. Σύμφωνα μάλιστα με την παράδοση χτίστηκε το 1580 μ.Χ. από μοναχούς των Καρυών του Αγίου Ορους οι οποίοι κατέφυγαν εκεί για να σωθούν από τους πειρατές. Υπάρχει όμως και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η ίδρυση της μονής έγινε το 1620 ή 1621, όπως αναφέρει τουρκικό έγγραφο του 1621.
   Η στέγη του μοναστηριού είναι σκεπασμένη με σχιστόλιθους του όρους Μαλεβού. Το καθολικό περιβάλλεται από χαγιάτια. Είναι αγιορείτικου τύπου σε μορφή εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Ο τρούλος, δυσανάλογα μεγάλος προς το κύριο οικοδόμημα του του ναού, είναι δωδεκάπλευρος και στεγάζεται σε σχιστολιθικές πλάκες. Η αγιογράφηση έγινε το 1638 από τους αδελφούς Γεώργιο και Δημήτριο Μόσχο. Εχει γίνει κατά οριζόντιες ζώνες και περιλαμβάνει μορφές αγίων και αποστόλων, καθώς και μαρύρια αγίων, που διατηρούν τον ασκητική βυζαντινή τεχνοτροπία χωρίς όμως τη χρήση προοπτικής.
   Περίτεχνο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο (από καρυδιά), λαξευμένες φυτικές διακοσμήσεις και θαυμάσιες ένθετες εικόνες βυζαντινής τεχνοτροπίας. Οι εικόνες χαρακτηρίζονται από απαλές αρμονίες θερμών και ψυχρών χρωμάτων, αυστηρές γεωμετροποιημένες μορφές με σκούρα γαιώδη πρόσωπα που δένουν αρμονικά με το σκούρο τέμπλο, και τη χρήση μπλε χρώματος κοβαλτίου για το "γέμισμα" του βάθους το οποίο κα δημιουργεί αντίθεση με τα χρυσά φωτοστέφανα και "τελειώματα" των υφασμάτων. Η εικόνα του Αγίου Νικολάου χρονολογείται στα 600 μ.Χ. και είναι παραμορφωμένη από το χρόνο. Ας σημειωθεί ότι ο φωτισμός του καθολικού γίνεται ακόμα μόνο από κεριά.
   Αξιόλογο είναι και το δάπεδο του ναού που αποτελείται από πολυγωνικές πλάκες με ανάγλυφες παραστάσεις λαϊκής τεχνοτροπίας (λιοντάρι, ταύρος, δικέφαλος αετός και φτερωτός δαίμονας) μέσα σε εξαγωνικό πλαίσιο. Η μονή ανακυρήχθηκε το 1622 σταυροπηγιακή, δηλαδή κατευθείαν υπαγόμενη στη δικαιοδοσία του Πατριάρχη. Το 1770 υπέστη καταστροφές από Αλβανούς επιδρομείς, ενώ το 1826 κάηκε από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ. Ενίσχυσε τον Αγώνα του 1821, παρέχοντας δάνειο στην Πελοποννησιακή Γερουσία και και στήριξε οικονομικά την ανέγερση σχολείων από τον Καποδίστρια. Το 1970 έγινε μετόχι της Μονής Λουκούς.
   Σήμερα έχει δύο μοναχούς που ξεχειμωνιάζουν στο μετόχι της μονής στον Τυρό και στον Αγιο Ιωάννη στο Λεωνίδιο. Η μονή γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου. Γιορτάζει όμως και το καλοκαίρι στις 8 Ιουλίου, επειδή το χειμώνα ο χώρος της δεν είναι εύκολα προσβάσιμος. Στη μονή μπορεί κανείς να φτάσει και από τον Τυρό και τη Βασκίνα.

Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μαλεβής

ΜΟΝΗ ΜΑΛΕΒΗΣ (Μοναστήρι) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27920 31243
  Σε απόσταση 44 χλμ. από την Τρίπολη και 5 χλμ. από τον Αγιο Πέτρο, στο δρόμο Αγιου Πέτρου - Αστρους βρίσκεται η γυναικεία Μονή της Παναγίας Μαλεβής. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 950 μ. και περιβάλλεται από δάσος της σπάνιας και προστατευμένης ποικιλίας του δενδρόκεδρου. Η μονή είναι η πιο φημισμένη της Κυνουρίας και προσελκύει μεγάλο αριθμό προσκυνητών. Η πρώτη μονή χτίστηκε το 14ο αιώνα. Η σημερινή μονή χτίστηκε το 1616 και είχε σημαντική προσφορά στον αγώνα του 1821. Το 19ο αιώνα ανακαινίστηκε ύστερα από καταστροφές που έπαθε από τον Ιμπραήμ. Το καθολικό της είναι μικρός μονόκλιτος σταυρεπίστεγος ναός μέ τρούλο και περιέχει την εικόνα της Παναγίας, η οποία θεωρείται ότι είναι έργο του 1360. Στον περίβολο της μονής έχει κτιστεί νέος επιβλητικός ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Δίπλα από τη μονή βρίσκεται η όμορφη μικρή εκκλησία του Αγίου Νείλου. Το συγκρότημα της μονής περιλαμβάνει επίσης μεγάλη νεόδμητη πτέρυγα που φιλοξενεί ξενώνες και άλλους βοηθητικούς χώρους.

Μονή Τιμίου Προδρόμου στην Περδικόβρυση

ΜΟΝΗ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (Μοναστήρι) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27920 22290
  Παλιό ανδρικό μοναστήρι αφιερωμένο στον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Βρίσκεται στο φαράγγι του ποταμού Τάνου κοντά στο χωριό Περδικόβρυση του Καστρίου και είναι χτισμένο πάνω σε απόκρημνο βράχο.Το γύρω τοπίο είναι επιβλητικό και ανόθευτο. Μεταγενέστερη επιγραφή μαρτυρεί την ιστορική παρουσία της μονής από το 1126. Αλλες επιγραφές επίσης μαρτυρούν ότι ανακαινίστηκε τον 18 αιώνα. Με βάση αυτές και άλλες υπάρχουσες γραπτές μαρτυρίες, το μοναστήρι θεωρείται σαν το παλαιότερο μοναστήρι της Πελοποννήσου. Η ιστορία του μοναστηριού είναι πλουσιότατη. Λόγω της απρόσιτης θέσης του, χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του αγώνα του 21 σαν ορμητήριο κατά του Ιμπραήμ και σαν καταφύγιο κατά τη διάρκεια των επιδρομών του. Μάλιστα ο νερόμυλός του άλεθε πυρίτιδα για τις ανάγκες του αγώνα. Είναι το μόνο που άντεξε την πολιορκία από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ ο οποίος την πολιόρκησε δύο φορές χωρίς επιτυχία (υπάρχουν αρκετές σχετικές αναφορές από Μακρυγιάννη και άλλους). Μάλιστα το μοναστήρι διέθεσε μεγάλο μέρος από την περιουσία του για να ξαναχτιστούν πολλά από τα κατεστραμμένα μοναστήρια της Αρκαδίας. Η μονή λειτουργεί έως σήμερα και εορτάζει στις 29 Αυγούστου

ΝΕΑ ΧΩΡΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Μικρό χωριό της Κυνουρίας, κοντά στο Καστρί. Είναι ένα από τα Καστριτοχώρια και βρίσκεται μεταξύ των χωριών Καράτουλα και Περδικόβρυσης

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/neah...

ΞΗΡΟΠΗΓΑΔΟ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Παλιό ψαροχώρι της Κυνουρίας, το πρώτο Αρκαδικό χωριό που συναντάμε ερχόμενοι από την Αργολίδα (δρόμος Κιβέρι - Αστρος). Λόγω της θέσης του έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε αξιόλογο παραθεριστικό κέντρο της Αρκαδίας, με αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια και κέντρα αναψυχής. Το χωριό έχει ωραία αμμουδιά και καθαρή θάλασσα. Κοντά στον οικισμό υπάρχουν βράχια με μικρές σπηλιές και μικρές δυσπρόσιτες αμμουδιές, ιδανικές για ψαροντούφεκο, ηρεμία και απομόνωση. Κοντά είναι ο οικισμός κάτω Βέρβαινα και το Αστρος.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/xero... (3 φωτ.)

ΟΡΕΙΝΟ ΚΟΡΑΚΟΒΟΥΝΙ (Οικισμός) ΑΣΤΡΟΣ
  Μικρό χωριό του Πάρνωνα πάνω από τον Αγιο Ανδρέα. Οι κάτοικοί του έχουν εγκατασταθεί χαμηλότερα, στο χωριό Κορακοβούνι

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/okor...

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Γραφικό καταπράσινο χωριό του Πάρνωνα 20 χιλ. δυτικά του Λεωνιδίου και σε υψόμετρο 750 μ. Εχει 40 περίπου μόνιμους κατοίκους (200 σύμφωνα με την απογραφή του 1991) που ασχολούνται με τη γεωργία. Δίπλα στο χωριό απλώνεται πυκνό ελατόδασος του Πάρνωνα.
  Το χωριό έχει παλιά διώροφα πέτρινα αρχοντικά. Κατοικείται πριν από το 1821. Μεταπολεμικά πολλοί κάτοικοι μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Λακωνία και στην Αθήνα.
  Το καλοκαίρι το χωριό ζωντανεύει και δέχεται πολλούς επισκέπτες. Λειτουργεί επίσης ξενώνας. Κοντά στο χωριό και στην τοποθεσία Μικρή Τούρλα βρίσκονται υπολείμματα μυκηναϊκών τάφων. Σε μικρή απόσταση και στο δρόμο για τον Αγιο Βασίλειο βρίσκεται το παλιό μoναστήρι των Αγίων Ταξιαρχών Μουράς.
  Στο χωριό φτάνει κανείς στρίβοντας λίγο πριν τη μονή της μονή Ελωνας και ακολουθώντας ανηφορική διαδρομή 6 χιλ. Ο δρόμος από το χωριό συνεχίζει για τον Αγιο Βασίλειο (7 χιλ.) και από εκεί για την Καστάνιτσα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/pala... (9 φωτ.)

ΠΕΛΕΤΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Τα Πελετά είναι ένα γραφικό ορεινό χωριό της νότιας Κυνουρίας. Είναι κεφαλοχώρι σε ένα μεγάλο και άγονο οροπέδιο που καλύπτει το νότιο τμήμα του Δήμου Λεωνιδίου και το οποίο περιλαμβάνει τα χωριά Αμυγδαλιά, Πηγάδι, Βλησιδιά και Κουνουπιά. Ιδιαίτερο χρώμα δίνουν αρκετά παλιά διώροφα πετρόκτιστα σπίτια που ακολουθούν την χαρακτηριστική τοπική αρχιτεκτονική.
  Το χωριό έχει 200 περίπου μόνιμους κατοίκους που ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία, ενώ προπολεμικά είχε 2000 κατοίκους. Η περιοχή έχει αρκετά αμπέλια και είναι ονομαστό το τοπικό κρασί.
  Στα Πελετά φθάνουμε ακολουθώντας δύσκολο ανηφορικό δρόμο από το χωριό Πούλιθρα, από τον οποίο όμως απολαμβάνουμε ένα τοπίο άγριας ομορφιάς και μια θαυμάσια θέα προς το Μηρτώο Πέλαγος. Κοντά στα Πελετά, προς τα ανατολικά και μετά το χωριό Πηγάδι, είναι η όμορφη παραλία του Φωκιανού. Ο δρόμος προς τα δυτικά οδηγεί στο χωριό Κουνουπιά και από εκεί στο Μαρί, ένα χωριό με άφθονα νερά.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/pele... (3 φωτ.)

ΠΕΡΑ ΜΕΛΑΝΑ (Χωριό) ΑΠΟΛΛΩΝ
  Λίγο μετά τον Τυρό (7 χιλ) και δίπλα από τον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στο Λεωνίδιο βρίσκεται το όμορφο ορεινό και κατ' εξοχή τσακώνικο χωριό (Πέρα) Μέλανα. Εχει 400 περίπου κατοίκους και αποτελείται από δύο γειτονιές, την γειτονιά των Πέρα Μελάνων και μια μικρότερη που βρίσκεται λίγο ψηλότερα. Το χωριό αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα Τσακώνικης αρχιτεκτονικής, που διατηρείται χωρίς πολλές αλλοιώσεις και οργανώνεται κατά το τυπικό αυτό, με πέτρινες κατοικίες, διώροφες χωρίς πολλά ανοίγματα, σε στενή επαφή μεταξύ τους. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός. Είναι από τα χωριά που διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τις τσακώνικες παραδόσεις και την Τσακώνικη γλώσσα την οποία μιλούν οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού. Αφθονο πράσινο, πολλά πλατάνια και κυπαρίσσια περιβάλλουν το χωριό. Στο δρόμο για τον επάνω οικισμό υπάρχει όμορφη ρεματιά με άφθονο νερό και πράσινο, που διασχίζει όλο το χωριό κατά μήκος καταλήγοντας στη θάλασσα, και ωραία πετρόκτιστη βρύση. Από τον επάνω οικισμό έχει κανείς μοναδική θέα προς τον όρμο του Λιβαδιού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα Δήμου Απόλλωνος
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/apollonas/perihghse... (33 φωτ.)

ΠΕΡΔΙΚΟΒΡΥΣΗ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Μικρό χωριό της Κυνουρίας, κοντά στο Καστρί. Είναι ένα από τα Καστριτοχώρια και είναι κτισμένο στο φαράγγι του Καστριού μετά τη Νέα Χώρα. Κοντά στο χωριό είναι το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου

Ιστοσελίδα Δήμου Βόρειας Κυνουρίας
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/bkynouria/perihghse...

ΠΗΓΑΔΙ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Το χωριό Πηγάδι ανήκει στην Κυνουρία και βρίσκεται στο οροπέδιο των Πελετών, στο νότιο τμήμα του της περιοχής του Δήμου Λεωνιδίου. Το συναντούμε μετά το χωριό Αμυγδαλιά.
  Το χωριό αριθμεί 321 κατοίκους (απογραφή 1991) που κατά κύριο λόγο ασχολούνται κύρια με αγροτικές εργασίες. Υπάρχουν επίσης και αρκετοί οικοδόμοι και ναυτικοί. Η περιοχή κατοικείται από το 1826. Ως προς την καταγωγή τους οι κάτοικοι είναι Ελευθερολάκωνες και δεν ομιλούν κάποια τοπική διάλεκτο.
  Κοντά βρίσκεται η όμορφη παραλία του Φωκιανού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/piga... (1 φωτ.)

ΠΛΑΤΑΝΑΚΙ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Μικρό και ερημωμένο χωριό κοντά στον Αγιο Βασίλειο (2 χιλ) της Κυνουρίας και 10 χιλ. από το Παλαιοχώρι. Βρίσκεται σε υψόμετρο 980 μ. σε πανέμορφη τοποθεσία δίπλα σε ελατοδασος του Πάρνωνα. Η περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα και ονομαζόταν Γλυππία και κατοικείτο από Αχαιούς. Σήμερα η περιοχή μεταξύ του χωριού και του Αγίου Βασιλείου ονομάζεται Παλαιοχώρα.
  Το χωριό έχει 180 κατοίκους (απογραφή 1991), οι οποίοι κατά τους χειμερινούς μήνες μετοικούν στο χωριό Βλαχιώτη Λακωνίας. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, τη μελισσοκομία και τις οικοδομικές εργασίες.
  Το Πλατανάκι είναι η πατρίδα του Μακεδονομάχου Καπετάν Φούφα. H όμορφη εκκλησία του χωριού και η μικρή της πλατεία αγναντεύουν προς το οροπέδιο της Γλυππίας δίνοντας έξοχη θέα. Πιο πάνω είναι μικρή συμπαθητική πλατεία με πανέμορφες κρήνες.
  Σε μικρή απόσταση, στο δρόμο για τον Αγιο Βασίλειο βρίσκεται μεσαιωνικός πύργος. Η διαδρομή προς τον Κοσμά (και 21 χιλ.) μέσα από πυκνά δάση είναι πανέμορφη.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/plat... (7 φωτ.)

ΠΛΑΤΑΝΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Πλάτανος είναι χτισμένος στις πλαγιές του Πάρνωνα, στη βάση μιας καταπράσινης ρεματιάς. Γύρω του ένα πανέμορφο και παρθένο φυσικό περιβάλλον γεμάτο καστανιές, πεύκα και έλατα. Το χωριό είναι γραφικότατο και έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Παραδοσιακά νοικοκυρεμένα σπίτια, στενά πλακόστρωτα δρομάκια, πλούσια βλάστηση (αχλαδιές, κερασιές και καρυδιές) και άφθονα νερά συνθέτουν την εικόνα του χωριού και προσφέρουν στον επισκέπτη ηρεμία και γαλήνη. Μάλιστα το ιδιαίτερο κλίμα της περιοχής ευνοεί την συνύπαρξη βλάστησης που συναντάται σπάνια: αμπέλια, πεύκα, έλατα, ελιές, δρύς και πλούσια ποικιλία βοτάνων.
  Στο χωριό υπάρχει ένας παλιός νερόμυλος και δίπλα του όμορφη πέτρινη βρύση. Πίσω από αυτήν σώζεται η παλιά βρύση. Πανέμορφη και επιβλητική είναι η εκκλησία του χωριού, η Αγία Αννα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης o πύργος του Μοίρα, πυργόσπιτο με γωνιακή αμυντική κατασκευή (κλουβί).
  Στη γέμιση του φεγγαριού του Αυγούστου διοργανώνονται στο χωριό οι γιορτές των Νερών, των Φεγγαριών και των Ερώτων με πλούσιες εκδηλώσεις οι οποίες προσελκύουν αρκετό κόσμο από την περιοχή.
  Νοτιανατολικά του χωριού υπάρχει το όμορφο φαράγγι Σπηλάκια, με πυκνή βλάστηση και άφθονο νερό. Το φαράγγι καταλήγει στον ποταμό Βρασιάτη και προσφέρεται για οδοιπορία και περιπλάνηση. Δίπλα από το φαράγγι είναι η σπηλιά του Σωτήρος.
  Οπως και στα άλλα ορεινά χωριά της Αρκαδίας και ειδικότερα της Κυνουρίας, και εδώ υπάρχει μαρασμός και ερήμωση. Στο χωριό έχουν απομείνει λιγότεροι από 50 μόνιμοι κάτοικοι, όλοι ηλικιωμένοι. Το καλοκαίρι η κίνηση ζωηρεύει, αφού καταφθάνουν αρκετοί παραθεριστές με καταγωγή από χωριό.
  Στο χωριό φτάνει κανείς από τον Αγιο Πέτρο ή το Αστρος, ακολουθώντας μια υπέροχη διαδρομή από την ορεινή Μελιγού (16 χιλ.). Ο δρόμος από τον Πλάτανο συνεχίζει ανηφορικά προς την Καστάνιτσα μέσα από μια υπέροχη διαδρομή (6 χιλ.).

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/plat... (31 φωτ.)

Πολίχνη

ΠΟΛΙΧΝΑ (Αρχαία πόλη) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Σύμφωνα με τον καθηγητή Κ.Α. Ρωμαίο, η αρχαία κώμη Πολίχνη που μνημονεύται από τον αρχαίο ιστορικό Πολύβιο τοποθετείται στην περιοχή του χωριού Πούλιθρα της Κυνουρίας. Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης, λείψανα της οποίας σώζονται μέχρι σήμερα, βρίσκεται στο λόφο που είναι δίπλα από το λιμάνι του χωριού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x...

ΠΟΥΛΙΘΡΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Τα Πούλιθρα είναι ένα παραθαλάσσιο γραφικό χωριό, χτισμένο στις παρυφές του Πάρνωνα, 9 χιλ. ΝΑ του Λεωνιδίου και νότια της Πλάκας. Βρίσκεται σε πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, με πολύ πράσινο και ιδανικό συνδυασμό βουνού και θάλασσας. Εχει 450 κατοίκους (απογραφή 1991) που ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και τον τουρισμό.
  Το χωριό φημίζεται για τα γραφικά σπίτια και αρχοντικά του που ακολουθούν την τυπική κυνουριακή αρχιτεκτονική. Αποτελείται από δύο συνοικίες, μιά παραθαλάσσια και μια 2 χιλ. από την παραλία. Εχει όμορφη βοτσαλωτή παραλία και το καλοκαίρι παρουσιάζει αξιόλογη τουριστική κίνηση. Στο τέλος της προκυμαίας υπάρχει γραφικό λιμανάκι με ωραία θέα πρός την θάλασσα και τη γύρω περιοχή.
  Σύμφωνα με τον καθηγητή Κ.Α. Ρωμαίο, η αρχαία κώμη Πολίχνη που μνημονεύται από τον αρχαίο ιστορικό Πολύβιο τοποθετείται στην περιοχή των σημερινών Πούλιθρων. Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης βρίσκεται στο λόφο που είναι δίπλα από το λιμάνι του χωριού.
  Μια ενδιαφέρουσα διαδρομή οδηγεί ανεβαίνοντας τον Πάρνωνα στο χωριό Πελετά και τα χωριά του οροπεδίου τους και από εκεί στη Λακωνία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/poul... (13 φωτ.)

ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΗΣ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Τυπικό τσακώνικο χωριό στην Κυνουρία με 300 κατοίκους περίπου, πάνω από την Σαμπατική και το Λιβάδι (4 χιλ.) και κοντά στο Λεωνίδιο. Ο οικισμός διατηρεί πολλά στοιχεία από την τοπική αρχιτεκτονική παράδοση. Γραφικά και περιποιημένα σπίτια και παλιά αρχοντικά αμφιθεατρικά χτισμένα σε ελαιόφυτη πλαγιά του Πάρνωνα. Το χωριό έχει εξαιρετική θέα στη γύρω περιοχή και τη θάλασσα με εκτεταμένο ορίζοντα. Ιδιαίτερα από το πάνω μέρος του, στο σημείο όπου βρίσκεται η όμορφη εκκλησία των Ταξιαρχών με το διπλανό γραφικό καφενεδάκι. Διακρίνονται οι όρμοι του Λειβαδιού και της Σαμπατικής και τα Πέρα Μέλανα στα αριστερά. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την αλιεία ενώ αρκετοί διατηρούν τη θερινή τους διαμονή στο Λειβάδι και τη Σαμπατική.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/pram... (13 φωτ.)

ΠΡΑΣΤΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Πραστός είναι η παλιά και ιστορική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς από το μεσαίωνα μέχρι και τους προεπαναστατικούς χρόνους. Απέχει 20 χιλ. από τον Αγιο Ανδρέα. Χτισμένος αμφιθεατρικά σε πλαγιά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 750μ. είναι ένα πανέμορφο και γραφικότατο χωριό και γοητεύει με τα παραδοσιακά του σπίτια, τα πυργόσπιτα και τις εκκλησίες του. Εχει κυρηχθεί παραδοσιακός οικισμός. Τα σπίτια του, διατηρούν τα κύρια στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, η οποία είναι λιτή και χαρακτηριστική: τοξοτή εξώθυρα, στενά παράθυρα, διακοσμητική θυρίδα, χτιστή σκάλα με ψηλό τόξο, στέγες από πλάκες σχιστόλιθου και συχνά με έντονα στοιχεία αμυντικής και οχυρής κατασκευής. Πιο πάνω από το χωριό απλώνονται δάση από καστανιές και έλατα. Σήμερα το χωριό δεν κατοικείται το χειμώνα, αλλά πολλά Σαββατοκύριακα όπως και το καλοκαίρι ζωντανεύει, αφού πολλοί ιδιοκτήτες, κύρια κάτοικοι του Αγιου Ανδρέα και του Λεωνιδίου, διατηρούν εκεί τη δεύτερη κατοικία τους.
  Από τους μεσαιωνικούς χρόνους ήταν μια πολυάνθρωπη και εύπορη πόλη, γεμάτη πύργους, πλούσια αρχοντικά και εκκλησίες. Η επιλογή της απόκρυμνης τοποθεσίας όπου εκτίστηκε το χωριό οφειλόταν σε αμυντικούς λόγους για το φόβο των πειρατών. Το μεγαλύτερο μέρος του Τσακώνικου πληθυσμού είχε εγκατασταθεί εκεί, όπου και διατηρούσε τη βασική κατοικία του. Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Πραστού τους μεσαιωνικούς χρόνους ανερχόταν σε 9.000. Ο Πραστός είχε τότε 9 ενορίες και 30 εκκλησίες, όπως και έντονη οικονομκή δραστηριότητα.Το 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ και έκτοτε ερημώθηκε. Μετά την καταστροφή του οι κατοικοί του μετέφεραν τα σπιτικά τους στο Λεωνίδιο. Είναι όμως ακόμα φανερά τα σημάδια της παλιάς ακμής του Πραστού.
  Διασώζονται αρκετά παλιά πυργόσπιτα με πιο χαρακτηριστικά του Σαραντάρη (το καλύτερα διατηρημένο με εντοιχισμένη επιγραφή 1722), Καλημέρη, Μερίκα, Καραμάνου (1788) και Γούνελου χτισμένα στη δεύτερη Τουρκοκρατία. Είναι οχυρές κατοικίες που φέρουν τυφεκιοθυρίδες.
  Στον Πραστό υπάρχουν παλιές και αξιόλογες εκκλησίες. Ξεχωρίζουν οι Ταξιάρχες (18ος αι.) - αρχικά μονόχωρος τρίκογχος ναός με μεταγενέστερες ανακατασκευές και προσθήκες - ο Αγιος Δημήτριος (17ος αι.) - μονόκλιτη σταυρεπίστεγη βασιλική με τρούλο με ωραίες τοιχογραφίες - και η Παναγία, παλιά μητρόπολη. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας, ερειπωμένης σήμερα, βρίσκεται μικρό ύψωμα με εξαίρετη θέα στο χωριό και στη γύρω περιοχή. Κάτω από αυτό και δίπλα στην εκκλησία, υπάρχει η προτομή του Πραστιώτη Μανώλη Δούνια, αγωνιστή του 21, που επρωτοστάτησε στην άλωση της Τρίπολης στις 23 Σεπτεμβρίου 1821. Κάτω από την παλιά μητρόπολη είναι η μικρή πλατεία του χωριού, που πρόσφατα έχει ανακαινιστεί. Στο ψηλότερο σημείο του χωριού είναι το κοιμητήριο. Μια παλιά πλάκα, εντοιχισμένη εκεί, μαρτυρεί την παλιά ακμή της πολυάνθρωπης παλιάς πρωτεύουσας της Τσακωνιάς...
  Στο κοντινό ρέμα της Μαζιάς υπάρχουν οκτώ νερόμυλοι και μια νεροτριβή. Ενας νερόμυλος είναι δίπλα στο διακλάδωση του δρόμου Πραστού - Καστάνιστας, ενώ ένας άλλος βρίσκεται μετά 500 μ. πιο πέρα προς την κατύθυνση της Καστάνιτσας. Οι υπόλοιποι βρίσκονται ψηλότερα και δεν είναι ορατοί από το δρόμο. Στο χωριό φτάνει κανείς είτε από τον Αγιο Ανδρέα παίρνοντας το δρόμο για την Καστάνιτσα, είτε από την Καστάνιτσα. Πρόσφατα μάλιστα ο δρόμος έχει ασφαλτοστρωθεί. Μπορεί όμως να ακολουθήσει μια όμορφη εναλλακτική διαδρομή, που περνά από το μοναστήρι της Εορτακουστής (ή Αρτοκωστάς): στο δρόμο Αγίου Ανδρέα - Καστάνιτσας, 6 χιλ. από τον Αγιο Ανδρέα και μετά τον οικισμό Φούσκα, ξεκινά χωμάτινος ανηφορικός δρόμος που περνά από το παλιό ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγιάς, από το σημερινό μοναστήρι και από τη διασταύρωση που οδηγεί στη μονή του Αγίου Νικολάου Καρυάς. Η διαδρομή, αν και δύσκολη, είναι μαγευτική και με ωραία θέα προς τον Πάρνωνα και τη χαράδρα της Ζαρμπάνιτσας. Συνεχίζοντας, ο δρόμος κατηφορίζει και συναντά το δρόμο Αγίου Ανδρέα - Καστάνιτσας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/pras... (41 φωτ.)

ΣΑΜΠΑΤΙΚΗ (Λιμάνι) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Μετά τον Τυρό στο δρόμο για το Λεωνίδιο βρίσκεται ο ειδυλλιακός όρμος της Σαμπατικής στη νότια πλευρά μικρής χερσονήσου. Με πεντακάθαρα νερά και πανέμορφο φυσικό περιβάλλον είναι ίσως η πιο ωραία παραλία της Αρκαδίας. Στη βόρεια πλευρά είναι ο οικισμός Λιβάδι με μεγάλη ωραία παραλία. Η Σαμπατική και το Λιβάδι είναι παλιοί ψαράδικοι οικισμοί και κατοικούνται κύρια από τους κατοίκους του κοντινού χωριού Πραματευτή. Η παραλία της Σαμπατικής με το γραφικό λιμανάκι και τον όμορφο μικρό οικισμό της αποτελεί πόλο έλξης πολλών παραθεριστών το καλοκαίρι. Στην παραλία βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας, ενώ στο όρμο δένουν πολλές ψαρόβαρκες. Συνηθισμένη και γραφική εικόνα αποτελεί το άπλωμα των διχτύων από τους ψαράδες κατά μήκος της παραλίας. Απέναντι βρίσκεται η μικρότερη παραλία του Θεόπεφτου. Από την άλλη πλευρά του λόφου, η παραλία του Λιβαδιού συνεχίζεται προς τα βόρεια μέχρι να σμίξει με την πλαγιά, όπου υπάρχει μικρή παραλία εκπληκτικής ομορφιάς με βράχους μέσα στη θάλασσα. Πιο πάνω στις πλαγιές των βουνών διακρίνονται τα χωριά Μέλανα και Πραματευτή. Η φύση είναι μαγευτική. Το καλοκαίρι εδώ η κίνηση είναι ζωηρή. Στην περιοχή υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες με καλό ψάρι. Σε μικρή απόσταση (5 χιλ.) είναι το Λεωνίδιο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/samp... (26 φωτ.)

ΣΙΤΑΙΝΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Στο δρόμο για την Καστάνιτσα (από την ορεινή Μελιγού), 5 χλμ. μετά τον Πλάτανο και 30 από το Αστρος, βρίσκεται η γραφικότατη Σίταινα, σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 700 μ και στεφανωμένη από πυκνό ελατόδασος. Αριστερά της είναι το φαράγγι του Λούλουγκα και δεξιά της, σε υψόμετρο 1934μ., η ψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα, η "Μεγάλη Τούρλα".
  Το χωριό έχει παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, και διασώζει παλιούς μουλαρόδρομους, γραφικά πέτρινα αλώνια και πηγάδια. Είναι χτισμένο αριστερά και δεξιά μιας καταπράσινης ρεματιάς του Βρασιάτη, που το χωρίζει σε δύο συνοικίες, τον ελατοσκέπαστο Μαντζανά, κάτω από το καταπράσινο βουνό Ζηπουνιά, και το Γαλατά, στους πρόποδες του επιβλητικού Πλακιά.
  Το πλούσιο δάσος της Σίταινας έχει χαρακτηρισθεί φυσικό μνημείο. Με πλούσια χλωρίδα από πανέμορφα έλατα, καρυδιές, πεύκα και κέδρα, με πολλά είδη φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών, με παλιά μονοπάτια, εντυπωσιακά οροπέδια, με έντονα τα ίχνη μιας άλλοτε πλούσιας ανθρώπινης δραστηριότητας όπως αβεστοκάμινα, πηγάδια, χωματάλωνα, μαρμαράλωνα, πέτρινα καλύβι, στάνες και στρούγκες, μαγεύει τον επισκέπτη.
  Η Σίταινα, μαζί με τον Πραστό και την Καστάνιτσα, υπήρξε ο πυρήνας της Τσακωνιάς. Η Τσακώνικη διάλεκτος συνεχίζει ακόμα και σήμερα να μιλιέται στο χωριό. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του χωριού στον απελευθερωτικό αγώνα του '21. Από εδώ καταγόταν ο Δημήτρης Καλιοτζής, πρωτοπαλίκαρο του Ζαχαριά, που ήταν το φόβητρο των Τούρκων, πριν πέσει λαβωμένος στη σπηλιά της Συκιάς, κάτω από το χωριό. Κατά την επανάσταση, 150 Σιταινιώτες εντάχθηκαν στα πρώτα στρατιωτικά σώματα, ενώ πλούσια ήταν η δράση πολλών Σιταινιωτών, όπως των Θ. Ιωάννου ή Κρητικού, Γ. Μπουρμά, Λ. Ασημακόπουλου, Κ. Λαλιώτη και άλλων.
  Στο χωριό υπάρχουν περίπου 100 πέτρινα σπίτια με εντυπωσιακά μπαλκόνια και όμορφους κήπους που ακόμα διατηρούν την επιβλητικότητα και τη φυσιογνωμία μιας όμορφης αρχιτεκτονικής, που συνδύαζε την υψηλή αισθητική με τις λειτουργικές ανάγκες. Συμπαθητικές είναι οι δύο εκκλησίες του χωριού, ενώ δύο καφενεδάκια παραμένουν ανοικτά όλο το χρόνο.
  Το χωριό έχει πολλά νερά. Μέσα σ' αυτό βρίσκονται οι όμορφες βρύσες του Λεκάση, του Θεολόγου και του Λάκκου με τα κρυστάλλινα και πλούσια νερά τους, ενώ δεκάδες ακόμα πηγές, γύρω του, δροσίζουν τους περαστικούς και ποτίζουν τα περιβόλια, πριν καταλήξουν στις καταπράσινες ρεματιές του Βρασιάτη, συντρόφεμα και χαρά για νύμφες, νεράιδες και ξωτικά.
  Κοντά στη Σίταινα βρίσκονται πολλά πανέμορφα οροπέδια, ιδεώδεις προορισμοί περιήγησης και οδοιπορίας. Το σημαντικότερο είναι του Προφήτη Ηλία, σε υψόμετρο 1665 μ, στη ρίζα των κορυφών της Μικρής και της Μεγάλης Τούρλας. Ενας καταπράσινος χορτοτάπητας καλύπτει το οροπέδιο αυτό που την άνοιξη και το καλοκαίρι μεταβάλλεται σε ένα μαγευτικό πολύχρωμο λουλουδότοπο. Το χειμώνα τα νερά από τα χιόνια και τις βροχές δημιουργούν εκεί μια μικρή λίμνη που κρατάει τα νερά της μέχρι το τέλος της άνοιξης. Εκεί βρίσκεται το λιτό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και δίπλα του πηγάδι με δροσερό, πόσιμο νερό. Η διαδρομή από το οροπέδιο μέχρι τη Σίταινα είναι μαγευτική και διαρκεί 3 ώρες. Περνά από του Παυλιούση, του Ντάνεση, τον Κάμπο, τα Πηγάδια, τα Χωματάλωνα και την Πήλιαινα.
  Μια άλλη όμορφη διαδρομή είναι από τη Σίταινα στη Λεκά, όπου υπάρχει ένα δάσος με καρυδιές περιτριγυρισμένο από έλατα. Η πηγή της Λεκάς ξεπηδά μέσα από δύο κατάλευκους βράχους. Το χρώμα τους δίνει την ονομασία στην πηγή. Ο δρόμος από το χωριό συνεχίζει ανηφορικά προς την Καστάνιτσα (6 χλμ.).

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/site... (9 φωτ.)

ΣΤΟΛΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Μικρό ορεινό χωριό της Κυνουρίας, 4 χιλ. από το δρόμο Τρίπολης- Αστρους.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/stol... (4 φωτ.)

ΤΣΙΤΑΛΙΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Σε απόσταση 10 περίπου χλμ. νότια του Λεωνιδίου, σε ένα μικρό πράσινο οροπέδιο του Πάρνωνα βρίσκονται τα Τσιτάλια. Η περιοχή κατοικείται εδώ και 800 περίπου χρόνια. Το χωριό έχει 300 περίπου κατοίκους (απογραφή 1991), οι οποίοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τις οικοδομικές εργασίες. Η καταγωγή των κατοίκων είναι από την Κρήτη.
  Στο χωριό οδηγεί ασφαλτόδρομος από το Λεωνίδιο μετά από εντυπωσιακή ελικοειδή διαδρομή με έξοχη θέα. Από τα Τσιτάλια ο δρόμος συνεχίζει για τα χωριά Αμυγδαλιά και Πελετά.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/tsit... (1 φωτ.)

Τυρός - Σαπουνακαίϊκα

ΤΥΡΟΣ (Χωριό) ΑΠΟΛΛΩΝ
  Ο Τυρός, χτισμένος στις πλαγιές του Πάρνωνα και στην παραλία μέσα σε ένα πανέμορφο και πράσινο ορεινό τοπίο, είναι ένα αξιόλογο παραθεριστικό κέντρο της Αρκαδίας. Απέχει 75 χιλ. από την Τρίπολη, 21 από το Αστρος και 200 από Αθήνα. Περιλαμβάνει τρεις οικισμούς, τον Ανω Τυρό, ορεινό οικισμό χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα, τον Κάτω Τυρό, λίγο χαμηλότερα, και την Παραλία Τυρού, τον παραθαλάσσιο οικισμό που έχει αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
  Η Παραλία Τυρού, έχει εξελιχθεί σε αξιόλογο θερινό παραθεριστικό κέντρο. Διαθέτει πολλά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες και κέντρα αναψυχής. Είναι κτισμένη σε κατάφυτη περιοχή, κατά μήκος ενός μικρού κόλπου και δίπλα από μια μεγάλη και όμορφη παραλία, από τις ωραιότερες της Πελοποννήσου. Το φόντο, ένα ορεινό και καταπράσινο τοπίο, είναι επιβλητικό. Ο Ανω Τυρός είναι ένας γραφικός και καταπράσινος οικισμός χτισμένος αμφιθεατρικά σε βουνοπλαγιά και με υπέροχη θέα προς τη θάλασσα. Διατηρεί ακόμα σε πολλά σπίτια τα τοπικά κυνουριακά αρχιτεκτονικά στοιχεία.
  Στην πλαγιά του βουνού και λίγο πιο πάνω από την παραλία είναι το γραφικό μικρό χωριό Σαπουνακαίϊκα. Ο παραθαλάσσιος οικισμός της, η Παραλία Σαπουνακαίικων, έχει ουσιαστικά ενωθεί με την Παραλία Τυρού. Παλιότερα ο Τυρός και τα Σαπουνακαίικα αποτελούσαν ενιαίο δήμο, το Δήμο Τυροσαπουνακαίικων. Σήμερα η Παραλία Τυρού είναι η έδρα του δεύτερου δήμου της Κυνουρίας, του Δήμου Τυρού. Οι οικισμοί του της Παραλίας Τυρού, του Ανω Τυρού και του κάτω Τυρού συνιστούν το ένα δ. διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου, ενώ τα υπόλοιπα είναι τα δ. δ. των Σαπουνακαίικων και των Πέρα Μελάνων. Ο πληθυσμός όλης της περιοχής του Δήμου είναι κατά βάση τσακώνικος. Οι τρεις οικισμοί του Τυρού και τα Σαπουνακαίικα συγκεντρώνουν περίπου 1700 μονίμους κατοίκους.
  Το όνομα της περιοχής διατηρήθηκε από την αρχαιότητα και μάλλον προέρχεται από το θεό Απόλλωνα Τυρίτη ή Τυρίτα (μια δωρική ονομασία του είναι "Απελον") που λατρευόταν εκεί κατά την αρχαιότητα. Ο θεός ήταν προστάτης της παραγωγής γάλακτος και τυριού. Σήμερα σώζονται λείψανα του ιερού κοντά στο χωριό Πέρα Μέλανα.
  Το καλοκαίρι οι πολιτιστικοί σύλλογοι του Τυρού σε συνεργασία με το Δήμο διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα τα "Απολλώνεια" το μήνα Αύγουστο. Στα Εσόδεια της Θεοτόκου στις 6 Αυγούστου γίνεται μεγάλη εμποροπανήγυρις στην Παραλία Τυρού δίπλα από την μητρόπολη, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
  Κοντά στον Τυρό, στην κορυφή του υψώματος Κάστρο στην άκρη της παραλίας, βρίσκονται υπολείμματα αρχαίου οικισμού και κυκλώπειων τειχών. Κάτω ακριβώς από το λόφο είναι η πανέμορφη παραλία της Λιγεριάς, στην οποία οδηγεί μόνον μονοπάτι, ενώ στην πλαγιά του δεσπόζουν τρεις συντηρημένοι μύλοι.
  Η περιοχή του Δήμου Τυρού διαθέτει έξοχες παραλίες που προσελκύουν πολλούς παραθεριστές κάθε χρόνο. Στο δρόμο από τον Αγιο Ανδρέα για τον Τυρό συναντά κανείς τις παραλίες Κρυονέρι και Τσεφλό με τους μικρούς οικισμούς τους και στη συνέχεια τον μικρό παραθεριστικό οικισμό του Αγιου Χριστόφορου και την ωραία παραλία Ζαρίτσι στον ομώνυμο όρμο. Κοντά στα Πέρα Μέλανα και στα όρια με το Δήμο Λεωνιδίου, βρίσκεται ο οικισμός Λειβάδι με την ωραία παραλία του και από την άλλη πλευρά της χερσονήσου, ο όρμος και η ωραία παραλία της Σαμπατικής με τον ομώνυμο οικισμό της.
  Από τον Ανω Τυρό υπάρχει οδική πρόσβαση στην Παλαιόχωρα, γραφικό οροπέδιο στον Πάρνωνα και παλιό σιτοβολώνα του Τυρού. Υπάρχουν ακόμα εκεί μερικά καλύβια. Στην ίδια τοποθεσία οδηγεί ορεινό μονοπάτι, που προσφέρεται για οδοιπορία, ενώ η οδική πρόσβαση γίνεται και από το Λεωνίδιο, μέσω Βασκίνας. Η διαδρομή από την Παραλία Τυρού στον ορεινό οικισμό και από εκεί στην Παλαιόχωρα περνά μέσα από ένα άγριο και παρθένο ορεινό τοπίο και είναι υπέροχη, ενώ η θέα προς τη θάλασσα είναι μαγευτική. Στην περιοχή δεσπόζει το βουνό του Πάρνωνα Ωριόντας. Στο βουνό σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Στη συνέχεια μπορεί κανείς να κατευθυνθεί οδικά προς τον Πραστό και τα μοναστήρια της περιοχής, τις μονές Ορθοκωστάς, Καρυάς, Ρεοντινού και Εγκλειστουρίου (Προδρόμου).
  4 χιλ. μετά τον Τυρό, στο δρόμο για το Λεωνίδιο συναντάμε το παραδοσιακό τσακώνικο χωριό Πέρα Μέλανα. Στη συνέχεια, τις ωραιότατες παραλίες του όρμου της Σαμπατικής και του Λιβαδιού. Υπάρχει τακτική οδική συγκοινωνία μεταξύ Αθήνας - Τυρού με λεωφορεία (διάρκεια 2.5 ώρες). Το καλοκαίρι υπάρχει καθημερινή θαλάσσια σύνδεση με "ιπτάμενα δελφίνια" από και προς Πειραιά και Μονεμβασία (διάρκεια 3 ώρες).

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/tiro... (64 φωτ.)

ΦΩΚΙΑΝΟ (Οικισμός) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Στο νοτιότερο άκρο της αρκαδικής ακτής και κάτω από το οροπέδιο των Πελετών βρίσκεται η όμορφη παραλία του Φωκιανού πνιγμένη στο πράσινο και σε μικρή απόσταση από το χωριό Πηγάδι. Η θάλασσα είναι πεντακάθαρη και προσφέρεται για κολύμπι. Υπάρχει εκεί μικρός οικισμός.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/foki...

ΧΑΡΑΔΡΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
  Ο Χάραδρος είναι μικρό όμορφο ορεινό χωριό της Κυνουρίας και απέχει 5 χιλ από την ορεινή Μελιγού. Το χωριό είναι περιτριγυρισμένο από βουνά με θέα ένα μικρό κάμπο. Η επιλογή της θέσης του έγινε από ανάγκη: όπως και σε άλλα ορεινά χωριά της Κυνουρίας (και της Πελοποννήσου), ο φόβος των πειρατών ανάγκασε τους κατοίκους των παραθαλάσσιων περιοχών να αναζητήσουν καταφύγιο στα ορεινά. Ο δρόμος από το χωριό συνεχίζει προς την κατεύθυνση της Καστάνιτσας ακολουθώνντας μια καταπληκτική διαδρομή.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/hara... (5 φωτ.)

ΧΟΥΝΗ (Οικισμός) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
  Μικρό χωριό της Κυνουρίας κοντά στα Πελετά. Βρίσκεται στο οροπέδιο των Πελετών, κοντά στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στην Κουνουπιά.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/houn...

ΩΡΓΙΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
Μικρό χωριό της Κυνουρίας, κοντά στο Καστρί. Είναι ένα από τα Καστριτοχώρια. Δίπλα του είναι το χωριό Ελατος .

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/oria...