Εμφανίζονται 100 τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα στην ευρύτερη περιοχή: "ΧΙΟΣ Νησί ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ" .
ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Προχωρώντας το κεντρικό δρόμο, λίγο πιο κάτω στα αριστερά, συναντάμε
ένα μικρότερο δρόμο που οδηγεί στην Αγία Φωτιά. Σε λίγο αντικρίζουμε τον ναό της
Αγίας Φωτεινής. Η παράδοση λεει πως το εκκλησάκι αυτό χτίστηκε στη θέση μια βάτου.
Οι Νεοχωρούσοι, πολλά βράδια έβλεπαν φωτιά στη βάτο και όταν κάποτε τόλμησαν να
πλησιάσουν βρήκαν την εικόνα της Αγίας Φωτεινής. Σ' αυτό ακριβώς το σημείο χτίστηκε
η εκκλησία και στις 12 Αυγούστου, ημέρα που βρέθηκε η εικόνα, γίνεται μεγάλη γιορτή.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2000) του Δήμου
Αγίου Μηνά.
ΑΓΙΟ ΓΑΛΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
This church was built at the base of the cliff that holds up the village. The church honors the name of Panaghia Galaktotrofousa (translation: Milk Feeding) and contains the icon of the Virgin Mary. The church's architecture is an example of subsequent architectural developments of the octagonal type exhibited in Nea Moni. The church's interior was extended, thereby becoming useful as a narthex, however, the church leads to a spiral tunnel where there is a chapel similar to the central church. This chapel honors the name of Aghia Anna (St. Anna).
Ναός Παναγίας Αγιογαλούσαινας: Συνδέσεις
The church can be described as a small, basilica type, single-aisle church that has been built from local stone. A very large portion of its stone structure has come from an ancient edifice while the tiles covering the church's exterior date back to the Byzantine period. The church's interior still displays the well maintained illustrations and frescoes that date back to the 17th century. The wood carved iconostasis is in excellent condition and is dated 1711.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ο πρώτος ναός υπήρχε πριν το 1740. Καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822 και
ανοικοδομήθηκε με δαπάνες του Ιωάννου Κανούζη και της γυναίκας του Ειρήνης το
1864 όπως γράφει η μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται εντοιχισμένη στην κεντρική είσοδο
του ναού.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι αντίγραφο της Νέας Μονής. Ο ρυθμός
του είναι οκταγωνικός με τρούλο. Ο τρούλος έχει ύψος περίπου 3 μέτρα. Ο παλαιός
ναός θα πρέπει να είχε τοιχογραφίες, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα όταν στον ιερό
του ναού βρέθηκαν οι εικόνες του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αγίου Επιφανίου.
Το εικοναστάσιο του ναού είναι κατασκευασμένο από ξύλο καρυδιάς σκαλισμένο
με σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη που τις περιβάλλουν φυτικές διακοσμήσεις.
Εξωτερικά και πάνω από τον κεντρικό πυλώνα του ναού είναι σχηματισμένη
μεγάλη Θηριδωτή εσοχή η οποία περιβάλλεται από μαρμάρινο καλλιτεχνημένο πλαίσιο.
Μέσα σ’αυτό υπάρχει μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφη την εικόνα του Αγίου με το άλογό
του,το οποίο πατεί το φτερωτό δράκοντα. Πάνω δεξιά ένας άγγελος στεφανώνει τον
Αγιο. Το προαύλιο του είναι στρωμένο με ωραίο ψηφιδωτό δάπεδο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καμποχώρων
Μεγάλο μαγειρικό σκεύος που χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή του γεύματος κατά την γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Το έστειλαν από την Κωνσταντινούπολη Αγιοργούσοι,το 1812. Είναι πολύ μεγάλο χάλκινο καζάνι που έχει διάμετρο 0,84μέτρα και ύψος 0,47μέτρα. Γύρω-γύρω στα χείλη του είναι γραμμένη η επιγραφή. "Αφιέρωμα ει'ς τον άγιον γεώργιον συκούσι παρά του ευλογιμένου ρουφετιού τον λεμονάδον και παχσεβάνιδον 1812 Απριλίου α' ". Το 1822 το καζάνι αυτό το μετέφερε ως λάφυρο ένας Τούρκος σε μια πόλη της Τουρκίας. Ο παπά-Σερέμελης το αγόρασε από τον Τούρκο και το μετέφερε στο Μερσινίδι. Το 1909 οι επίτροποι της εκκλησίας το ζήτησαν από τον ηγούμενο της Μονής Μερσινιδίου κι αυτός το παραχώρησε στο χωριό. Σήμερα φυλάσσεται στην αίθουσα της εκκλησίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καμποχώρων
Παλαιότερα οι Αγιοργούσοι πίστευαν ότι ο Αγιος Γεώργιος, προστάτης
του Χωριού, ήταν ολοζώντανος, κι άκουγαν τη νύχτα το ποδοβολητό του αλόγου του
που έτρεχε στους δρόμους του Χωριού. Για να καβαλήσει το άλογο του, πατούσε πάνω
σε ένα βράχο που βρίσκεται δίπλα στην πλατεία του Μπου. Ο βράχος αυτός ονομάσθηκε
Πατηματιά. Οι χωριανοί τοποθέτησαν γύρω του κάγκελα κι άναβαν μέρα - νύχτα ένα
λαδοκάντηλο στον Αγιο.
Κτίστηκε πρίν το 1740. Το 1822 καταστράφηκε από τους Τούρκους και ανοικοδομήθηκε
το 1849. Εδώ υπήρχε το πρώτο νεκροταφείο του χωριού. Εκείνο που δεσπόζει επιβλητικό
στην εκκλησία αυτή είναι το κωδωνοστάσιο του ναού. Είναι χτισμένο από μαρμαρόπετρα
πελεκημένη και κυβισμένη. Έχει ύψος 20 μέτρα. Αποτελείται από 5 ορόφους.Η ύπαρξή
του οφείλεται στις δωρεές των κατοίκων του χωριού καθώς και ομογενών από την Αμερική.
ΑΝΑΒΑΤΟΣ (Οικισμός) ΧΙΟΣ
Μέχρι και σήμερα μένει ζωντανός ο Μεγάλος Ταξιάρχης που είναι το μόνο κτίσμα το οποίο δεσπόζει από μακριά υπερήφανος ανάμεσα στην μυστηριακή γαλήνη της αέρινης νεκρής αυτής πόλης.
ΒΑΒΙΛΟΙ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Η Υπαπαντή είναι μία μικρή εκκλησία στους Βαβύλους. Η αγιογράφηση της έγινε από
δύο αμερικανούς ζωγράφους στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Η κύρια αγιογράφος
κατάγεται από την Χονολουλού της Χαβάης ενώ ο βοηθός της από την Νέα Υερσέη. 'Οπως
είναι προφανές η τεχνοτροπία διαφέρει ριζικά από την αντίστοιχη βυζαντινή που
αποτελεί την κύρια πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες αγιογράφους και έτσι ο εσωτερικός
διάκοσμος της εκκλησίας είναι ίσως μοναδικής τεχνοτροπίας για ορθόδοξη εκκλησία
στον ελληνικό χώρο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καμποχώρων
ΒΑΣΙΛΕΩΝΟΙΚΟ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Η Εκκλησία του Σωτήρα είναι μια μικρή εκκλησία στο πιο ψηλό σημείο
του χωριού που φαίνεται να το "σκεπάζει". Εκεί υπήρχε από παλιά μια
παράδοση: Την εποχή του τρύγου και του θέρους, εκεί γύρω στον Αύγουστο οι χωριανοί
έκαναν συχνά πανηγύρι μαζευόντουσαν για ημέρες με σκοπό να θερίσουν τα σπαρτά
και να συλλέξουν τα σταφύλια. Κουβαλώντας τα λιγοστά τους υπάρχοντα, κάθε βράδυ,
όταν τελείωνε η κούραση της ημέρας μαζευόντουσαν σε παρέες και γλεντούσαν πίνοντας
κρασί ούζο και καταναλώνοντας τους πλούσιους καλοκαιρινούς καιρούς. Έτσι λοιπόν,
πριν από λίγα χρόνια και θέλοντας να αναβιώσουμε αυτή την παράδοση, οι χωριανοί,
μάζεψαν χρήματα και με πολύ κόπο και μεράκι κατάφεραν να φτιάξουν αυτό το εκκλησάκι
το οποίο συμβολίζει πολλά και αντιπροσωπεύει ακόμα περισσότερα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Καμποχώρων
Το Στρατηγάτο βρίσκεται ένα χιλιόμετρο περίπου έξω από τον οικισμό
του Δαφνώνα, επάνω στον παλαιό δρόμο που οδηγεί από το χωριό προς την Νέα
Μονή, στην κορυφή ενός φυσικού εξάρματος. Η περιοχή αναφέρεται από την βιβλιογραφία
ως ενιαίο κτήμα, με πηγή, πύργο και ναό, στοιχεία που μερικώς διατηρούνται έως
σήμερα, άλλοτε μεν ιδιόκτητο, άλλοτε δε ως μετόχι της Νέας
Μονής. Το όνομα της περιοχής αποδίδεται είτε στην Χιακή οικογένεια των Στρατηγών,
είτε στην έδρα του Στρατηγού του θέματος του Αιγαίου, κατά την εποχή που το νησί
ανήκε στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ο αρχικός ναός της Υπαπαντής κατέρρευσε κατά τον καταστρεπτικό σεισμό
του 1881. Ο σημερινός ναός αποτελείται από ένα κεντρικό ξυλόστεγο χώρο, περίπου
τετράγωνο σε κάτοψη, ανατολικά και δυτικά του οποίου προσκολλώνται δύο ίσα θολοσκεπή
ορθογώνια, μικρότερα σε πλάτος, τα οποία αποτελούν το Ιερό και τον Νάρθηκα, αντίστοιχα.
Κατασκευαστικά και μορφολογικά ο ναός, βρίσκεται στο πνεύμα του νεοελληνικού κλασικισμού,
ενώ χρησιμοποιεί βυζαντινά και οθωμανικά στοιχεία, με εκλεκτική διάθεση.
Ενσωματωμένα στον σημερινό ναό σώζονται αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη
σε δεύτερη χρήση, τα οποία πιθανόν ανήκαν στον αρχαίο ναό. Οι ορθοστάτες και το
ανώφλι ενός μαρμάρινου μεσοβυζαντινού θυρώματος, έχουν ενταχθεί στην ωραία πύλη.
Δύο λίθινα μέλη, πιθανόν τμήματα υπερθύρων, σώζονται ενσωματωμένα στην νότια εξωτερική
πλευρά του σημερινού ναού. Το ένα φέρει εγχάρακτους σταυρούς Μάλτας εντεταγμένους
σε κύκλους. Δύο κιονίσκοι από ερυθρό και ένας πεσσίσκος από λευκό μάρμαρο υποστηρίζουν
την λίθινη αγία τράπεζα. Τμήματα από αρχιτεκτονικά μέλη είναι εντεταγμένα διάσπαρτα
στο υφιστάμενο δάπεδο. Ένα μικρό τεκτονικό κιονόκρανο βρίσκεται τοποθετημένο σαν
βάση του σταυρού στο σημερινό τέμπλο. Τέλος τμήματα απλού γείσου έχουν χρησιμοποιηθεί
ως υφαψίδια των γενέσεων ενός μη ολοκληρωμένου σταυροθολίου.
Στον κεντρικό τετράγωνο χώρο του ναού διατηρείται μαρμάρινο δάπεδο
με μαρμαροθετήματα, σε μέτρια κατάσταση. Στο κέντρο του δαπέδου, έξι ορθογώνιες
πλάκες από λευκό μάρμαρο σχηματίζουν ένα τετράγωνο, διαστάσεων 2,15 Χ 2,26 μ.,
το οποίο πλαισιώνεται από επάλληλες ζώνες γκριζόμαυρου και λευκού μαρμάρου, πλάτους
37 και 15 εκ., αντιστοίχως. Μια Τρίτη ζώνη μέσου πλάτους 70 εκ., χωρισμένη σε
επί μέρους διάχωρα, κλείνει την σύνθεση. Στα γωνιακά και τα μεσαία διάχωρα εντάσσονται
δίσκοι από γκρίζα και ερυθρά μάρμαρα. Το υπόλοιπο κάθε διάχωρου γεμίζει με μαρμαροθετήματα,
στα μεν γωνιακά με συνδυασμό εξαγώνων και τριγώνων, στα δε μεσαία με συνδυασμό
τετραγώνων και τριγώνων. Τα ενδιάμεσα των κυκλικών διάχωρα, αποτελούνται από ορθογώνιες
πλάκες, με περιμετρική ζώνη από τετράγωνα και τρίγωνα μαρμαροθετήματα. Έξω από
την ζώνη με τα διάχωρα η πλακόστρωση συνεχίζει με άτακτα τοποθετημένα ορθογώνια
λευκά μάρμαρα, μέχρι τους τοίχους.
Η συγγένεια του δαπέδου της Στρατηγούσαινας, τυπολογικά και μορφολογικά,
με αντίστοιχα δάπεδα μεσοβυζαντινών ναών, όπως, της Νέας
Μονής της Χίου, της Μονής
Παντοκράτωρος στην Κων/πολη,
της Κοίμησης της Θεοτόκου της Νικαίας,
της βασιλικής της Μέτζενας, του καθολικού της Μονής
Χελανδαρίου και η ύπαρξη των υπολοίπων αρχιτεκτονικών μελών μας επιτρέπει
να τοποθετήσουμε τον αρχικό ναό στην μέση βυζαντινή περίοδο. Επίσης, η τυπολογική
και ιστορική σχέση του Στρατηγάτου με την γειτονική Νέα
Μονή, μας επιτρέπει να εκφράσουμε την υπόθεση ότι επρόκειτο για ένα ακόμη
αντίγραφο της, δηλαδή, ένα ναό νησιώτικου εξαγωνικού τύπου.
Κείμενο: Μανόλης Μιχ. Βουρνούς
Το
Στις 8 Σεπτεμβρίου είναιτο γενέθλιο της Θεοτόκου και στο χωριό γιορτάζει η Παναγιά η Λαυρίνα. Παλιά εκκλησία λαφυραγωγημένη και γκρεμισμένη από τον καταστρεπτικό σεισμό του1881, ξανακτίστηκε το 1994 "εκ θεμελίων". Μετά την Θεία Λειτουργία γίνεται "κέρασμα" στην αίθουσα τελετών που είναι δίπλα στην εκκλησία. Ανήκει στον ενοριακό ναό του Αγίου Παντελεήμονα, που παραχωρήθηκε μισοκτισμένη (καρά γιαπί) από τους ιδιώτες πρώην ιδιοκτήτες.
Το
ΘΥΜΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Η εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου χτίστηκε το 1890, είναι μια από τις
μεγαλύτερες εκκλησίες του νησιού, σε ρυθμό νέο βυζαντινό και χτισμένη εξολοκλήρου
με την θυμιανούσικη πέτρα.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
ΚΟΥΡΟΥΝΙΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Μας είναι άγνωστο ποιά ακριβώς χρονολογία χτίστηκε. Πάντως σε έγγραφο
του 1784 αναφέρεται η ύπαρξή της. Το 1831 ανακαινίστηκε, μάλλον μετά απο καταστροφή
του ναού το 1822. Στο υπέρυθρο της παλιάς πόρτας υπήρχε σκαλιστή μαρμάρινη εικόνα
του Αγίου διακοσμημένη γύρω-γύρω με σταφύλια. Η εκκλησία αρχικά είχε μόνο την
νότια πόρτα. Η δυτική ανοίχτηκε τον Αύγουστο του 1886. Το πρώτο τέμπλο της εκκλησίας
ήταν ξυλόγλυπτο. Το 1902 ομως αποφάσιασαν να το αντικαταστήσουν χωρίς δυστυχώς
να φροντίσουν να διασώσουν έστω και κάποια κομμάτια που σήμερα θα είχαν ενδεxoμένως
αρχαιολογική αξία. Έχει βρεθεί στο σπίτι του Κωνσταντίνου Χατζητσοπάνου το συμφωνητικό
της εποχής εκείνης με ημερομηνία 17 Μαίου 1902, που αναφέρεται στην ανάθεση της
εργασίας αντικατάστασης του τέμπλου με νέο χτιστό όμοιο με αυτό της εκκλησίας
του Σωτήρος Χριστού στην Βολισσό.
Η συμφωνία έγινε μεταξύ της εκκλησιαστικής επιτροπής και των εργολάβων απο το
χωριό Βασιλειώνικο, Γεώργιο Α. Φράγκο και Γεώργιο Ν. Φράγκο. Η δαπάνη ανερχόταν
στο ποσό των 3.000 γροσσίων, χωρίς την αξία των απαιτούμενων υλικών και με την
σύμφωνη γνώμη των κατοίκων για παροχή βοήθειας με προσωπική εργασία.
Η εικόνα του Αγίου σύμφωνα με εκτίμηση Γερμανού αρχαιολόγου περιηγητή
που έτυχε να περάσει απο τα μέρη μας πρέπει να είναι του 15ου αιώνα.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε, όταν μελετώντας απο κοντά τα υλικά που
έχουν χρησιμοποιηθεί, διαπίστωσε οτι είναι τα ίδια με εκείνα που χρησιμοποιούσαν
οι αγιογράφοι της εποχής εκείνης.
Κατά την σφαγή της Χίου το 1822 η εικόνα του Αγίου φυγαδεύτηκε στην
Ύδρα
για να σωθεί και επανήλθε το 1826 παραμένοντας έτσι το κυριότερο θρησκευτικό μας
κειμήλιο.
Το 1926 σε εργασίες που εγιναν δίπλα στην εκκλησία βρέθηκε στο δυτικό
μέρος εντοιχισμένη πλάκα που έγραφε: "Ιερός Αγρός Ηρακλέους". Η εντοιχισμένη
πλάκα παρέμεινε πάνω απο την δυτική πόρτα μέχρι 1971 που έγιναν επισκευές στην
εκκλησία.
Το 1937-38 η εκκλησιαστική επιτροπή και το Κοινοτικό Συμβούλιο Κουρουνίων
αποφάσισαν να κάνουν διάνοιξη του αυλόγυρου της εκκλησίας. Μέχρι αυτή την εποχή
στον αυλόγυρο υπήρχαν τρείς σχολικοί κήποι πλάτους 10 μ. Ο πλάτανος, ένας απο
τους υψηλότερους και παλαιότερους του νησιού, δέσποζε στη μέση αγγίζοντας σε πολλά
σημεία τους κήπους. Η διάνοιξη ομως του αυλόγυρου προς τα ανατολικά κρίθηκε απαραίτητη
για την καλύτερη διεξαγωγή του πανηγυριού και την φιλοξενία των πολλών μαθητών
του σχολείου. Σ' αυτή την διάνοιξη λοιπόν και συγκεκριμένα πίσω απο το Αγιο Βήμα
βρέθηκε τοίχος απο μεγάλες πελεκημένες πέτρες. Μάλιστα κάτω από το κοίλωμα μιάς
πέτρας βρέθηκε κρανίο με διατηρημένη μια τούφα ξανθά μαλλιά. Στην εκσκαφή πίσω
απο το Ιερό βρέθηκε μια στρογγυλή πλάκα με αυλάκι χαραγμένο γύρω-γύρω που κατέληγε
σε κρουνό.
Το 1965, όταν ο κ. Βασίλης Κεφάλας ήταν πρόεδρος της κοινότητας, επισκέφθηκε
το χωριό κάποια αρχαιολόγος του Υπουργείου. Ο κ. Βασίλης Κεφάλας της έδειξε τις
πλάκες και το συμπέρασμά της ήταν ότι στην θέση που έχει κτιστεί η εκκλησία υπήρχε
αρχαίος ειδωλολατρικός ναός του Ηρακλέους και οτι η πλάκα με το αυλάκι προέρχεται
απο το θυσιαστήριο του ναού. Προσδιόρισε ότι ο ναός πρέπει να ήταν τής εποχής
τής μεγαλογραμματοσύνης τον 3ο-2ο π.Χ. αιώνα. Αυτή η πληροφορία επιβεβαιώθηκε
αργότερα, όταν στην μεγάλη επισκευή τής εκκλησίας το 1971-1972 βρέθηκε πως οι
πέτρες που έχουν χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο του ναού είναι όμοιες με αυτές
που βρέθηκαν κατά την εκσκαφή του αυλόγυρου. Αλλη παράδοση αναφέρει ότι στην θέση
που βρίσκεται σήμερα το Ηρώο των πεσόντων, υπήρχε μοναστήρι. Τον Αύγουστο του
1969 ο ναός κινδύνευσε να καταστραφεί απο πυρκαγιά. Ευτυχώς όμως η φωτιά έσβησε
έγκαιρα καταστρέφοντας μόνο λίγα στασίδια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Φιλοπρόοδου Ομίλου Κουρουνίων Χίου
Aghia Paraskevi is one of the most ancient churches of the village.
The sign on its lintel that reads the date 29 March 1709 is more recent and refers
to a repairing of the church. It is odd and at the same time miraculous how its
frescoes escaped the catastrophe caused by the Turks in 1822, something that did
not happen with some other churches of the village. In the centre of the dome
Pantokrator dominates. Scenes of Jesus' life and Passion are depicted on the right
and left walls. Pictures of saints complement those representations. The predominant
feature in the hagiographies in question is the naivety and the innocence of the
saints.
It is worth mentioning here that the large number of churches inside
and outside the village reveals the peak the region reached during Middle Age.
Inside the village there were nineteen churches most of which exist up to these
days, in a very good condition. Outside the village there were seventeen more
and all of them still persist. The wider expanse of Mesta used to have thirty-seven
churches on the whole. Two of them operated as schools since the end of the last
century. Christ's church at the square (it does not exist nowadays) was a boys'
school and St. Mary's church was a girls' school. The fact that Mesta dwellers
had very early been interested in their children's education shows their thirst
for learning.
This text is cited Febr 2004 from the Chios Prefecture Tourism Committee URL below.
ΝΕΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Σε ένα λόφο ανατολικά του Νεοχωρίου,
στο δρόμο που ενώνει τα Νένητα
με την πόλη της Χίου, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ισιδώρου, χτισμένος από θυμιανούσικη
πέτρα. Καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822 και ξαναχτίστηκε από τους Νεοχωρούσους
το 1911. Δεξιά καθώς μπαίνεις, βλέπεις την εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα με την
υπογραφή «ΗΡΩΩΝ ΙC», δηλαδή Ηρώον Ισιδώρου. Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια η λέξη
«Ηρώον», σήμαινε τόπος τιμής και μαρτυρίου, γι' αυτό και χτίστηκε εδώ ο Ναός,
αφού σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, μέχρι εδώ έφτασε το άλογο που έσερνε το μάρτυρα,
ο οποίος τελικά αποκεφαλίστηκε.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2000) του Δήμου
Αγίου Μηνά.
ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗ (Δήμος) ΧΙΟΣ
ΠΥΡΓΙ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των "νησιώτικων"
οκταγωνικών ναών, αποτελεί μικρό αντίγραφο του καθολικού της Νέας Μονής και είναι
ένα άριστα διατηρούμενο βυζαντινό μνημείο. Εξωτερικά φέρει πλούσιο κεραμικό διάκοσμο
(οδοντωτές ταινίες, φιαλοστόμια, πλίνθινα τόξα). Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος
με τοιχογραφίες του Αντωνίου Δομεστίχου Κυνηγού του Κρητός, του έτους 1665.
Μια επιγραφή πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού αναφέρει ότι ο
ιερομόναχος Συμεών, μετέπειτα Μητροπολίτης Χίου, ανήγειρε "εκ βάθρου"
τον ναό στα 1564. Πιθανότατα πρόκειται για μια ανακαίνιση του ναού. Τα αρχιτεκτονικά
και μορφολογικά στοιχεία του ναού, μας οδηγούν σε μια χρονολόγηση ανέγερσής του
στα μέσα του 14ου αι.
Το 1985 ξεκίνησαν οι εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών του ναού,
οι οποίες και συνεχίζονται. Το μνημείο είναι επισκέψιμο για το κοινό. Ο ναός λειτουργείται
κάθε χρόνο στις 29 Ιουνίου, ημέρα μνήμης των Αγίων Πέτρου και Παύλου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Υπουργείου Εξωτερικών
Στην Κεντρική πλατεία του Πυργιού δεσπόζει η εκκλησία της Κοίμησης
της Θεοτόκου, που είναι η μεγαλύτερη και κεντρικότερη, η χωριοεκκλησιά. Ο ναός
με την αυλή του κατέχουν ολόκληρη τη δυτική πλευρά της πλατείας. Σύμφωνα με επιγραφή
έχει κτιστεί το 1694. Είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο καμαροσκέπαστο το
μεσαίο κλίτος. Αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η εξωτερική επιφάνεια του
ναού καλύπτεται με ξυστά.
Στις αρχές του αιώνα προστέθηκε ένα προστώο στη νότια πλευρά του ναού.
Η δυτική πλευρά του προστώου είναι ευθυγραμμισμένη με τον εξωτερικό τοίχο της
δυτικής πλευράς της εκκλησίας. Στη νότια πλευρά της αυλής, λίγα μέτρα από τη νοτιοδυτική
γωνία της, στη θέση του παλιού χαμηλού κωδονοστασίου οικοδομήθηκε το 1930 το σημερινό
καμπαναριό από εγχώρια λευκή πελεκητή πέτρα, που δεσπόζει με το περήφανο ύψος
του σ' ολόκληρο τον οικισμό. Στο ισόγειο του καμπαναριού στεγάζεται ο ναός του
Αγίου Αντωνίου, γιατί εκεί κοντά υπήρχε παλαιότερα μικρή εκκλησία αφιερωμένη στη
μνήμη αυτού του Αγίου. Η αυλή της εκκλησίας κοσμείται με τις προτομές δύο επιφανών
Πυργούσων, του μητροπολίτη Γερμανού Θεοτοκά και του ψυχιάτρου Μιχάλη Γιαννίρη.
Στη νοτιοανατολική γωνία της αυλής βρίσκεται το Αγίασμα.
Από το βιβλίο "Ενα Κειμήλιο Το Πυργί της Χίου" σελ. 58 που εκδόθηκε
το 1992 από τον Σύλλογο Πυργούσων Αττικής «Το Πυργί Χίου».
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
Στη βορειοδυτική άκρη του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Υπαπαντής, που είναι του ίδιου τύπου με τον Ταξιάρχη. Αν κριθεί όμως από την τοιχοποιία και τον πλίνθινο διάκοσμό της, πρέπει να είναι αρκετά παλαιότερη εκκλησία.
ΧΑΛΚΕΙΟ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ο ναός είναι βασιλικού ρυθμού, θα πρέπει να κτίστηκε γύρω στα 1700.
Κάηκε όμως από τους τούρκους στα 1822 και επισκευάστηκε στα 1834. Στην υπέροχη
βοτσαλωτή αυλή της εκκλησίας σε οδηγούν 18 μεγάλα μαρμάρινα σκαλοπάτια, ενώ η
κεντρική είσοδος του ναού είναι πραγματικά εντυπωσιακή και ξαφνιάζει τον επισκέπτη,
που βλέπει να "παντρεύονται" πάνω στα ανάγλυφα μάρμαρα που την περιβάλλουν,
οι λαξεμένες μορφές του μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου, με την πομπή της
βαϊοφόρου στο υπέρθυρο. Λέγεται ότι στα αρχαία τμήματα της πύλης προέρχονται από
ανασκαφή μικρού Ιωνικού ρυθμού, Ναού του Διονύσου, ενώ η Βαϊοφόρος βρίσκονταν
πάνω από την εσωτερική πύλη του Κάστρου της πόλης της Χίου και μεταφέρθηκε στο
Χαλκειός κάπου ανάμεσα στο 1695-1715.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καμποχώρων
ΧΙΟΣ (Πόλη) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΘΥΜΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Ιστορικό μνημείο μεγάλης αξίας ο Αϊ Γιάννης ο Φακάς, γεμάτος από επιτοίχιες
αγιογραφίες. Στις μέρες της Σφαγής (Απρίλιος '22) οι Τούρκοι που έψαχναν για θύματα
έφτασαν ως τούτο εδώ το εκκλησάκι, με το βυζαντινό στολισμό. Επειδή δεν βρήκαν
Χριστιανούς πυροβολούσαν και σπάθιζαν τις εικόνες των αγίων. Ακόμα και σήμερα
φαίνονται τα ίχνη της βαρβαρότητάς τους.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
ΚΟΥΡΟΥΝΙΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Αγνωστο πότε κτίστηκε, πάντως σε έγγραφο του 1844 αναφέρεται η υπάρξή της. Mετά
το 1955 έγιναν επισκευές και χτίστηκε υπόστεγο στην νότια πλευρά του ναού. Βρίσκεται
βορειοανατολικά του χωριού και σε αντίθεση με τα υπόλοιπα εξωκλήσια που είναι
χτισμένα στην ίδια βουνοπλαγιά, η Αγία Βαρβάρα είναι στην απέναντι δίδυμη βουνοπλαγιά
και είναι το πλησιέστερο εξωκλήσι στο χωριό. Εορτάζεται στις 4 Δεκεμβρίου. Ανήκε
στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο και σημερινοί κτήτορες είναι οι απόγονοι του ιερέως Ν.
Μιχαλάκη, ο Γεώρ. Τακτικός και οι απόγονοι του Παντελή Δ. Κατσαρού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Φιλοπρόοδου Ομίλου Κουρουνίων Χίου
Κτίστηκε το 1997 στην παραλία Αγαλάτου απο τούς Νικόλαο, Αγγελική, Μιχάλη, Γιώργο
και Ανδρέα Σαραντινό. Το οικόπεδο παραχωρήθηκε απο την οικογένεια Γεωργίου Π.
Κατσαρού. Εορτάζεται στίς 28 Ιουλίου. Ανήκει στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο.
Αγνωστο πότε κτίστηκε. Επισκευή και κατασκευή υποστέγου στην Βόρεια πλευρά του
ναού έγινε την περίοδο 1960-65. Βρίσκεται δυτικά του Αγίου Προκοπίου. Εορτάζεται
στίς 20 Οκτωβρίου. Ανήκε στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο και αγοράστηκε απο τούς Π. Μοσχούρη,
Δ. Κυριακάκη και Μ. Σταματινό. Σήμερα ανήκει στους κληρονόμους τους.
Κτίστηκε πριν την επανάσταση και ανακαινίστηκε το 1953. Βρίσκεται Νότια του χωριού
πάνω στίς πλαγιές της Αμανής. Εορτάζεται στίς 23 Απριλίου. Ανήκε στον Αγιο Ιωάννη
Θεολόγο και αγοράστηκε απο τούς Ι. Ν. Μιχαλάκη, Σ. Κοτσάτο και Σ. Χιονά. Σήμερα
ανήκει στον Γ. Δ. Μιχαλάκη, στον Γ. Μ. Κοτσάτο, στον Γ. Ι. Κοτσάτο και στον Α.
Σ. Χιονά.
Αγνωστο πότε κτίστηκε, όμως πρέπει να είναι παλαιό εξωκλήσι αν κρίνουμε απο τα
υλικά που είναι κατασκευασμένη η σκεπή. Μεγάλες επισκευές εσωτερικά και εξωτερικά
του ναού έγιναν μετά το 1950. Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού.
Εορτάζεται στίς 8 Ιουλίου.
Ανήκε στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο και αγοράστηκε απο τίς οικογένειες Κεφάλα και Κοτσάτου.
Σήμερα ανήκει στούς Νικόλαο, Ιωάννη, Αθανάσιο και Δημήτριο Π. Κεφάλα καθώς και
στον Νικ. Ι. Κοτσάτο.
Είναι το πιο απομακρυσμένο εξωκλήσι. Πρέπει να έχει κτιστεί την ίδια εποχή με
την Αγία Ματρώνα. Μετά το 1965 έγιναν κάποιες επισκευές και κτίστηκε υπόστεγο
στην ανατολική πλευρά τού ναού.
Εορτάζεται την Παρασκευή της Διακαινησίμου.
Ανήκε στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο αλλά σημερινοί κτήτορες είναι οι απόγονοι του Ι.
Ν. Μιχαλάκη, ο Παν. Κυριακάκης, ο Χ. Βορριάς, οι κληρονόμοι της Δεσπ. Β. Βουρνού
και ο Γεώργιος Δ. Σπανός.
Αγνωστο πότε κτίστηκε, όμως θεωρείται το παλαιότερο εξωκλήσι των Κουρουνίων. Ανακαινίστηκε
το 1956 και το 1968 έγιναν διάφορες επισκευές συντήρησης.
Εορτάζεται στίς 23 Αυγούστου.
Ανήκε στον Αγιο Ιωάννη Θεολόγο και αγοράστηκε μετά την επανάσταση απο τούς απογόνους
των οικογενειών Γ. Κοτσάτου, Ισ. Σιταρά και Δ. Καρούση. Σήμερα ανήκει στούς κληρονόμους
τού παπά Βασ. Κοτσάτου, στον Δ. Καρούση και στον Ι. Σταματινό.
ΧΙΟΣ (Πόλη) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Τηλέφωνο: +30 22710 22914
Φαξ: +30 22710 43372
Ο σημερινός Ναός των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου ήταν στην
παλαιά εποχή μικρό μοναστήρι. Για πρώτη φορά εκτίσθη κατά την Γενουατοκρατία (1346-1566μ.Χ.),
σε ρυθμό βασιλικής. Ήταν διηρημένος σε τρία κλίτη, που χωρίζονταν με πορφυρίτη
και οφίτη. Είχεν εσωνάρθηκα και οι τοίχοι ήταν αγιογραφημένοι. Το 1822 επυρπολήθη
από τους Τούρκους και το 1840 ανοικοδομήθη με απόφαση του Μητροπολίτου Χίου Κοσμά.
Με την επίμονη προσπάθεια του ιδίου, ανεκυρήχθη μητροπολιτικός Ναός. Τότε για
πρώτη φορά ακούστηκε να κτυπά εκεί καμπάνα. Το 1881 κατέπεσε από το φοβερό σεισμό
και με πολλές θυσίες ανηγέρθη ο σημερινός μεγαλοπρεπής Ναός.
ΑΡΜΟΛΙΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα κι ενώ το Αγιώνυμον Ορος ταρασσόταν από
το ζήτημα των κολλυβάδων τρεις μοναχοί από τη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου της Μονής
Ιβήρων, ο γηραιός Αβέρκιος, ο νεώτερος Γερβάσιος από την Πελοπόννησο και ο
δόκιμος μοναχός Σεραπίων, κατέφυγαν στη Χίο, για να συναντήσουν τον επίσης από
το Αγιον Ορος καταφυγόντα
εκεί Αρχιεπίσκοπον Κορίνθου Μακάριον Νοταρά.
Λίγες μόνο ημέρες έμειναν κοντά στον Μακάριο οι τρεις μοναχοί. Επειτα,
αφού περιόδευσαν πολλά μέρη της Αγιοτόκου νήσου, για να βρουν κατάλληλο τόπο,
ώστε να συνεχίσουν τη μοναστική τους ζωή, έφτασαν και στην πρώτη από τη Χώρα πολίχνη
των Μαστιχοχωρίων. Η θέση
του ναϊσκου του Προφήτη Ηλία των Αρμολίων,
όπου αρχικά φιλοξενήθηκαν, αποδείχθηκε ακατάλληλη για τους τρεις φιλέρημους μοναχούς,
οι οποίοι απoφάσισαν να αναζητήσουν καινούργιο πιο ήσυχο τόπο. Αφού επισκέφθηκαν
όλα τους γύρω από τα Αρμόλια ναίσκους, έφτασαν και στη θέση Κακονούργιακα προς
το βόρειο και ανατολικό μέρος του χωριού. Το σημείο αυτό θεώρησαν ότι ήταν ο ζητούμενος
τόπος, γι΄αυτό από τη χαρά τους ανεφώνησαν και οι τρεις μαζί: «Ιδού το βρετόν!».
Δηλαδή «βρήκαμε αυτό που ζητούμε». Στη θέση αυτή υπήρχε ναίσκος, αφιερωμένος στη
Υπεραγία Θεοτόκο, που ετιμάτο στις 8 Σεπτεμβρίου. Στο σημείο, όπου βρέθηκε η ιερή
εικόνα της Παναγίας ανάβλυζε Αγίασμα. Σε ένα κελλί εκεί κοντά εμόναζε ο Λεόντιος.
Οι τρεις Αγιορείτες μοναχοί, Αβέρκιος, Γερβάσιος και Σεραπίων έμειναν κοντά στον
Λεόντιο και εφησύχαζαν, δοξολογώντας τον Κύριον. Ο Λεόντιος μετά το τέλος της
έριδος των κολλυβάδων επέστρεψε στο Αγιον Ορος.
Με τη πάροδο του χρόνου το μικρό ησυχαστήριο των τριων μοναχών άρχισε
να παίρνει μορφή μοναστηρίου. Ο ενάρετος βίος των ευσεβών ασκητών προσέλκυε συνεχώς
κοντά τους νέους μοναχούς. Με την προσωπική εργασία των ασκητών και με τη συνδρομή
ευλαβών χριστιανών ο Ναός ανακαινίσθηκε, καλλωπίσθηκε και συμπληρώθηκε με σημαντικό
αριθμό κελλιών. Λειτούργησε ως ανδρώα Μονή με κοινοβιακό σύστημα κάτω από την
πνευματική καθοδήγηση του σεβασμίου Γέροντα Αβερκίου, και κατέστη σεβαστό μοναστήρι
υπό την επωνυμία Βρετού. Το πόσο διήρκεσε η Ηγουμενία του Γέροντα Αβερκίου δεν
είναι γνωστό. Ανεπαύθη σε βαθύ γήρας ειρηνικά στο κελλί του. Τον διεδέχθη επάξια
ο μοναχός Γερβάσιος, ο οποίος με τη σεμνή πολιτεία του και τις θεάρεστες αρετές
του επαύξησε τον σεβασμό και την υπόληψη της Μονής. Με την άοκνη εργασία, την
προσωπική και των μοναχών επέτυχε την ανακαίνιση και την επέκταση της Μονής και
την εκχέρσωση των ακαλλιέργητων γαιών. Εφρόντισε ακόμη να τις φυτεύσει με καρποφόρα
δένδρα, ενώ δεν παρέλειψε να καλλωπίσει τις γύρω από τη Μονή ανώμαλες και άγριες
περιοχές. O Hγούμενος Γερβάσιος ετελεύτησε πριν προλάβει να ξεκινήσει την οικοδόμηση
του νέου και μεγαλύτερου ναού, που εσχεδίαζε. Το έργο του ανέλαβε να συνεχίσει
ο από την Καλαμωτή Καπίτων ή Καπήτων, άνδρας σεβάσμιος, ενάρετος και ομότροπος
των προκατόχων του, ο οποίος με θαυμαστή δραστηριότητα ξεκίνησε την οικοδόμηση
του ναού. Για τον σκοπό αυτό εζήτησε τη συνδρομή και τη βοήθεια των κατοίκων των
Αρμολίων και άλλων γειτονικών χωριών, οι οποίοι με προθυμία, άοκνο ζήλο και θρησκευτική
αφοσίωση ανταποκρίθηκαν΄ και επέτυχαν να κτισθεί περικαλλής και ευμεγέθης Ναός
στο σημείο, όπου ήταν κτισμένος ο ναίσκος της Παναγίας.
Τα εγκαίνια του Ναού, που αφιερώθηκε στην Υπεραγία Θεοτόκο, ετέλεσε
με μεγαλοπρέπεια ο τότε Μητροπολίτης Χίου Διονύσιος στις 8 Σεπτεμβρίου του έτους
1815. Τόσο μάλιστα ο Μητροπολίτης εξεπλάγη από την αγιότητα των σεβασμίων μοναχών
και το πνευματικό έργο που επιτελείτο, ώστε εδώρησε στη Μονή όλα τα κανονικά του
δικαιώματα από τα εγκαίνια του Ναού και όρισε να τελούνται, σύμφωνα με την εκκλησιαστική
τάξη, με αγρυπνίες και μεγαλοπρέπεια, δύο εορτές ετησίως προς τιμή της Παναγίας,
μια την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδος, εορτή της Ζωοδόχου Πηγής και μια
στις 8 Σεπτεμβρίου, εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου και συγχρόνως ημέρα των εγκαινίων
του Ναού. Επί των ημερών του Ηγουμένου Καπίτωνα η Μονή Βρετού έφτασε σε μεγάλη
ακμή, εγνώρισε αίγλη, πνευματική ακτινοβολία και τιμή από τους πιστούς που έφευγαν
πλήρεις ψυχικής αγαλλίασης. Με τη θεόφρονα καθοδήγηση του Ηγουμένου της και με
την μέχρι αυτοθυσίας προσφορά των μοναχών η Μονή επέτυχε τη στήριξη των χριστιανών
και την ανύψωση της θρησκευτικότητας και του εθνικού φρονήματος των κατοίκων της
περιοχής στα τυραννικά χρόνια της τουρκοκρατίας.
Κατά τη γενική συμφορά του 1822 η Μονή Βρετού υπέστη τα ίδια φρικτά
ανοσιουργήματα και κακουργήματα με την υπόλοιπη μαρτυρική Χίο. Οι θεοφιλώς ασκούμενοι
εκεί μοναχοί δέχθηκαν σαν άκακα πρόβατα τον δια πυρός και μαχαίρας θάνατον και
η Μονή κατάστράφηκε ολοσχερώς. Το φονικό γιαταγάνι της οργής των Τούρκων κατέσφαξε
τον Ηγούμενο Καπίτωνα και τους μοναχούς. Μόνον ο μοναχός Μεθόδιος κατάφερε να
ξεφύγει την οργή των μανιασμένων Τούρκων και να καταφύγει στο Αγιον Ορος, όπου
συνέχισε τον ασκητικό του βίο. Μετά από έξη χρόνια μοναστικής ζωής στο Αγιον Ορος,
το έτος 1828, επέστρεψε στη Μονή, την οποία βρήκε εντελώς κατεστραμένη. Μαζί με
τον υποτακτικό του, δόκιμο μοναχό Παγκράτιο Πουλαζέλη εγκαταστάθηκε στα ερείπια
της Μονής. Λίγο αργότερα ήλθε κοντά τους να εγκαταβιώσει ο επίσης από το Αγιον
Ορος μοναχός Γερβάσιος και κατόπιν τέταρτος, ο διάκονος Νεόφυτος Χατζής. Πολύ
σύντομα η κατεστραμμένη Μονή Βρετού με την εργατικότητα και τον μόχθο των δραστήριων
μοναχών πήρε άλλη όψη και μορφή. Λίγο λίγο η ζωή άρχισε να ξαναγυρίζει στους χώρους
που δεν ήταν πια ερείπια. Μοναχοί και ευλαβείς πολίτες της πολίχνης των Αρμολίων,
αλλά και των γύρω περιοχών εργάζονταν νυχθημερόν για την ανέγερση του Ναού, για
την επισκευή των κελλιών, για την καλλιέργεια των κτημάτων. Το έτος 1866 επί της
εποχής του ογδοηκονταετούς πλέον Μεθοδίου η Μονή Βρετού αυξήθηκε, ευημέρησε και
απέκτησε την προηγούμενη ανθηρή κατάσταση, αίγλη και ακμή. Σύμφωνα με «εμβατικιώδεις»
επιστολές άρχισαν και πάλι να τελούνται, όπως οι από της συστάσεως της Μονής δύο
Θεομητορικές εορτές με τις θεσπισμένες αγρυπνίες και τη συμμετοχή πλήθους ευσεβών
χριστιανών. Με την πάροδο του χρόνου όμως η Μονή Βρετού ελλείψει ηγουμένου, άρχισε
να παρακμάζει και τα εισοδήματα από τα κτήματά της να μην αποδίδονται σε αυτή.
Τελικά, σύμφωνα με τον νέον περί Μονών νόμον, η Μονή τέθηκε στη διοίκηση του Ηγουμενοσυμβουλίου
της Νέας Μονής
και τα κτήματά της κηρύχθηκαν απαλλοτριωτέα. Κατά τα τελευταία χρόνια ο ιερομόναχος
Νικόδημος από τα Θυμιανά εργάσθηκε
με ζήλο για την ανακαίνιση και λειτουργία της Μονής. Με τις ακάματες ενέργειές
του κατασκευάσθηκε καινούργιο καμπαναριό και με τις δωρεές των πιστών και τη βοήθεια
της κοινότητας Αρμολίων τσιμεντοστρώθηκε ο δρόμος που οδηγεί από το χωριό στη
Μονή.
Δεν είναι γνωστό κατά πόσο η σημερινή μορφή της Μονής πλησιάζει την
αρχική. Δεσπόζει πάντως του λόφου, επάνω στον οποίον είναι περίτεχνα κτισμένη
αρχιτεκτονικά συνδυάζει τον αυστηρό εκκλησιαστικό τύπο των Μονών του Αγίου Ορους
με τη χάρη της λαικής αρχιτεκτονικής του αρχιπελάγους. Ενα πανύψηλο κυπαρίσσι,
που συμπληρώνει στην εξώθυρα την ιεροπρέπεια του χώρου, υποδέχεται τον ευλαβικό
προσκυνητή. Η πρόσοψη της Μονής ακτινοβολεί τα ελληνικά χρώματα, το λευκό των
κτισμάτων και του περιτειχίσματος, με το αιγαιοπελαγίτικο μπλέ χρώμα στα παράθυρα.
Ο στενός διάδρομος μετά την εξώθυρα με τα θολωτά τόξα νησιώτικου τύπου και το
λίθινο δάπεδο, ενώ δεξιά και αριστερά υπάρχουν κτίσματα, οδηγούν στο εσωτερικό
της Μονής, προς την πύλη του Καθολικού.
Εις το υπέρθυρο της εισόδου του Ναού κτητορική επιγραφή μαρτυρεί ότι
ο Ναός επερατώθη επί Ηγουμενίας του Καπίτωνος εκ Καλαμωτής και υπό Μαστρο-Γιάννη
Πρασηνά αρχιτέκτονος. Ο πεντάτμητος Ναός με τη θολωτή στέγη είναι αφιερωμένος
στη Ζωοδόχο Πηγή και κτίσθηκε στο σημείο, όπου βρέθηκε η ιερή εικόνα της Παναγίας,
επάνω στα ερείπια παλαιάς εκκλησίας, αφιερωμενης στην Παναγία. Εντός του Ναού
φυλάσσεται η θαυματουργή επάργυρος εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, όπου μόνον τα ιερά
πρόσωπα της Παναγίας και του Θείου Βρέφους είναι ακάλυπτα. Αρκετά περίτεχνο το
Τέμπλο με χρονολογία 1744 θεωρείται το από τα ωραιότερα της νήσου, δεσπόζει επιβλητικά
του κυρίως Ναού, όπου είναι αγιογραφημένες οι εικόνες του Χριστού, της Παναγίας,
του Τιμίου Προδρόμου και η εικόνα του Γενεθλίου της Παναγίας δίπλα από την εικόνα
της Ζωοδόχου Πηγής. Η υπογραφή και στις δυο εικόνες της Παναγίας μαρτυρεί ότι
αμφότερες είναι έργα του ιδίου αγιογράφου, του Γεωργίου με χρονολογία ιστόρησής
τους το έτος 1817. Στην αριστερή πλευρά του Αγίου Βήματος και μέσα σε Λειψανοθήκη
φυλάσσονται τεμάχια από τα Ιερά Λείψανα της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Ελευθερίου,
του Αγίου Χαραλάμπους, της Αγίας Μαρίνης και του Αγίου Παντελεήμονος. Μερικά Λείψανα
των Αγίων μετέφεραν οι κτήτορες Πατέρες από το Αγιον Ορος. Αριστερά του Καθολικού
μικρή κλίμακα οδηγεί στον κάτω χώρο του Αγιάσματος. Εδώ βρίσκεται ανακαινισμένος
ο παλαιός ναίσκος της Παναγίας. Στο σημείο, όπου ευρέθη η Αγία Εικόνα αναβλύζει
αενάως Αγίασμα, το οποίο συλλέγουν δύο λίθινες λεκάνες, ευρισκόμενες η μια στην
είσοδο και η άλλη εντός του ναίσκου, όπου είναι εντοιχισμένη η ανευρεθείσα Εικόνα
της Παναγίας.
Η λειτουργικότητα της Μονής συμπληρώνεται από τα κελλιά των μοναχών,
το Ηγουμενείον, την Τράπεζα, το Μαγειρείον, τα κελλάρια, τα εργαστηρια, το Σκευοφυλάκιον
το Οστεοφυλάκιον, τους χώρους φιλοξενίας που είναι θερινοί και χειμερινοί, τους
αποθηκευτικούς χώρους και άλλα. Σήμερα με τις ευλογημένες προσπάθειες του Μητροπολίτου
Χίου Διονυσίου Δ΄ η Μονή Βρετού αγκαλιάζει στοργικά τα ευλαβικά τέκνα του Θεού
και προσφέρει απλόχερα το Θείο Ελεος του Υψίστου, τιμώντας την Κυρία Θεοτόκο με
μεγαλοπρέπεια και πάλι, όπως και την εποχή της ίδρυσής της, με τις δυο μεγάλες
εορτές, της Ζωοδόχου Πηγής και του Γενεθλίου της Θεοτόκου.
Ευχαριστούμε τη συγγραφέα Πόπη Χαλκιά-Στεφάνου
The Monastery was established by three Mt. Athos monks, Averkios, Gervasios and Serapionas, during the end of the 18th century. The Monastery is located in the village Armolia, where the church of the Virgin Mary had been previously constructed. Over time, the Monastery became an important spiritual center of the southern villages. The Monastery was destroyed during the Massacre of Chios (1822), however it was renovated in 1828. Today, there is one monk living in the Monastery.
ΒΡΟΝΤΑΔΟΣ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Κτήτορας της είναι ο Χιώτης μοναχός Νείλος (1770). Βρίσκεται στην
περιοχή Κοφινά. Σ' αυτή μόνασε ο σοφός ιεροδάσκαλος Αθανάσιος Πάριος και θάφτηκε
στο ίδιο μέρος που είναι ο τάφος του Αγίου Νικηφόρου της Χίου. Εδώ βρίσκεται και
ο τάφος του Γεωργίου Ζολώτα, ενός από τους σοφότερους άνδρες της Χίου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
ΔΙΕΥΧΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Βρίσκεται στο χωριό Διευχά, πριν τη Βολισσό και τιμάται στο όνομα
του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (29 Αυγούστου). Το 1574 ανακαινίσθηκε από τον
Ιερομόναχο Ιάκωβο Λαγκαδιώτη. Ηταν το σπουδαιότερο μετά τη Ν. Μονή Μοναστήρι.
Εδώ μόναζαν άνθρωποι από τις αριστοκρατικότερες οικογένειες του νησιού. Είχε σπουδαία
βιβλιοθήκη με αξιόλογη μεμβράνη του 1462 μ.Χ., που μάλλον ήταν η Διαθήκη της Οσίας
Ματρώνας της Χιοπολίτιδας. Το 1822 καταστράφηκε από τους Τούρκους και αργότερα
ανακαινίσθηκε. Ο Ναός σε τρεις περιόδους 1620, 1730 και 1849 αγιογραφήθηκε με
περίφημες τοιχογραφίες, λαϊκής τεχνοτροπίας με Δυτική επίδραση, που μέχρι σήμερα
σώζονται σε καλή κατάσταση. Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003
από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
This Monastery is located in the village of Diefha which lies in the northern part of Chios. It honors the name of Aghios Yiannis Prodromos (St. John the Baptist) on August 29th of each year. In 1574, it was renovated by the monk Iakovos Lagadiotis and was considered the most significant monastery following Nea Moni. Men descending from the Chian aristocracy lived in the Moundon Monastery as monks. The Monastery maintained an impressive library containing an exquisite parchment that is dated to 1462 A.D. This parchment probably belonged to the Holy Matrona who was a citizen of Chios. The Turks destroyed the Monastery in 1822, however, it was reconstructed in the years to follow. The interior walls of the church of the Monastery display a series of impressive wall paintings dating around 1620, 1730 and 1849. These wall paintings are maintained in good condition and display a combination of the folk technique with Western influence.
ΘΥΜΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Η Μονή των Αγίων Αναργύρων σήμερα είναι χωρίς μοναχούς αλλά λειτουργείται
συχνά. Εδώ εντυπωσιάζει η υπέροχη βοτσαλωτή αυλή του και η αφθονία των παλιών
εικόνων. Το μοναστήρι ιδρύθηκε γύρω στα 1639. Τα παλιά χρόνια πολλοί ασθενείς
με διανοητικά προβλήματα κατέφευγαν στην Μονή για να γιατρευτούν με τις θαυματουργές
δυνάμεις των αγίων. Η παράδοση λέει ότι οι μοναχές ήταν πάντα 28. Αν ήταν περισσότερες
πάντα κάποιες πέθαιναν. Το μοναστήρι έπαψε να λειτουργεί το 1987.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
This Monastery, located in the village Thymiana, was built around 1639. The Saints of which the Monastery has been named after (St. Damianos and St. Kosmas) are known to cure illnesses and diseases. Thus, in the old days, many people suffering from illnesses (and more specifically, neurological diseases) would flock to the Monastery in hopes of being cured. According to the legend, the number of nuns living in the Monastery had always been 28. It seemed that every time the number would reach 29, one nun would die, thus maintaining a constant number count. Since 1987, the Monastery ceased operation following the death of the last nun, Sister Filothei. In 1995, plans were discussed for the establishment of an ecclesiastical high school to be built on the premises
ΚΑΡΔΑΜΥΛΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Εχει ιδρυθεί το 1920 από τον Παν. Αντωνόπουλο, η αδελφή του οποίου
χρημάτισε ηγουμένη. Είναι αφιερωμένη στο Γενέσιο της Παναγίας (8 Σεπτεμβρίου)
ναό προϋπάρχοντα της Μονής. Αργότερα κτίσθηκε νέος ναός, τιμώμενος στην Κοίμηση
της Θεοτόκου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
ΚΑΡΥΕΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ιδρύθηκε κατά την Φραγκοκρατία (1346 - 1566) από τους Ρωμαιοκαθολικούς
της Χίου. Κατά την Τουρκοκρατία παραδόθηκε στους Ορθόδοξους και προσαρτίσθηκε
σαν «κάθισμα» στην Ν. Μονή. Ο Ναός με ωραίες τοιχογραφίες στολισμένος, τιμάται
στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής. Σήμερα η μονή δεν λειτουργεί, γίνεται όμως μεγάλο
πανηγύρι την ημέρα της εορτής της.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
Dominican monks built the Kournas Monastery during the Franks Occupation of Chios between 1346-1566. It is located on the outskirts of the Penthodom mountain approximately 2,5 kilometers from the village Karyes and a short distance from the road leading to the Aghios Markos Monastery. The Monastery is comprised of a church, monks’ quarters, and annexed buildings. The quarters are of significant interest due to their magnificently sculpted decor within the interior staircase pilasters. The inscriptions on the doorframes within the church are very similar to the one’s in Nea Moni and are quite significant. Since the 15th century, many travelers have passed by the Kournas Monastery and have reflected on it in addition to their reflections on Nea Moni.
ΚΑΡΦΑΣ (Οικισμός) ΧΙΟΣ
Στο προάστιο αυτό (Κοριακές) υπάρχει η Μονή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Ιδρύθηκε από τον Όσιο Παχώμιο το 1898 και διατηρεί τους αυστηρούς κανόνες του
Μοναστικού Βίου. Η είσοδος των ανδρών στη μονή είναι απαγορευμένη. Λέγεται ότι
στο Μοναστήρι έχουν γίνει πολλά θαύματα. Σ' αυτό μπορεί να βρει κανείς ωραία υφαντά,
κεντητά και πολύ ωραίες εικόνες Αγίων.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΛΛΗΣ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Στο κεφαλοχώρι της Βολισσού βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα του Ι.
Προσκυνήματος της Χιοπολίτισας Αγ. Μαρκέλλας. Εδώ είναι και ο τόπος που μαρτύρησε
(1500 μ.Χ.).
Η Αγία που 'χε καταγωγή από την Βολισσό ορφάνεψε σε μικρή ηλικία από
μητέρα. Αργότερα οι σωματικές της καλλονές άναψαν αμαρτωλούς πόθους στο σαρκολάτρη
πατέρα της, στις κτηνώδεις επιθυμίες του οποίου δεν ήθελε να υποκύψει γι' αυτό
εγκατέλειψε το σπίτι και κατέφυγε στα βουνά.
Ο παράφρων πατέρας την ανακαλύπτει. Βάζει φωτιά στην πυκνή βάτο που
κρυβόταν και στη συνέχεια την καταδιώκει και με βέλος την πληγώνει. Εκείνη προσεύχεται
και παρακαλεί να σχισθεί η πέτρα που πατά για να την σώσει. Η γη ανοίγει και την
καταπίνει ως το στήθος. Ο σκληρός πατέρας την προφθάνει. Της αποκόπτει τους μαστούς
και ύστερα την κεφαλή την οποία και ρίπτει στην θάλασσα.
Το μέρος εκείνο που καθαγιάσθηκε από την αιμόφυρτη κεφαλή της Αγίας
συχνά μετατρέπεται σε θαυματουργή πηγή με ιαματικό νερό. Και στον τόπο του κρησφύγετου
της βάτου, η ευσέβεια των πιστών ύψωσε συμπαθητικό ναό αφιερωμένο στο όνομά της.
Την ημέρα της εορτής 22 Ιουλίου, παρουσία των αρχών του νησιού και κοσμοσυρροής
πιστών, γίνεται με κάθε επισημότητα, η λιτάνευση της Ιερής Εικόνας της και κάθε
χρόνο η Αγία θαυματουργεί στη χάρη της.
Μνημονεύουμε ενδεικτικά μερικά από τα πολλά θαύματά της σε παλαιότερους
χρόνους (17ο και 18ο αιώνα), όσα αναγράφονται στο Χιακό Λειμωνάριο, όπως είναι:
η θεραπεία των δυο ασθενών παιδιών (δυο ιερέων από τη Βολισσό), η σωτηρία από
βέβαιο θάνατο γυναίκας μισοπεθαμένης στον Αγιο Γιώργη στο Φλώρι του Βροντάδου,
το φως που χάρισε σε τυφλό παιδί, η ίαση σε ασθενή κοπέλα από τα Ψαρά που έπασχε
από ανίατο νόσημα στο στόμα, η θαυματουργική επέμβασή της σε ανίκανο χρόνια πολλά
να περπατήσει ασθενή, η θεραπεία παράλυτης γυναίκας κ.ά.
Αλλά και τώρα τελευταία (Ιούλιος 1992) ο αυτόπτης μάρτυρας, αιδεσιμότατος
Νικόλαος Μακρής μας ιστορεί τα ακόλουθα πρόσφατα περιστατικά, όπου η Αγία έκαμε
την θαυματουργική παρουσίας της.
Α) Ενώ ο ίδιος τελούσε, μπροστά σε προσκυνητές, την Παράκληση στο
Αγίασμά της, την ώρα του Ευαγγελίου το νερό έβραζε και έχασε την αλμυρή του γεύση.
Β) Σ' έναν από τους ευκαλύπτους του περιβόλου του ναού αποκόπηκε ένα
χοντρό κλαδί. Στο σημείο της κοπής σχηματίστηκε το πρόσωπο κοπέλας με μαλλιά και
φωτοστέφανο. (Εικάζεται) ότι είναι η μορφή της Αγίας).
Εκτός όμως από τις παραπάνω μαρτυρίες, ο ναός είναι γεμάτος από αναρίθμητα
αφιερώματα πιστών, που θεραπεύτηκαν κατά καιρούς, αδιάψευστοι μάρτυρες των θαυμάτων
της Αγίας. Πλήθος κόσμου από όλα τα μέρη Ελλάδας συρρέει στο Ιερό Προσκύνημα της
Αγίας Μαρκέλλας για να δεχθεί τις ευεργετικές της δωρεές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΜΑΤΡΩΝΗΣ ΧΑΛΑΝΔΡΩΝ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Κτίσθηκε το 1470 κοντά στην Μ.
Διδύμα από τον ευγενή Ροίδη. Αυτός ήθελε να κτίσει πύργο εξοχικό, αλλά η Αγία
στον ύπνο του, του υπέδειξε το κτίσιμο της Μονής. Οι πρώτες μοναχές ήταν οι δυο
αδελφές του. Στην Τουρκοκρατία είχε πνευματικό καθοδηγητή τον όσιο Νικηφόρο τον
Χίο, ο οποίος έγραψε και την ακολουθία των Χαιρετισμών (24 οίκοι) της Αγίας Ματρώνας.
Σήμερα στη Μονή που γιορτάζει στις 20 Οκτωβρίου, μένουν 4 μοναχές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
The Monastery was built by the noble Roidis in 1470 near the village of Mesa Didima. He originally intended to build a summer villa, however, the St. Matrona appeared in a dream and instructed him to build the Monastery instead. His sisters were the first two nuns to enter the Monastery. The spiritual leader of the Monastery during the Turkish Occupation was the Holy Nikiforos of Chios. The Holy Nikiforos of Chios wrote the 24 Hymns of Aghia Matrona. Today, four nuns dwell in the Monastery. The Monastery celebrates the Saint’s Feast Day on October 20th of each year.
This text is cited Oct 2002 from the Promoting Tourism Prefectural Committee of Chios URL below.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Ιδρύθηκε τον ΙΘ αιώνα. Αξιόλογος είναι ο Ξενώνας με τις παραδοσιακές
διακοσμήσεις των ξυστών που παριστάνουν τον Αδάμ και την Εύα. Μένουν δυο μοναχοί.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
The Monastery of Aghios Georghios (St. George) was established in the 19th century. It is located in the village Pyrgi and the guesthouse or xenona is definitely worth seeing. It is decorated with the traditional, geometrically shaped xysta, (meaning "scratched" designs) which portray Adam and Eve. Two monks live in the Monastery today.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΡΑΓΚΟΒΟΥΝΙΟΥ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Βρίσκεται στο Φραγκοβούνι, λίγο πιο έξω από την πόλη. Ιδρύθηκε από
τον Οσιο Παχώμιο το 1898. Εχει αυστηρό κανονισμό. Απαγορεύεται η είσοδος των ανδρών.
Οι μοναχές, γύρω στις 30, ασχολούνται με την αγιογραφία, το κέντημα και την υφαντική.
Πολλά θαύματα, κατά καιρούς, έγιναν στο Μοναστήρι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
This is located at Frangovouni, a short drive from Chios town. It was established by Osios Pahomios in 1898 and maintains strict canons; males are forbidden entrance. The nuns, about 27 in number, are occupied with hagiography, embroidering and weaving. Many miracles have occurred in the monastery at various times.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 79253
Ιδρύθηκε το 1886 στο βουνό Πένθοδος από τον ασκητή Παρθένιο, που καταγόταν
από τον Δαφνώνα της Χίου,
σε προϋπάρχοντα, από το 1700, ερειπωμένο ναό του Ευαγγελιστή Μάρκου, πλησίον του
οποίου σε μια σπηλιά ασκήτευσε ο Γέροντας. Σπουδαίες υπηρεσίες πρόσφερε η Μονή
στον Ελληνικό στρατό κατά την απελευθέρωση του νησιού από τον Τουρκικό ζυγό το
1912. Γύρω στο 1900 στη Μονή αναπτύχθηκε η αγιογραφία. Σήμερα σώζεται πλούσια
Βιβλιοθήκη. Υπάρχουν μόνο 2 μοναχοί.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
The cloister of Aghios Markos was built in 1886 on the Penthodos mountain and is approximately 15 kilometers from the town of Chios. It was built by the ascetic Parthenios who was from the village of Dafnona in Chios and led his ascetic life in a nearby cave. The Monastery offered valuable services to the Greek army during the liberation of the island in 1912 from the yoke of the Turks. Religious painting developed in the Monastery around 1900. Today, two monks live in the Monastery and a wealthy library has been preserved.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 31555
Λίγο έξω απ' το χωριό, αριστερά από τον κεντρικό δρόμο, είναι το μοναστήρι
του Αγίου Μηνά. Σημαντικό μνημείο, άμεσα συνδεδεμένο με την νεότερη ιστορία του
νησιού, ιδρύθηκε το 1578 - 1586 από τον παπά Μηνά Κούμανο. Ηταν αντρικό μοναστήρι
αλλά τα τελευταία χρόνια έγινε γυναικείο. Η μονή είναι χτισμένη στην κορυφή ενός
λόφου πάνω από το Νεοχώρι,
με θέα τα νότια χωριά απ' την μια πλευρά και τα παράλια του νησιού ως πέρα την
Μικρά Ασία απ' την άλλη.
Η μνήμη των Αγίων τιμάται στις 11 Νοεμβρίου, την μέρα που γιορτάζεται και η απελευθέρωση
των νησιών του Βορειανατολικού Αιγαίου από τον Τουρκικό ζυγό το 1912.
Είναι απαραίτητο για τον επισκέπτη να γνωρίζει την μεγάλη ιστορία
της Μονής, έτσι ώστε να κατανοήσει την αξία και το μεγαλείο της. Οταν ο Τουρκικός
στόλος ήρθε στη Χίο στις 30 Μαίου 1822, άρχισε η σφαγή των Χριστιανών. Γι' αυτό,
3000 περίπου γυναικόπαιδα από το Νεοχώρι, τα Θυμιανά,
και τον Κάμπο, κλείστηκαν
στο μοναστήρι, γιατί το θεωρούσαν ασφαλές καταφύγιο. Λίγοι πολεμιστές, από το
Νεοχώρι ο Κωνσταντίνος Μονογιός, από τα Θυμιανά ο Ιωάννης Φατούρος, και μερικοί
ακόμα, αποφάσισαν να υπερασπιστούν τα γυναικόπαιδα πεθαίνοντας.
Ξημέρωνε Πάσχα, 2 του Απρίλη του 1822, όταν οι Τούρκοι κατάφεραν να
μπουν στο Μοναστήρι. Εκαψαν, έσφαξαν, λεηλάτησαν. Ποτίστηκε με αίμα αθώων η γη
και το άδικο έμεινε ανεξίτηλα αποτυπωμένο, απ' τα πόδια ενός μικρού παιδιού, πάνω
στα μάρμαρα του ναού. «Εμαρτύρησε εδώ η Ελλάς», λεει ο ποιητής Ορφανίδης, ανάμεσα
στους άλλους στίχους που προσπαθώντας να απεικονίσει το μέγεθος της καταστροφής.
Στο παρεκκλήσι των Αγίων Σαράντα που υπάρχει η Μονή, είναι συγκεντρωμένα τα οστά
των μαρτύρων για να θυμίζουν στους νεώτερους τη θυσία των προγόνων τους.
Σήμερα στο μοναστήρι μένουν λίγες μοναχές που πάντα σε υποδέχονται
φιλόξενα. Φεύγοντας από εκεί μαζί με την αξέχαστη εμπειρία της επίσκεψης, μπορείς
να αγοράσεις και θαυμάσιες εικόνες, ζωγραφισμένες από τις μοναχές και πολλά αναμνηστικά
μικροαντικείμενα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
The Reverend Neofitos Koumanos and his son, Reverend Minas, built the Monastery between 1572 and 1595 under the Patriarch Jeremiah II. The Monastery was built on the top of a hill, just outside the village of Nehori. It was intended to be an abbey for monks, however, in 1932, it was converted into a Monastery and is currently home to 25 nuns that occupy their time with religious painting, crafts and sewing ecclesiastical garments. The Monastery has become famous and is well known worldwide. It is directly linked with Chios’ recent history and more specifically with the Massacre of Chios in 1822 when the Turks slaughtered and burned 3,000 Chians who had flocked to the Monastery from surrounding villages to be saved. Today, the atrocities of the Massacre are still evident in the blood stained marble floor of the church. The Mausoleum, located in the courtyard of the Monastery, displays the bones of many victims of the Massacre.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Ιδρύθηκε το 1880. Κάτω από το σημερινό καμπαναριό προϋπήρχε μικρό
εκκλησάκι του Αγίου Στέφανου. Αργότερα το Μοναστήρι ανέλαβε υπό την προστασία
του ο Οσιος Παρθένιος, ο οποίος και φρόντισε για την ανοικοδόμηση του σημερινού
ναού. Μια μοναχή σήμερα παραμένει φύλακας του Μοναστηριού, το οποίο γιορτάζει
στις 27 Δεκεμβρίου, μνήμη του πρωτομάρτυρα Στέφανου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
Established in 1880, the Monastery of Aghios Stefanos is located in Vrontados, Chios. The small chapel of Aghios Stefanos originally stood in the area where we find today’s bell tower. The Monastery came under the care of the Holy Parthenios who also initiated and completed reconstruction of the Church we see today. The church celebrates the feast day of St. Stefanos on December 27th of each year.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 79390
Είναι κτισμένη στο σπήλαιο που μόνασαν οι τρεις ιδρυτές μοναχοί της
Ν. Μονής. Το 1688 το σπήλαιο δόθηκε στον Ιερομόναχο Ιερεμία, από την Κρήτη,
όπου το διαμόρφωσε σε ναό και έκτισε κελιά. Το 1868 μετά το θάνατο του Ιερεμία,
ο Ιερομόναχος Παχώμιος, από την Ελάτα
της Χίου, ζήτησε τα ιερά κτίσματα
τα οποία μετέτρεψε στο μεγαλύτερο μοναστικό κέντρο του νησιού. Στη Σκήτη άκμασε
η αγιογραφία (1900). Σήμερα μονάζουν 4 μοναχοί.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
This cloister was built in the cave where the three monks who are credited with the establishment of the Nea Moni Monastery, took their monastic vows. In 1688, the cave was give to the monk Jeremiah, who was from Crete, who constructed the Temple and built quarters. In 1868, following Jeremiah’s death, the Holy monk Pahomios, from the village of Elata in Chios, asked for the buildings and converted them into the largest monastic center on the island. Religious painting began to flourish in 1900. Today, four monks live in the Cloister. Entrance is forbidden to women after sunset.
This text is cited Oct 2002 from the Promoting Tourism Prefectural Committee of Chios URL below.
ΜΟΝΗ ΜΥΡΣΙΝΙΔΙΟΥ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 92780
Κτισμένη επάνω στην άκρη του βράχου, που ατενίζει τη στενή λωρίδα
του Αιγαίου προς τις Μικρασιατικές
ακτές, μοιάζει να ακουμπά επάνω στα κύματα. Βρίσκεται λίγο βορειότερα της κωμόπολης
Βροντάδου και απέχει επτά
χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της νήσου. Είναι αφιερωμένη στην Κυρία Θεοτόκο των
Μυρτιδίων, που τιμάται στις 24 Σεπτεμβρίου. Θεωρείται μαζί με τη Νέα
Μονή και τη Μονή
του Αγίου Μηνά από τα πιο ιερά προσκυνήματα της Χίου.
Τη Μονή
ίδρυσε το 1887 στην τοποθεσία Παληόπυργος της Περιφερείας Βροντάδου και κάτω από
τις υπώρειες του όρους Αίπους, ο ιερομόναχος Χριστοφόρος Σερέμελης, αποθησαυρίζοντας
εκεί την Εικόνα της Παναγίας που βρήκε κοντά στη θάλασσα.
O Xριστόφορος Σερέμελης, που γεννήθηκε στον Βροντάδο τον Οκτώβριο
του 1849, αισθάνθηκε από πολύ ενωρίς το Χέρι του Θεού να τον οδηγεί στον ασκητικό
του βίο. Με την άδεια του Μητροπολίτη Χίου επέτυχε να πραγματοποιήσει τον διακαή
του πόθο και έκτισε τον Ιούλιο του 1887 επάνω στο βράχο έναν ευκτήριο οίκο.
Για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των προσερχομένων να εγκαταβιώσουν
μαζί του μοναχών συνέχισε να κτίζει κελλιά και συγχρόνως ξεκίνησε να διαμορφώνει
τον ευκτήριο οίκο σε Μονή. Το έτος 1897 άρχισε την οικοδόμηση Ναού, η οποία διήρκεσε
τρία χρόνια. Παρά τις παρεμβληθείσες από την τοπική τουρκική διοίκηση δυσκολίες
ο Ναός κτίσθηκε σε ωραίο βυζαντινό ρυθμό με θόλο και αφιερώθηκε στην Παναγία την
Μυρτιδιώτισσα, όπου η Μονή οφείλει την επωνυμία της. Τα εγκαίνια ετέλεσε με μεγαλοπρέπεια
στις 4 Ιουλίου του 1900 ο τότε Μητροπολίτης Χίου Κωνσταντίνος Δεληγιάννης.
Στο υψηλό και θεοπρεπές έργο του ο Χριστοφόρος, που στο διάστημα αυτό
χειροτονήθηκε Αρχιμανδρίτης και ανέλαβε την Ηγουμενία της Μονής, εργάσθηκε άοκνα.
Διοίκησε το Μοναστήρι του με περισσή σύνεση, δικαιοσύνη και αυστηρότητα. Η ανδρώα
Μονή της Παναγίας του Μυρσινιδίου επί των ημερών του εγνώρισε αίγλη και ακμή και
έχαιρε σεβασμού από ολόκληρον τον χιακό λαό, του οποίου οι μνήμες από την τουρκική
λαίλαπα της σφαγής ήταν νωπές και οι πληγές από τον καταστροφικό σεισμό του 1881
ανοιχτές.
Παράλληλα με την πνευματική και κοινωνική του δράση ο Θεοφίλητος Λευίτης
εφρόντισε και για την πολιτιστική ανάπτυξη των πιστών με την ίδρυση Βιβλιοθήκης
στη Μονή, η οποία περιελάμβανε παλαιά και αξιόλογα έγγραφα, καθώς και βιβλία διαφόρων
εκδόσεων. Ως Ηγούμενος περιερχόταν τα απέναντι από τη Χίο
Μικρασιατικά παράλια για το κήρυγμα του Θείου Λόγου, και συγχρόνως συγκέντρωνε
ό,τι πολύτιμο συναντούσε κι έκρινε ότι έπρεπε ως κειμήλιο να διασωθεί. Σε κάποια
περιοδεία του μάλιστα επέτυχε το βελούδινο, χρυσοκέντητο επιτραχήλιο, το αποδιδόμενο
στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο Ε΄, το οποίο φυλάσσεται στη Μονή.
Με τη δική του φροντίδα κτίσθηκε μέσα στον περίβολο της Μονής και
άλλος Ναός αφιερωμένος στον προστάτη του ´Αγιο Χριστοφόρο, ο οποίος εγκαινιάσθηκε
το 1904.
Σύμφωνα με την υπ' αριθμόν 159 και ημερομηνία 12 Αυγούστου 1898 Κτητορική
Πράξη, που έγινε στη Μητρόπολη Χίου, παραχωρήθηκε στον Αρχιμανδρίτη Χριστόφορον
Σερέμελη ο ευρισκόμενος στη θέση Κοίλα του χωριού Λαγκάδα
Ναός των Αγίων Αναργύρων ως μετόχι της Μονής Μυρσινιδίου. Στη Μονή ανήκει ακόμη
ο Ναός του Αγίου Μακαρίου στο Βροντάδο,
που παλαιότερα ήταν μονύδριο, αφιερωμένο στους Αγίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο.
Στη Μονή της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας ο ιδρυτής και κτήτοράς της
έζησε είκοσι έξη χρόνια αγιότητας. Ο Κύριος της ζωής και του θανάτου τον εκάλεσε
κοντά Του στις 3 Μαίου του 1921. Τάφηκε στη νοτιοδυτική πλευρά του Ναού.
Διάδοχος σύμφωνα με την τελευταία θέληση του Ηγουμένου Χριστοφόρου,
ορίσθηκε ο από τη μικρή ηλικία ευρισκόμενος κοντά του ο δραστήριος και φιλόπονος
Αμβρόσιος Μίχαλος από το χωριό Εγρήγορος
της περιφερείας Κουρουνίων.
Και ο νέος Ηγούμενος της Μονής Μυρσινιδίου Αμβρόσιος προσείλκυσε με
την κατά Θεόν πολιτείαν του και το εξαίρετο ήθος του, τον σεβασμό, την αγάπη και
την εκτίμηση των μοναχών της Μονής και των σε αυτή προσερχομένων ευσεβών προσκυνητών.
Μαζί με τα πνευματικά του καθήκοντα, που τον ανέδειξαν "ο των καλών ζηλωτήν και
του Θεού εργάτην αληθή" προέβη σε έργα προόδου για τη Μονή. Αγόρασε από τη κοινότητα
Βροντάδου τα γύρω από τη Μονή δασώδη και χέρσα τμήματα γης και τα μετέτρεψε από
φτωχά και άγονα σε καλλιεργήσιμα και καρποφόρα, ώστε να προσπορίζεται η Μονή για
τη ζωάρκεια των σε αυτή διαβιούντων μοναχών έσοδα.
Αλλά ούτε και τη Βιβλιοθήκη της Μονής παραμέλησε.
Κατά εισήγηση του ιστοριοδίφη Ανδρέα Πολεμίδη υιοθέτησε απόκλειστικό
πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο συγκέντρωνε στη Βιβλιοθήκη κάθε τι που γράφτηκε
και αφορούσε τη Χίο. Για να
ενισχύσει μάλιστα την κίνηση αυτή ο Ανδρέας Πολεμίδης απέστειλε μεγάλον αριθμό
βιβλίων στη Μονή, όπου εκτός των άλλων περιείχοντο τούρκικα έγγραφα, αφορώντα
την ιστορία της Χίου, το χρονικό
της πυρπολήσεως της τούρκικης ναυαρχίδας από τον Κανάρη, τόμοι της εφημερίδας
"Παγχιακή", το Χιακόν Γλωσσάριον του Αλεξ. Βλαστού, διάφοροι επιμνημόσυνοι λόγοι
του Ανδρέα Πολεμίδη, που αφορούν τη Χίο,
εκθέσεις επί της δημοτικής και αστικής παιδεύσεως της Χίου
και άλλα.
´Ετσι, κατά την άποψη του Ανδρέα Πολεμίδη η Βιβλιοθήκη της Μονής
Μυρσινιδίου στα τέλη της δεκαετίας του ΄50 εφύλασσε επιμελώς ταξινομημένους χιλιάδες
τόμους βιβλίων μέσα σε καλώς κατάσκευασμένες βιβλιοθήκες, που εστεγάζετο σε κατάλληλες
αίθουσες΄ και "ήγαγεν την Βιβλιοθήκη της Μονής εις πνευματικόν Ελικώνα".
´Αξια μνείας και επαίνου είναι ακόμη η πολύτιμη συμβολή και
συμπαράσταση του Ηγουμένου Αμβροσίου στα οδυνηρά και αξιοθρήνητα χρόνια της γερμανικής
κατοχής, τόσο στον τομέα της φιλανθρωπίας όσον και στην Εθνική Αντίσταση με σοβαρό
κίνδυνο πολλές φορές και της ίδιας της υπάρξεώς του και της Μονής.
Η δυσπραγία και οικονομική κρίση που εξερράγη τότε ήταν πρωτοφανής.
Η πείνα και η δυστυχία εμάστιζαν ολόκληρη την Ελλάδα
και το νησί.
Τη μεγάλη μάχη του για την ανακούφιση της πείνας και της δυστυχίας
έδινε με τα πενιχρά του μέσα νυχθημερόν ο αγωνιστής της πίστεως και της πατρίδας,
ο Ηγούμενος της Μονής Μυρσινιδίου Αμβρόσιος. Στο Μοναστήρι του κατέφευγαν εξαθλιωμένες
και συντετριμμένες οικογένειες, για να ζητήσουν τροφή και προστασία κι εκείνος
έδινε απλόχερα ό,τι μπορούσε να μοιραστεί μαζί τους από τα λιγοστά προιόντα από
τα χωράφια του.
Κυνηγημένοι από την απειλή του θανάτου από ασιτία πολλοί άνθρωποι
ζητούσαν τη βοήθεια του, για να περάσουν στις απέναντι Μικρασιατικές ακτές. Και
τότε ο τολμηρός Ηγούμενος ανέλαβε τον αγώνα της διαπερασίωσης πολλών κατοίκων
της περιοχής, καθώς και άλλων από διάφορα μέρη της Χίου,
τους οποίους με μικρές βάρκες εφρόντιζε τις αφέγγαρες νύχτες να διαπεραιωθούν
απέναντι στη Μ. Ασία και κατόπιν να διασκορπισθούν σε πόλεις της Μέσης Ανατολής,
της Κύπρου, της Αιγύπτου, ώστε να τύχουν συμμαχικής προστασίας ή να καταταγούν
στον στρατό των συμμάχων.
Σε συνεργασία με τον εγκαταστηθέντα από ομάδα κατασκοπείας στον Βροντάδο
ασύρματο, ερχόταν σε επαφή με το αρχηγείο της Μέσης Ανατολής και, αψηφώντας τον
κίνδυνο από το γερμανικό φυλάκιο, που είχε εγκατασταθεί πολύ κοντά στον όρμο της
Βρύσης του Πασά, εφρόντιζε να φυγαδευτούν στην απέναντι ακτή φυγάδες εκτός από
τη Χίο, από διάφορα μέρη της
Ελλάδας που για τον σκοπόν αυτό έφταναν στο νησί. Οι απομεμακρυσμένες από την
πρωτεύουσα της Χίου ακτές
της Μονής Μυρσινιδίου και του Μηλιγγά έγιναν σιωπηλοί μάρτυρες των μεγάλων εκείνων
στιγμών. Στο Μοναστήρι του κρύφτηκαν και με τη βοήθειά του κατόπιν φυγαδεύτηκαν
στα Μικρασιατικά παράλια σύμμαχοι, αξιωματικοί και στρατιώτες ´Αγγλοι και
Νεοζηλανδοί, για να φτάσουν στη συνέχεια στη στρατιωτική τους βάση και να ενωθούν
με το συμμαχικό στρατό. Οι πολύτιμες και πολλαπλές υπηρεσίες του γενναίου πατριώτη
και Ηγουμένου του Μυρσινιδίου προκάλεσαν τον θαυμασμό των συμμάχων, οι οποίοι
ετίμησαν τη Μονή με επαίνους και τιμητικά έγγραφα, όπως η Νεοζηλανδική Κυβέρνηση,
ο ´Αγγλος Στρατάρχης Αλεξάντερ, πολλές Αντιστασιακές Οργανώσεις, Ελληνικές
και ξένες.
Το έτος 1948 τον Ηγουμένο Αμβρόσιο, το οποίον ο Κύριος εκάλεσεν κοντά
Του και ενταφίασαν στην είσοδο του Καθολικού, διεδεχθη στη Μονή ο ιερομόναχος
και μετέπειτα Αρχιμανδρίτης Χριστοφόρος Γεραζούνης.
Kαι ο τρίτος κατά σειρά Ηγούμενος της Μονής, που έφερε το όνομα του
ιδρυτού και κτήτορά της αποδείχθηκε άξιος συνεχιστής του έργου των προκατόχων
του, υπερασπιστής και θεματοφύλακας των ιερών και οσίων. Με τις θεάρεστες αρετές
του διεφύλαξε και επαύξησε το κύρος και την ακτινοβολία της Μονής, στην οποία
καθημερινά συνέρρεαν πλήθος ευσεβών προσκυνητών, για να προσκυνήσουν τα Ιερά Λείψανα,
τα κειμήλια και τα άλλα είδη ευλαβείας, που κοσμούν τη Μονή.
To μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής συμπληρώνουν η Τράπεζα, το μαγειρείο,
ο ξενώνας, αίθουσα φιλοξενίας, βοηθητικοί χώροι. ´Εξω από τον περίβολο υπάρχει
το νεκροταφείο της Μονής. Επάνω στον βράχο και έξω από τον περίβολο είναι τοποθετημένος
υψηλός, μαρμάρινος Σταυρός ορατός και από τη θάλασσα δίπλα Κυματίζει η γαλανόλευκη.
Τα διερχόμενα από το σημείο αυτό εμπορικά κυρίως πλοία χαιρετούν με τους συριγμούς
τους την ηρωική Μονή του Μυρσινιδίου με τους δυο γαλάζιους τρούλλους του Καθολικού,
όπως υψώνονται ανάμεσα ανάμεσα στα πράσινα φυλλώματα του αλσυλίου, τα οποία έρχονται
σε αρμονικό δέσιμο με το γαλάζιο της θάλασσας και συγχρόνως χαιρετούν την πατρίδα,
τη γαλανόλευκη. Στο κάτω μέρος του βράχου υπάρχει μικρός όρμος για τις ανάγκες
της Μονής. Κατά την εποχή που αρχίζει το ψάρεμα επαγγελματίες κυρίως ψαράδες φέρνουν
τα ψαροκάικκα τους για Ευλογία. Πολύ γραφική είναι η εικόνα της Ευλογίας αυτής,
όπου ο ιερέας με τα μαύρα ράσα και το πετραχείλι να ανεμίζει στην αύρα της θάλασσας,
με το σιδερένιο δοχείο στο χέρι, το Ευαγγέλιο και το βασιλικό, στέκεται επάνω
στο κατάστρωμα του καικιού και ψάλλει την Ακολουθία του Αγιασμού. Οι τελούμενες
στη Μονή ιερές Ακολουθίες διεξάγονται κατά το Τυπικό του Αγίου Σάββα, το οποίο
εισήχθηκε από τον ιδρυτή της Χριστοφόρο Σερέμελη. Οι πανηγύρεις που τελούνται
είναι:
Στις 24 Σεπτεμβρίου, Εορτή της ευρέσεως της Ιερής Εικόνας της Παναγίας
μέσα στις Μυρσινιές στα Κύθηρα,
όπου τιμάται με πανηγυρικό Εσπερινό και Αγρυπνία την παραμονή και Αρχιερατική
Θεία Λειτουργία την ημέρα της εορτής.
Στα εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου, που τελείται Εσπερινός
και Αγρυπνία την παραμονή και εορταστική Θεία Λειτουργία την ημέρα της εορτής.
Της Ζωοδόχου Πηγής, κινητή εορτή, που τιμάται την Παρασκευή της Διακαινησίμου
του Πάσχα με περιφορά των Αγίων Εικόνων.
Του Αγίου Χριστοφόρου στις 9 Μαίου, που πανηγυρίζει το παρεκκλήσιο
της Μονής. Η Θεία Λειτουργία τελείται στον κυρίως Ναό του Καθολικού της Μονής
από τον σύλλογο των οδηγών των τροχοφόρων που έχουν τον ´Αγιο Προστάτης
τους.
Των Αγίων Πάντων επίσης κινητή εορτή μετά το Πάσχα, που Τελείται στο
παρεκκλήσιο, το οποίο βρίσκεται μέσα στον περίβολο της Μονής και είναι αφιερωμένο
στους Αγίους Πάντες.
Στο Σκευοφυλάκιο της Μονής φυλάσσονται τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Χαραλάμπους,
της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νικολάου του Χιοπολίτου, του Αγίου Γεωργίου του
Νεομάρτυρος και τεμάχιο Τιμίου Ξύλου. Στη Μονή φυλάσσονται ακόμη τα παράσημα,
τα μετάλλια και διπλώματα, με τα οποία ετιμήθη ο Ηγούμενος Αμβρόσιος Μίχαλος.
Μετά την "κοίμηση" του τελευταίου Ηγουμένου Χριστοφόρου Γεραζούνη
το 1994 η Μονή δε βρίσκεται σε ιδιαίτερη άνθηση. Γίνονται όμως σοβαρές προσπάθειες
ανάκτησης της παλιάς της αίγλης. Στα διακονήματα της μικρής Αδελφότητος, με τη
σημαντική προσφορά πνευματικού έργου στους πιστούς περιλαμβάνεται η συντήρηση
και ανακαίνιση των κτισμάτων.
Κείμενο: Πόπη Χαλκιά-Στεφάνου
ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΠΛΑΚΙΔΙΩΤΙΣΣΗΣ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Βρίσκεται κοντά στην Καλλιμασιά.
Ιδρύθηκε το 1625. Ονομάζεται έτσι από τις πλάκες που έβγαζε η περιοχή. Τιμάται
στο όνομα της Δεκαπενταυγουστιανής Παναγιάς. Στις τρομερές σφαγές του 1822, από
τις 600 μοναχές της, άλλες σφαγιάσθηκαν και άλλες εγκατέλειψαν το Μοναστήρι. Μια
από τις λιγοστές που επέστρεψαν, η Καταφυγή Μαστρογιαννάκη, με θαυματουργικό τρόπο
βρήκε το εικόνισμα της Παναγιάς. Σήμερα η μονή έχει 3 μοναχές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
Established in 1625, this monastery is located in Kallimasia. Its name derived from the stone plates (places) found in the area. It is honored on the same feast day as the Dormition of the Virgin (Tis Panaghias), August 15th. During the horrible massacres of 1822 most of its 600 nuns were slaughtered or deserted the monastery. One of the few who returned, Katafigi Mastroyanakis, found the icon of the Virgin in a miraculous way. Today the monastery has three nuns.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 61469
Ιδρύθηκε το 1305, προς τιμήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το 1306 μετονομάσθηκε
σε «Μονή Ταξιαρχών» ύστερα από θαυματουργή εύρεση της Εικόνας του αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Ο Ιερομόναχος Παρθένιος από τον Μωριά, όταν ιστόρησε την εικόνα, την αφιέρωσε
στη Μονή και την έριξε στην θάλασσα. Το κύμα την έφερε στην παραλία Θυμιανών.
Οι Θυμιανούσιοι που την βρήκαν αποφάσισαν να κτίσουν Εκκλησιά για να την τοποθετήσουν.
Ο αρχάγγελος όμως, στον ύπνο τους, τους υπέδειξε να την φέρουν στο Μοναστήρι.
Τα σημερινά μοναστικά κτίσματα είναι μεταγενέστερα, γιατί η Μονή στους φοβερούς
σεισμούς του 1881 έπαθε μεγάλες καταστροφές. Σήμερα εδώ μένουν 8 μοναχές και γιορτάζει
στις 8 Νοεμβρίου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
This was established in 1305 in honor of the Dormition of the Virgin but was renamed Monastery of Taxiarhon in 1306 after the discovery of the icon of Archangel Michael (one of the Taxiarchi) in the following miraculous way: When the monk Parthenios of Morea on the Greek mainland, painted the icon, he dedicated it to this monastery and tossed it into the sea. The waves brought it to the shore of Thymiana in Chios. The villagers who found it decided to build a church in which to place it, but the Archangel appeared in their dreams and instructed them to bring the icon to this monastery instead. The present monastic structures were built after the original ones were destroyed in the terrible earthquakes of 1881. Today there are eight nuns; the monastery celebrates its feast day on November 8.
ΝΕΑ ΜΟΝΗ (Μοναστήρι) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 79391, 79370
Ακολουθώντας τον ανηφορικό δρόμο που οδηγεί προς το κέντρο του νησιού και δυτικά της πρωτεύουσας, ανάμεσα σε δάση και πηγαία τρεχούμενα νερά, φθάνουμε στο μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής. Βρίσκεται σε σημείο με εξαιρετική θέα μεταξύ της δυτικής και ανατολικής ακτής προς τα Μικρασιατικά παράλια και σε απόσταση 15 χλμ από τη Χώρα.
Είναι το πιο σπουδαίο από τα μοναστήρια του νησιού και μνημείο διεθνούς σημασίας. Θεωρείται μεγαλούργημα της καλλιτεχνίας και έχει αποτιμηθεί «ως ίσον ταις πρωτίσταις οικοδομαίς των επτά θαυμάτων». Κτίσθηκε επάνω στο Προβάτειο ´Ορος στη μέση του σχηματισμού της νήσου σε σχήμα Χ από τον Κωνσταντίνο το Μονομάχο. Κατά την παράδοση ανεγέρθηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου από τους τρεις ασκητές Νικήτα, Ιωάννη και Ιωσήφ άκαυστη μέσα σε καιόμενη μυρσίνη.
Το γεγονός συνέπεσε με την εξορία του Κωνσταντίνου του Μονομάχου στη Λέσβο. Θέλημα της Παναγίας, όμως, ήταν να επανέλθει ο Μονομάχος ως αυτοκράτορας στη Βασιλεύουσα· αυτό ήταν το αποκαλυπτικό όραμα των τριών ασκητών, οι οποίοι έσπευσαν στη Μυτιλήνη για να το γνωστοποιήσουν στον Κωνσταντίνο. Ο εξόριστος αυτοκράτορας χάρηκε με την πρόρρηση των μοναχών και τους υποσχέθηκε, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, να κτίσει στο σημείο εύρεσης της εικόνας μεγαλοπρεπή ναό για τη Βασίλισσα των Oυρανών, όπως ήταν η επιθυμία τους. Για να είναι όμως σίγουροι οι μοναχοί και να έχουν τη δυνατότητα να υπενθυμίσουν στον Μονομάχο την υπόσχεσή του, ζήτησαν και πήραν μαζί τους το αυτοκρατορικό χρυσόβουλλο δαχτυλίδι του.
Η προφητεία των τριών μοναχών εκπληρώθηκε, όταν στο θρόνο του Βυζαντίου ανήλθε το 1042 η Ζωή, η οποία ανακάλεσε από την εξορία τον Μονομάχο και με νόμιμο γάμο τους τον ανεκήρυξε επίσημα αυτοκράτορα. Όταν οι μοναχοί πληροφορήθηκαν το γεγονός ταξίδεψαν στη Κωνσταντινούπολη και ζήτησαν από τον αυτοκράτορα, δείχνοντάς του το δακτυλίδι σημαντήρα, την τήρηση της υπόσχεσής του.
Ο Κωνσταντίνος τήρησε με γενναιοδωρία τις υποσχέσεις του. Πρότεινε μάλιστα στους μοναχούς να περιηγηθούν τη Βασιλεύουσα και να διαλέξουν όποιο σχέδιο ναού επιθυμούν, εκτός από εκείνον της Αγίας του Θεού Σοφίας. Κατά μία εκδοχή οι ασκητές διάλεξαν το σχέδιο του Ναού των Αγίων Αποστόλων, αριστούργημα τέχνης, κτισμένο την εποχή του Ιουστινιανού τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά δεδομένα, το Καθολικό της Νέας Μονής κτίσθηκε με πρότυπο το Ναό των Αγίων Σεργίου και Βάκχου της Κωνσταντινούπολης, χωρίς να είναι γνωστοί οι λόγοι για τους οποίους δεν εκπληρώθηκε η αρχική επιθυμία τους.
Η οικοδόμηση του Καθολικού άρχισε στο τέλος του 1042 ή αρχές του 1043 και κράτησε δώδεκα χρόνια με βασιλικές μισθοφορίες και δαπάνες «του βασιλέως έτι ζώντος». Ο Μονομάχος όχι μόνο κάλυψε όλες τις δαπάνες για την κατασκευή της Μονής, αλλά έστειλε από τη Βασιλεύουσα στη Χίο έναν κορυφαίο αρχιτέκτονα - του οποίου το όνομα δεν αναφέρεται πουθενά - και πολύτιμο υλικό, ό,τι πιο εκλεκτό διέθετε η αυτοκρατορία.
Ολόκληρο το μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής κείται μέσα σε πευκόφυτη χαράδρα του Προβατείου ´Ορους σε ανώμαλο τραπεζοειδές σχήμα με θέα προς τη θάλασσα. Αποτελείται από πολυάριθμα κτίσματα: το Καθολικό, την Τράπεζα, την Κινστέρνα, τον Πύργο, το Καμπαναριό, τη Βιβλιοθήκη, τα Κελιά, το Τρίκλινο και τα δύο παρεκκλήσια, του Αγίου Παντελεήμονα και του Τιμίου Σταυρού. Σαφή εικόνα για ολόκληρο το μοναστηριακό συγκρότημα έχουμε από την περιγραφή και τα σχεδιάσματα του Ρώσου μοναχού και αγιογράφου Βασίλη Μπάρσκυ, ο οποίος αφού επισκέφθηκε πέντε φορές τη Χίο, περιέγραψε και σχεδίασε τη Μονή κατά την εξάμηνη παραμονή του σε αυτή το 1705.
Στο κέντρο των κτισμάτων βρίσκεται το Καθολικό, πoυ είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο αρχιτεκτονικός του τύπος είναι ελλαδικός, οκταγωνικός, και αποτελεί το σπουδαιότερο υπόδειγμα του λεγόμενου νησιώτικου οκταγωνικού τύπου ναού, γνωστού μόνο στη Χίο και την Κύπρο. Η στήριξη του τρούλου είναι οκταγωνική, ενώ ο κυρίως ναός παραμένει τετράγωνος, απλός χωρίς εξωτερικά στηρίγματα. Στο τετράγωνο της κάτοψης έρχονται να προστεθούν το τριμερές και καμαροσκέπαστο ιερό και οι δύο νάρθηκες.
Η
Νέα Μονή, μνημείο διεθνούς σημασίας, ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα με χορηγία
του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Θ' Μονομάχου και της συζύγου του Ζωής. Για αιώνες
αποτέλεσε το σπουδαιότερο θρησκευτικό κέντρο της Χίου. Τον 19ο αιώνα υπέστη πολλές
καταστροφές. Συγκεκριμένα το 1822 λεηλατήθηκε από τους Τούρκους και με τον καταστροφικό
σεισμό του 1881 κατέρρευσαν ο τρούλος, το κωδωνοστάσιο, η καμάρα του ιερού στο
Καθολικό, ενώ πολλά από τα ψηφιδωτά
έπαθαν μεγάλες ζημιές. Κατά καιρούς έχουν πραγματοποιηθεί προσπάθειες αναστήλωσης
του μοναστηριού και συντήρησης των ψηφιδωτών
του Καθολικού.
Το Καθολικό της μονής αποτελεί το σπουδαιότερο παράδειγμα του νησιωτικού
οκταγωνικού τύπου και είναι διακοσμημένο με ψηφιδωτά. Η τράπεζα της μονής βρίσκεται
στα ΝΔ του καθολικού ενώ στο δυτικό άκρο της μονής δεσπόζει ο αμυντικός Πύργος.
Στον 11ο αιώνα ανάγεται και η ημιυπόγεια Κινστέρνα η οποία έχει διατηρηθεί άθικτη.
Τα κελλιά της μονής, τα οποία είναι νεώτερα, βρίσκονται σχεδόν στο σύνολό τους
σε ερειπιώδη κατάσταση. Το μοναστήρι περιβάλλεται από - ακανόνιστο στο σχήμα -
λιθόκτιστο περίβολο.
Το έτος 1857 πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες στο Καθολικό από
τον ηγούμενο της Μονής Γρηγόριο Φωτεινό, που αλλοίωσαν σημαντικά την μορφή του.
Το 1900 αντικαταστάθηκε ο τρούλος του καθολικού, που κατέρρευσε με τον σεισμό
του 1881. Στην δεκαετία του 1960 πραγματοποιήθηκαν εργασίες συντήρησης των ψηφιδωτών.
Έκτοτε συνεχίζονται οι εργασίες αναστήλωσης στα διάφορα κτίσματα του μοναστηριακού
συγκροτήματος.
Σήμερα η Νέα
Μονή λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι, ενώ στα ΒΔ του Καθολικού, ένα διώροφο
κτήριο κελλιών έχει μετασκευασθεί και λειτουργεί ως Μουσείο
των κειμηλίων της Μονής. Από το 1995, η 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων πραγματοποιεί
εκπαιδευτικά προγράμματα στη Μονή, για μαθητές σχολείων ηλικίας 12 - 18 ετών.
Το μοναστήρι της Νέας Μονής Χίου, έχει εγγραφεί στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας
Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφίες.
ΧΑΛΚΕΙΟ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22710 78456
Ιδρύθηκε από τον Ιερομόναχο Κορνήλιο στο Χαλκειό. Τιμάται στο όνομα
της Παναγίας της Σκέπης του κόσμου, (28 Οκτωβρίου). Σήμερα εδώ εγκαταβιούν 2 μοναχές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο του Δήμου Χίου.
Ιδρύθηκε από τον ιερομόναχο Κορνήλιο στο Χαλκιός, χωριό της Χίου. Τιμάται στο
όνομα της Παναγίας της Σκεπής του κόσμου (28 Οκτωβρίου). Σήμερα διαβιούν στο μοναστήρι
δύο μοναχές.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
