Πληροφορίες τοπωνυμίου

Wines of Chios

ΧΙΟΣ (Νησί) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
. . . although good wine is produced by the islands all round, and although most of the whole of the adjacent mainland produces the best of wines, for example, Chios and Lesbos and Cos.

Perseus: Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities (1898)
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...
Wine Chian: Perseus Lookup Tool, text search
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/vor?lang=en&f...
Wine Chios: Perseus Lookup Tool, text search
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/vor?lang=en&f...
Wines Chios: Perseus Lookup Tool, text search
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/vor?lang=en&f...

Αριούσιος Οίνος

Ariusius, a wine of the region of Ariusia, in the island Chios (Ariousia chora, Strabo), Verg. E. 5, 71: pocula, Sil. 7, 210 .

Perseus: Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...

  Στο Νομό Χίου και ιδιαίτερα στη Βόρεια Χίο, απαντάται τοπική ποικιλία αμπελιών, από την οποία παράγεται οίνος ανωτέρας ποιότητας με την ονομασία Αριούσιος Οίνος.
  Ο οίνος αυτός είναι ξεχωριστός τόσο για τα ιδιαίτερα του χαρακτηριστικά όσο και για την μακρόχρονη ιστορία του. Σήμερα η καλλιέργεια του Αριούσιου οίνου βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία αντανακλώντας την γενικότερη οικονομική και πληθυσμιακή συρρίκνωση της περιοχής. [...]
Ιστορικά στοιχεία
  "Ένα από τα νησιά του Β. Αιγαίου με ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον είναι η Χίος, στα νότια της Λέσβου. Όποιος ενδιαφέρεται για το κρασί, θα πρέπει να πάει εκεί έχοντας κατά νου κυρίως το παρελθόν, γιατί σήμερα σε ολόκληρο αυτό το αρκετά μεγάλο νησί, παράγονται λιγότερα από χίλια εκατόλιτρα κάθε χρόνο. Ο προσκυνητής του κρασιού πρέπει να κατευθυνθεί στο ακραίο βορειοδυτικό τμήμα της Χίου, ανάμεσα στα όρη Πελινναίον και Αμανή, στην περιοχή των χωριών Κουρούνια, Νενητούρια και Κέραμος. Είναι μια περιοχή με τραχύ, ασβεστολιθικό έδαφος, που υπόκειται σε ιδιάζουσες κλιματολογικές επιδράσεις εξαιτίας των υψηλών οροσειρών της ανατολικής πλευράς του νησιού που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τις ακτές της Μικράς Ασίας. Ο Παυσανίας (VII, 4.8) συνδέει το όνομα της Χίου με το χιόνι, κι ένας ηλικιωμένος Χιώτης που ζούσε στη Νέα Υόρκη μου έλεγε για τους χειμώνες στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού στα νιάτα του, όταν τα πρόβατα κείτονταν ολόγυρα νεκρά, παγωμένα μέσα στο χιόνι που έφτανε ως πάνω από το γόνατο. Η παράξενη αυτή περιοχή λεγόταν άλλοτε Αριούσια, ένα από τα πιο ένδοξα ονόματα στα χρονικά του κρασιού. Επί 1500 χρόνια το όνομα της ηχούσε στα αυτιά των οινοφίλων του Αιγαίου, όπως ηχεί στα δικά μας το όνομα του Bordeaux κατά τα τελευταία 150 χρόνια."
  Το παραπάνω απόσπασμα αναφέρεται στην ιστορία του Αριούσιου οίνου και στον τρόπο και την μορφή με την οποία μία αρχαία ποικιλία επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας. [...]
  Πολυάριθμες άλλες αναφορές Δυτικών που επισκέφθηκαν τη Χίο από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα, δείχνουν ότι η παράδοση του κρασιού της Αριουσίας είχε μείνει ανέπαφη μέχρι τότε, αν και σε κατώτερο επίπεδο παραγωγής κατά τα τελευταία χρόνια. Αλλά το 1882 οι Τούρκοι κατέστρεψαν ολοκληρωτικά τη Χίο- γεγονός που αποθανάτισαν οι στίχοι του Victor Hugo και οι πίνακες του Delacroix- σε αντίποινα για τον ξεσηκωμό των Ελλήνων το 1821. Ανεύθυνα κατέστρεψαν και τους αμπελώνες της Αριουσίας, συμπληρώνοντας το έργο μιας προηγούμενης απόπειρας εναντίον τους στις αρχές του 18ου αιώνα, που είχε κιόλας ελαττώσει το εμπόριο κρασιού της περιοχής. Χωρίς ευρύτερο ενδιαφέρον από ενημερωμένους οινόφιλους που θα μπορούσαν να προσφέρουν οικονομική συμπαράσταση, ελάχιστοι αμπελώνες ξαναφυτεύτηκαν, και η μικρή ανάκαμψη που επιτεύχθηκε στη συνέχεια ουσιαστικά σαρώθηκε από τη φυλλοξήρα και τη μετανάστευση στις αρχές του 20ου αιώνα. Τα απομεινάρια της Αριουσίας, ότι βλέπουμε σήμερα, αποτελούνται από τα πενιχρά δέκα εκτάρια των αμπελώνων που είναι κατεσπαρμένοι σε υψόμετρο από 50 ως 500 μέτρα πάνω από το Αιγαίο στα Κουρούνια, όπου κάποτε εκατοντάδες εκτάρια κλημάτων σκέπαζαν αυτές τις απότομες πλαγιές. Χάθηκε επίσης και το όνομα, Αριούσιος οίνος. Τώρα λέγεται κουρουνιώτικο, κρασί από τα Κουρούνια, το όνομα του χωριού που παράγεται από τα γουρούνια, γιατί υπήρχε άλλοτε ανθηρή χοιροτροφία στην περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται πως απομένουν κάποιες στάλες από την Αριουσία παράδοση.
  Ο Αθηναίος (Ι.32F) μνημονεύει τρία είδη Αριούσιου κρασιού, ένα ξηρό, ένα γλυκό κι ένα ενδιάμεσο: "διαφοραί δε αυτού εισί τρείς, ο μεν γάρ αυστηρός έστιν, ό δε γλυκάζων, ό δε μέσος τούτων τη γεύσει".
  Το κουρουνιώτικο προσφέρεται σε δύο τύπους: ένα ροζέ ξηρό, που παρασκευάζεται όπως ένα κόκκινο κρασί, αλλά από τις πιο ανοιχτόχρωμες ποικιλίες σταφυλιών ροζακιά, σουλτάνι και μπιγλέρι, μαζί με την πιο σκούρα ποικιλία αηγιαννίτης (ή αηγιαννιώτικο), το δεύτερο είδος είναι ένα μάλλον γλυκό μαύρο, που παράγεται από ένα σταφύλι που φέρει το απλό αλλά αξιοσέβαστο όνομα κρασοστάφυλο, το οποίο, απ’ όσο μπόρεσα να μάθω, είναι προφανώς η διαδεδομένη στο Αιγαίο ποικιλία μανδηλαριά, αν και δεν αποκλείεται να αποτελεί ένα ιδιαίτερο παρακλάδι. Το ροζέ, νομίζω, είναι σχετικά νέο στα Κουρούνια, πιθανώς μια ποικιλία που είχε εισαχθεί μετά την έλευση της φυλλοξήρας. Το μαύρο, αντίθετα, οι Κουρουνιώτες πιστεύουν ότι είναι εξίσου παλιό με την περιοχή τους και είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς αυτή την εκδοχή.
  Μερικοί από τους αρχαίους πίστευαν ότι η Χίος υπήρξε η πρώτη ελληνική τοποθεσία όπου παρασκευάσθηκε μαύρο κρασί : έστω κι αν αυτό είναι απίθανο, πάντως επιβεβαιώνει τη μακρά παράδοση του κόκκινου κρασιού στην περιοχή. Αλλά όποιο κι αν είναι το γενεαλογικό δέντρο του κουρουνιώτικου μαύρου, οι οινόφιλοι, που επισκέπτονται αυτά τα μέρη, ας μην παραλείψουν να αποκαλυφθούν όσο βρίσκονται εκεί, γιατί μεστό σε νόημα είναι το μάθημα που μας παρέχει ο τόπος: ουδέποτε γνωρίζουμε πότε το αγαπημένο μας κρασί, αυτό που ελπίζουμε πως οι μέλλουσες γενιές θα γνωρίσουν επίσης και θα εκτιμήσουν, θα συρθεί στο ικρίωμα και θα αφανιστεί, θύμα των περιστάσεων πέρα από τον έλεγχο του.

Ιστοσελίδα ΕΝΑ Χίου ΑΕ
• http://www.enachios.gr/investments_ariousios_gr.ht...

Ιστοσελίδα Φιλοπρόοδου Ομίλου Κουρουνίων Χίου
• http://www.kourounianet.gr/src/hariousios.htm (4 φωτ.)

Το Χιώτικο Ούζο..... μια παλιά ιστορία

  Το Χιώτικο ούζο τυποποιείται πρώιμα και παίζει κυρίαρχο ρόλο στην κοινωνική ζωή του νησιού σαν ποτό ανδροπαρέας στην αρχή, αλλά πολύ σύντομα εισάγεται και στην τελετουργία του τραπεζιού σαν ποτό προϋπάντησης, χαιρετισμού και ορεκτικό. Παράλληλα συνηθίζεται να συνοδεύει θαλασσινά και ψάρι.
  Κοιτίδα μπαχαρικών και αρωμάτων η Χίος, παράγει ένα ελαφρύ και γλυκόπιοτο ούζο, βασισμένο στο κλασικό γλυκάνισο σε φόντο μάραθου και κόλιανδρου αλλά και της μοναδικής μαστίχας, ανάλογα με τη συνταγή.
  Σαφώς διαχωρισμένο από το τοπικό τσίπουρο, τη σούμα, που παράγεται από σύκα, το Χιώτικο ούζο συνεχίζει να αποστάζεται κατά μεγάλο ποσοστό στους μικρούς χάλκινους άμβυκες - καζάνια των πατροπαράδοτων οικογενειακών βιοτεχνιών.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χίου