Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ (Οικισμός) ΣΙΦΝΟΣ
  Ο Αγιος Λουκάς ή Αη Λούκας, όπως λέγεται στην τοπική λαλιά, ήταν ένα από τα χωριά που αποτελούσαν άλλοτε την Κοινότητα του Αρτεμώνα και οφείλει προφανώς το όνομά του στην άλλοτε ενοριακή εκκλησία του Αγίου Λουκά. Το χωριό αρχίζει από το γεφύρι των Γουρνιών, και εκτείνεται βόρεια μέχρι την πλατεία του Αρτεμώνα, και ανατολικά μέχρι τη συνοικία της Καμαρωτής, απ' όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει να "καμαρώσει" τις ομορφιές της κεντρικής Σίφνου μέχρι το Κάστρο. Είναι το γενέθλιο χωριό του εφοπλιστή και προέδρου του Ευγενίδειου Ιδρύματος Νικολάου Βερνίκου-Ευγενίδη και του εφοπλιστή και υπουργού Αλέξανδρου Βερνίκου.
  Εδώ ο επισκέπτης αξίζει να δει τη δισυπόστατη εκκλησία της Παναγίας τα Γουρνιά και του Αγίου Νικολάου με τις αξιοπρόσεχτες τοιχογραφίες του περίφημου λαϊκού αγιογράφου της Σίφνου Αγάπιου, που είναι γνωστός και ως "Δευτερεύων". Η ονομασία Γουρνιά οφείλεται στις μικρές γούρνες, πέτρινες κοιλότητες που υπήρχαν στο διπλανό χείμαρρο και όπου έπλεναν τα ρούχα άλλοτε οι γυναίκες του χωριού.
  Αλλες ενδιαφέρουσες εκκλησίες είναι του Αη Γιώργη του Αφέντη με περίφημες εικόνες του 1645, έργα των σπουδαίων αγιογράφων, Ζαχαρία Τζαγκαρόπουλου και Κωνσταντίνου Παλαιόκαπα. Τέλος η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου με τη σπάνια αρχιτεκτονική της και η προτομή του Νικολάου Χρυσόγελου στην ομώνυμη πλατεία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/s_loukas.html (2 φωτ.)

ΑΓΚΑΙΡΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Ομορφος παραδοσιακός οικισμός, στο Ν.Δ. τμήμα της Πάρου, 12 χλμ. από την Παροικιά. Από την Αγκαιριά υπάρχουν δύο μοναδικές διαδρομές που προσφέρονται για πεζοπορία και οδηγούν η πρώτη στο μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων (μισή ώρα δρόμο) και η δεύτερη στο μοναστήρι του Αη Γιάννη της Τρυπητής (του Σπηλιώτη), αποζημιώνοντας τον επισκέπτη με την υπέροχη θέα και την φιλόξενη υποδοχή των μοναχών. Από την Αγκαιριά συνεχίζοντας νότια, συναντάμε στα δεξιά μας τους απάνεμους κολπίσκους της Τρυπητής, των Γλυφών και του Λωλαντώνη

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/ageria.htm (3 φωτ.)

ΑΖΟΛΙΜΝΟΣ (Οικισμός) ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ
  Στο τέλος του οικισμού του Μάννα, η παράκαμψη αριστερά καταλήγει στον οικισμό της Αζολίμνου.
  Παραθαλάσσιος παραθεριστικός οικισμός, ο οποίος απλώνεται περιμετρικά γύρω από έναν μικρό γραφικό όρμο. Διαθέτει μία μικρή και όμορφη παραλία, στην οποία υπάρχουν πολλά ταβερνάκια που το καλοκαίρι συγκεντρώνουν πλήθος από ντόπιους και ξένους θαμώνες.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/8bbc815fc79f69d3c225...

Αη Μιχάλης

ΑΗ ΜΙΧΑΛΗΣ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Ο Σα Μιχάλης είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/583df382cc39c79fc225...

ΑΙΓΙΑΛΗ (Λιμάνι) ΑΜΟΡΓΟΣ
Η Αιγιάλη, στο βόρειο τμήμα της Αμοργού, είναι ένας κόλπος με πολλές παραλίες υπέροχης φυσικής ομορφιάς . Στις πλαγιές των γύρω βουνών βρίσκονται σκαρφαλωμένα τρία παραδοσιακά χωριά, η Λαγκάδα, τα Θολάρια και ο Ποταμός. Τα χωριά έχουν θέα την καταπράσινη πεδιάδα της Αιγιάλης που καταλήγει σε μια όμορφη, αμμουδερή παραλία.Στην αρχή της παραλίας βρίσκεται ο Όρμος το λιμάνι της Αιγιάλης, που ειναι το τουριστικό θέρετρο του βόρειου τμήματος της Αμοργού.

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/aegiali-gr.html (4 φωτ.)

ΑΛΥΚΗ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Η Αλυκή (10 χλμ. από την Παροικιά), είναι ένα όμορφο, παραθαλάσσιο χωριό που βρίσκεται στις Ν.Δ. ακτές της Πάρου, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο του νησιού. Προσφέρεται για ήσυχες, οικογενειακές διακοπές. Η Αλυκή έχει πεντακάθαρη αμμουδιά, ταβέρνες πάνω στο κύμα που προσφέρουν φρέσκο ψάρι (η περιοχή έχει παράδοση στην αλιεία) και λίγα μπαράκια. Το χωριό διαθέτει ακόμα παιδική χαρά, γήπεδο ποδοσφαίρου και δύο ολοκαίνουργια φωτιζόμενα γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ. Οι σύλλογοι της Αλυκής οργανώνουν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Οι σημαντικότερες γιορτές είναι του Αη Γιάννη του Κλείδωνα, τον Ιούνιο, με το κάψιμο των Μάηδων, το πανηγύρι του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου και το πανηγύρι του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίσκεψη στο μουσείο κυκλαδικής λαογραφίας του κ. Μ. Σκιαδά, αναγνωρισμένου αυτοδίδακτου καλλιτέχνη. Οι πιο εντυπωσιακές δημιουργίες του, είναι μινιατούρες καραβιών και χαρακτηριστικών κτισμάτων των Κυκλάδων.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/ageriaaliki.htm

ΑΜΟΡΓΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Αμοργός ειναι το ανατολικότερο νησί των κυκλάδων στο Αιγαίο πέλαγος, 16 περίπου ν. μίλια νοτιοανατολικά της Νάξου και 133 ν. μιλια απο τον Πειραιά. Έχει σχήμα επιμεικές με διεύθυνση απο βόρειοανατολική πρός νότιοδυτική και είναι η γέφυρα επικοινωνίας προς τα Δωδεκάνησα. Συνολικά έχει μήκος 33 χλμ. και πλάτος που κυμαίνεται απο 1,5 - 6 χλμ. Η επειφάνειά της είναι 116,96 τ.χλμ. και το συνολικό μήκος των ακτών της 112 χλμ. Το έδαφός της είναι κατα το μεγαλύτερο μέρος ορεινό, ιδιαίτερα το βορειοανατολικό άκρο οπου βρίσκεται και η ψηλότερη κορυφή Κρίκελος (822μ.). Οι πεδινές και καλλιεργήσιμες περιοχές βρισκονται στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού και κυρίως στο κεντρικό και νότιο τμήμα της.
  Πρωτεύσουσα της Αμοργού ειναι η Χώρα χτισμένη στην κορυφογραμμή του νησιού. Οι ακτές της παρουσιάζουν πολλές ανωμαλίες. Στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού είναι απόκρημνες, χωρίς να σχηματίζουν πολλές πτυχές. Στο ανατολικότερο σημείο του σχηματίζεται το ακρωτήριο Ξόδοτο. Σ'όλο το υπόλοιπο τμήμα του νησιού σχηματίζονται πολλοί μικροί και μεγάλοι όρμοι και ακρωτήρια. Στη νοτιοανατολική πλευρά του οι όρμοι ειναι πολύ μικροί χωρίς κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και επικίνδυνοι για τα σκάφη. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο όρμος Σπαρτί. Στο κέντρο περίπου αυτής της πλευράς σχηματιζεται ο Κάβος Στούπη. Απο την αντίθετη πλευρά του νησιού οι όρμοι είναι μεγαλύτεροι και ομαλότεροι. Οι πιο αξιοσημείωτοι είναι ο κόλπος της Αμοργού και ο μυχός του όρμος Κατάπολα και ο όρμος Αιγιάλης. Τα σημαντικότερα ακρωτήρια εκτός απ'το Ξόδοτο που προαναφέρθηκε, είναι το Λιμενάρι, που βρίσκεται στο βορειότερο σημείο του νησιού, ο Κόρακας στο νοτιότερο σημείο και ο Πάλος ή Καλοτάρι, στο δυτικότερο σημείο.
   Οι μεγαλύτερες κοντινές νησίδες στην Αμοργό είναι η Νικουριά λίγο δυτικότερα απο τον όρμο της Αιγιάλης που απέχει μόλις 300 μ. απο τις ακτές και η Γραμβούσσα στο νοτιοδυτικό άκρο της Α. Σ'αυτές πρέπει να προστεθεί και ένα αρκετά μεγάλο σύμπλεγμα νησίδων που υπάγονται διοικητικά στην Α. Είναι αυτό που βρίσκεται μεταξύ Νάξου και Αμοργού και περιλαμβάνει τα νησιά: Ηρακλειά, Σχοινούσσα, Κουφονήσια, Κέρος και Ανω και Κάτω Αντικέρι. Η Αμοργός στηρίζει την οικονομία της κυρίως στη γεωργία και κτηνοτροφία. Εχει μόνιμο πληθυσμό περιπου 2.000 κατοίκους και κατέχει την 7η θέση στις Κυκλάδες.

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/info.html (2 φωτ.)

ΑΜΟΡΓΟΣ (Χωριό) ΑΜΟΡΓΟΣ
Η Χώρα είναι, χωρίς αμφιβολία, μια από τις ομορφότερες πρωτεύουσες των Κυκλάδων. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων πάνω από τη θάλασσα, με θέα τόσο την ανατολική όσο και τη δυτική πλευρά του νησιού. Σαράντα κατάλευκες εκκλησιές κοσμούν διάφορα σημεία της Χώρας, όπου υπάρχουν και πολλές μικρές πλατείες, όμορφα σχηματισμένες, καθώς και πλήθος από στενά πλακόστρωτα δρομάκια, γύρω και κάτω από το περίφημο Βενετσιάνικο Κάστρο. Στη Χώρα, υπάρχουν, επίσης, αρκετές ταβέρνες που προσφέρουν θαυμάσιο φαγητό καθώς και καφετέριες, ουζερί και ζαχαροπλαστεία. Το Αρχαιολογικό Μουσείο στεγάζεται στο λεγόμενο Πύργο του Γαβρά, ακριβώς στο κέντρο της Χώρας. Δίπλα στο ιστορικό Γυμνάσιο Αμοργού βρίσκεται το Μετόχι της Μονής της Χοζοβιώτισσας.

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/chora-gr.html (2 φωτ.)

ΑΜΠΕΛΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Λίγα μόλις χιλιόμετρα ανατολικά της Νάουσας βρίσκεται ο Αμπελάς, ένα μικρό χωριουδάκι ψαράδων, που αποτελεί καταφύγιο για τα ψαροκάικα. Έχει μικρή προστατευμένη αμμουδιά και φιλόξενους κατοίκους. Υπάρχουν ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και παραθαλάσσιες ταβέρνες που σερβίρουν κυρίως φρέσκο ψάρι. Ιδανικό μέρος για ήσυχες διακοπές.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/abelas.htm (1 φωτ.)

Ανάφη

ΑΝΑΦΗ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Ανάφη είναι το νοτιότερο από τα τέσσερα νησιά του Συνδέσμου και βρίσκεται ανατολικά της Σαντορίνης.
  Νοτιότερα ακόμα από την Ανάφη βρίσκεται η μικρή Αναφοπούλα, "δορυφόρος" του νησιού, ορατές και οι δύο από την ανατολική πλευρά της Σαντορίνης.
  Η Ανάφη είναι ένα από τα ωραιότερα νησιά του κυκλαδικού συμπλέγματος καθώς κατορθώνει να διατηρεί άθικτη τη φυσική της ομορφιά. Χρυσαφένιες αμμουδιές, κατάξερο κλίμα και βαθυπράσινα νερά καθιστούν το νησί αυτό μοναδικό για όσους επιθυμούν γαλήνιες διακοπές, ένα πεντακάθαρο φυσικό περιβάλλον και έναν απλό τρόπο ζωής κοντά στους φιλόξενους κατοίκους του.
  Για την προέλευση της ονομασίας τον νησιού υπάρχουν δύο εκδοχές: Η μία συνδέεται με το μύθο των Αργοναυτών, σύμφωνα με τον οποίο οι Αργοναύτες, καθώς επέστρεφαν από την Αργοναυτική εκστρατεία και ενώ κινδύνευαν από μια τρομερή τρικυμία αναφάνηκε ξαφνικά μπροστά τους το νησί και γι' αυτό το ονόμασαν Ανάφη. Η άλλη εκδοχή συνδέεται με την ανυπαρξία των φιδιών (Αν όφις).

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας

Ισοσελίδα Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης γεωγραφικής ενότητας
• http://www.south-kyklades.gr/gr/anafi.asp

Χώρα

ΑΝΑΦΗ (Χωριό) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Ανάφη έχει ένα μόνο χωριό που λέγεται Χώρα Ανάφης και είναι χτισμένο στα ερείπια του βενετσιάνικου κάστρου, με ολόλευκα σπίτια με θόλους και με στενά δρομάκια φτιαγμένα από πέτρα, όμοια με αυτά που υπάρχουν στα Αναφιώτικα κάτω από την Ακρόπολη της Αθήνας. Η Ανάφη απέχει 2χλμ. από το λιμάνι του Αγίου Νικολάου και την συνδέει ο ένας και μοναδικός αυτοκινητόδρομος του νησιού.
  Επίσης το νησί έχει και δύο ακόμη οικισμούς, που κατοικούνται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον οικισμό με την ονομασία Ορμος Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται και το λιμάνι και τον οικισμό Κλεισίδι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας
• http://www.south-kyklades.gr/gr/anafi-tour.asp (2 φωτ.)

ΑΝΔΡΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Ανδρος είναι το βορειότερο νησί των Κυκλάδων και το δεύτερο σε έκταση μετά τη Νάξο, με μήκος 40 χλμ και πλάτος 17 χλμ. Βρίσκεται ανάμεσα στην Εύβοια και την Τήνο και από την πρώτη χωρίζεται με τον πορθμό Καφηρέας (Κάβο Ντόρο), ενώ από την δεύτερη με το λεγόμενο «Στενό». Ορεινό νησί, γοητεύει τους επισκέπτες του με τις αντιθέσεις της φυσικής του ομορφιάς και την τεράστια πολιτιστική του κληρονομιά, προϊόν μιας μακραίωνης ιστορίας που ξεκινά πριν το 3.000 π.Χ. Το όνομα Ανδρος το συναντάμε για πρώτη φορά στον Ηρόδοτο και μετά στον Αισχύλο στην τραγωδία «Πέρσαι» (5ος αιώνας π.Χ.). Το νησί φαίνεται, πως οφείλει το όνομά του στον πρώτο οικιστή του, Ανδρο, ήρωα με θεϊκή καταγωγή. Η Ανδρος κατοικείται από το τέλος περίπου της τέταρτης χιλιετίας π.Χ., ενώ στοιχεία, αν και περιορισμένα, έχουμε από την προϊστορική κιόλας εποχή, τη νεολιθική, πρώιμη και μέση χαλκοκρατία, όταν γνώρισαν ιδιαίτερη ακμή τρεις οικισμοί στις περιοχές Μικρογιάλι, Πλάκα, και Στρόφιλα. Ελάχιστα είναι τα ευρήματα που έχουμε από την Μυκηναϊκή και Γεωμετρική περίοδο, αν και στην τελευταία σημειώνεται ιδιαίτερη ανάπτυξη των οικισμών Υψηλής και Ζαγοράς.
  Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2003) του Επαρχείου Ανδρου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Απολλωνίας

ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ (Κωμόπολη) ΣΙΦΝΟΣ
  Η Απολλωνία που λέγεται και Σταυρί είναι η πρωτεύουσα του νησιού από το 1936, έδρα του Δήμου Σιφνίων (1836-1914), της Κοινότητας Απολλωνίας (1914-1998), και έδρα του σύγχρονου Δήμου Σίφνου (1999). Το τοπωνύμιο Απολλωνία (εννοείται πόλις), είναι αρχαίο ουσιαστικοποιημένο επίθετο<Απόλλων) και σημαίνει πόλη αφιερωμένη στη λατρεία του Απόλλωνα. Για την προέλευση πάλι της λαϊκής ονομασίας "Σταυρί" που απαντάται από το 1677 υπάρχουν διάφορες εκδοχές:
α) από το ανθρωπωνύμιο: το Σταυρί Σταυρής /Σταύρος, π.β. το Ρέντι ο Κουκκάκης κ.ά.
β) από το ναωνύμιο Σταυρί<Σταυρίον< Σταυρός (Τίμιος Σταυρός παλαιά εκκλησία του οικισμού).
γ) από την επίκαιρη γεωγραφική θέση που κατέχει ο οικισμός, καθώς αποτελεί υποχρεωτικό πέρασμα, σταυροδρόμι προς όποια κατεύθυνση του νησιού κινείται κάποιος.
δ) από το σχήμα του σταυρού που φαίνεται να σχηματίζουν τα σπίτια του οικισμού.
  Η Απολλωνία που είναι το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της Σίφνου κατέχει και το γεωγραφικό κέντρο του νησιού και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε τρεις απαλόγραμμους λόφους.
  Κάνοντας περίπατο στα πλακοστρωμένα δρομάκια της Απολλωνίας ο επισκέπτης μπορεί να ψωνίσει αναμνηστικά, να γευτεί τις σιφναίικες νοστιμιές και να γνωρίσει το Λαογραφικό Μουσείο στην Πλατεία Ηρώου, τα παλιά σχολεία του Aγίου Αρτεμίου (1832-1935 και 1854-1988), το καθολικό του άλλοτε μονυδρίου του Αγίου Αρτεμίου (1629), μετοχίου της Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους, την Παναγία του Μπαρού (<μπαρόνου< γαλλ. baron), εκκλησίες με τοιχογραφίες και καλλιτεχνικά τέμπλα τον Aγιο Αθανάσιο, τον Aγιο Σώστη, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, τον Τίμιο Σταυρό, την Παναγία τη "Γερανιοφόρα" (Ουρανοφόρα) κ.ά. και τις προτομές των ποιητών Ραμπαγά, στην ομώνυμη Πλατεία, και Αριστομένη Προβελέγγιου, το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά, στο προαύλιο του Γυμνασίου - Λυκείου Ν.Δ της Απολλωνίας, στην υψηλότερη κορυφή του ομώνυμου βουνού δεσπόζει το μοναστήρι του Προφήτ' Ηλία (1145-1890), στο οποίο καλλιεργήθηκε η αγιογραφική τέχνη.
  Η θέα της Σίφνου από εκεί ψηλά είναι πανοραμική.Ιδιαίτερα συναρπαστικός είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι κεντρικοί οικισμοί πάνω στους απαλόγραμμους λόφους, που δίνει την εντύπωση του "κρινόσπαρτου ανθισμένου αγρού".
  Στη βορινή πλαγιά του βουνού διακρίνεται επίσης το μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου του Μο(υ)γκού (προ 1650-1834), όπου υπηρέτησε ως εφημέριος ο λόγιος ιερομόναχος Παρθένιος Χαιρέτης, διδάσκαλος κωδικογράφων.

Αρνάδος

ΑΡΝΑΔΟΣ (Χωριό) ΤΗΝΟΣ
9 χλμ από τη Χώρα στην πλαγιά του Κεχροβουνίου συναντάμε τον Αρνάδο, χωριουδάκι με μαρμαρόστρωτη πλατεία, παραδοσιακές καμάρες και σοκάκια. Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ο Ιερός Ναός της Αναλήψεως του Σωτήρος. Παραδοσιακά καφενεία ταβερνάκι.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/de4b1e5e8066f8cbc225... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Αρτεμώνα

ΑΡΤΕΜΩΝΑΣ (Χωριό) ΣΙΦΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22840 32388
Φαξ: +30 22840 31234
  Πιθανολογείται ότι στο χώρο όπου σήμερα είναι χτισμένη η Παναγία της Κόγχης, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε στα αρχαία χρόνια κέντρο λατρείας της "Εκβατηρίας" Αρτεμης, δηλαδή της θεάς που προστάτευε κατά την αποβίβαση από το πλοίο, αλλά και έδινε καλή έκβαση σε κάθε υπόθεση. Το τοπωνύμιο είναι προβληματικό, διότι στα αρχαία χρόνια τα ιερά και οι αφιερωμένοι τόποι στη λατρεία της Αρτεμης λέγονταν "Αρτεμίσια". Κατά το σχολάρχη Κάρολο Γκιών, το Αρτεμώνας (<Αρτεμών<Αρτεμις) σχηματίστηκε από το Παρθενών<Παρθένος.
  Είναι το γενέθλιο χωριό του μεγάλου διδασκάλου και εθνικού αγωνιστή Νικολάου Χρυσόγελου (1780-1857) και του ποιητή και φιλόλογου Ιωάννη Γρυπάρη (1780-1942). Από το 1914-1998 διετέλεσε έδρα της ομώνυμης Κοινότητας Αρτεμώνα. Βρίσκεται βόρεια της Απολλωνίας σε απόσταση ενάμισι χιλιομέτρου.
  Ειναι πραγματικό στολίδι της Σίφνου, με αρχοντικά νεοκλασικού ρυθμού, με κήπους και λουλουδισμένες αυλές. Ψηλά στην κορυφή του λόφου σώζονται από τις παλιές αράδες των ανεμόμυλων μόνο δύο σε καλή κατάσταση. Απ' εδώ η θέα της Σίφνου είναι πανοραμική. Μπορεί να αγναντέψει ο θεατής τα γύρω νησιά, το Κάστρο, τους κεντρικούς οικισμούς, ακόμα και τις Καμάρες στο μυχό του ομώνυμου κόλπου. Εδώ ο επισκέπτης αξίζει να δει το σπίτι, όπου γεννήθηκε ο ποιητής Ιωάννης Γρυπάρης και τις εκκλησίες Παναγία η Κόγχη με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, την Παναγία της Αμμου ή Σάμου (επέκταση 1788), όπου υπάρχει η Παναγία η Μοναχή, σπάνια απεικόνιση της Παναγίας χωρίς το θείο βρέφος, την Παναγία του Μπαλή, Πολιούχου του Αρτεμώνα (21 Νοεμβρίου), την Παναγία του Μπαλή και Αγίου Σπυρίδωνα. Στον Αρτεμώνα υπάρχουν παντοπωλεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, φούρνος, μεζεδοπωλεία και εργαστήρια παραδοσιακής ζαχαροπλαστικής και αγγειοπλαστικής στο περίπτερο.

ΒΑΘΥ (Λιμάνι) ΣΙΦΝΟΣ
  Το τοπωνύμιο Βαθύ (εννοείται λιμάνι ή έδαφος) είναι ουσιαστικοποιημένο ουδέτερο του επιθέτου βαθύς και σημαίνει ότι το λιμάνι βρίσκεται σε βαθύτερο, σε χαμηλότερο σημείο σε σχέση με τη γύρω περιοχή ή ότι η θάλασσα έχει μεγάλο βάθος κοντά στην ξηρά για να προσεγγίζουν τα πλοία.
  Η διάνοιξη και ασφαλτόστρωση του δρόμου καθώς και η κατασκευή αποβάθρας καθιστούν σήμερα και από τη στεριά και από τη θάλασσα πολύ προσιτό στον επισκέπτη τον γραφικό και ήρεμο αυτόν παραλιακό οικισμό.
  Τόσον ο παλιός πεζόδρομος, όσο και ο αμαξιτός προς το Βαθύ, που είναι παλαιός οικισμός αγγειοπλαστών στα Ν.Δ. παράλια του νησιού, διέρχεται από την Καταβατή. Στην πορεία προς το Βαθύ ο ταξιδιώτης συναντάει το μοναστήρι των Φυρογείων και μετά από λίγο την εκκλησία του Aγίου Ανδρέα, χτισμένη (1701) στην ομώνυμη προϊστορική ακρόπολη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα εδώ μαρτυρούν τη συνεχή κατοίκηση από τους μυκηναϊκούς έως τους ελληνιστικούς χρόνους.
  Στο μέσο περίπου της διαδρομής βρίσκεται το μοναστήρι του Ταξιάρχη της Μερσίνης (1738). Προς το δεξιό άκρο της μεγάλης και πεταλόσχημης παραλίας με την ήρεμη θάλασσα είναι χτισμένη (17ος αιώνας) η δισυπόστατη εκκλησία των Ταξιαρχών και της "Ευαγγελίστριας". Εδώ υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια, παντοπωλεία, εστιατόρια, καθώς και εργαστήριο και έκθεση κεραμικών. Από το Βαθύ εξάγονταν παλιά τα περίφημα σιφναίικα τσουκάλια προς τις αγορές των γειτονικών Κυκλάδων, της Κρήτης, της Κύπρου ακόμα και της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/bathi.html (2 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Βάρης

ΒΑΡΗ (Κωμόπολη) ΣΥΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22810 61222
  Ο όρμος της Βάρης είναι κλειστός και απέχει περίπου 6 χλμ. από την Ερμούπολη.
  Χωριό με αγροτική παράδοση, διατηρεί εσωτερικά την αγροτική εικόνα, ενώ στις παραλίες του, Μέγας Γιαλός, Αχλάδι, Βάρη, Φάμπρικα και Σαντορινιούς, αναπτυχθηκαν τουριστικές επιχειρήσεις.
  Εκτός από το κολύμπι στις όμορφες παραλίες μπορεί κανείς να βρεί εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες και φρέσκο ψάρι στα όμορφα γραφικά ταβερνάκια.
  Στη θέση "Κοσκινάς" υπάρχουν ευρήματα αρχαίου οικισμού.

ΒΗΣΣΑ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
Ο Βήσσας είναι οικισμός αγροτοκτηνοτροφικός, με θερμοκήπια, αμπέλια και άλλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

ΒΟΥΡΚΑΡΙ (Λιμάνι) ΚΕΑ
1,8 χιλιόμετρα από την Κορησσία, πανέμορφο ψαροχώρι, μικρογραφία του Λιβαδιού, με ιδιαίτερα προσεγμένη την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία, υποδέχετει στον κλειστό σαν λίμνη ορμίσκο του με το σίγουρο αραξοβόλι, το σύνολο σχεδόν των τουριστικών σκαφών που επισκέπτονται το νησί.

Χωριό Βωλάξ

ΒΩΛΑΚΑΣ (Οικισμός) ΤΗΝΟΣ
Είναι το γραφικότερο χωριό της Τήνου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 280 μέτρων, 3 χιλιόμετρα βόρεια του Εξωμβούργου. Τοπίο μοναδικό για την ιδιομορφία του εδάφους του. Τα λιγοστά κατάλευκα σπίτια περιβάλλονται από τεράστιους στρογγυλούς βράχους από τους οποίους έχει πάρει και το όνομα του. Στο χωριό υπάρχει ένα μικρό πέτρινο ανοιχτό θέατρο 400 θέσεων όπου το καλοκαίρι γίνονται ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/c803736d7cd6771dc225... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαλισσά

ΓΑΛΗΣΣΑΣ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22810 42408
  Ο Γαλησσάς απέχει 9 χλμ. από την Ερμούπολη, και αποτελεί το πιο κοσμοπολίτικο τουριστικό χωριό της Σύρου, και το χωριό με τη μεγαλύτερη αμμουδιά. Εδώ υπάρχει σύγχρονο ξενοδοχειακό συγκρότημα και πολλά άλλα ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και κάμπινγκ.
  Το χωριό βρίσκεται μέσα σε ένα γραφικό και όμορφο τοπίο. Στην ακρογιαλιά του συνωστίζεται πλήθος παραθεριστές, ο μόλος του προσφέρεται για ωραίους περιπάτους και θαυμάσια θέα, ενώ οι ρομαντικοί μπορούν να περπατήσουν μέχρι το ξωκλήσι του Αη Στέφανου, που είναι χτισμένο στα βράχια πάνω στο κύμα.
  Στο ύψωμα υπάρχει το κάτασπρο εκκλησάκι της Αγίας Πακούς (ή Υπακοής). Εδώ έχουν βρεθεί ίχνη αρχαίας ακρόπολης.

ΓΡΑΜΒΟΥΣΣΑ (Νησάκι) ΑΜΟΡΓΟΣ
Γραμβούσα. Στη νότια μεριά της Αμοργού βρίσκεται αυτο το πανέμορφο νησάκι με την εξίσου πανέμορφη αμόυδερή παραλία με πεντακάθαρα νερά. Πρόσβαση με καίκι απο την "Καλοταρίτισσα"

Δεσποτικό

ΔΕΣΠΟΤΙΚΟ (Νησάκι ερημικό) ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ
  Το νησάκι Δεσποτικό (Επισκοπή), η Πρεσέσινθος των αρχαίων, έχει έκταση 6,6 τετρ. χλμ. και μήκος 5,4 χιλιόμετρα περίπου, ενώ το μέγιστο πλάτος του είναι κάπου 3 χιλιόμετρα. Είναι ακατοίκητο, ορεινό και άγονο, με ακτές που υψώνονται απότομα πάνω από σημαντικά βάθη, τα «κρεμαστά νερά» στη γλώσσα των ναυτικών. Οι κατάλληλες για κολύμπι παραλίες βρίσκονται στις βορειανατολικές του ακτές, στη νότια ακτή του όρμου του Δεσποτικού, κοντά στο εκκλησάκι της Παναγίας, καθώς και στον κολπίσκο Λιβάδι, στα νότια του νησιού.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.

ΔΡΥΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Είναι ένα γραφικό χωριό στην νότια πλευρά της Πάρου με πλούσια βλάστηση, τρεχούμενα νερά και όμορφες παραλίες. Απέχει 20 χλμ. από την Παροικιά και 10 χλμ. από το αεροδρόμιο της Πάρου. Ο Δρυός (το Πόρτο Τρίο της μεσαιωνικής εποχής), έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Πάρου, ιδίως τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Παρ' όλη την τουριστική ανάπτυξη διατηρεί μια γλυκιά ηρεμία και προσφέρεται για ευχάριστους περιπάτους. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αρχαίοι νεώσοικοι (αυλακώσεις στα βράχια της παραλίας) που χρησίμευαν για την ανέλκυση και προφύλαξη των πλοίων. Δυτικά του Δρυού, στην θέση Πυργάκι, ανακαλύφθηκε πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο της 2ης χιλιετίας π.Χ. Στην ενδοχώρα, πάνω σε ύψωμα (300 μ.), βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και πολύ κοντά, το σπήλαιο των δαιμόνων με σταλακτίτες, σταλαγμίτες και ίχνη κατοίκησης από τους προϊστορικούς χρόνους, αναξιοποίητο ακόμα. Ιδιαίτερη γιορτή για τον Δρυό είναι το πανηγύρι του Αγίου Ιωάννη, στις 8 Μαϊου και της Μυρτιδιώτισσας στις 26 Σεπτεμβρίου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/dryos.htm (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Δύο Χωριών

ΔΥΟ ΧΩΡΙΑ (Χωριό) ΤΗΝΟΣ
  Οικισμός που απέχει 8 χλμ. απ' τη χώρα, κτισμένος σε μαγευτική τοποθεσία με πολλή θέα και τρεχούμενα νερά. Παραδοσιακά καφενεία , ταβερνάκι. Έξω από τα Δυο Χωριά ένας βατός αμαξωτός δρόμος οδηγεί στη Λυχναφτιά, μια πανέμορφη παραλιακή περιοχή με υπέροχη αμμουδιά και ουζερί.

ΕΞΑΜΠΕΛΑ (Οικισμός) ΣΙΦΝΟΣ
  Το τοπωνύμιο Εξάμπελα απαντάται με τις ακόλουθες παραλλαγές: Αξάμπελα, Ξάμπελα και Ξάμπελο και σημαίνει ξερά και χερσωμένα αμπέλια, τα αμπέλια που έχουν εγκαταλειφτεί και έχουν μετατραπεί πια σε χωράφια.
  Ειρωνικά και με παρετυμολογικό σχηματισμό λέγονται καμιά φορά και Ξάνεμα, δηλώνοντας έτσι με τη σκωπτική τους διάθεση πόσο εκτεθειμένο στην ορμή των ανέμων είναι το χωριό, γεγονός που αποδεικνύεται από τις σειρές των παλιών ανεμόμυλων. Με τα Εξάμπελα που βρίσκονται Ν.Α. της Απολλωνίας τελειώνει η αλυσίδα των κεντρικών οικισμών της Σίφνου.
  Στην είσοδο του οικισμού είναι οι Αράδες, δηλαδή οι σειρές από δέκα περίπου, άλλους ερειπωμένους και άλλους καλοσυντηρημένους ανεμόμυλους. Είναι το χωριό του ποιητή και ακαδημαϊκού Αριστομένη Προβελέγγιου (1850-1936), του Νικόλαου Τσελεμεντέ (1878-1958), του μεγάλου δασκάλου της μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, του καθηγητή και διευθυντή του Αρσάκειου Γεωργίου Βιώνη (1822-1898), του αγιουγράφου Ιωάννη Μαρούλη (1792-1816) και του γιου του, ζωγράφου Νικολάου Μαρούλη, της οικογένειας των βιομηχάνων Καρέλλα κ.α.
  Αξιοπρόσεχτες είναι οι εκκλησίες η παλιά του "Γέρου" Aη Νικόλα, όπου υπάρχει και ο τάφος του Προβελέγγιου, σε αντίθεση με τη νεότερη ενοριακή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Αθανασίου και της Παναγίας. Στη ΝΑ. άκρη του χωριού πλησιόχωρα της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου σώζονται τα ερείπια αρχαίου πύργου.
  Έξω από το χωριό στο δρόμο προς το Φάρο και τον Πλατύ Γιαλό βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Βρυσιανής (1642).
  Εδώ στο κοιμητήριο της μονής των Εξαμπέλων, στο "Παναϊδάκι", τη μικρή εκκλησία της Παναγίας σε σύγκριση με το καθολικό της μονής και με τη μεγαλύτερη άλλοτε ενοριακή εκκλησία της Παναγίας των Εξαμπέλων, είναι ο τάφος του μεγάλου δασκάλου και εθνικού αγωνιστή και υπουργού Παιδείας επί Καποδίστρια, Νικολάου Χρυσογέλου (1780-1857).

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/exabela.html (2 φωτ.)

Ηρακλειά

ΗΡΑΚΛΕΙΑ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Ηρακλειά είναι το νοτιότερο νησί των Μικρών Ανατολίτικων Κυκλάδων. Οι λιγοστοί της κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία, την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία. Ενας μοναδικός δρόμος συνδέει τους δυο οικισμούς της Ηρακλειάς, τον Αϊ Γιώργη (το λιμάνι της) και την Παναγιά (Χώρα). Ο δρόμος και τα μονοπάτια που διασχίζουν το νησί, οδηγούν σε αξιόλογες παραλίες, στο σπήλαιο του Αϊ Γιάννη, ένα από τα ομορφότερα στην Ελλάδα ή στα ερείπια του κάστρου του Ηρακλή.
  Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Συνδέσμου Τουριστικών Επαγγελμάτων Ηρακλειάς.

ΘΟΛΑΡΙΑ (Χωριό) ΑΜΟΡΓΟΣ
Τα Θολάρια, με τους εξαιρετικά φιλόξενους κατοίκους, βρίσκονται κοντά στη Βίγλα, τη θέση της Αρχαίας Αιγιάλης. Το όνομά τους το πήραν από τους πολλούς θολωτούς τάφους που ανακαλύφθηκαν εκεί. Στο χωριό δεσπόζει, με τη μεγαλοπρέπειά της, η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Η θέση των Θολαρίων προσφέρει μια ακαταμάχητη θέα σε κάμπο και θάλασσα αλλά και εύκολη πρόσβαση στις παραλίες Αιγιάλης, Λεβρωσσού, Ψιλής Άμμου, Χόχλακα και Μικρής Βλυχάδας.

ΙΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Μέσα στο απέραντο γαλάζιο της θάλασσας του Αιγαίου, ανάμεσα σε Σαντορίνη, Πάρο, Νάξο και Σίκινο, ξεπροβάλλει ένα από τα ομορφότερα νησιά της Ελλάδας, η Ιος. Μικρό νησί που ξεχωρίζει όμως για τις μεγάλες χρυσές παραλίες του, τα κρυστάλλινα νερά και τους γραφικότατους κολπίσκους. Χαρακτηριστικό της Ιου είναι ότι διαθέτει 86χλμ. ακτογραμμής, εκ των οποίων τα 32χλμ. είναι αμμουδιές! Εχει έκταση 108τ.χλμ.με σχετικές διαστάσεις, μήκος 17χλμ.και πλάτος 7,5χλμ. Συντεταγμένες 36045΄Βόρειο, 01045΄από Αθήνα και ψηλότερο σημείο τον Πύργο με υψόμετρο 713μ. Η απόσταση από τον Πειραιά είναι108ν.μ. και καλύπτεται με φέρυ σε περίπου 8 ώρες, ενώ από τη Ραφήνα με ταχύπλοο στον μισό περίπου χρόνο. Η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία είναι καθημερινά πολύ συχνή την τουριστική περίοδο(περίπου 20 αφίξεις-αναχωρήσεις κάθε μέρα)με τον Πειραιά και τα γύρω νησιά, αλλά και το χειμώνα είναι καθημερινή με δύο πλοία την ημέρα. Τα εδάφη της Νιος έχουν ηλικία περίπου 500 εκατομμύρια χρόνια. Το κλίμα του νησιού είναι δροσερό, ώστε, ακόμα και τις περιόδους υψηλής θερμοκρασίας (Ιούνιος-Αύγουστος 280C) τα μελτέμια θα φρεσκάρουν ντόπιους και επισκέπτες. Η μέση θερμοκρασία τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού κυμαίνεται στους 270C-290C ενώ τις άλλες εποχές 120-180C. Γνωστή παγκοσμίως σαν το νησί της νεολαίας, έχει να προσφέρει στον επισκέπτη και πολλά άλλα εκτός από τον ήλιο τη θάλασσα και τη διασκέδαση.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ιητών

• http://www.ios.gr/tourisme.htm

ΙΟΣ (Χωριό) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Ψηλότερα από το λιμάνι, και σε απόσταση 2χλμ. βρίσκεται η χώρα της Ιου. Γραφική και κατάλευκη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, που στην κορυφή του φαντάζει η όμορφη κυρά του νησιού! Η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα. Η θέα από εκεί είναι πανοραμική. Ολο το χωριό χυμένο στα πόδια της μπροστά. Δεξιά το λιμάνι, αριστερά οι ανεμόμυλοι, και απέναντι τα γειτονικά νησιά Σίκινος και Σαντορίνη. Οταν ο καιρός μάλιστα το επιτρέπει, μακριά στο βάθος ξεχωρίζει η Κρήτη.
Η εκκλησία της Γκρεμιώτισσας είναι βυζαντινής αρχιτεκτονικής και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση τη Θεοτόκου. Η παράδοση μας εξηγεί γιατί οι Νιώτες έχτισαν την εκκλησία στα απόκρημνα βράχια της κορυφής του λόφου: Η εικόνα της Παναγίας με το Χριστό που βρίσκεται σήμερα στην εκκλησία, βρέθηκε κάποτε στον όρμο του Μυλοπότα μέσα σε βράχια και φωτισμένη από ένα καντήλι. Οι κάτοικοι του νησιού που τη βρήκαν, τη μετέφεραν στον ενοριακό ναό του Τιμίου Σταυρού. Ως εκ θαύματος όμως, η εικόνα μεταφερόταν τη νύχτα στο σημείο που σήμερα είναι χτισμένη η εκκλησία της Γκρεμιώτισσας. Έτσι οι κάτοικοι κατάλαβαν πως πρέπει να χτίσουν μια νέα εκκλησία προς τιμήν της εικόνας, πράγμα που έκαναν.
Από το λιμάνι ανεβαίνει κανείς στη Χώρα είτε με τα λεωφορεία που κάνουν στάση μπροστά από την προτομή του Ομήρου, είτε ακολουθώντας το παραδοσιακό πλακόστρωτο μονοπάτι. Φτάνοντας στο χωριό ο επισκέπτης συναντά τα απομεινάρια του αρχαίου τείχους που προφύλασσε τον κύριο οικισμό του νησιού, στα παλαιότερα χρόνια, και στη συνέχεια την εκκλησία του Ευαγγελισμού (Μητρόπολη) και την είσοδο της Χώρας, μια από τις πιο όμορφες και χαρακτηριστικές κυκλαδίτικες.
Η κλασική κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική δεσπόζει σε όλα τα κτίσματα του χωριού. Τοίχοι με μεγάλο πάχος, φτιαγμένοι από πέτρα με σκοπό την προστασία από ζέστη και κρύο. Το κατάλευκο των σπιτιών αντανακλά τον ήλιο, προσφέροντας νησιώτικη δροσιά. Ανάμεσα στα πιο παλιά σπίτια υπάρχουν πολλά μικρά εκκλησάκια και βεβαίως στη Χώρα υπάρχουν πάρα πολλά εστιατόρια, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εμπορικά μαγαζιά, καφενεία, μπαράκια και κάθε τι άλλο για ξεκούραστη. άνετη και διασκεδαστική διαμονή.
Από το μεσημέρι και μετά, η Χώρα σφύζει από ζωή (όλους τους καλοκαιρινούς μήνες) και ο επισκέπτης χάνεται στα σοκάκια και τα στιγάδια, ψάχνοντας για τις δικές του ξεχωριστές εικόνες της πανέμορφης χώρας της Νιος.
Στο τελείωμα της Χώρας, βρισκόμαστε στην περιοχή των Ανεμόμυλων(12 στον αριθμό) που πριν από αρκετά χρόνια αποτελούσαν στοιχείο της παραγωγικής δύναμης του νησιού, και τώρα αξιοθέατο για τον επισκέπτη. Ανηφορίζοντας κι άλλο, φτάνουμε στα Τσουκαλαριά όπου βρίσκεται ένα διαμάντι του νησιού. Το πετρο-μαρμαρόκτιστο ανοικτό θέατρο "Οδυσσέας Ελύτης" (1000 θέσεων), κτισμένο στο μπαλκόνι του Αιγαίου μια από τις αγαπημένες μεριές του μεγάλου μας ποιητή, με καταπληκτική θέα στον κόλπο του Μυλοπότα αλλά και στη μεγαλοπρέπεια όλου του Αιγαίου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ιητών

• http://www.ios.gr/tourisme.htm (2 φωτ.)

ΙΟΣ (Λιμάνι) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Τα πλοία που φτάνουν στο νησί, καλωσορίζει πρώτο το πανέμορφο, κάτασπρο εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης(17ουαιώνα), που είναι χτισμένο δεξιά στην είσοδο του λιμανιού. Ο επισκέπτης πλέον θαυμάζει από κοντά τη γαλήνη, τη γραφικότητα και την ηρεμία που χαρακτηρίζει το ξακουστό, για την ασφάλεια λόγω μορφολογίας, λιμάνι της Ιου.
Κάθε καλοκαίρι γίνεται πόλος έλξης για τις θαλαμηγούς Ελλήνων και ξένων, με 1.500 περίπου κατάπλους κατά την τουριστική περίοδο. φυσικά έχει όλες τις δυνατότητες ανεφοδιασμού των θαλαμηγών με καύσιμα , νερό, τρόφιμα, πάγο, καθώς και ηλεκτρικό ρεύμα από ειδικούς κερματοδέκτες.
Το λιμάνι είναι ο παράδεισος του επισκέπτη. Παντού πληροφορίες! Για τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τις παραλίες, το οδικό δίκτυο, τη διασκέδαση, τη συγκοινωνία. Τα καλά οργανωμένα τουριστικά πρακτορεία αλλά και οι φιλόξενοι ντόπιοι, είναι πάντα πρόθυμοι να ενημερώνουν και να βοηθούν τους επισκέπτες. Στον Γιαλό (όπως αλλιώς ονομάζεται από τους ντόπιους το λιμάνι) μπορεί κανείς να βρει σχεδόν τα πάντα! Super markets, καταστήματα με ρούχα και souvenirs, καφετέριες, εστιατόρια, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενοικιαζόμενα μηχανάκια και αυτοκίνητα. Στο Γιαλό βρίσκεται επίσης και το νεόκτιστο Κέντρο Υγείας.
Στην μικρή παραλία του λιμανιού ο επισκέπτης μπορεί να χαρεί τον ήλιο και τη θάλασσα με θέα τα πλοία και τα καΐκια που μπαινοβγαίνουν από το λιμάνι, ή μπορεί να κάνει θαλάσσια σπορ.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ιητών

• http://www.ios.gr/tourisme.htm

ΙΟΥΛΙΣ (Κωμόπολη) ΚΕΑ
Η Ιουλίδα είναι ο μεγαλύτερος οικισμός και η πρωτεύουσα του νησιού. Ο επισκέπτης του νησιού αξίζει να επισκεφθεί πρώτα απ' όλα την πρωτεύουσα που απέχει 5 χιλιόμετρα από το κεντρικό λιμάνι. Οι ντόπιοι την ονομάζουν Χώρα, όπως λέγονται σχεδόν όλες οι πρωτεύουσες των νησιών των Κυκλάδων. Όμως ησωστή ονομασία της είναι Ιουλίς όπως ήταν την περίοδο της ακμής της κατά τους ιστορικούς χρόνους. Είναι ένα γραφικό Κυκλαδίτικο χωριό με 600 κατοίκους, διαθέτει ένα πολύ ενδιαφέρον αρχαιολογικό Μουσείο, ένα προϊστορικό λιοντάρι κι ένα ενετικό κάστρο. Αξίζει να επισκεφθεί κανείς την Ιουλίδα με τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια και τα στεγάδια της.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/9197a73633d92415c225...

Δημοτικό Διαμέρισμα Καππαριάς

ΚΑΠΠΑΡΙΑ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 61469
  Η Καππαριά οφείλει βέβαια το όνομά της στο φυτό κάππαρη, που θα το δείτε παντού. Το χωριό βρίσκεται στην αρχή της εύφορης κοιλάδας του Κορθίου και από εδώ ξεκινά ο καππαριανός ποταμός, που έχει νερό ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι.
  Αξιοθέατα είναι οι διάσπαρτοι περιστεριώνες, οι νερόμυλοι και το Μεγάλο Χωριό με όμορφη αρχιτεκτονική, πλάι στον κυρίως οικισμό.
  Από την άλλη πλευρά του βουνού θα βρείτε την υπήνεμη παραλία της Πλάκας με τα διάφανα νερά, ενώ στον επαρχιακό δρόμο μην ξεχάσετε να σταματήσετε στον Αγ. Γεώργιο στο Φαράλη.

Καρυά

ΚΑΡΥΑ (Οικισμός) ΤΗΝΟΣ
Η Καρυά είναι από τα πιό όμορφα χωριά, παραδοσιακό με πολύ πράσινο.

ΚΑΣΤΡΟ (Λιμάνι) ΣΙΦΝΟΣ
  Το Κάστρο είναι το γενέθλιο χωριό του κορυφαίου νομομαθούς και υπουργού Κων/νου Γ. Προβελέγγιου (1800-1880), του πανεπιστημιακού καθηγητή και ακαδημαϊκού Γεωργίου Μαριδάκη και του προέδρου του Αρείου Πάγου Αντωνίου Ζηλήμονος κ.ά. Το τοπωνύμιο Κάστρο (λατιν. castrum) σημαίνει φρούριο.
  Στη σημερινή του μορφή ο οικισμός αποτελεί δείγμα κάστρου ενετικής περιόδου. Είναι χτισμένο πάνω σε αρχαία πόλη, το "άστυ" που αναφέρει ο Ηρόδοτος.
  Κατοικείται από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα και είναι ένα ανοιχτό μουσείο. Η πρώτη σειρά από τα συνεχόμενα διώροφα ή τριώροφα σπίτια αποτελεί το εξωτερικό μεσαιωνικό τείχος. Εδώ κατοικούσε η λαϊκή τάξη, ενώ στην εσωτερική σειρά, που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του κάστρου, διέμενε η αριστοκρατική τάξη για να είναι περισσότερο ασφαλής από τις πειρατικές επιδρομές και λεηλασίες.
  Ο επισκέπτης μπαίνει σήμερα στο Κάστρο από τις παλιές εισόδους-στοές, τις "λόζιες", τις οποίες άλλοτε ασφάλιζαν και προστάτευαν πολεμικοί πύργοι. Εξαιτίας της στενότητας του χώρου στα χτίσματα παρατηρείται η οριζόντια ιδιοκτησία. Ακόμα δρόμοι και πλατεία μέσα στο Κάστρο είναι πάνω από τις στέγες μονώροφων σπιτιών, που χρησιμοποιούνται σήμερα ως αποθήκες, ενώ οι παλιές καπνοδόχοι των ισόγειων κατοικιών για την εξαγωγή του καπνού από το τζάκι κατασκευάζονταν στον κάθετο τοίχο που οριοθετούσε το δρόμο.
  Το Κάστρο ήταν η πρωτεύουσα της Σίφνου κατά την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο έως το 1836, καθώς και έδρα της Αρχιεπισκοπής Σίφνου (1646-1797) και Επισκοπής Σιφνομήλου (1797-1852).
  Η μητροπολιτική κατοικία ήταν στην κορυφή της Ακρόπολης, τα σημερινά "δεσποτικά". Εδώ πλησιόχωρα βρισκόταν άλλοτε και ο μητροπολιτικός ναός των καθολικών, σήμερα Φραγκαντώνης (1460). Στην είσοδο του χωριού εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το κοιμητήριο του Κάτρου και οι ναοί του Αγίου Στεφάνου και Αγίου Ιωάννη (1629), λειτούργησε η περίφημη Σχολή του Αγίου Τάφου (1687-1835), γνωστή και ως "Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους".
  Εδώ, στο Σελάδι λειτουργούσαν παλαιότερα (1617-1950) περίπου δέκα ανεμόμυλοι. Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα, τα οποία δεν προφταίνει κανείς να δει με μια επίσκεψη. Αξίζει ο επισκέπτης να κάνει έναν περίπατο στον περιφερειακό πεζόδρομο, να θαυμάσει το γραφικό εκκλησάκι "Εφταμάρτυρος" (Επτά Μαρτύρων), να επισκεφτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο, τις εκκλησίες 'Παναγία η Ελεούσα (1653), μητροπολιτική' άλλοτε εκκλησία (1646-1852), Παναγία "Η Κοίμησις" (1593), με δάπεδα λαϊκής τέχνης, και αρχαίο βωμό στη θέση της αγίας τράπεζας, Αγιο Νικόλαο (1566), Αγιο Ιωάννη το Θεολόγο (1617) και πολλές άλλες.
  Στο κάστρο υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια και εργαστήρια ζαχαροπλαστικής. Τέλος στα νότια ριζά του λόφου του Κάστρου βρίσκεται ο Γιαλός ή Σεράλια (<τούρκ. saray) το αρχαίο λιμάνι της Σίφνου, που σημαίνει παλάτι, ίσως από τις μεγαλόπρεπες οικοδομές που υπήρχαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας στην κοιλάδα του Γιαλού. Εδώ υπάρχουν ψαροταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/kastro.html (3 φωτ.)

ΚΑΤΑΒΑΤΗ (Οικισμός) ΣΙΦΝΟΣ
  Το τοπωνύμιο Καταβατή (εννοείται γη ή οδός) (<επίθετο -καταβατός, -ή, -ό"κατηφορικός καθοδικος που κάνει πορεία προς τα κάτω"<ρ. καταβαίνω) ίσως δόθηκε στο χωριό, επειδή σε σχέση περισσότερο με την Απολλωνία, και λιγότερο με τα γειτονικά Εξάμπελα, βρίσκεται ψηλότερα και "κατεβαίνει" κανείς όταν κατευθύνεται προς τους δύο οικισμούς. Ως γνωστόν τα ρήματα ανεβαίνω, κατεβαίνω χρησιμοποιούμε συνήθως, όταν κινούμαστε από τα ψηλότερα στα χαμηλότερα, από τα μεσόγεια στα παράλια και αντίστροφα.
  Τα σπίτια του χωριού έχουν αναπτυχτεί κατά μήκος του κεντρικού δρόμου και στην παρόδια ζώνη. Η Καταβατή βρίσκεται ψηλότερα και νοτιότερα από την Απολλωνία και είναι το γενέθλιο χωριό του μεγάλου θεολόγου και φιλόσοφου Απόστολου Μακράκη (1830-1905), η προτομή του οποίου έχει στηθεί στην ομώνυμη πλατεία στην είσοδο του χωριού, ενώ ο τάφος του στο προαύλιο της οικογενειακής του εκκλησίας της Παναγίας της "Ευαγγελίστριας".
  Εδώ αξίζει να δει ο επισκέπτης την ενοριακή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, την τρίκλιτη με κωνοειδή τρούλο εκκλησία της Παναγίας της "Αγγελόχτιστης", την οποία, κατά παράδοση έχτισαν και λειτουργούν Αγγελοι, το Χριστό κ.ά. Στη νότια έξοδο του χωριού υπάρχουν επίσης ο "Χαμηλός" Προφήτης Ηλίας και νοτιότερα το μοναστήρι των Φυρογείων (16ος αι.). Βόρεια συνοικία της Καταβατής είναι και ο Αγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας με το ναώνυμο τοπωνύμιο. Στην Καταβατή υπάρχουν παντοπωλεία ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόριο και κατάστημα με είδη δώρων.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/katabati.html (2 φωτ.)

ΚΑΤΑΠΟΛΑ (Χωριό) ΑΜΟΡΓΟΣ
Τα Κατάπολα είναι ένα από τα ωραιότερα και ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια του Αιγαίου που λειτουργεί σαν καταφύγιο και σταθμός ανεφοδιασμού τουριστικών σκαφών. Στο λόφο Μουντουλιά, πάνω από το λιμάνι, αρχαιλογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως τα ερείπια της Αρχαίας Μινώας, που θερούνται μοναδικής αρχαιολογικής αξίας. Τα Κατάπολα αποτελούνται από τρεις συνοικισμούς: Πρώτα συναντά κανείς την προκυμαία, το λιμάνι των Καταπόλων όπου υπάρχουν διάφορα μαγαζιά και εστιατόρια, ενώ στο πίσω μέρος βρίσκεται η πανέμορφη εκκλησία της Παναγιάς της Καταπολιανής. Το μεσαίο τμήμα των Καταπόλων ονομάζεται Ραχίδι, όπου βρίσκεται μεγαλοπρεπής Ναός του Αγίου Γεωργίου Τρίτον,το τμήμα απέναντι από την προκυμαία,το γραφικό Ξυλοκερατίδι, με όμορφα στενά δρομάκια και παραδοσιακές ταβέρνες, όπου σερβίρεται φαγητό στη σκιά των αρμυρικιών, δίπλα τη θάλασσα. Και βγαίνοντας από το χωριό φθάνεται στις όμορφες παραλίες του κόλπου των Καταπόλων.

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/katapola-gr.html (2 φωτ.)

ΚΑΤΩ ΠΕΤΑΛΙ (Χωριό) ΣΙΦΝΟΣ
  Το όνομα Πετάλι φέρουν δύο χωριά, το Κάτω και σε αντίθεση, εξαιτίας της υψομετρικής διαφοράς τους, το Επάνω Πετάλι. Πετάλι στην τοπική λαλιά σημαίνει πετρώδες ύψωμα και είναι συνηθισμένο τοπωνύμιο στο νησί. Το κάτω Πετάλι βρίσκεται ανατολικά της Απολλωνίας και είναι χτισμένο στην κορυφή και τα ριζά ενός απαλόγραμμου υψώματος. Στο χωριό δεσπόζει η θαυμάσια εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (1894), για την συντήρηση της οποίας οι κάτοικοι ψάλλουν κάθε χρόνο την πρωτοχρονιά πάνω στον τοπικό σκοπό των καλάντων τα "Κάλαντα της Παναγίας", με τη συνοδεία των τοπικών μουσικών οργάνων.
  Ενδιαφέρον παρουσιάζει το πλακόστρωτο λαϊκής τέχνης στο προαύλιο της εκκλησίας αλλά και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του χωριού, η οποία έγινε αντικείμενο μελέτης του Γερμανού καθηγητή Friedrich Wagner και των μαθητών του. Εδώ στο παλιό διδακτήριο του Δημ. Σχολείου (1924-1994), λειτουργεί το μουσικό σχολείο Σίφνου.
  Ανατολικά του Κάτω Πεταλιού βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου (προ του 1650), στο οποίο κατά την παράδοση λειτούργησε το πρώτο Ελληνικό Σχολείο στη Σίφνο και μεταστεγάστηκε η Σχολή του Αγίου Τάφου ως "Ελληνομουσείον" Σίφνου (1835-1854), πριν μεταφερθεί στα διδακτήρια του Αγίου Αρτεμίου. Στις νότιες παρυφές του χωριού ανάμεσα σε ελιές βρίσκεται η γραφική εκκλησία της Παναγίας του Κούκκια (Μυρτιδιώτισσας 1614).

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/k_petali.html (2 φωτ.)

ΚΕΑ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Χώρα ή Ιουλίς, πρωτεύουσα του νησιού, διατηρεί ανέπαφο το κυκλαδικό της χρώμα. Στην Κορησσία ή Λιβάδι, χτισμένη στη θέση της αρχαίας Κορησσίας που μαζί με την Ιουλίδα, την Καρθαία και την Ποιηέσσα αποτελούσαν στους ιστορικούς χρόνους τέσσερις ανεξάρτητες πολιτείες, προσεγγίζουν τα πλοία της γραμμής. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας υπάρχουν ενδιαφέροντα ευρήματα κυκλαδικής εποχής. Ξωκκλήσια, ανεμόμυλοι, μοναστήρια - ανάμεσά τους το μοναστήρι της Παναγίας της Καστριανής, προστάτιδας του νησιού στολίζουν τις εξοχές της Κέας. Όσοι αναζητούν ήρεμες διακοπές θα βρουν πεντακάθαρες, ήσυχες παραλίες στις Ποίσες, την Κορησσία, τον Κουνδούρο, τον όρμο της Οτζιάς, τον όρμο Πόλες και θα γευτούν φρέσκο ψάρι σε γραφικά ταβερνάκια.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ website, του Πανεπιστημίου Πατρών

• http://www.cyclades-info.gr/a/KEA-Intro(GR).htm (2 φωτ.)

ΚΙΝΙ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
  Μετά το Γαλησσά ένας παρακαμπτήριος δρόμος οδηγεί στο Δανακό και στη συνέχεια στο Κίνι, ένα όμορφο γραφικό ψαράδικο χωριό, με μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Η καλύτερη επιλογή για οικογενειακές διακοπές.
  Η θέα βλέποντας το χωριό από ψηλά είναι υπέροχη. άσπρα σπιτάκια συνωστίζονται κοντά στη θάλασσα και πολλές βάρκες αναπαύονται μέσα στα γαλανά νερά του όρμου. Στο βάθος οι δαντελένιες ακτές και τα βουνά της Πάνω Μεριάς.
  Το ηλιοβασίλεμα στο Κίνι είναι εκπληκτικό.
  Οι παραλίες του Κινιού, του Λωτού αλλά και του Δελφινιού είναι πεντακάθαρες. Και εδώ υπάρχουν αρκετές ταβέρνες και ξενοδοχεία κοντά στη θάλασσα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ website, του Πανεπιστημίου Πατρών

• http://www.cyclades-info.gr/a/f9370432623a0badc225...

Η Κορησσία (Λιβάδι)

ΚΟΡΗΣΣΙΑ (Χωριό) ΚΕΑ
Παίρνοντας το βαπόρι στροφή δεξιά για να μπει στο λιμάνι, "ξεδιπλώνεται" στα μάτια μας σιγά σιγά ο μικρός παραθαλάσσιος οικισμός, το Λιβάδι, με την προκυμαία και το αγκυροβόλιο του. Κάτασπρα σπίτια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές απλώνονται σφιχτοδεμένα στη ρίζα της βουνοπλαγιάς. Ο επισκέπτης που μόλις αποβιβάζεται στο νησί, δεν υποπτεύεται βέβαια ότι στη θέση του οικισμού αυτού, αλλά και σ' ολόκληρη τη βουνοπλαγιά που υψώνεται πίσω του, σχηματίζοντας τους λόφους της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σάββα. Σήμερα, το λιβάδι διαθέτει κάθε είδους εξυπηρετήσεις για τον επισκέπτη. Ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια, καφενεία, μπαρ, σειρά από καταστήματα τουριστικών ειδών, παντοπωλεία και super market. Ψαροκάικα και σκάφη αναψυχής δίνουν μιαν όμορφη νότα στο μικρό μουράγιο. Στη βόρεια άκρη του οικισμού στέκει επιβλητική η ενοριακή εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Στη γιορτή της πανυγηρίζει με ξεχωριστό τρόπο το Λιβάδι και οι γύρω εξοχές. Την ημέρα εκείνη, οι κτηνοτρόφοι είχαν έθιμο να μην τυροκομούν και να φέρνουν το γάλα φρέσκο για κατανάλωση από τις εξοχές στο Λιβάδι.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/6bac703435e5598ec225...

Δημοτικό Διαμέρισμα Κορθίου

ΚΟΡΘΙ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 61354
  Είναι μιά εκτεταμένη περιοχή στο νότιο τμήμα του Δήμου, που περιλαμβάνει πολλούς οικισμούς. Πολλά είναι τα μέρη που αξίζει να δείτε.
  Γραφικό χωριό είναι τα Αηδόνια, με την όμορφη παλιά πηγή, τα πυργόσπιτα και τη Μονή Αλινού. Αξέχαστο θα σας μείνει το πανηγύρι στους Κουρνούς, επάνω από τα Αηδόνια στις 29 Αυγούστου.
  Επισκεφθείτε τον παραδοσιακό οικισμό Αμονακλειού και το μεσαιωνικό Μουσιώνα, την Αγ. Τριάδα στο Κόρθι, που ήταν το πρώτο προεπαναστατικό σχολείο στην Ανδρο και διαθέτει αξιόλογα κειμήλια. Στην Πίσω Μεριά δείτε τους νερόμυλους στο Μπουρό. Ξεκουραστείτε στη γραφική πλατεία στο Κόρθι και συνεχίστε με τις βυζαντινές εκκλησίες του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου και του Αγ. Νικολάου.
   Αν έχετε διάθεση εξερεύνησης μπορείτε να πάτε στην περιοχή του Στενού, όπου θα αποζημιωθείτε με τη θέα, αλλά και από τις ερημικές παραλίες που θα βρείτε.
   Μην παραλείψετε να δείτε τη Μονή Τρομαρχίων και να παρευρεθείτε σε κάποιο από τα πανηγύρια που γίνονται εκεί το Πάσχα και το Δεκαπενταύγουστο, αλλά και στον Αη Γιάννη στις Κρεμμύδες στο τέλος Σεπτεμβρίου, όπου θα πάτε με το καΐκι.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κοχύλου

ΚΟΧΥΛΟΣ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 61046
  Κρεμασμένο από το βουνό το Κοχύλου, ένας πραγματικός πίνακας ζωγραφικής, σας περιμένει για να επισκεφτείτε το γειτονικό Κάστρο της Φανερωμένης και να σας ξεκουράσει με μιά ανεπανάληπτη θέα στο Αιγαίο.
  Απολαυστική είναι η περιήγηση στα στριφογυριστά καλντερίμια, με την απαραίτητη ξεκούραση στα καφενεδάκια του χωριού. Εχει γραφικές πηγές αλλά και παραλίες, όπως τη Μέλισσα και τη Λαβαντάρα με τις σπηλιές και πρόσβαση από τη θάλασσα και τον ερημικό Μπουρό με πρόσβαση από τον Ορμο περπατώντας. Αξίζει τον κόπο να κατεβείτε ως τον Ορμο από το καλοδιατηρημένο μονοπάτι διαπιστώνοντας έτσι, πως το χωριό δεν είναι τόσο ορεινό όσο φαίνεται.

ΚΥΠΕΡΟΥΣΑ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Η Κηπερούσα είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/d2451a61ae88ccdbc225...

ΚΩΣΤΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Στον δρόμο που συνδέει την Παροικιά με τις Λεύκες, στο 7ο χλμ., συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Πακούς (17ου αι.). Από την διασταύρωση, ακολουθώντας έναν κατηφορικό δρόμο ενός χιλιομέτρου ανατολικά, φθάνουμε στο χωριό Κώστος που είναι κτισμένο σε υψόμετρο 160 μ. Είναι ένα μικρό, κυκλαδίτικο χωριό με κάτασπρα σπίτια, γραφικά δρομάκια και φιλόξενους κατοίκους.
  Το όνομά του προέρχεται από την λατινική λέξη custodia (= φρουρά, σκοπιά) και οφείλεται στην γεωγραφική του θέση που εξασφαλίζει πανοραμική θέα της περιοχής. Η ίδρυση του χωριού αναφέρεται την εποχή της Ενετοκρατίας. Το χωριό έχει δύο όμορφες εκκλησίες. Η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, είναι κτίσμα του 17ου αιώνα, έχει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο και αξιόλογες εικόνες όπως η Παναγία του Πάθους (1676). Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας ανακαινίσθηκε το 1644, καθώς αναφέρει η σχετική επιγραφή στον νότιο τοίχο του ναού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/kostos.htm (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Κώστου

Τηλέφωνο: +30 22840 23730
  Μικρό χωριό στο κέντρο του νησιού. Η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, με τη χαρακτηριστική νησιώτικη αρχιτεκτονική της, δεσπόζει στο χωριό. Είναι ιδιαίτερη πατρίδα του Αγίου Αθανασίου του Παρίου, του οποίου το πατρικό σπίτι διασώζεται ακόμα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2000) του Δήμου Πάρου.

ΛΑΓΚΑΔΑ (Χωριό) ΑΜΟΡΓΟΣ
Η Λαγκάδα, δεσπόζει πάνω από την πεδιάδα, σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, ανάμεσα σε απότομες βουνοπλαγιές και βαθιές χαράδρες. Αν και βρίσκεται στο βουνό, εύκολα μπορεί κανείς να φθάσει στη θάλασσα, είτε με κάποιο μεταφορικό μέσο είτε περπατώντας στο παλαιό λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί στο λιμάνι.
Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον στην περιοχή παρουσιάζουν το Φαράγγι του Αρακλού, το ιστορικό εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας που χρησιμοποιόταν σαν κάστρο για να προφυλαχτούν από του πειρατές, η παλαιά εκκλησία της Πανωχωριανής και το εγκατελειμένο χωριό,ο Στρούμπος.
Το Βυζαντινό Μοναστήρι του Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται πίσω από τα βουνά της Λαγκάδας, σε απόσταση μιας ώρας περπατήματος από το χωριό. Ακόμη πιο βόρεια βρίσκεται το ιστορικό εκκλησάκι του Σταυρού, σε μια περιοχή άγριας ομορφιάς, ακριβώς πάνω από το παλιό μεταλλείο βωξίτου.

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/aegiali.html (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Λευκών

ΛΕΥΚΕΣ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22840 41990, 41617
Φαξ: +30 22840 41990
  Χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σε λόφους, το χωριό Λεύκες, είναι ίσως το ομορφότερο παραδοσιακό χωριό του νησιού, σε απόσταση 11 χιλ. από την Παροικιά. Μέσα από τους λόφους, ξεπροβάλλουν εκκλησίες του 15ου και 17 ου αιώνα, ερειπωμένοι ανεμόμυλοι και περιστεριώνες. Ενα χωριό με φιδωτά μονοπάτια, με πολλά πεύκα, ελιές, αμυγδαλιές και ευκαλύπτους. Στις Λεύκες, ενδιαφέρον παρουσιάζουν το Λαογραφικό - Κεραμεικό Μουσείο των Ι. και Β. Κυδωνιέα, με συλλογές από παραδοσιακά κεραμευτικά και το λαογραφικό μουσείο του χωριού.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2000) του Δήμου Πάρου.

  Οι Λεύκες (11 χλμ από την Παροικιά) είναι ένα πανέμορφο, καταπράσινο, ορεινό χωριό, κτισμένο αμφιθεατρικά στο κέντρο του νησιού, σε υψόμετρο 250 μ. Το χωριό ιδρύθηκε πιθανώς τον 16ο αιώνα με το όνομα Υρία από πρόσφυγες που ήρθαν από την Κρήτη και την Πελοπόννησο και ντόπιους που θέλοντας να αποφύγουν τους πειρατές που λυμαίνονταν τα παράλια, κατέφυγαν στην ορεινή ενδοχώρα.
   Το χωριό διατηρεί το καθαρό κυκλαδίτικο χρώμα του που δεν έχει αλλοιωθεί από την επιδρομή του τουρισμού. Χαρακτηριστικά κάτασπρα σπίτια, ασβεστωμένες πεζούλες, βόλτα, πηγάδια και πεντακάθαρα, μαρμαροστρωμένα σοκάκια. Παντού διακρίνονται δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής που παντρεύουν αρμονικά τον νεοκλασικισμό με την αιγαιοπελαγίτικη αισθητική. Τα αυτοκίνητα σταματάνε στο πάρκινγκ, στην είσοδο του χωριού και οι μετακινήσεις γίνονται με τα πόδια.
  Ο ναός κοσμείται από μεταβυζαντινές εικόνες που υπήρχαν στους παλαιούς, μικρούς ναούς αλλά και νεώτερες, δημιουργίες γνωστών Παριανών ζωγράφων και αγιογράφων. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου, του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, οπότε το βράδυ οργανώνεται πανηγύρι. Εκτός από τον ναό της Αγίας Τριάδας, μικρές εκκλησίες που είναι σκορπισμένες σε όλη την έκταση του χωριού, κρυμμένες μέσα σε σοκάκια, συναγωνίζονται σε παλαιότητα και ομορφιά η μία την άλλη: η Αγία Βαρβάρα, στον κεντρικό δρόμο, κτισμένη στα ερείπια της μεσαιωνικής εκκλησίας της Αναστάσεως, η Αγία Θεοδοσία, με εικόνες και παραστάσεις του 17ου αιώνα, η Αγία Αικατερίνη, στο Πάνω Χωριό, η Αγία Παρασκευή, που θεωρείται η πρώτη εκκλησία του πρώτου συνοικισμού που δημιουργήθηκε εδώ τον 15ο αιώνα κ.ά. Γύρω από τις Λεύκες βρίσκονται σκορπισμένα σε όμορφες βουνοπλαγιές τα μοναστήρια της Αγίας Κυριακής, του Αγίου Ιωάννη του Καπαρού, του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και του Αγίου Γεωργίου στην Λαγκάδα.
   Σήμερα στις Λεύκες ζουν μόνιμα περίπου 800 κάτοικοι. Ανθρωποι φιλοπρόοδοι με σημαντική παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού.
Στις Λεύκες υπάρχει αξιόλογο λαογραφικό μουσείο, μέσα στο χωριό. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει το εργαστήρι κεραμικής του Ιωάννη και της Βιργινίας Κυδωνιέα που, εδώ και 40 χρόνια, δημιουργούν θαυμάσια έργα αγγειοπλαστικής με σχέδια εμπνευσμένα από την λαϊκή παράδοση του νησιού. Τα καλοκαίρια ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος "Υρία" διοργανώνει φεστιβάλ με μουσική, θεατρικές παραστάσεις και παραδοσιακούς χορούς. Στις Λεύκες υπάρχουν ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, καφενεία και φημισμένες ταβέρνες που σερβίρουν τοπικούς μεζέδες. Το χωριό μπορεί να γίνει ιδανικό ορμητήριο για όσους επιθυμούν ήρεμες διακοπές.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/lefkes.htm (1 φωτ.)

Λιβάδι

ΛΙΒΑΔΙ (Οικισμός) ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ
  Το Λειβαδάκι είναι το μόνο μη βραχώδες μέρος του νησιού, με ευρύχωρη και καθαρή παραλία. Από εκεί και την Ανω Μεριά βγαίνουν τα περισσότερα προϊόντα του νησιού, όπως σύκα, ελιές, ντομάτες, λαχανικά κ.α.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας

Ιστοσελίδα του Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας
• http://www.south-kyklades.gr/gr/fol-tour.asp (2 φωτ.)

ΛΥΓΕΡΟ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Το Λυγερό είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/d57a0a58e5deb562c225...

Δημοτικό Διαμέρισμα Μάννας

ΜΑΝΝΑ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22810 88601
  Μεσογειακό χωριό 3 χλμ. μακριά από την Ερμούπολη, με όμορφες καταπράσινες ρεματιές και αγροτικά στοιχεία, που απλώνεται μέχρι την παραλία της Αζολίμνου.
  Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες χωρίζονται μεταξύ τους από συστάδες καλαμιών, καθώς και θερμοκήπια πρώιμων κηπευτικών. Εδώ βρίσκεται το αεροδρόμιο της Σύρου.

ΜΑΡΜΑΡΑ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Κατηφορίζοντας από τον Πρόδρομο ανατολικά, φτάνουμε στα Μάρμαρα, μικρό, αγροτικό χωριό με παλιά αρχοντόσπιτα, που πήρε το όνομά του από τα πολλά μάρμαρα που είναι διασκορπισμένα στην περιοχή. Υπάρχουν πολλές όμορφες εκκλησίες μέσα και έξω από το χωριό, που η κάθε μία έχει την ιστορία της. Επιβλητικός είναι ο Μητροπολιτικός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, μέσα στο χωριό, ενώ στην δυτική του είσοδο, προβάλλει ο κατάλευκος ναός του Ταξιάρχη (17ος αιώνας). Αλλες εκκλησίες είναι του Αγίου Σάββα και η Πέρα Παναγιά που γιορτάζεται στις 8 Σεπτέμβρη. Προς την θάλασσα απλώνεται ο κάμπος των Μαρμάρων. Μια απέραντη έκταση με μικρά περιβολάκια, που το καθένα έχει φυσική περίφραξη από καλαμιές και αθάνατους (φυτό που ευδοκιμεί στις Κυκλάδες) για να προφυλάσσεται από τους ανέμους και πολλά πηγάδια. Από τα Μάρμαρα ακολουθώντας τον δρόμο ανατολικά, φθάνουμε στον παραλιακό οικισμό του Μώλου. Στους πρόποδες του βουνού Αντικέφαλος, ΒΑ των Μαρμάρων, βρέθηκαν τα αρχαία κεραμεία. Εικάζεται ότι εδώ βρίσκεται θαμμένη κάτω από από τις προσχώσεις η αρχαία πόλη Υρία. Από τα Μάρμαρα υπάρχει πρόσβαση στις παραλίες της ανατολικής πλευράς της Πάρου: Καλόγερος, Τσουκάλια, Γλυφάδες.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/marmara.htm (1 φωτ.)

ΜΑΡΠΗΣΣΑ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Η Μάρπησσα που παλαιότερα λεγόταν Τσιπήδος, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε χαμηλό λόφο (40 μ. υψόμετρο), σε μικρή απόσταση από την θάλασσα, 17 χλμ. ανατολικά της Παροικιάς. Είναι ένα πανέμορφο χωριό, με ήπιο κλίμα, ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και ρυμοτομία, γραφικούς ανεμόμυλους, πανέμορφα σπίτια του 16ου και 17ου αιώνα και εκκλησίες της ίδιας εποχής (Αγιος Δημήτριος, Μεσοσπορίτισσα, Ευαγγελίστρια, Μεταμόρφωση) με ανεκτίμητους καλλιτεχνικούς θησαυρούς. Σχετικά σύγχρονος (αποπερατώθηκε το 1960) είναι ο μητροπολιτικός ναός της Μεταμόρφωσης, βυζαντινού ρυθμού, με στέγη και τρούλο καλυμμένους με κεραμίδια. Δίπλα στο ναό βρίσκεται το βυζαντινό μουσείο και πολύ κοντά το μουσείο γλυπτικής Ν. Περαντινού. Στο κέντρο του χωριού, στην πλατεία του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται το λαογραφικό μουσείο. Μεταξύ Μάρπησσας και Μαρμάρων συναντάμε το μοναστήρι του Παντοκράτορα (17ου αι.) και μεταξύ Μάρπησσας και Προδρόμου, το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα (1655). Ανατολικά της Μάρπησσας υψώνεται ο λόφος του Κέφαλου με τα ερείπια του ενετικού κάστρου και το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου (17ος αι.) στην κορυφή. Στη Μάρπησσα, την Μεγάλη Παρασκευή, γίνεται η αναπαράσταση των Παθών ενώ την Κυριακή του Πάσχα, η γιορτή της αγάπης ενώνει τους ανθρώπους σε νησιώτικο ξεφάντωμα. Στις 6 Αυγούστου γιορτάζεται η Μεταμόρφωση του Σωτήρος με διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο χωριό υπάρχουν καφενεία και ταβέρνες. Από την Μάρπησσα ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο, νότια μέχρι τον Δρυό, θα συναντήσουμε τις χρυσές αμμουδιές της ΝΑ πλευράς της Πάρου (Πίσω Λιβάδι, Λογαράς, Πούντα, Νέα Χρυσή Ακτή, Χρυσή Ακτή).

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/marpisa.htm (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Μαρπίσσας

Τηλέφωνο: +30 22840 41217
Φαξ: +30 22840 41744
  Γραφικό χωριό κτισμένο σε ύψωμα, σε απόσταση 19 χλμ από την Παροικιά. Στην κορυφή του παρακείμενου λόφου, δεσπόζει το μικρό γραφικό μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Εκεί κοντά συναντούμε και τα ερείπια του παλιού Βενετσιάνικου κάστρου. Η Μάρπησσα βρίσκεται πολύ κοντά στα χωριά Μάρμαρα και Πρόδρομο. Εχει πολλά γραφικά εκκλησάκια του 17ου και 18ου αιώνα, κτισμένα με τη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Οι παραλίες Πίσω Λιβάδι, Λογαράς, Χρυσή Ακτή και Δρυός, ανήκουν στη Μάρπησσα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2000) του Δήμου Πάρου.

ΜΑΥΡΗ ΡΑΧΗ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Η Μαύρη Ράχη είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/df98b950f50e8446c225...

ΜΕΓΑΣ ΓΥΑΛΟΣ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
  Η περιοχή διαθέτει αρκετά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και μια πεντακάθαρη παραλία.
  Το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου δεσπόζει πάνω από το μικρό μόλο.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/de54a3a098bee948c225...

Adamas Community

ΜΗΛΟΣ (Λιμάνι) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Τηλέφωνο: +30 22870 22894
  Ο Αδάμαντας, το πρώτο χωριό που θα συναντήσει ο επισκέπτης, το λιμάνι του νησιού που κτίστηκε από Κρήτες που έφτασαν εδώ από τα Σφακιά κυνηγημένοι από τους Τούρκους το 1824. Τα σπίτια τους, που ξεκυράζονται γύρω-γύρω από το μικρό λόφο με τις αυλές τους και τους ασβεστωμένους τοίχους τους θα σας κερδίσουν με την πρώτη ματιά.
  Στον Αδάμαντα θα συνδυάσετε την ξεκούραση και την ηρεμία με την έντονη νυχτερινή ζωή.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Μήλου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Μήλου

ΜΗΛΟΣ (Κωμόπολη) ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ΜΙΝΩΑ (Αρχαία πόλη) ΑΜΟΡΓΟΣ
  The Ancient site of Minoa, at Moundoulia Hill, above the port of Katapola, was one of the most important centers of human life and activity on the island throughout prehistoric times. Enormous excavation project reveals evidence that the whole site of ancient Minoa was constantly populated at a high cultural level from the 10th century B.C. to the 4th century A.D. The defensive wall from the Geometric period with its extensions and bastions which surrounded the acropolis can be made out. The long 4th century B.C. Gymnasium building dominates the archaeological site. The foundation of a sanctuary from the Geometric period have been preserved at the peak of the acropolis. The Hellenistic temple on the far left, surrounded by smaller buildings of worship is impressive with the body of a statue standing alone in the middle. A characteristic building on the south side of the Gymnasium site is the lavatory which has been preserved almost intact with its duct cut into the rock..

Ιστοσελίδα Αιγιαλίς Tours
• http://aegialis.com/sight-seeing.html (1 φωτ.)

Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Άνδρου

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (Μοναστήρι) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 22190

Μονή Ζωοδόχου Πηγής (ή Αγίας) Άνδρου

ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ (Μοναστήρι) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 72459

Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ (Μοναστήρι) ΤΗΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22830 41218
  Η Μονή τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου ή τής Κυρίας τών Αγγέλων είναι ένα πανάρχαιο μοναστήρι. Κανείς δεν μπορεί με ακρίβεια να προσδιορίσει πότε κτίστηκε.
  Η παράδοση λέει ότι τρείς ευλαβείς αδελφές, από τό χωριό Τριπόταμος, έβλεπαν κάθε βράδυ ένα περίεργο φώς στήν τοποθεσία τού Κεχροβουνίου, εκεί πού υπήρχαν τρία εκκλησάκια, της Αγίας Τριάδος, τού Τιμίου Προδρόμου και τών Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Τό φώς αυτό τό θεώρησαν ουράνιο κάλεσμα. ΄Ηλθαν εδώ και μόνασαν κτίζοντας από ένα μικρό κελλί δίπλα σέ κάθε εκκλησάκι. Σιγά - σιγά δημιουργήθηκε μια πολυπληθής κοινότητα, πού κάποτε έφθασε στίς 120 μοναχές.
  Η Αρχιτεκτονική τής Μονής είναι απλή και θυμίζει νησιώτικο χωριό, με τίς καμάρες, τά σκαλοπάτια και τά πέτρινα μπαλκόνια. Από τήν Μονή πέρασαν κατά καιρούς, σπουδαίες και αξιόλογες μοναχές. Η μοναχή όμως πού με τήν παρουσία της λάμπρυνε τήν Μονή τής Κυρίας τών Αγγέλων είναι η Οσία Πελαγία.

Η ΑΓΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ
  Η Αγία Πελαγία έζησε στήν Μονή από πολύ μικρή. Μεγάλωσε κοντά στήν θεία της και τό κοσμικό της όνομα ήταν Λουκία. Υπηρέτησε πιστά τήν μοναχική της κλήση και αγάπησε βαθειά τίς πτωχές και άρρωστες αδελφές της, τίς οποίες και συντηρούσε ζητιανεύοντας στά γύρω από τό μοναστήρι χωριά. Η Παναγία μας τήν επισκέφθηκε δύο φορές στόν ύπνο της,τήν Τρίτη, στίς 23 Ιουλίου 1822, τήν επισκέφθηκε τήν ώρα πού προσευχόταν και τής υπέδειξε τόν τόπο πού βρισκόταν η Αγ. Εικόνα Της, προστάζοντας την να φροντίσει για τήν ανεύρεση Της. Η Εικόνα τής Μεγαλόχαρης ανευρέθη στίς 30 Ιανουαρίου 1823. Η Αγία Πελαγία κοιμήθηκε σέ ηλικία 80 ετών, στίς 28 Απριλίου 1834.
  Η οσιακή ζωή της, τά θαύματα και η μυροβλύζουσα αγία Της κάρα, έγιναν αιτία να ανακηρυχθεί επίσημα από τήν εκκλησία μας Αγία.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙ Ο ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ
  Το καθολικό τής Μονής, πού τιμάται επ ονόματι τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου και βρίσκεται στό κέντρο της. Αξιόλογο είναι τό τέμπλο του, πού είναι ξυλόγλυπτο και καλύτεται από φύλλο χρυσού. Δεξιά τού Καθολικού μια πέτρινη σκάλα οδηγεί στό κελλί πού έζησε η Αγία Πελαγία και δίπλα σ' αυτό υπάρχει η νεόκτιστη εκκλησία της. Δεξιά τού Ναού ένα πέτρινο δρομάκι οδηγεί στόν Ναό τών Παμμεγίστων Ταξιαρχών, παλαιό Κοιμητήριο τής Μονής.
  Αριστερά τού Καθολικού τής Μονής υπάρχουν τρία μικρά εκκλησάκια, τής Αγίας Τριάδος, τού Τιμίου Προδρόμου, τής Αγίας Χριστίνας και κάτωθεν τού ηγουμενείου η Ζ ω ο δ ό χ ο ς Π η γ ή . Στό ηγουμενείο φυλάσσονται λείψανα Αγίων, μικρό τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, η εικόνα τού πυρπολητή Κωνσταντίνου Eaiάρη, ένα μικρό ασημένιο Ευαγγέλιο, δώρο τής Βασίλισσας ΄Ολγας και πολλές αξιόλογες εικόνες. Στήν βιβλιοθήκη τής Μονής φυλάσσονται αξιόλογα βιβλία, θεολογικά, ιστορικά, μουσικά κ.λ .π.

Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΗ ΣΗΜΕΡΑ
  Η καθημερινή ζωή τών μοναχών αρχίζει τό πρωί, με τό κτύπημα τής καμπάνας, τήν 5ην π. μ. Μετά τήν πρωινή ακολουθία κάθε αδελφή ασχολείται με ένα από τά διακονήματα της: τήν καθαριότητα τών εκκλησιών, τών κελλιών, τών κοινών χώρων, τήν περιποίηση τών ασθενών - υπερηλίκων μοναχών- τήν αγιογραφία και τήν συγγραφή βιβλίων.
  Τήν 4ην μ. μ. τελείται ο εσπερινός και η ημέρα τελειώνει με τό απόδειπνο και τήν κατά μόνας προσευχή.
  Κατά τήν διάρκεια τής ημέρας όλες οί αδελφές, μετά τό πέρας τών διακονημάτων, ασχολούνται και με διάφορα εργόχειρα, από τήν πώληση τών οποίων συντηρούνται. Τά εργόχειρα αυτά ,μαζί με διάφορα άλλα αναμνηστικά εκτίθενται στήν έκθεση τής Μονής,τήν οποία μπορεί ο προσκυνητής να επισκεφθεί στήν πορεία τής ημέρας.

Μονή Παναχράντου Αγίου Παντελεήμονος Άνδρου

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΧΡΑΝΤΟΥ (Μοναστήρι) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 51090

Μονή Ταξιαρχών Σερίφου

ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ (Μοναστήρι) ΣΕΡΙΦΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22810 51027
  Στα βορειανατολικά, κοντά στο χωριό Γαλανή, που απέχει 1 χιλιόμετρο περίπου από την Παναγιά, είναι το μοναστήρι των Ταξιαρχών. Ιδρύθηκε γύρω στο 1600 κι έχει φρουριακό χαρακτήρα. Είναι αφιερωμένο στους προστάτες του νησιού Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, η εικόνα των οποίων μεταφέρθηκε στην ιερά μονή από την Κύπρο. Διατηρούνται λίγα δείγματα από τις τοιχογραφίες που κοσμούσαν τον ναό. Εχει μαρμάρινο και ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο, ενδιαφέρουσες εικόνες, μαρμαροστρωμένο δάπεδο και κομψό τρούλο. Στη μονή φυλάσσονται αξιόλογα θρησκευτικά κειμήλια, μεταξύ των οποίων και ο ιερός κώδικας. Κοντά στο μοναστήρι βρίσκεται η παραλία Πλατύς Γιαλός.
  Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σεριφίων.

Μονή Χοζοβιώτισσας

ΜΟΝΗ ΧΟΖΟΒΙΩΤΙΣΣΑΣ (Μοναστήρι) ΑΜΟΡΓΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22850 71274
  Στη νοτιοανατολική ακτή της Χώρας της Αμοργού, σε έναν απόκρημνο βράχο ύψους 300 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, δεσπόζει η βυζαντινή Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας. Η θέση της, απροσπέλαστη και επιβλητική, είναι ορατή μόνον από το πέλαγος.
  Το όνομα της μονής αποτελεί παραφθορά του τοπωνυμίου Χοζιβά ή Κοζιβά των Αγίων Τόπων, ιστορικής κοιτίδας της ορθόδοξης μοναστικής παράδοσης από τους πρώιμους ακόμη χριστιανικούς χρόνους. Στην προφορική δε παράδοση της Αμοργού διατηρήθηκε ζωντανή η διήγηση για τη θαυματουργή έλευση της εικόνας της Παναγίας στο νησί κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, ενώ σε δύο εικόνες της Μονής σώζεται η επιγραφή ΧΩΖΗΒΙΤΙCΑΣ. Πράγματι, η συνεξέταση των βυζαντινών ιστορικών πηγών, των γεγονότων της ταραγμένης αυτής εποχής στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου και στην Παλαιστίνη, καθώς και οι μεταγενέστερες μαρτυρίες που προέρχονται από τους Κώδικες και τα πατριαρχικά Σιγίλλια της Μονής, έρχονται να ενισχύσουν την προφορική παράδοση, τοποθετώντας τη χρονολόγηση του πρώτου κτιριακού πυρήνα στον 9ο αιώνα, στα χρόνια της άφιξης της εικόνας. Ένα δεύτερο σημαντικό τεκμήριο που έχουμε για την ιστορία της ίδρυσης της Μονής αποτελεί η επιγραφή που σώζεται σε ασημένιο εξαπτέρυγο του 1652, σύμφωνα με την οποία η Μονή ανακαινίστηκε εκ βάθρων από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό (1081-1118), ενώ σε πατριαρχικές επιστολές γίνεται μνεία του αυτοκρατορικού διατάγματος του 1088, που εκχωρούσε σταυροπηγιακά δικαιώματα στην Μονή.
  Μνημείο λοιπόν της Μέσης και Ύστερης Βυζαντινής περιόδου, το μοναστήρι είναι ένα κτιριακό σύνολο που ενσωματώνεται απόλυτα στον περιβάλλοντα χώρο. Το απόκρημνο έδαφος με την ανισοϋψή διαβάθμιση επιβάλλει μια πολυεπίπεδη κάτοψη, που διατάσσεται σε οκτώ επίπεδα-ορόφους, με αποτέλεσμα το μνημείο να φαντάζει σα λευκή προεξοχή του βράχου. Πυρήνα του συγκροτήματος αποτελεί το μικρό, καμαροσκέπαστο εκκλησάκι που περιστοιχίζεται από τα πολυάριθμα κελλιά των Μοναχών, μια σειρά βοηθητικών χώρων (τράπεζα, μαγειρεία, φούρνοι, αποθήκες, πατητήρια), στέρνες και πηγάδια. Κλίμακες, κτιστές ή λαξευμένες στο βράχο, οδηγούν από το ένα επίπεδο στο άλλο. Από άποψη δόμησης και μορφής, το συγκρότημα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ανώνυμης λαϊκής αρχιτεκτονικής, με ισχυρές ιστορικές αναμνήσεις, όπως είναι τα τόξα βυζαντινού τύπου ή τα οξυκόρυφα τόξα της ενετικής περιόδου (1296-1537).
  Το 1978 οργανώθηκε η έκθεση των κειμηλίων της μονής, στα οποία περιλαμβάνονται:
- Κώδικες σε περγαμηνή (10ος-15ος αι.) και σε χαρτί (13ος-19ος αι.), σιγίλλια και έντυπα ευαγγέλια.
- Σημαντικά δείγματα της εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής με διάκοσμο από πολύτιμες πέτρες, καθώς και βαρύτιμα εξαρτήματα ιερατικών αμφίων που προέρχονται από διάφορα εργαστήρια αργυροχοϊκής τέχνης. Στην πλειοψηφία τους τα έργα αυτά χρονολογούνται στον 18ο και 19ο αι.
- Πολύτιμα εκκλησιαστικά αντικείμενα και σκεύη, όπως εικόνες, σταυροί, δισκοπότηρα, κηροπήγια, καντήλια κ.ά.

Μουντάδος

ΜΟΥΝΤΑΔΟΣ (Οικισμός) ΤΗΝΟΣ
Η Μουντάδος είναι παραδοσιακός οικισμός με παλιές εκκλησίες και καταπληκτική θέα.

Μύκονος

ΜΥΚΟΝΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Το νησί πήρε το όνομά του από το Μύκονο, γιο του μυθικού βασιλιά της Δήλου, Ανιου, απόγονου του θεού Απόλλωνα και της νύμφης Ρυούς. Η αρχαία παράδοση αναφέρει ότι, κάτω από τους διάσπαρτους γρανιτένιους βράχους που υπάρχουν στη Μύκονο βρίσκονται θαμμένοι οι Γίγαντες, που σκότωσε ο Ηρακλής.
  Καθώς φαίνεται από τις παραστάσεις αρχαίων νομισμάτων προστάτες θεοί του νησιού ήταν ο Διόνυσος και η Δήμητρα. Στους Βυζαντινούς χρόνους, η Μύκονος ανήκε αρχικά στην Επαρχία των Νήσων και αργότερα στο Θέμα του Αιγαίου.
  Το 1207 η Μύκονος περνάει στον έλεγχο των Ενετών. Καταστρέφεται και ερημώνεται το 1537 από τον Χαϊρεντίν Μαρμπαρόσσα για να περιέλθει αργότερα στους Οθωμανούς. Οι Μυκόνιοι θεωρούνταν επιδέξιοι ναυτικοί και πλοιοκτήτες που συνέδραμαν αποφασιστικά στον αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821 με τα πλοία τους. Σημαντική μορφή στην οργάνωση και χρηματοδότηση του αγώνα αναδείχτηκε η Μυκονιάτισσα ηρωϊδα Μαντώ Μαυρογένους, στην οποία οφείλεται και η απόκρουση των Τούρκων, που επιχείρησαν να αποβιβαστούν στο νησί τον Οκτώβριο του 1822.
  Το 1933 εμφανίζονται οι πρώτοι επώνυμοι περιηγητές, οι οποίοι και επισκέπτονται κυρίως τον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου και το Μουσείο της Μυκόνου ενώ, από τα μέσα της δεκαετίας του '50, η Μύκονος αρχίζει να μετατρέπεται σε κοσμοπολίτικο θέρετρο, προσελκύοντας αναρίθμητους επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάϊο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1999) του δήμου Μυκόνου.

ΜΥΤΤΑΚΑΣ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Ο Μύτακας είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/ea2fbecf47509e40c225...

ΝΑΞΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Νάξος, το μεγαλύτερο και ευφορότερο από τα νησιά των Κυκλάδων βρίσκεται περίπου στο κέντρο του Αιγαίου. Λιβάδια που καταλήγουν σε απέραντες αμμουδιές, βράχια που βυθίζονται απότομα στην θάλασσα, κακοτράχαλα βουνά δίπλα σε εύφορες κοιλάδες, πηγές και τρεχούμενα νερά είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της ναξιώτικης φύσης που διακρίνεται για την ποικιλία της. Οι ακτές της Νάξου είναι απότομες στα νότια και υπήνεμες στα δυτικά με πολλούς κόλπους και αμμουδερές παραλίες. Γνωστή από τα μυθικά χρόνια, κάνει αισθητή την παρουσία της σε όλες τις ιστορικές περιόδους, γνωρίζοντας ιδιαίτερη αίγλη την περίοδο του κυκλαδικού πολιτισμού.
   Η Νάξος, ή Χώρα, χτισμένη αμφιθεατρικά σε πλαγιά λόφου στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, είναι από τις πιο όμορφες κυκλαδίτικες πόλεις. Ξεκινώντας από το λιμάνι και φθάνοντας μέχρι ψηλά στο βενετσιάνικο κάστρο, ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται με τα στενά ανηφορικά της δρομάκια και τα παλιά πέτρινα σπίτια της. Η πόλη είναι διάσπαρτη με ενδιαφέροντα μνημεία διάφορων εποχών. Ανάμεσά τους αναφέρουμε τις αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες, το κάστρο με τον πύργο και τις πολεμίστρες του και λείψανα μυκηναϊκών χρόνων στην τοποθεσία Γκρότα. Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου περιλαμβάνει αξιόλογα εκθέματα.
   Πολλά είναι τα αξιοθέατα του νησιού μια και παντού υπάρχουν σημάδια αρχαίας ζωής. Στη βόρεια πλευρά του στον Απόλλωνα, ένα από τα ωραιότερα παραθαλάσσια χωριά με λατομία μαρμάρου, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μισοτελειωμένος Κούρος (6ος π.Χ. αι.), σε υπερφυσικό μέγεθος, ξαπλωμένος στο έδαφος. Παρόμοιος βρίσκεται και στις Μέλανες. Ενδιαφέρον Αρχαιολογικό Μουσείο υπάρχει και στην Απείραθο, χωριό που διατηρεί ζωντανά τα ιδιότυπα ήθη και έθιμά του.
   Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες της Παναγίας Πρωτόθρονης στην Τραγαία και της Παναγίας Φιλοτίτισσας στο χωριό Φιλότι. Ωραίες παραλίες για μπάνια είναι ο Αγιος Προκόπης, η Μικρή Βίγλα, το Καστράκι, ο Αλυκός, το Πυργάκι, η Αγγιασσός (δυτική πλευρά), ο Απόλλωνας, η Ψιλή Αμμος, ο Πάνορμος, η Παχειά Αμμος κ.α. Οι θαυμάσιες αμμουδιές, τα γραφικά χωριά και ένα πλήθος μνημείων προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κάθε καλοκαίρι. Η καλή τουριστική υποδομή της Χώρας διευκολύνει την γνωριμία με το νησί.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Δημοτικό Διαμέρισμα Ναούσης

ΝΑΟΥΣΑ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22840 53171
  Η Νάουσα, κτισμένη σε ασφαλή κόλπο, στις βόρειες ακτές της Πάρου, είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο γραφικά λιμανάκια στο Αιγαίο. Έχει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη με δεκάδες ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, camping, τουριστικά γραφεία, γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων, εστιατόρια, καφενεία, αγορά και έντονη νυχτερινή ζωή. Παρά τις ανέσεις που προσφέρει στους καλοκαιρινούς της επισκέπτες, η Νάουσα, παραμένει το παραδοσιακό ψαροχώρι με τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στις Κυκλάδες. Στο μικρό, προστατευμένο λιμανάκι με τα δεκάδες ψαροκάικα, χτυπάει η καρδιά της Νάουσας. Σήμερα οι παλιές αποθήκες των ψαράδων έχουν μετατραπεί σε μπαράκια, καφενεία και ουζερί που σερβίρουν φρέσκους θαλασσινούς μεζέδες. Μία βόλτα στο εσωτερικό της Νάουσας, μέσα από τα στενά ασπρισμένα δρομάκια της, θα αποκαλύψει την ομορφιά αυτής της νησιώτικης πολιτείας που διατηρεί το χρώμα και την φυσιογνωμία της συνδυάζοντας γοητευτικά το παρελθόν με το παρόν. Γύρω από την Νάουσα συναντάμε υπέροχες παραλίες κοντινές και μακρινές (Πιπέρι, Μοναστήρι, Κολυμπήθρες, Αγιοι Ανάργυροι, Λάγγερη, Σάντα Μαρία).

ΝΕΑ ΚΑΜΕΝΗ (Νησάκι βραχώδες) ΘΗΡΑ
  Η Νέα Καμένη έχει έκταση 3.400 στρέμματα και ηλικία μόλις 425 χρόνια ενώ οι τελευταίες λάβες υπάρχουν εδώ μόλις 50 χρόνια.
  Αλλεπάλληλες εκρήξεις δημιουργούν εδώ και χρόνια αυτό που εμείς οι ντόπιοι λέμε το “Ηφαίστειο”. Ζεστά νερά αναβλύζουν και η μυρωδιά από θειάφι είναι έντονη. Είναι το καύχημα του νησιού και το σήμα κατατεθέν του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Θήρας.

ΝΙΚΟΥΡΙΑ (Νησί) ΑΜΟΡΓΟΣ
Νικουριά. Ενα μικρο νησάκι, ακατοίκητο μόλις 300 μέτρα απο την ακτή του Αγιου Παύλου. Διάσημο για το νομισματοκοποίο που λειτουργούσε εκεί κατα την αρχαιότητα. Σήμερα απολαμβάνουμε τις δύο πανέμορφες παραλίες του. Μπορείς να πας με καίκι απο τον Αγιο Παύλο ή για τους πιό τολμηρούς . . .

ΟΡΜΟΣ ΚΑΛΟΤΑΡΙΤΙΣΣΑΣ (Ορμος) ΑΜΟΡΓΟΣ
Kalotaritissa. Το νοτιότερο λιμανάκι της Αμοργού με μια μεγάλη παραλία, καταφύγιο για τα σκάφη.

ΟΡΜΟΣ ΚΟΡΘΙΟΥ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
  Ο Ορμος αποτελεί το διοικητικό και οικονομικό κέντρο του Δήμου. Βρίσκεται στο εσωτερικό ενός μεγάλου όρμου και διαθέτει λιμάνι και καλή συγκοινωνία με το υπόλοιπο νησί. Στη γύρω περιοχή υπάρχουν πολλά αξιοθέατα που κεντρίζουν το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Σε κοντινή απόσταση θα δείτε περιστεριώνες και τους σπάνιους οριζόντιους ανεμόμυλους (ταβλόμυλους).
   Περπατώντας στα γραφικά παλιά μονοπάτια θα επισκεφθείτε χωριά με εξαίρετη αρχιτεκτονική όπως οι Χώνες, το Ρωγό και η Αλαμανιά, θα δείτε παλιά λιοτρίβια, νερόμυλους, αλώνια και θα ξεδιψάσετε σε δροσερές πηγές σαν τη Στοίβα. Επισκεφθείτε τα ξωκκλήσια Αγ. Φανούριος και Αγ. Σοφία στις δύο άκρες του Ορμου. Ενδιαφέρουσα είναι και η διαδρομή στον Ποταμό, που είναι η περισσότερο καλλιεργούμενη περιοχή. Οι παραλίες της περιοχής είναι αρκετές: Μύλος, Βίντζι, Αγ. Αικατερίνη, Μπουρός και φυσικά η παραλία Της Γριάς το Πήδημα. Αν διαθέτετε σκάφος θα μπορέσετε να απολαύσετε αναρίθμητες ερημικές παραλίες και να δείτε τις σπηλιές στη Μέλισσα και τα απόκρημνα βράχια στον Κάβο του Οργίνου.
  Τέλος, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το λαογραφικό μουσείο και να παραβρεθείτε σε κάποια από τις πολυάριθμες εκδηλώσεις που γίνονται, όπως το Καρναβάλι τις απόκριες, τα Κορθιανά τον Αύγουστο και αρκετά πανηγύρια στις εκκλησίες της περιοχής.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κορθίου

• http://www.korthi.gr/ko_or_gr.htm (2 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Πάγου

ΠΑΓΟΣ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22810 42192
  Ο Πάγος, 7 χλμ. μακριά από την Ερμούπολη, όπως και τα Χρούσσα, είναι χωριό στο κέντρο του νησιού, που μέσα από το αγροτικό τοπίο, έντονο σε θερμοκήπια και αγρούς, τροφοδοτεί με φρέσκα οπωροκηπευτικά το νησί.
  Έχει να καταδείξει αρκετά αρχιτεκτονικά στοιχεία του παραδοσιακού Συριανού αγροτόσπιτου και κάποια Νεοκλασσικά ιδιαίτερα στοιχεία από εξοχικές κατοικίες που κτίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια.

Δημοτικό Διαμέρισμα Παλαιόκαστρου

ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22820 61496
  Το Παλαιόκαστρο αποτελείται από πολλά χωριά, το καθένα με το δικό του ύφος και αρχιτεκτονική.
  Το Πισκοπειό με την όμορφη αρχιτεκτονική σπιτιών, τους ανεμόμυλους και νερόμυλους, τις γραφικές πηγές και το παλιό Δημοτικό Σχολείο.
   Η Λαρδιά με τους λουλουδιασμένους κήπους και την εντυπωσιακή θέα προς τον Ορμο και το πέλαγος.
  Το Γιαννισαίο, σκαρφαλωμένο στο βουνό, με την Αγριδιώτισσα να δεσπόζει στο χώρο και το παλιό Δημοτικό Σχολείο.
   Το Εξω Βουνί σε ένα τοπίο καθαρά ορεινό. Το Μέσα Βουνί με την ιαματική πηγή Πετρένια, τους νερόμυλους, το μονίδριο Αγ. Αντώνιο, το Δημοτικό Σχολείο και τους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς Λευκόποδες, με ίχνη παλαιολιθικού οικισμού. Μην ξεχάσετε να είσαστε εκεί στις 23 Αυγούστου στην παραδοσιακή Γιορτή Κρασιού.
   Αφήνοντας το Βουνί, κατευθυνθείτε προς την εξαίσια Μονή Παναχράντου, όπου θα θαυμάσετε το εντυπωσιακό εσωτερικό της Μονής και θα ξαποστάσετε στην πυκνή σκιά της αυλής, απολαμβάνοντας μιά σπάνια θέα του κεντρικού τμήματος του νησιού με τη Χώρα.

ΠΑΛΙΑ ΚΑΜΕΝΗ (Νησάκι βραχώδες) ΘΗΡΑ
  Η Παλαιά Καμένη έχει έκταση 600 στρέμματα και ζωή λιγότερο από 2.000 χρόνια.
  Αλλεπάλληλες εκρήξεις δημιουργούν εδώ και χρόνια αυτό το που εμείς οι ντόπιοι λέμε το “Ηφαίστειο”. Ζεστά νερά αναβλύζουν και η μυρωδιά από θειάφι είναι έντονη. Είναι το καύχημα του νησιού και το σήμα κατατεθέν του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Θήρας.

ΠΑΝΟΡΜΟΣ (Χωριό) ΤΗΝΟΣ
Ο Πάνορμος, ο παραλιακός οικισμός που αναπτύχθηκε στο μυχό του ομώνυμου όρμου, είναι ένα φυσικό, το μοναδικό, προστατευμένο Βόρειο-Ανατολικό λιμάνι της Τήνου.
  Ήταν από παλιά ένα από τα δύο σημαντικότερα λιμάνια του νησιού, κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου στον προηγούμενο αιώνα. Με δεκάδες καΐκια έφταναν τα εμπορεύματα για την περιοχή της Εξω Μεριάς και μεταξύ αυτών σιτάρι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που το άλεσμά του έδινε δουλειά στη συστάδα των ερειπωμένων σήμερα ανεμόμυλων στην ανατολική και νότια κορυφογραμμή του Πύργου.
  Σήμερα το λιμάνι έχει δυνατότητα υποδοχής και ελλιμενισμού μικρών αλιευτικών και τουριστικών σκαφών. Εδώ μπορεί κανείς να απολαύσει ένα ωραίο μπάνιο σε καθαρές αμμουδιές (Αγία Θάλασσα, Καβαλουρκό, Ρόχαρι) και ένα νόστιμο φαγητό με φρέσκο ψάρι στις ταβέρνες του, αντικρίζοντας το νησάκι του Πλανήτη με τον ερειπωμένο φάρο του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Πανόρμου Τήνου.

ΠΑΝΩ ΠΕΤΑΛΗ (Οικισμός) ΣΙΦΝΟΣ
  Πετάλι στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα σημαίνει μικρό πετρώδες ύψωμα. Το Ανω Πετάλι είναι το χωριό με τη ωραιότερη θέα προς την Ανατολή. Από τον αυλόγυρο της ενοριακής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη βλέπει κανείς την εντυπωσιακή θέα των κεντρικών οικισμών μέχρι το απόμακρο Κάστρο. Είναι το νοτιότερο από τα τρία χωριά που αποτελούσαν άλλοτε την κοινότητα του Αρτέμωνα. Αρχίζει εκεί που τελειώνει η Απολλωνία, στο Ταξιαρχάκι, και τελειώνει εκεί που αρχίζει ο Αγιος Λουκάς, στο γεφύρι, στα Γουρνιά. Αξιοπρόσεκτη είναι η εκκλησία του Αγίου Αντίπα (1636) για την αρχιτεκτονική και την ιστορία της εθνικής Επανάστασης (1821) σχολείο που ίδρυσε ο Νικόλαος Χρυσόγελος και δίδαξε ο μαθητής του Γεώργιος Ψαραύτης.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/petali.html (1 φωτ.)

ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΑ (Παραλία) ΑΜΟΡΓΟΣ
Παραδείσα. Βρίσκεται κάτω απο την όμορφη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, όπου γίνεται το μεγάλο πανηγύρι στις 26 Ιουλίου.

ΠΑΡΑΚΟΠΗ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
Η Παρακοπή είναι οικισμός αγροτοκτηνοτροφικός, με θερμοκήπια, αμπέλια και άλλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/4d58b29cbfd8a463c225...

ΠΑΡΟΣ (Κωμόπολη) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Παροικιά, κτισμένη στο μέσον περίπου της δυτικής ακτής της Πάρου, γύρω από έναν μεγάλο και ασφαλή κόλπο, είναι η πρωτεύουσα του νησιού, το διοικητικό και οικονομικό κέντρο, το επιβατηγό και εμπορικό λιμάνι. Για το σημερινό της όνομα θα ανατρέξουμε στην περίοδο του Βυζαντίου, την εποχή που ο ναός της Εκατονταπυλιανής είχε σαν κολίγους (πάροικους) πολλούς κατοίκους του νησιού. Οι πάροικοι εγκαταστάθηκαν στην παλιά πόλη που σιγά - σιγά μετονομάστηκε από Πάρος σε Παροικιά.
  Η Παροικιά είναι μία σύγχρονη πολιτεία με υπηρεσίες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες του σύγχρονου ταξιδιώτη. Εδώ λειτουργούν υποκαταστήματα των περισσότερων τραπεζών, ταχυδρομείο, κέντρα υγείας, internet cafe, τουριστικά γραφεία και γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων. Δεκάδες ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και camping (Λιβάδια, Κριός, Παρασπόρος), δίνουν στον επισκέπτη τη δυνατότητα να επιλέξει το κατάλυμα που του ταιριάζει. Ωστόσο ενημερώνουμε τους επισκέπτες ότι η άνετη και άψογη διαμονή εξασφαλίζεται με κράτηση εκ των προτέρων σε κάποιο από τα νόμιμα καταλύματα που διαθέτει το νησί και τους συμβουλεύουμε να μη ρισκάρουν εμπιστευόμενοι οποιονδήποτε τους προσφέρει κατάλυμα, κατά την άφιξή τους στο λιμάνι της Παροικιάς.
  Κάνοντας μια βόλτα στην πόλη, σε κάθε βήμα συναντάμε ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και εστιατόρια που σερβίρουν νόστιμα πιάτα από την τοπική, ελληνική και διεθνή κουζίνα ενώ στα δρομάκια γύρω από το Κάστρο (παλιά αγορά) και στον παραλιακό δρόμο συγκεντρώνονται μαγαζιά κάθε είδους. Το ηλιοβασίλεμα χαρίζει στην Παροικιά εικόνες μοναδικής ομορφιάς. Μόλις χαθούν τα χρώματα του δειλινού αρχίζει η νυχτερινή ζωή της πόλης. Τα δεκάδες μπαράκια, τα cafe, οι χώροι με ζωντανή μουσική, τα club γεμίζουν ζωή και η διασκέδαση τελειώνει τις πρώτες πρωινές ώρες.
  Στην Παροικιά και στην ευρύτερη περιοχή συναντάμε υπέροχες παραλίες με εύκολη πρόσβαση (Λιβάδια, Κριός Μαρτσέλο, Καμίνια, Σουβλιά, Παρασπόρος, Αγία Ειρήνη).
  Περίπατος στο χρόνο: Πίσω από την κοσμοπολίτικη εικόνα της Παροικιάς, κρύβεται μία πολιτεία γοητευτική που αποκαλύπτει στα μάτια του επισκέπτη το πλούσιο παρελθόν της. Τα στενά της σοκάκια θα τον οδηγήσουν σε αρχαία μνημεία, γεφυράκια, κρήνες, σε νεοκλασικά αρχοντικά που γειτονεύουν με τυπικά κυκλαδίτικα σπιτάκια, σε μικρές εκκλησίες που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, σε μπαλκόνια πνιγμένα στο βασιλικό και τα γεράνια.
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίσκεψη στην Εκατονταπυλιανή, το αρχαιολογικό μουσείο, το αρχαίο νεκροταφείο, το λόφο του ενετικού κάστρου, το Ασκληπιείο, το Πύθιο, το Δήλιο και στην παλαιοχριστιανική βασιλική εκκλησία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/island/fsetparoikia.htm (2 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Πάρου

  Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού, η Παροικιά, παρουσιάζει την μεγαλύτερη τουριστική κίνηση, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης. Στο κέντρο της Παροικιάς συναντούμε τα ερείπια του βενετσιάνικου κάστρου, γύρω από το οποίο απλώνονται πολλά μεταβυζαντινά εκκλησάκια, όλα τους κηρυγμένα ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Στην περιοχή, που βρίσκεται ανάμεσα στην Παροικιά και τις Λεύκες και λέγεται «Μαράθι», υπάρχουν τα αρχαία λατομεία μαρμάρου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2000) του Δήμου Πάρου.

ΠΕΡΙΣΣΑ (Παραλία) ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ
  Στη νότια πλευρά του νησιού εκτείνεται μία παραλία 5 χιλιομέτρων όλη κατάμαυρη, η ξακουστή μαύρη παραλία, που αρχίζει από την Περίσσα και φτάνει μέχρι τη Βλυχάδα.
  Σ’ αυτή μπορείτε να χαρείτε ατέλειωτες ώρες μπάνιου, ηλιοθεραπείας, θαλάσσιων σπορ. Θα βρείτε ακόμη εστιατόρια και ταβέρνες όπου θα απολαύσετε από σπιτικό φαγητό μέχρι φρέσκο ψάρι και τοπικούς μεζέδες. Στις καυτές ώρες του μεσημεριού beach bar θα σας διασκεδάσουν και θα σας δροσίσουν με τη μουσική και τα ποτά τους, αν θελήσετε μπορείτε να κάνετε μία μικρή ή μεγάλη βόλτα με άλογα.
  Προχωρώντας προς το κέντρο της Περίσσας, θα βρείτε καταστήματα για να αγοράσετε σουβενίρ και δώρα, να φάτε ή να διασκεδάσετε πίνοντας το ποτό σας.
  Υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι που τώρα ανασκάπτονται, ο ναός του Τιμίου Σταυρού που αξίζει να επισκεφτείτε, το εκκλησάκι της Κατεφιανής σκαλισμένο θαρρείς στο βουνό. Μονοπάτι θα σας οδηγήσει στην κορυφή του Μέσα Βουνού όπου η αρχαία Θήρα η πόλη του Δωριέα βασιλιά - το όνομα του οποίου φέρει και το νησί - περιμένει να σας δείξει τί υπήρξε χιλιάδες χρόνια πριν σ’ αυτό το νησί.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Σωματείου Τουριστικών επιχειρήσεων Νότιας Σαντορίνης.

ΠΙΣΩ ΛΙΒΑΔΙ (Λιμάνι) ΠΑΡΟΣ
  Επίνειο της Μάρπησσας, από την οποία απέχει ένα μόλις χιλιόμετρο. Κτισμένο γύρω από το γραφικό λιμανάκι με τις ψαρόβαρκες, το Πίσω Λιβάδι, συνδέεται απ' ευθείας τους καλοκαιρινούς μήνες με Νάξο, Ίο, Σαντορίνη, Αμοργό, Μύκονο, Δήλο, Αντίπαρο και Κουφονήσια.
  Δυτικά του οικισμού, πάνω σε λοφίσκο, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Θαλασσίτη που χρονολογείται στο τέλος του 13ου αιώνα, με παμπάλαιες τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.
  Στο Πίσω Λιβάδι θα βρείτε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ένα camping, super market, ουζερί, παραθαλάσσιες ταβέρνες που προσφέρουν φρέσκο ψάρι και μπαράκια. Στο τοπικό πανηγύρι, της Αναλήψεως, ο κόσμος διασκεδάζει με τοπικούς μεζέδες, άφθονο κρασί και παραδοσιακούς χορούς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/pisolivadi.htm

Δημοτικό Διαμέρισμα Πιτροφού

ΠΙΤΡΟΦΟΣ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΣ
  Ο Πιτροφός βρίσκεται πάνω στην κύρια οδό που ενώνει το λιμάνι Γαυρίου με το Μπατσί και τη Χώρα και ο ελαιόμυλος βρίσκεται στον Ανω Πιτροφό.
  Το χωριό διαθέτει τέσσερεις πηγές που διατηρούν το παραδοσιακό τους χρώμα. Μια κρήνη μάλιστα μπορεί εύκολα ο επισκέπτης του ελαιόμυλου να δει αν συνεχίσει τον περίπατο στο καλντερίμι που περνά μπροστά απο την είσοδο του μύλου και οδηγεί στα ψηλότερα σημεία του οικισμού (πεντάλεπτος περίπατος).
  Ο οικισμός εκτείνεται λίγο χαμηλότερα από διαδρομή σε παραδοσιακό μονοπάτι που αποτελεί προϊόν του προγράμματος των μονοπατιών.

ΠΛΑΤΥ ΒΟΥΝΙ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Το Πλατύ Βουνί είναι μικρός οικισμός με αγροτόσπιτα. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως Απανωσυριανοί αγρότες που ζουν εκεί το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα έρχονται μόνο για τις αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες τους.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/c49a31580f996cd3c225...

ΠΛΑΤΥΣ ΓΥΑΛΟΣ (Οικισμός) ΣΙΦΝΟΣ
  Το τοπωνύμιο στην τοπική λαλιά προφέρεται Πγιατ' αλός (= Πλατύς Αιγιαλός) και σημαίνει ακρογιάλι που έχει σχετικά μεγάλο πλάτος, ευρύχωρη ακροθαλασσιά.
  Είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού και θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες παραλίες των Κυκλάδων. Εδώ υπάρχουν ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, δημοτικός οργανωμένος χώρος κατασκήνωσης (camping), παντοπωλεία, εστιατόρια, εργαστήρια αγγειοπλαστικής, όπου μπορεί να βρει ο επισκέπτης προϊόντα σιφναίικης κεραμικής και να γνωρίσει τον τόπο παραγωγή τους.
  Βόρεια στην κορυφή του υψώματος δεσπόζει το μοναστήρι της Παναγίας του Βουνού (1813), από όπου η θέα μαγευτική. ΒΑ. βρίσκεται ο Ασπρος Πύργος ο πιο γνωστός από τους 57 αρχαίους πύργους της Σίφνου. Νότια στο Ακρωτηράκι του Πλατύ Γιαλού ο Έλληνας αρχαιολόγος, Χρ. Τσούντας ανακάλυψε προϊστορικό νεκροταφείο. ΝΑ στην είσοδο του όρμου βρίσκεται το ιδιόκτητο και ακατοίκητο νησάκι Κιτριανή (από συμφυρμό του τοπωνυμίου της νησίδας Κιτρίνη+Κυπριανή, της επωνυμίας του ναού της Παναγίας), πάνω στην οποία το μοναδικό κτίσμα είναι η εκκλησία της Παναγίας της Κυπριανής (1732 στο τέμπλο), το αρχαιότερο εκκλησιαστικό μνημείο της Σίφνου (11ος αιώνας).

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/gialos.html (3 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Ποσειδωνίας

ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ (Χωριό) ΣΥΡΟΣ
  Η Ποσειδωνία, 12 χλμ. μακριά από την Ερμούπολη, ονομάζεται και Ντελλαγράτσια, από την εκκλησία της Santa Maria Della Grazia.   Θεωρείται ένα από τα γοητευτικότερα χωριά του νησιού. Είχε επιλεγεί από τους πλουσίους της εποχής σαν τόπος εξοχής. Έτσι χτίστηκαν τα πολλά Νεοκλασσικά Αρχοντικά, τα οποία διασώζονται και μπορεί να επισκεφθεί ο επισκέπτης.
  Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τον ορθόδοξο ναό του Αγίου Ιωάννη και τον καθολικό του Αγίου Πέτρου.
  Προχωρώντας προς τη θάλασσα συναντάμε την όμορφη αμμουδιά των Αγκαθωπών και στο τέλος του δρόμου την ερημική παραλία του Κόμητου. Επίσης, για τους λουόμενους προσφέρεται και η καθαρή παραλία της Αμπέλας.

Πούντα

ΠΟΥΝΤΑ (Λιμάνι) ΠΑΡΟΣ
  Η Πούντα είναι ένα παραθεριστικό κέντρο, απέναντι ακριβώς από την Αντίπαρο. Απέχει 8,5 χιλιόμετρα από την Παροικιά και είναι το σημείο από όπου μπορείτε να πάτε στο αντικρινό νησί.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2000) του Δήμου Πάρου.

ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΟΣ
  Στη ΝΑ πλευρά της Πάρου, σε απόσταση 5 χλμ. από τις Λεύκες, θα συναντήσουμε τον Πρόδρομο, γραφικό χωριό με κάτασπρα σπίτια, όμορφες εκκλησίες, περιβόλια και αξιόλογα μοναστήρια (της Παναγίας, του Αγίου Παντελεήμονα).
  Πήρε το όνομά του από το μητροπολιτικό ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, κτίσμα του 17ου αιώνα με αξιόλογες παλαιές εικόνες και ξυλόγλυπτα. Το χωριό ήταν γνωστό από το Μεσαίωνα. Το παλιό του όνομα ήταν Δραγουλάς ή Τραγουλάς από τον Τράγειο Απόλλωνα, προστάτη των βοσκών, που λατρευόταν στην Πάρο.
  Για όσους αγαπούν την πεζοπορία, το βυζαντινό μονοπάτι που συνδέει τις Λεύκες με τον Πρόδρομο προσφέρει μία μοναδική διαδρομή διάρκειας μιάμισης περίπου ώρας μέσα από ελαιώνες και αμπελώνες. Το μονοπάτι έχει κατασκευαστεί πριν από χίλια χρόνια και είναι στρωμένο, στο μεγαλύτερο τμήμα του, με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πάρου

• http://www.paros.gr/villagesgr/prodromos.htm

Πύργος

ΠΥΡΓΟΣ (Οικισμός) ΤΗΝΟΣ
Ο μεγαλύτερος οικισμός της Τήνου απότελεί έδρα της Κοινότητας Πανόρμου. Πρόκειται για έναν από τους πιο παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας.

Ιστοσελίδα του Ξένιος Δίας, Πανεπιστημίου Πάτρας
• http://www.cyclades-info.gr/a/afd4fab0b83656e7c225... (1 φωτ.)

ΡΕΥΜΑΤΑ (Οικισμός) ΑΝΔΡΟΣ
  Κατ' εξοχήν ελκυστική περιοχή για φυσιολάτρες και περιπατητικές ομάδες που ανεξάρτητα απο τις καιρικές συνθήκες συνηθίζουν να αποζητούν εξαιρετικής ομορφιάς διαδρομές σε παλιά μονοπάτια. Οπως δηλώνεται και απο την ονομασία της, βρίσκεται κοντά σε ποτάμι και, σε αντίθεση με το πετρώδες και άνυδρο τοπίο των υπόλοιπων Κυκλάδων, είναι κατάφυτη. Ιδιαίτερα προσφέρεται για περιπάτους σε μονοπάτια κατά μήκος του ποταμού, που διασχίζει δάσος απο αιωνόβια πλατάνια, μυρτιές, αγριοβυσσινιές, δάφνες, πικροδάφνες, ψηλόκορμα κυπαρίσσια, πλήθος αγριολούλουδα, κ.ά.
  Ο ελαιόμυλος βρίσκεται κοντά στην οδό που συνδέει το Μπατσί με την Αρνη μέσω του οικισμού της Κατακοίλου και ταυτόχρονα κοντά σε παλαιά ορεινά μονοπάτια του νησιού. Προσελκύει επισκέπτες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανακάλυψη της εξαιρετικής καταπράσινης κυκλαδίτικης περιοχής και της χλωρίδας και πανίδας του νησιού.
  Ο ελαιόμυλος αυτός, όπως και εκείνος του Πιτροφού, συνδέει τη λειτουργία του με το πρόγραμμα της αξιοποίησης των παλαιών μονοπατιών.
  Εκτός απο τον παλαιό ελαιόμυλο, άξια λόγου είναι και η παλαιά εκκλησία της Αγίας Κυριακής στην περιοχή. Στις δύσκολες ώρες της τουρκοκρατίας λειτούργησε ως κρυφό σχολειό, όπου τα ελληνόπουλα μυήθηκαν μέσα απο τα ιερά βιβλία στη γλώσσα και τη θρησκεία τους, ώστε να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Μουσείου Ελιάς Κυκλάδων

• http://www.musioelias.gr/leb1_gr.htm (1 φωτ.)

ΡΙΒΑ (Λιμάνι) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Στη Ρίβα δένουν τα πλοία της γραμμής από τον Αθηνιό ή τον Πειραιά και οι λάντζες που πηγαινοέρχονται από το Αμμούδι.  Σε αυτό το λιμάνι έφθασαν το 13ο αιώνα τα καράβια του Ενετού κατακτητή – πλοιάρχου Μάρκου Σανούδου, ο οποίος προσάρτησε τα νησιά Θήρα και Θηρασιά στο Δουκάτο του Αιγαίου με έδρα τη Νάξο.  Το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης (Santa Irini), που διακρίνεται στο ύψωμα πάνω από το λιμάνι της Ρίβας, έδωσε το όνομά του στον οικισμό αλλά και σε όλη τη Σαντορίνη.

Σέριφος

ΣΕΡΙΦΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Βρίσκεται ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σίφνο και απέχει 73 ναυτικά μίλια από το λιμάνι του Πειραιά, με τον οποίο συνδέεται με καθημερινά δρομολόγια. Η επιφάνειά του είναι 73 τ. χιλιόμετρα.
  Εχει έδαφος βραχώδες με μικρούς λόφους και ψηλότερη κορυφή τον Τούρλο (585 μέτρα ύψος). Στις κοιλάδες που δημιουργούνται ανάμεσα στους πετρώδεις όγκους οι ντόπιοι καλλιεργούν οπωροφόρα, πρώιμα κηπευτικά, εσπεριδοειδή και αμπέλια. Το υπέδαφός της είναι πλούσιο σε σιδηρομεταλλεύματα, η εκμετάλλευση των οποίων γινόταν ήδη από την αρχαιότητα. Οι ακτές της, που έχουν μήκος 82 χιλιόμετρα περίπου, αλλού σχηματίζουν όρμους και κόλπους με αμμουδιά ενώ σε άλλα σημεία είναι απόκρημνες και βραχώδεις. Το κλίμα της είναι πολύ υγιεινό, με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια λόγω των μελτεμιών, που φυσούν σ' όλες τις Κυκλάδες. Οι κάτοικοί της ασχολούνται κυρίως με την αλιεία, τη ναυτιλία και με τον αναπτυσσόμενο τα τελευταία χρόνια τουρισμό.
  Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο Δήμου Σεριφίων.

Σέριφος

ΣΕΡΙΦΟΣ (Χωριό) ΣΕΡΙΦΟΣ
  Η Σέριφος ή Χώρα είναι η πρωτεύουσα του νησιού. Βρίσκεται χτισμένη αμφιθεατρικά σε βραχώδη λόφο που δεσπόζει πάνω από το λιμάνι της, το Λιβάδι. Η Χώρα της Σερίφου έχει όλα τα χαρακτηριστικά των κυκλαδίτικων παραδοσιακών οικισμών. Κυριαρχούν οι πάλλευκοι κύβοι, οι επίπεδες οροφές, τα στενά σοκάκια με τ' ασβεστωμένα σκαλοπάτια, τα καταστέγια, οι καμάρες, τα βόλτα. Η πυκνή και συγκεντρωμένη δόμηση έχει τις ρίζες της στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, οπότε η Χώρα οχυρώθηκε για ν' αντισταθεί στις πειρατικές επιδρομές. Οπως ήταν επόμενο οι κατοικίες συνωστίσθηκαν μέσα στο τείχος, ενώ στο ψηλότερο σημείο του λόφου χτίστηκε ισχυρό κάστρο. Αποτελείται από δυο γειτονιές, την Πάνω Χώρα (παλιότερο κομμάτι) και την Κάτω Χώρα. Κατεβαίνοντας από το κάστρο συναντά κανείς την Πάνω Πιάτσα, παλιό εμπορικό κέντρο, με το Δημαρχιακό Μέγαρο - νεοκλασικό κτίριο χτισμένο στα 1907 που φιλοξενεί μικρή αρχαιολογική συλλογή με ευρήματα της περιοχής - και το μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου, με περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο (18ος αιώνας).
  Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο Δήμου Σεριφίων.

ΣΗΡΥΓΓΑ (Οικισμός) ΣΥΡΟΣ
Ο Σύριγγας είναι ένας μικρός οικισμός με ονομαστή πηγή και θαυμάσια θέα.

Ιστοσελίδα του ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ του Πανεπιστημίου Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/7e418d9b287e720ec225...

Σίκινος

ΣΙΚΙΝΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Η Σίκινος είναι από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων. Αυτό όμως σε τίποτα δεν μειώνει το ενδιαφέρον του νησιού και προπαντός την μοναδική του γραφικότητα. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα τον συμπλέγματος, μεταξύ Ιου και Φολεγάνδρου. Εχει έκταση 41 τ.χλμ. και πληθυσμό 300 κατοίκους. Το σχήμα του νησιού είναι μακρόστενο. Η νοτιοανατολική πλευρά τον είναι ομαλή ενώ στο βορειοδυτικό τμήμα τον υπάρχει ένας απότομος γκρεμός 300 περίπου μέτρων πάνω από τη θάλασσα. Το ψηλότερο βουνό του νησιού είναι ο Τρούλος (552μ.) που βρίσκεται στη μέση του νησιού. Το έδαφος της Σικίνου είναι πετρώδες και σε ένα τμήμα τον καλύπτεται από ελαιόδεντρα στα οποία οφείλεται και το εκλεκτό ελαιόλαδο του νησιού. Στα εξαιρετικής ποιότητας άλλωστε προϊόντα τον νησιού συγκαταλέγεται και το θυμαρίσιο μέλι.
   Τα σημαντικότερα μέρη της Σικίνου είναι το Χωριό και το Κάστρο. Απέχουν μεταξύ τους μερικές εκατοντάδες μέτρα. Μεγάλος αριθμός των σπιτιών και των δύο οικισμών δεν κατοικείται σήμερα λόγω της συνεχούς μείωσης τον πληθυσμού. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στο Κάστρο, εγκαταλείποντας το Χωριό. Πρόκειται για πολύ όμορφα χωριά με πέτρινα ασβεστωμένα σπίτια και στενά γραφικά δρομάκια. Το πράσινο εδώ είναι λιγοστό και το νερό εξασφαλίζεται από στέρνες κι από ένα μικρό Υδραγωγείο.
   Δρόμος 3,5 χλμ. συνδέει τους δύο βασικούς οικισμούς του νησιού με τον όρμο της Ανω Πρόνοιας ή Αλοπρόνοιας όπου κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει δημιουργηθεί παραθεριστικός οικισμός. Εδώ βρίσκεται το λιμάνι του νησιού κι έχει κατασκευαστεί προβλήτα για τα καράβια και μικρό αλιευτικό καταφύγιο για την εξυπηρέτηση των σκαφών. Κοντινές παραλίες είναι ο Αγιος Γεώργιος, το Διαλισκάρι και ο Αγιος Παντελεήμων και η μοναδική Μαύρη Σπηλιά.
  Ολο το νησί, αλλά ειδικότερα το Κάστρο φημίζεται για την ανόθευτη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική του και την εκκλησία της Παντάνασσας που είναι η μητρόπολη τον νησιού. Στα βορειοδυτικά τον Κάστρου βρίσκεται η γραφική εκκλησία τον Αγίου Βασιλείου και των Αγίων Αναργύρων. Από τα κυριότερα αξιοθέατα του νησιού είναι το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής που μοιάζει με φρούριο και κάποτε χρησίμευε ως καταφύγιο των κατοίκων από τις επιδρομές των πειρατών. Το μοναστήρι αυτό χτίστηκε το 1690 και γιορτάζει την Παρασκευή μετά το Πάσχα των Ορθοδόξων. Στη μέση του μοναστηριού δεσπόζει η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.
   Νοτιοδυτικά της Χώρας βρίσκεται και η Επισκοπή, περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην οποία βρέθηκε εκκλησία σε σχήμα ορθογώνίου παραλληλεπιπέδου, με δύο μαρμάρινες κολόνες δωρικού ρυθμού στα αριστερά και δεξιά της εισόδου της. Πρόκειται κατά την επικρατέστερη άποψη για αρχαίο ναό του Πυθίου Απόλλωνα που κατά τους χριστιανικούς χρόνους μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακού Συνδέσμου 21ης Γεωγραφικής Ενότητας
• http://www.south-kyklades.gr/gr/sikinos.asp

Σιφνέικος Γιαλός

ΣΙΦΝΕΙΚΟΣ ΓΙΑΛΟΣ (Παραλία) ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ
  Βόρεια του Λιβαδιού, η ακτή συνεχίζεται απόκρημνη προς βορρά μέχρι το σημείο όπου στρέφεται και πάλι ανατολικά, δημιουργώντας τον όρμο που είναι γνωστός ως Σιφνέικος Γιαλός. Ο Σιφνέικος Γιαλός βρίσκεται στο ύψος του Κάστρου, σε απόσταση πέντε λεπτών με τα πόδια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.