Εμφανίζονται 38 τίτλοι με αναζήτηση: Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης στην ευρύτερη περιοχή: "ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ Επαρχία ΦΩΚΙΔΑ" .
ΔΕΛΦΟΙ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22653 51300
Φαξ: +30 22653 51333
ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 67205, 67400
Χωριό στους πρόποδες της Γκιώνας.
Πήρε το όνομά της από το εξής περιστατικό. Μέχρι το 1580 μ.Χ. λεγόταν Μηνιά από
το όνομα της αρχαίας πόλης Μυωνίας.
Το έτος αυτό έγινε μεγάλος σεισμός και το χωριό ερημώθηκε. Τότε οι κάτοικοι έντρομοι
βγήκαν στο ύπαιθρο απελπισμένοι από την καταστροφή. Εκεί είδαν όραμα ενός γέρου
με μαύρη γενειάδα, του Αγίου Ευθυμίου, που τους είπε να γυρίσουν στο χωριό του
και να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους και ότι δεν πρόκειται να ξαναγίνει σεισμός.
Το όραμα εξαφανίσθηκε από μπροστά τους και οι κάτοικοι με ευθυμία επέστρεψαν και
ξαναέχτισαν το χωριό που το ονόμασαν Αγία Ευθυμία. Κατά την αρχαιότητα εκεί ήταν
χτισμένη η σημαντική πόλη της Μυωνίας, ερείπια της οποίας σώζονται μέχρι σήμερα
ενώ έχουν ανακαλυφθεί σπουδαία ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας. Κατά την
Ιταλογερμανική κατοχή πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς στις 9/4/1944 όπου και εκτελέσθηκαν
είκοσι άνδρες. Είναι πατρίδα του εθνομάρτυρα Επισκόπου Σαλώνων Φιλοθέου Χαρίτου
που τραυματίστηκε θανάσιμα έξω από την Αμφισσα
σε εξέγερση κατά των Τούρκων. Λέγεται ότι ο Λάμπρος Κατσώνης καταγόταν από εδώ.
ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22660 81201
Είναι μικρό παραλιακό χωριό, δυτικά του Γαλαξειδιού και σε απόσταση
12 χλμ. Αποτελείται από τρεις οικισμούς, τον Ανατολικό, τον Δυτικό και τον παραλιακό.
Πήρε το όνομα "Αγιοι Πάντες" από τον ομώνυμο Καθεδρικό ναό των Αγίων Πάντων.
Το παλιό όνομα "Βίδαβη" προερχόταν από το όνομα του οπλαρχηγού Ηλία
Βιδαβιώτη. 'Εχει 388 κατοίκους, έκταση 22.096 στρέμματα και μέσο σταθμικό υψομέτρου
τα 56 μέτρα.
Το χωριό παρουσιάζει αξιόλογη τουριστική κίνηση, ιδίως το καλοκαίρι.
Διαθέτει ταβέρνες, ψησταριές, καφενεία, ξενοδοχεία και ξενώνες. Οι επισκέπτες
μπορούν να πάνε και για ψάρεμα, ή να κουβεντιάσουν με τους φιλόξενους κατοίκους.
Στο λιμανάκι αράζουν αλιευτικά σκάφη, βάρκες και πολλά ταχύπλοα. Παράγει κτηνοτροφικά
προϊόντα, οπωρολαχανικά και λάδι.
Υπάρχουν τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου,
των Αγίων Αναργύρων και του Αγίου Ιωάννη. Κοντά στο χωριό υπήρχε αρχαίο μαρμάρινο
φρούριο, του οποίου ερείπια από τα τείχη βρίσκονται ακόμα καθώς και παλιός Βυζαντινός
ναός, εντός σπηλαίου, με το όνομα "Βαρνάκοβα".
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 23355
ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 72432
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 63216
Στους πρόποδες της επιβλητικής και χιονοσκέπαστης, το μεγαλύτερο διάστημα
του έτους, ψηλότερης κορυφής των Βαρδουσίων,
του Κόρακα, σε υψόμετρο 1060 μ. βρίσκεται το χωριό Αθανάσιος Διάκος.
Χωριό με 634 κατοίκους σήμερα, με πλούσια ιστορικά στοιχεία, είναι
η γενέτειρα του πρωτοήρωα της Επανάστασης του 1821 Αθανασίου Μασσαβέτα Διάκου
απ' όπου πήρε και το όνομά του. Ο Αθανάσιος Διάκος απέχει από την Αθήνα
245χιλ, από την Λαμία 71 χλμ
και από την Αμφισσα 61 χλμ.
Το χωριό έχει άφθονα νερά, βρύσες και τον Μόρνο
που το διασχίζει. Κάθε καλοκαίρι πολλοί προτιμούν να περάσουν τις διακοπές τους
στο δροσερό και υγιεινό κλίμα του Αθανασίου Διάκου. Μια ωραιότατη πλατεία μπροστά
στην εκκλησία του χωριού με την προτομή του Αθανασίου Διάκου στη μέση και τα θεόρατα
πλατάνια μέρα νύχτα φιλοξενεί όλους τους επισκέπτες.
Ο Αθανάσιος Διάκος προσφέρει μια διαφορετική διάσταση στις διακοπές,
μακριά από την πολυκοσμία, αλλά και με όλες τις ευκολίες που μπορεί να θελήσουν
οι επισκέπτες του. Οι ζεστοί, φιλόξενοι κάτοικοι του χωριού έχουν δημιουργήσει
τις συνθήκες για άνετη και ευχάριστη διαμονή, έτσι ώστε να μπορεί κανείς να γνωρίσει
και να χαρεί όλες τις ομορφιές του. Εδώ οι ρυθμοί είναι χαλαροί, η ζωή παραδεισένια
και οι επιλογές πολλές. Ο Αθανάσιος Διάκος, όντας πιο κοντά στο συγκρότημα της
κορφής και έχοντας καλύτερη και συντομότερη οδική σύνδεση με το εθνικό δίκτυο
αποτελεί τη συνηθέστερη αφετηρία για αναβάσεις στο βουνό. Πολλοί ορειβάτες φθάνουν
στο χωριό για να ανέβουν στις κορφές των Βαρδουσίων. Η διαδρομή είναι μαγευτική
ανάμεσα στα έλατα και στις κρυσταλλένιες πηγές. Τα λιβάδια του Αθανασίου Διάκου
συνθέτουν ένα θαυμάσιο αλπικό τοπίο.
Δύο καταφύγια, χωρητικότητας 150 ατόμων, στη θέση "Πιτιμάλικο",
το ένα του ορειβατικού και το άλλο του πεζοπορικού συλλόγου μπορούν να τους φιλοξενήσουν.
Στη θέση "Πλάκα" των Βαρδουσίων θα αντικρίσετε το βράχο των αναρριχήσεων.
Μπορείτε να περπατήσετε το μονοπάτι Ε4 που διέρχεται από τον Αθανάσιο Διάκο και
το πεζοπορικό μονοπάτι από τη πλατεία προς την κάτω γειτονιά δίπλα στο ποτάμι
με τα ψηλά πλατάνια. Στον Αθανάσιο Διάκο θα βρείτε πολλές ταβέρνες με εκλεκτούς
παραδοσιακούς μεζέδες, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα αποφασίσετε να επισκεφτείτε το
χωριό. Επίσης αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια μπορούν να σας φιλοξενήσουν για ολιγοήμερες
ή μεγαλύτερης διάρκειας διακοπές.
ΑΜΦΙΣΣΑ (Πόλη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Αρχαιότατη πόλη, "πόλη-κράτος" και μητρόπολη των Εσπερίων Λοκρών με
70.000 κάτοικους (κατά τον περιηγητή Παυσανία -180μ.Χ). Πήρε το όνομα της ή από
την κόρη του Μάκαρος (γιου του Αιόλου) Αμφισσα ή από το ρήμα αμφιέννυμι (=περιβάλλω-ενδύω
τινά), επειδή περιβάλλεται από βουνά. Το 338 π.Χ. κατά τον Γ΄ Ιερό πόλεμο καταστράφηκε
από το Φίλιππο, το 30 π.Χ. εποικίσθηκε από τους Αιτωλούς και έγινε πολυάνθρωπη.
Στους ύστερους Βυζαντινούς χρόνους πήρε το όνομα Σάλωνα και στο μεσαίωνα την κυρίευσαν
οι Φράγκοι και την έκαναν έδρα Βαρωνίας (Βαρωνία Σαλώνων - La Sola, με την δυναστεία
Στρομονκούρ).
Στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 ήταν η πρώτη πόλη της Ρούμελης
που επαναστάτησε με τον Πανουργιά, τον Γκούρα και τον Ησαϊα Επίσκοπο Σαλώνων.
Στις 27 Μαρτίου ο Πανουργιάς κατέλαβε την πόλη και στις 10 Απρίλη κυριεύτηκε το
Κάστρο των Σαλώνων. Τα Σάλωνα (Αμφισσα) έγιναν στην συνέχεια η πρωτεύουσα της
Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας με την ίδρυση του Αρείου Πάγου των Σαλώνων, όπου ψηφίστηκε
το Σύνταγμα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας.
Σήμερα η Αμφισσα είναι πρωτεύουσα του Νομού
Φωκίδας, με 12.000 κατοίκους περίπου και έδρα όλων των Δημοσίων Υπηρεσιών.
Εχει σύγχρονο Κρατικό Νοσοκομείο, Πρωτοδικείο, Πνευματικό Κέντρο, Πρεβαντόριο
Κρατουμένων, Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο, Δημοτική Βιβλιοθήκη 40.000 τόμων
που εμπλουτίζεται διαρκώς, δημοτική Φιλαρμονική και Χορωδία, Δημοτικό Ωδείο και
Εικαστικό Εργαστήρι, Πολιτιστικούς και Αθλητικούς Συλλόγους. Επίσης στην πόλη
λειτουργούν Τ.Ε.Ι. (Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων), Ενιαίο Λύκειο, Τ.Ε.Ε., δύο
Γυμνάσια, Εσπερινό Γυμνάσιο, Ι.Ε.Κ., Δημοτικά Σχολεία, Νηπιαγωγεία, Βρεφονηπιακοί
Σταθμοί και Νοσηλευτική Σχολή. Επιζούν ακόμη, ενάντια στη φθορά του χρόνου παραδοσιακές
βιοτεχνίες: Βυρσοδεψεία στην παραδοσιακή συνοικία Χάρμαινα, κουδουνάδικα και σχοινάδικα.
Η Αμφισσα φημίζεται και για τις αξιόλογες πολιτιστικές της εκδηλώσεις
(Φωκικά, καρναβάλι).
Αξιόλογα μνημεία για τον επισκέπτη είναι : Ο Μητροπολιτικός Ναός της
Ευαγγελιστρίας με τοιχογραφίες του ονομαστού ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά, το Κάστρο
των Σαλώνων (Ωργιάς), η ακρόπολη της Αμφισσας με λείψανα όλων των ρυθμών δόμησης.
Σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο ναός του Σωτήρος, θαυμάσιο μνημείο τέχνης,
βυζαντινού ρυθμού του 11ου ή 12ου αιώνα. Στην βάση του λόφου Κόφινα, λαξεμένος
σε κωνοειδή βράχο σώζεται τάφος μυκηναϊκής περιόδου, η "Λυκόπετρα". Ρωμαϊκά και
Χριστιανικά ψηφιδωτά με σημαντικότερο το βαπτιστήριο του 3ου και 4ου αιώνα και
λείψανα παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Τέλος, στην Αμφισσα υπάρχουν πολλά παλιά
αρχοντικά και νεοκλασικά κτήρια με γύψινες διακοσμήσεις και αξιόλογες τοιχογραφίες
λαϊκών ζωγράφων της εποχής.
Βασική ενασχόληση των κατοίκων της είναι η ελαιοκαλλιέργεια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΑΠΟΣΤΟΛΙΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91192
Στους πρόποδες της Οίτης,
Β.Δ της Γραβιάς και σε υψόμετρο
520 μ., βρίσκεται το χωριό Αποστολιάς, 152 κατοίκων. Η προηγούμενη ονομασία του
ήταν Κάτω Κάνιανη. Αποστολιάς ονομάστηκε από το Ναό των Αγίων Αποστόλων που υπήρξε
ο πρώτος Ναός του χωριού και ο Πολιούχος του. Στον ίδιο ναό οφείλεται η ονομασία
του χειμμάρου "Αποστολιάς".
Πριν από το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, οι περισσότεροι κάτοικοι εργάζονταν
στα μεταλλεία βωξίτη που κάλυπταν την Ανατολική πλευρά της οροσειράς "Αγιος
Βασίλειος" από το χωριό έως την κορυφή του βουνού, απ' όπου τα εναέρια βαγονάκια
μετέφεραν το Βωξίτη. Στην περίοδο της κατοχής οι Ιταλοί κατέστρεψαν τις εγκαταστάσεις
και σταμάτησε η εξόρυξη του μεταλλεύματος. Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται με την
κτηνοτροφία και την καλλιέργεια σιτηρών.
Πανηγυρίζει στις 30 Ιουνίου, των Αγίων Αποστόλων, στον ομώνυμο καθεδρικό
Ναό. Στις 8 Σεπτεμβρίου, συμπανηγυρίζουν με τους κατοίκους του Οινοχωρίου
και των Καστελλίων
στο εξωκκλήσι "Η Γέννησις της Θεοτόκου" που βρίσκεται σε πανέμορφη τοποθεσία στην
κορυφή του βουνού με έξοχη θέα.
ΒΑΡΓΙΑΝΗ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91230
Σε απόσταση 8 χλμ. από τη Γραβιά
ψηλά στον Παρνασσό και σε
880 μ. υψόμετρο, προβάλλει ανάμεσα στα έλατα ένα τόσο μικρό και όμορφο χωριό 85
κατοίκων, η Βάργιανη, γνωστή και από την μεγάλη μάχη (14 Σεπτεμβρίου 1824) που
έληξε με νίκη των ελλήνων και συντριβή των Τούρκων.
Η Βάργιανη ανέδειξε τους ανδρείους αγωνιστές του 1821 Καπετάν Λιάπη
και Νίκο Μπαλαούρα, ενώ 20 Βαργιανίτες πήραν μέρος στην Αλωση του κάστρου των
Σαλώνων.
Οι απότομοι βράχοι περιορίζουν την ηλιοφάνεια στο χωριό. Παρά ταύτα
αποτελεί σήμερα ένα υπέροχο οικισμό, χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακό, με πέτρινες
στο σύνολό του κατασκευές, που αποτελεί στολίδι του νέου Δήμου και του Νομού.
Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού είναι η Πλατεία με τη βρύση
και τα πλατάνια, η Εκκλησία της Αγ.Παρασκευής, οι πηγές "Μπουρμούλω",
ολόκληρος ο οικισμός με τα παραδοσιακά ανακαινισμένα σχεδόν στο σύνολό τους σπίτια
με τους πέτρινους μανδρότοιχους και τα γραφικά σοκάκια, η "Νεραϊδοσπηλιά",
μια σπηλιά όπου παλιά λέγεται ότι κατοικούσαν νεράιδες που βρίσκεται στο μέσο
περίπου απόκρημνου βράχου νότια του χωριού σε ορθοπλαγιά του Παρνασσού που οδηγεί
ένα και μοναδικό μονοπάτι πάνω στο βράχο.
ΒΟΥΝΙΧΩΡΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 65445, 65211
Είναι χωριό, χτισμένο στις παρυφές της Γκιώνας,
σε υψόμετρο 680 μέτρων, σε απόσταση 14 χλμ. από το Γαλαξείδι
και 18 χλμ. από την Αμφισσα,
με έκταση 32.692 στρέμματα και με 448 κατοίκους.
Το όνομά του πρέπει να προέρχεται από τις λέξεις βουνό+χώρα, ή οίνο=κρασί+χώρα.
Κατά άλλους χώρα του Βενή, ή χώρα του vino=κρασιού, διότι παρήγαγε εξαιρετικής
ποιότητας κρασί (κοκκινέλι), από τα υπάρχοντα μέχρι τα τελευταία χρόνια αμπέλια,
τα οποία λόγω της λεγόμενης ασθένειας των αμπελιών "φυλλοξήρας" εξέλιπαν.
Έχει εξαίσιες φυσικές ομορφιές και γραφικές βουνοκορφές. Στα σύνορα με τις Καρούτες
υπάρχει δάσος Κέδρων, ένα μοναδικό φυσικό μνημείο. Με δασικό δρόμο ανεβαίνει κανείς
στη θέση "Χαλβάνια", όπου λειτούργησε στη δεκαετία του 1960 η Μεταλλευτική
Εταιρεία "Βωξίται Ελευσίνος Α.Ε.", εκμεταλλευθείσα βωξίτη αρίστης ποιότητας.
Από εκεί μέσω της δασώδους περιοχής κατέρχεται ο επισκέπτης στην Αγία
Ευθυμία. Στη θέση "Μπουρνιάς" σχηματίζεται φυσική λεκάνη με μικρή
λίμνη. Αξιόλογο σπήλαιο είναι η "Βιτρίνα"στη θέση "μεσονήσι".
Μικροσπήλαια ακόμα συναντάμε στα: α) "πηγάδια" (ταμπακαριό), β) "Χούσου
σπηλιά" στον "τυφλόλακκο"και γ) στο "ζάστανο". Αξιοθαύμαστα
είναι τα ανοίγματα (κάρκαροι) στις θέσεις "Ντιτέκος" και "Παπακάρκαρος".
Είναι άγονο χωριό. Το πλείστο του εδάφους είναι πετρώδες. Στερείται
πηγαίων υδάτων. Σήμερα υδρεύεται από τα νερά της λίμνης του Μόρνου. Υπάρχουν πάρα
πολλές στέρνες για τη συλλογή των ομβρίων υδάτων και πηγάδια "αρχαία",
περιμετρικά του χωριού. Τελευταία δεν υπάρχει, σχεδόν σπίτι που να στερείται υδατοδεξαμενής.
Είναι χωριό με πλούσια ιστορία. Οι κάτοικοι ζουν εδώ από τα χρόνια
της Τουρκοκρατίας, ίσως και πιο παλιά. Στις αρχές ήταν χτισμένη στη θέση "Αγιος
Νικόλαος ή Πλάκες", νοτιότερα από ότι είναι σήμερα. Στο σεισμό του έτους
1580 η Βουνιχώρα καταστράφηκε όπως και όλη η περιοχή, που τότε ήταν δασώδης. Έχει
κλίμα υγιεινό, η φιλοξενία είναι πατροπαράδοτη, η προθυμία και η αγάπη προς κάθε
επισκέπτη παρέχει σε αυτόν άνεση και ευχαρίστηση ανείπωτη. Το έτος 1962 το σχολείο,
με δάσκαλο τον Χριστόφορο Μούσιο, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την αγάπη
του προς το πράσινο.
Πολλοί από τους κατοίκους του διαμένουν στην Αθήνα
και στην αλλοδαπή. Η γεωργοκτηνοτροφία έχει σήμερα περιοριστεί και οι νέοι έχουν
στραφεί στην ελαιοκαλλιέργεια, ιδίως στον κάμπο του Γαλαξειδίου. Παράγει επίσης
μέλι. Προπολεμικά η Βουνιχώρα διατηρούσε 18000-20000 γιδοπρόβατα. Οι νεώτεροι
έχουν στραφεί προς άλλα επαγγέλματα. Υπάρχουν πάρα πολλοί υπάλληλοι οι οποίοι
ασχολούνται στο Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Στο χωριό εδρεύουν οι εξής μικροπαραγωγικές
μονάδες: α) εργοστάσιο κυτιοποιήσεως μέλιτος, β) εργοστάσιο κυτιοποιήσεως ελαιών,
γ) Τυροκομείο, δ) δύο ξυλουργεία, ε) σιδηρουργείο, στ) λατομείο-αμμορυχείο, ζ)
φάρμα διατροφής διαφόρων πτηνών και ζώων. Παλαιότερα υπήρχε αλευρόμυλος και πριονοκορδέλα.
Επαγγέλματα που εξέλιπαν τελείως είναι του υποδηματοποιού και του βαρελοποιού.
Υπάρχουν οι ναοί: α) του Αγίου Νικολάου, ενοριακός, β) του Οσίου Λουκά,
νεκροταφιακός, γ) της Ζωοδόχου πηγής και δ) της Αγίας Τριάδας, εξωκλήσια.
ΓΑΛΑΞΙΔΙ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Αρχοντικό, γραφικό, περήφανο καμαρώνει δυτικά του Κρισαίου Κόλπου
το ιστορικό Γαλαξίδι με 1.400 κατοίκους κτισμένο στη θέση της αρχαίας πόλης Οιάνθεια
(ή στο Χάλαιον κατ'άλλους), η ναυτική πολιτεία σέρνει πίσω της 4.000 χρόνων ιστορική
διαδρομή με κορύφωση στον αγώνα του 21. Γνώρισε κατά καιρούς πολλές επιδρομές
κατακτητών (Σλάβους, Φράγκους, Καταλανούς, Ιππότες της Ρόδου, Τούρκους Πειρατές),
αλλά άντεξε στον χρόνο και σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα θέρετρα της Ελλάδος.
Τα ιστιοφόρα του πριν την ατμοπλοϊα, έσκιζαν τις θάλασσες. Ηταν η πρώτη ναυτική
δύναμη.
Από τα πολλά αξιοθέατα ξεχωρίζουν: Ο Ναός του Αγίου Νικολάου με το
υπέροχο και μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, λείψανα τειχών, κ.α. της Αρχαίας Πόλης
και λαξευτοί τάφοι της κλασσικής περιόδου, στην περιοχή "Καλαφάτη". Ακόμη μπορεί
κανείς να επισκεφτεί το Ναυτικό και Εθνολογικό Μουσείο, το Λαογραφικό Μουσείο,
το ναό της Αγίας Παρασκευής με το ηλιακό του ρολόι, το βυζαντινό μοναστήρι του
Σωτήρος χτισμένο το 1.250 μ.Χ., το σπίτι του μεγάλου ιστοριοδίφη Κ. Σάθα, τη Σχολή
Τουριστικών Επαγγελμάτων, το Παρθεναγωγείο, το Χηρόλακα, το παλιό πέτρινο υδραγωγείο
του 15ου αιώνα και να θαυμάσει τα παραδοσιακά σπίτια του και κτήρια, από τα οποία
σπουδαιότερα είναι: το κτήριο Τσαλαγγύρα (σημερινό Δημαρχείο), το κτήριο Αγγελή
(σημερινό Λαογραφικό Μουσείο), το κτήριο Μπουρζέικο, να χαρεί τη θάλασσα στις
υπέροχες παραλίες της περιοχής, όπως και στην πλαζ Καλαφάτη, που πρόσφατα αναπλάστηκε
και να γευτεί τα ντόπια θαλασσινά στις ψαροταβέρνες του Γαλαξιδίου.
Το κείμενο παρατίθεται τον
Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΓΡΑΒΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Ιστορικό χωριό με 1.050 κάτοικους περίπου που πήρε παρεφθαρμένα την
ονομασία του μάλλον από την κοντινή αρχαία πόλη Καρφία. Είναι έδρα του νέου Δήμου
και βρίσκεται στο 33ο χιλιόμετρο του εθνικού δρόμου Αμφισσας
- Λαμίας. Η Γραβιά είναι γνωστή
για την ιστορική μάχη που δόθηκε στις 8 Μαϊου 1821 από τον Ανδρούτσο και τους
άλλους καπεταναίους, που κλείστηκαν στο θρυλικό - ιστορικό χάνι με 120 παλικάρια
και άλλους υπερασπιστές στην περιοχή και συγκράτησαν τις ορδές του Ομέρ Βρυώνη,
κόβοντας τους το δρόμο για τα Σάλωνα και την Πελοπόννησο, με στόχο την κατάπνιξη
της Επανάστασης. Δεσπόζει στο χώρο η προτομή του ήρωα Οδυσσέα και πρόσφατα αναστηλώθηκε
το ιστορικό χάνι (εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλο
και είναι ανοικτό για τους επισκέπτες). Σε απόσταση 5 χλμ Ν.Α., πάνω στις πλαγιές
του βουνού βρίσκεται το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου (ή Πανάσαρη), αξιόλογο
μνημείο, με ναό βυζαντινού ρυθμού (δύο τρούλους), κτισμένο το 1517 μ.Χ.
Το κείμενο παρατίθεται τον
Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΔΕΛΦΟΙ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Οι Δελφοί, με πληθυσμό 1.500 κατοίκων, είναι ένα από τα ωραιότερα
και επιβλητικότερα τοπία της Ελλάδας, και ο "ομφαλός της γης", σύμφωνα με την
αρχαία παράδοση. Κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο, αποκτώντας στη συνέχεια
-και ιδιαίτερα στους κλασσικούς χρόνους - τεράστια ιστορική σημασία, αφού συνδέθηκε
ως γνωστόν με τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας.
Ο Απόλλωνας, θεός της κάθαρσης και του αληθινού χρησμού, κυριάρχησε
στις παλαιότερες λατρείες του τόπου. Δίδαξε στους ανθρώπους το "μέτρο", δηλαδή
τη σωφροσύνη και τη μετριοπάθεια και αναδείχτηκε ως η πιο ηθική και ειρηνική έκφραση
του ελληνικού πνεύματος.
Το περιβόητο Μαντείο, στο οποίο ο μαντικός λόγος του θεού δινόταν
από το στόμα της Πυθίας, διευθυνόταν από το λεγόμενο ιερατείο, δηλαδή από ιερείς
με βαθιά μυσταγωγική μόρφωση. Επιπλέον, οι Δελφοί με το γνωστό θεσμό των Αμφικτιονιών,
έδωσαν το σύνθημα για φιλία, αδελφότητα και ειρηνική συνύπαρξη των λαών, ως θεμελιώδη
επιδίωξη της Δελφικής Ιδέας.
Μια εξαιρετικά εντυπωσιακή απόδειξη του διεθνούς κύρους του ιερού
του θεού του Φωτός, ήταν το πλήθος των αφιερωμάτων από ηγεμόνες, πόλεις και πλούσιους
ιδιώτες, τόσο σε ποιότητα, όσο και σε καλλιτεχνική αξία, από τα οποία - δυστυχώς
- διασώθηκαν ελάχιστα.
Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πλείστα ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά
μνημεία, όπως στα βορειοδυτικά, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα Στάδια της αρχαιότητας,
των ρωμαϊκών χρόνων (στον ίδιο χώρο προϋπήρχε Στάδιο ήδη από το 2ο μισό του 5ου
αιώνα π.Χ.), όπου ετελούντο τα "Πύθια", αγώνες με πανελλήνια σημασία, κάθε τέσσερα
χρόνια. Νοτιοανατολικά ο ιερός τόπος (το τέμενος), ο οποίος περιβάλλεται από τοίχο,
περιέχει εκτός των άλλων, κυρίως Ναό του Απόλλωνα, δωρικού ρυθμού (4ος αιώνας
π.Χ.), το θέατρο, το οποίο ήταν χωρητικότητας 5.000 θεατών, όπου το 1927 και 1930
ο Αγγελος και η Εύα Σικελιανού οργάνωσαν για πρώτη φορά, από την αρχαιότητα, παραστάσεις
αρχαίου δράματος, καθώς και μια μεγάλη ομάδα "θησαυρών", μικρών οικοδομημάτων
με μορφή ναϊσκου, που τα είχαν αφιερώσει διάφορες πόλεις στο Ιερό και μετά τους
φύλαγαν τα πολύτιμα αναθήματα. Μια ιδέα αυτών των κτηρίων μπορεί να πάρει ο επισκέπτης
από το αναστηλωμένο Θησαυρό των Αθηναίων. Σημαντικότερος όλων φαίνεται ότι υπήρξε
το Θησαυρός των Σιφνιών, ιδιαίτερα για το γλυπτό του διάκοσμο, ο οποίος εκτίθεται
στο Δελφικό Μουσείο (από τα πιο πλούσια του κόσμου), μαζί με το υπέροχο και μοναδικό
χάλκινο άγαλμα του Ηνίοχου, τη Σφίγγα των Ναξίων, τους δύο Κούρους, τα χρυσελεφάντινα
της ανασκαφής του 1939 και δεκάδες άλλα ευρήματα.
Ανατολικότερα, εκεί όπου συναντούνται οι δύο βράχοι των Φαιδριάδων
βρίσκεται η πασίγνωστη Κασταλία Πηγή, ενώ κάτω από τον αμαξωτό δρόμο το Γυμνάσιο
και λίγο χαμηλότερα το τέμενος της Πρόνοιας Αθηνάς, μέσα στο οποίο ένα κυκλικό
οικοδόμημα δωρικού ρυθμού, η θόλος είναι πραγματικό αριστούργημα. Η νέα πόλη των
Δελφών, η οποία μεταφέρθηκε ένα χιλιόμετρο πιο δυτικά, μετά τις ανασκαφές του
1892, έχει να παρουσιάσει σύγχρονη τουριστική υποδομή και είναι έτοιμη να φιλοξενήσει
όλες τις κατηγορίες των επισκεπτών. Εδώ υπάρχει το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο
Δελφών, που έχει ως κύριο στόχο την αναβίωση των Δελφών ως ευρωπαϊκού και παγκοσμίου
πνευματικού κέντρου, με δραστηριότητες διεθνούς κλίμακας, το σπίτι του Αγγελου
και της Εύας Σικελιανού, το οποίο έχει μετατραπεί σε Μουσείο Δελφικών Εορτών,
το παράρτημα της Σχολής των Καλών Τεχνών και πλήθος καταστημάτων και εργαστηριακών
ειδών λαϊκής τέχνης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΔΕΣΦΙΝΑ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Στους πρόποδες του βουνού Κίρφυς και σε 600 μ. υψόμετρο είναι χτισμένη
αμφιθεατρικά η γραφική Δεσφίνα, κωμόπολη 2.500 περίπου κατοίκων, που σήμερα είναι
ξεχωριστός Δήμος, κοντά στη θέση τους αρχαίας πόλης Εχεδάμειας
(σώζονται λείψανα-λοξωτοί τάφοι, κ.α.) που καταστράφηκε από το Μακεδόνα Φίλιππο
(355-346 π.Χ.), γενέτειρα του ήρωα του '21 Επισκόπου Σαλώνων Ησαϊα και του ζωγράφου
Σπύρου Παπαλουκά.
Αξιόλογα μνημεία της Δεσφίνας και της περιοχής είναι: το ιστορικό
από το 1821 μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, το ναϊδριο των Ταξιαρχών (στον
περίβολο του Αγίου Χαραλάμπου), τύπος θολωτής Βασιλικής του 12ου αιώνα με αξιόλογες,
αλλά φθαρμένες βυζαντινές τοιχογραφίες. Στη θέση Συρό-Κάστρο σώζονται ερείπια
της αρχαίας πόλης Μεδεώνος,
που καταστράφηκε μαζί με την Εχεδάμεια από το Φίλιππο (Γ΄Ιερός Πόλεμος). Σώζεται
ακόμη το σπίτι που γεννήθηκε ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας, καθώς και του Σπύρου
Παπαλουκά.
Η γραφική πλατεία και οι παραδοσιακές ταβέρνες χαρακτηρίζουν τη σημερινή
Δεσφίνα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΔΡΟΣΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 23715
Ο πληθυσμός του μετοίκησε στην Αμφισσα, αλλά επανακτίζεται ως θαυμάσιο
θέρετρο.
ΕΛΑΙΩΝΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 28331
Είναι χωριό στους πρόποδες του Παρνασσού.
Πήρε το όνομά του από τα πολλά ελαιόδενδρα που έχει γύρω του. Το παλιό όνομά του
ήταν Τοπόλια. Πυρπολήθηκε δύο φορές, το 1822 από τους Τούρκους και το 1943 από
τους Ιταλούς. Στην περιφέρεια του Ελαιώνα πάνω στην εθνική οδό βρίσκεται η ιστορική
τοποθεσία της Αμπλιανης, όπου εκεί στις 14 Ιουλίου 1824 έγινε μεγάλη μάχη μεταξύ
Ελλήνων και Τούρκων. Ο απολογισμός ήταν 3.000 Τούρκοι νεκροί, πολλοί τραυματίες
και αρκετοί αιχμάλωτοι. Οι Έλληνες έχασαν μόνο εννέα παληκάρια, αφού κατάφεραν
και πήραν πολλά όπλα και λάφυρα από τους Τούρκους. Η μεγάλη νίκη της Αμπλιανης
είχε μεγάλη σημασία για την ελληνική επανάσταση. Εντούτοις αυτή η θαυμαστή νίκη
των Ελλήνων δεν αναφέρεται στα σχολικά βιβλία.
ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22340 61327
Πανέμορφο, ιστορικό, αμφιθεατρικά κτισμένο (πάνω σε επτά λόφους) τουριστικό
χωριό, με υψόμετρο 850-900 μ. κοντά στις ελατόφυτες πλαγιές του Παρνασσού.
Καταπράσινο, με άφθονες πηγές και φυσικές ομορφιές, ωραίες ταβέρνες, ξενοδοχεία
και τουριστικά δωμάτια, η Επτάλοφος είναι από τα καλύτερα θέρετρα του Παρνασσού
για όλες τις εποχές του χρόνου. Χωριό ιστορικό, καταφύγιο των βυζαντινών αυτοκρατόρων
Κομνηνών, πατρίδα των αγωνιστών και οπλαρχηγών του '21 (Κομνά, Θόδωρου και Σταμάτη
Τράκα κ.α.), κάηκε ολοσχερώς στην κατοχή. Αξιοθέατα της περιοχής είναι: τα πολλά
ξωκλήσια, οι γραφικές πηγές (κυριότερη η Μάννα), ο Εθνικός δρυμός Παρνασσού, το
"Κωρύκειον Αντρον" (σπήλαιο ιερό του Πάνα και των Νυμφών), ο Επτάστομος (απύθμενη
καταβόθρα) και τέλος το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού. Με την ένδειξη Ε4 από την
κεντρική πλατεία του χωριού ξεκινούν δύο διαδρομές, μία προς Δελφούς
και μία άλλη προς Καλοσκοπή.
Αξίζει ο επισκέπτης να κάνει τη μαγευτική διαδρομή μέσα από τον ελατοσκέπαστο
Παρνασσό μέχρι την Αράχωβα
(24 χλμ) ή μέχρι την κορυφή του (Λιάκουρα) για να δεί την ανατολή του Ηλίου που
θα του μείνει αλησμόνητη ή να ξαποστάσει στο Καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού
Συνδέσμου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΙΤΕΑ (Πόλη) ΦΩΚΙΔΑ
Η Ιτέα κτισμένη στο βάθος του Κρισσαίου Κόλπου, εκτείνεται μαζί με
την γειτονική Κίρρα, κατά μήκος
του παραθαλάσσιου χώρου της ομώνυμης κοιλάδας, του Κρισσαίου Πεδίου και αποτελεί
την προς τα Νότια απόληξη του φημισμένου Δελφικού τοπίου.
Νέα σχετικά πόλη η Ιτέα , αφού ιδρύθηκε το 1830, μπόρεσε χάρη σε μια
σειρά ευνοϊκών συγκυριών, να εξελιχθεί γρήγορα σε σημαντικό εμπορικό-διαμετακομιστικό
κέντρο. Ο πληθυσμός της σήμερα φτάνει τους 9.000 κατοίκους.
Η πρόσβαση στην πόλη είναι ευχερής, τόσο από τη θάλασσα - διαθέτει
καλό επιβατικό - εμπορικό λιμάνι-, όσο και από την ξηρά, καθώς συνδέεται με τις
μεγάλες οδικές αρτηρίες της χώρας. Αποτελεί την έξοδο προς την θάλασσα, όχι μόνο
του Νομού - επίνειο της Αμφισσας
και των Δελφών-, αλλά και της
Κεντρικής Ελλάδος.
Η μαρίνα της που κατασκευάζεται με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές,
έχει τη δυνατότητα ελλιμενισμού 250 σκαφών και αποτελεί μια καλή λύση για τους
ιδιοκτήτες σκαφών ακόμη και από την Αττική.
Στις 17 Σεπτεμβρίου 1827, στον όρμο της "Αγκάλης", όπου υπήρχε "σκάλωμα"
για τα πλοία, η λεγόμενη "Σκάλα Σαλώνων", ο Φρανκ Αμπευ Αστιγξ, θερμός φιλέλληνας
και αρχηγός της ελληνικής ναυτικής δύναμης, οδηγώντας το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό
καράβι στην ιστορία, την "Καρτερία", τίναξε στο αέρα την τουρκική ναυαρχίδα και
αποδεκάτισε τον τουρκικό στόλο. Η φοβερή ναυμαχία που τελείωσε πριν καλά-καλά
αρχίσει υπήρξε σχεδόν αναίμακτη για την ελληνική μοίρα και καθοριστική για την
τύχη του Αγώνα των Ελλήνων. Συνέβαλε ουσιαστικά στην αποδοχή της ιδέας του σχηματισμού
κρατικού πολεμικού στόλου και σηματοδότησε την έναρξη της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.
Η Ιτέα διαθέτει άρτιο ρυμοτομικό, κατά το Ιπποδάμειο σύστημα, σχέδιο
και δίνει στην πόλη και στους επισκέπτες της την αίσθηση της άνεσης και της λειτουργικότητας.
Πλατείες και δεντροφυτεμένες αλέες ομορφαίνουν την πόλη και ο επισκέπτης μπορεί
να απολαύσει τη βόλτα σε αυτές, στην προκυμαία και στον πανέμορφο καταπράσινο
λόφο των Αγίων Αναργύρων.
Η πόλη έχει την δυνατότητα, με τη φυσική της παρουσία, την υποδομή
και ένα πλέγμα υπηρεσιών, να προσφέρει στους επισκέπτες της σύγχρονη και ξεκούραστη
διαμονή. Το σχήμα της, μάλιστα, της επιτρέπει να έχει επαφή με την θάλασσα από
δύο πλευρές, με παραλίες όπου μπορεί κανείς να περάσει στα καθαρά νερά τους ώρες
απόλαυσης και απόδρασης από την καθημερινότητα. Οι παραλίες "Τροκαντερό" και "Μαϊάμι"
βραβευμένες με "Γαλάζιες Σημαίες", συγκεντρώνουν πλήθος λουόμενων όπως και οι
παραλίες "Ναυσικά" και "Ευαγγελίστριας".
Η πόλη έχει δυνατότητα να φιλοξενήσει, και φιλοξενεί, μεγάλης έκτασης
διοργανώσεις, όπως ράλυ "Ακρόπολης" και "Ολύμπιον", κολυμβητικούς αγώνες διεθνούς
εμβέλειας, συνέδρεια, κ.ο.κ. Ποικίλες εκδηλώσεις -αθλητικές (μπάσκετ, κολύμπι,
ποδηλασία), πολιτιστικές (Ναυτική εβδομάδα, καρναβάλι, Ιτιώτικα Κούλουμα, συναυλίες)-
καθόλη τη διάρκεια του έτους ψυχαγωγούν κατοίκους και επισκέπτες.
Η Ιτέα, μία σύγχρονη, ζωντανή πόλη, καλεί τον επισκέπτη να βιώσει
άνετη διαμονή, ξεκούραση και να απολαύσει μαγευτικά βράδια με θέα τον Κορινθιακό
Κόλπο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΚΑΛΟΣΚΟΠΗ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 61205
Στο 51ο χλμ της οδού Αμφισσας
- Γραβιάς, αμαξιτός ασφαλτόδρομος,
διασχίζοντας το ελατοδάσος της ΒΑ πλευράς της Γκιώνας,
οδηγεί στο πανέμορφο κεφαλοχώρι την Καλοσκοπή, 335 κατοίκων που βρίσκεται σε περίοπτη
θέση και σε υψόμετρο 1100 μ. Το πρώτο όνομά του ήταν "Kουκουβίστα".
Το νέο όνομα το έλαβε από την "καλή σκοπιά", αντικρύζοντας από ψηλά
που είναι τον γύρω ευρύ ορίζοντα.
Το χωριό βρίσκεται στο μέσο πυκνού δάσους από ψηλόκορμα έλατα, ενώ
στη νότια πλευρά, το δάσος της πλαγιάς που κατεβαίνει από τη "Λυρίτσα",
μία από τις κορυφές της Γκιώνας, με τα πλατύφυλλα πλατάνια και χαμηλότερα τις
βελανιδιές, τις καρυδιές, τις μηλιές και τις κερασιές, συμπληρώνει το καταπράσινο
εξαίσιο τοπίο. Λόγω της θέσης του το χωριό αποκαλείται από πολλούς ως "Μπαλκόνι
της Γκιώνας". Η Καλοσκοπή διαθέτει πλούσια βλάστηση, άφθονα πηγαία
νερά που ξεχειλίζουν τις πέτρινες γουβωτές κρήνες και ποτίζουν τους καλοπεριποιημένους
κήπους των σπιτιών. Τα πηγαία νερά, το υγιεινό της κλίμα και τα αρκετά ωραία τοπία
που διαθέτει, καθιστούν την Καλοσκοπή ιδεώδη τόπο παραθερισμού και την μεταμορφώνουν
σε καλοκαιρικό παράδεισο που απολαμβάνει κάθε χρόνο το πλήθος των παραθεριστών
της. Πηγή ζωής για το χωριό, αλλά και για τα χωριά του κάμπου, αποτελλεί το "Κεφαλόβρυσο",
μία από τις πηγές του Βοιωτικού Κηφισού,
που συναντάμε διασχίζοντας χωμάτινο αυτοκινητόδρομο καλής βατότητας που συνδέει
την Καλοσκοπή με το γειτονικό χωριό το Οινοχώρι.
Αλλα αξιοθέατα του χωριού είναι η εξοχική τοποθεσία Τράκα, 3 χλμ. νότια του χωριού,
το γραφικό εξωκκλήσι της Αγίας Ελένης στο Κεφαλόβρυσο, η πηγή του Κεφαλόβρυσου,
η πηγή της Μπάρμπεσης, η Κρύα βρύση, ο Αγιαννάκης, οι νερόμυλοι και τα γραφικά
γεφυράκια. Αυτοκινητόδρομος φθάνει σε μία από τις κορυφές της Γκιώνας με υπέροχη
θέα προς την Πελοπόννησο,
την Εύβοια και την ενδότερη
Στερεά Ελλάδα.
Επί Φραγκοκρατίας μαρτυρείται η ύπαρξη του χωριού Κουκουβίστα, ενώ
στις αρχές του 19ου αιώνα, εκατοικείτο από 75 οικογένειες. Στον αγώνα της Παλιγγενεσίας
ξεχώρισε ο αγωνιστής Παπαντρέας Μώρης, ο φημισμένος Παπαντριάς, ο οποίος πολέμησε
υπό τις διαταγές του Πανουργιά στην Αλαμάνα, με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στο Χάνι
της Γραβιάς και ανδραγάθησε στη μάχη των Βασιλικών. Κατά την άλωση του Κάστρου
των Σαλώνων έλαβαν μέρος 26 Κουκουβιστιανοί. Ανατολικά του χωριού είναι η τοποθεσία
"Πολεμίστρες", απ' όπου τα παλληκάρια αμύνονταν εμποδίζοντας τους Τούρκους να
προχωρήσουν προς το χωριό, αφού προηγουμένως μετέφεραν τα γυναικόπαιδα για προφύλαξη
στη θέση "Κορακοφωλιά", σε μια μεγάλη σπηλιά στη Γκιώνας.
Η Καλοσκοπή κάηκε από τους γερμανούς στην κατοχή, αλλά ξαναχτίστηκε.
Ξεχωρίζει ο Ναός του Αγίου Γεωργίου με το θαυμάσιο τέμπλο, το κωδωνοστάσιο και
το ρολόι.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια των κηπευτικών ( φασόλια,
πατάτες), οσπρίων, την κτηνοτροφία, μελισσοκομία και με την αμπελοκαλλιέργεια.
Πρόσφατα άρχισαν από τον Ε.Ο.Τ οι εργασίες αναμόρφωσης του υπάρχοντος
κτιρίου του σχολείου με σκοπό προσεχώς να λειτουργήσει ως Ξενώνας.
ΚΑΣΤΕΛΛΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91370
Tα Καστέλλια είναι ένα μεγάλο σε έκταση χωριό, με συνεκτικά και αραιοκατοικημένα
τμήματα οικισμού, 695 κατοίκων χτισμένο στις υπώριες της Γκιώνας
και της Οίτης, βορειοδυτικά
της Γραβιάς και σε απόσταση
2 χλμ απ' αυτή, σε υψόμετρο 450 μ., ενώ μπροστά του απλώνεται το λεκανοπέδιο του
Βοιωτικού Κηφισού. Βρίσκεται στον συγκοινωνιακό οδικό άξονα Λαμίας
- Αμφισσας, απέχει 40 χλμ.
από Λαμία, 35 χλμ. από Αμφισσα και 185 χλμ από Αθήνα.
Από τα Καστέλλια διέρχεται ασφαλτόδρομος που οδηγεί στα ορεινά χωριά του Δήμου:
Οινοχώρι, Σκλήθρο
& Καλοσκοπή καθώς
και προς τα ορεινά χωριά του Δήμου
Καλλιέων. Το χωριό διαθέτει σύγχρονο Κοινοτικό - Δημοτικό Κατάστημα, όπου
το ισόγειο εξυπηρετεί τις ανάγκες του Τοπικού Συμβουλίου, ενώ ο επάνω όροφος έχει
διαμορφωθεί σε Ξενώνα 6 δωματίων και επίκειται προσεχώς η λειτουργία του. Εκτός
των μονίμων κατοίκων αρκετός πληθυσμός διαμένει στην Λαμία, Αθήνα, Πειραιά,
Θεσσαλονίκη, Λάρισα
και στο εξωτερικό (Αμερική & Αυστραλία).
Χτίστηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας από τον Φράγκο ηγεμόνα Βονιφάτιο
Μομφερατικό. Την εποχή εκείνη έλαβε και το όνομά του, που σημαίνει κάστρο και
φρούριο, τα ερείπια του οποίου σώζονται στη θέση του παλιού χωριού επωνομαζόμενη
"Παλιοκαστέλλι". Μετά την Επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε απόσταση
7 χλμ και έχτισαν το νέο χωριό στη θέση που σήμερα βρίσκεται.
Τα Καστέλλια διασχίζει ο αρχαίος ποταμός "Πίνδος", σήμερα
Κηφισός, και τα χωρίζει σε
δύο συνοικισμούς τους οποίους ενώνει αμαξιτός δρόμος με μεγάλη γέφυρα.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια του καπνού,
κηπευτικών, δημητριακών, ελαιών ελαιοποίησης και αμπελιών. Οι καπνοφυτείες και
τα περιβόλια αρδεύονται από τον Κηφισό (Πίνδο) ποταμό με τσιμενταύλακα μήκους
7 χλμ.
Καθεδρικός Ναός των Καστελλίων είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου,
κείμενος στην πλατεία του χωριού με τα δροσερά ψηλά πλατάνια. Υπάρχουν και τα
παρεκκλήσια Αγ. Αθανάσιος στο "Χλωμό", Αγιος Αθανάσιος στην "Ευαγγελίστρια",
Αγιος Νικόλαος, Παναγία στο Νεκροταφείο, Αγιος Νεκτάριος, Αγιος Γεώργιος στην
"Μπαρούκα" και τα εξωκκλήσια Αγιος Aθανάσιος στις πλαγιές της Γκιώνας,
καθώς και Αγ. Γεώργιος και Αγ. Ιωάννης, σε απόσταση από το χωριό, ανάμεσα σε πυκνά
δάση βελανιδιών.
Πλούσια η ιστορία των Καστελλίων χαμένη στα βάθη της αρχαιότητας με
ελλιπή ανασκαφική δραστηριότητα ή άλλη συστηματική έρευνα που θα ήταν σε θέση
να φέρει στο φώς πολλά αξιόλογα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία. Πάνω από το
Νεκροταφείο, στην πλαγιά του Αγ. Βασιλείου, σώζονται ερείπια ακρόπολης με ισοδομικό
τείχος και ογκώδεις ασβεστόλιθους, όπου έκειτο η αρχαία δωρική πόλη "Ερινεός",
η οποία καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. και η οποία έχει χαρακτηριστεί
ως αρχαιολογικός χώρος με απόφαση Υπουργού Πολιτισμού. Ερείπια οικιών και ακροπόλεων
βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα σημεία της περιοχής όπως στη θέση Παλιόκαστρο
της περιοχής "Χλωμός", όπου και τεράστιος τεχνητός λόφος, στην θέση
Τούρλα επίσης τεχνητός γήλοφος όπου βρέθηκε λίθινη λάρνακα με ανθρώπινα οστά χρονολογούμενη
το 750 π.χ, στη θέση Πύργος (επαρχ. δρόμος προς Οινοχώρι)
όπου υπάρχει σε περίοπτη θέση Φράγκικο κάστρο και αλλού.
Στην επανάσταση του 1821 αναδείχθηκαν πολλοί Καστελλιώτες αγωνιστές,
ενώ 13 πήραν μέρος στην άλωση του Κάστρου των Σαλώνων.
Τα Καστέλλια αποτελούν κέντρο διάβασης ορειβατών προς τη Γκιώνα
και τα Βαρδούσια και κυνηγών.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Καστέλλια ανηφορίζοντας για τη Γκιώνα, συναντάμε το
"Χάνι του Ζαγγανά", με τη δική του ιστορία, μέσα σε μια φυσική αριστουργηματική
σύνθεση που αποτελούν τα τεράστια πλατάνια και η βρύση με το γάργαρο παγωμένο
νερό, ενώ ψητά της ώρας περιμένουν να ξεκουράσουν τον κάθε διερχόμενο και επισκέπτη
που επιζητεί λίγες ώρες ηρεμίας και απόλαυσης της φυσικής ομορφιάς.
Τα Καστέλλια βρίσκονται στην είσοδο της Ελεχόμενης Κυνηγετικής Περιοχής
Παρνασσίδας.
ΚΑΣΤΡΙΩΤΙΣΣΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 62363
Συνεχίζοντας μετά το Μαυρολιθάρι
3 χιλιόμετρα θα δείτε την Καστριώτισσα, χτισμένη σε ύψος 1250 μέτρων, έχοντας
έτσι το μεγαλύτερο υψόμετρο από όλα τα χωριά της Παρνασσίδας. Γραφικό και παραδοσιακό
χωριό 226 κατοίκων, την ονομασία του έλαβε από το αρχαίο κάστρο που τα ερείπιά
του σώζονται έως σήμερα. Η Καστριώτισσα απέχει από την Αθήνα
243 χλμ, από την Λαμία 69
χλμ και από την Αμφισσα 59
χλμ. Μία μόνο φορά την εβδομάδα θα βρείτε λεωφορείο του ΚΤΕΛ να σας φέρει στο
χωριό. Οι περισσότεροι κάτοικοι εξυπηρετούνται με ιδιωτικά αυτοκίνητα.
Από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου θα αγναντέψετε μέχρι το Λιδορίκι,
τον Αθανάσιο Διάκο και τα Μικρά Βελούχια. Από κάτω περνά ο Μόρνος κι' ακούγεται
η ανάσα του νερού.
Στον αγροτικό δρόμο που συνδέει την Καστριώτισσα με τον Αθανάσιο
Διάκο στα δεξιά θα διακρίνετε το δρόμο που θα σας οδηγήσει στην "Καταβόθρα
της Καστριώτισσας", 2400μ. όπου πηγάζει ο Μόρνος.
Φτάνοντας σε υψόμετρο περίπου 1750 μέτρων θα εκπλαγείτε βλέποντας από την μία
πλευρά χωριά της Σπερχειάδας
ενώ θα θαυμάσετε τις επιβλητικές κορφές της Γκιώνας
και των Βαρδουσίων. Αν διψάσετε
πιείτε από την κρυστάλλινη πηγή που θα συναντήσετε. Θεωρείται ότι είναι το δροσερότερο
νερό της Οίτης.
ΚΙΡΡΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 32977
Φαξ: +30 22650 32977
Η κτίση της χάνεται στα σκοτάδια της προϊστορίας. Ανασκαφικά ευρήματα
βεβαιώνουν την ύπαρξη οικισμού από το 3000 π.Χ. - είναι αναμφισβήτητη και αναφέρεται
ως πλούσια και ισχυρή πόλη. Αποτελούσε το μοναδικό σημείο πρόσβασης των Δελφών
και άκμασε σαν λιμάνι της ιερής πόλης. Η ισχύς της δε της επέτρεπε να διαδραματίζει
ουσιαστικό και ηγετικό ρόλο στα ζητήματα της Φωκίδας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Περιτειχίστηκε ισχυρά, κοσμήθηκε με ναούς -του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος, της Λητούς-
και αγάλματα υπερφυσικού μεγέθους, όπως αναφέρει ο Παυσανίας. Διέθετε άρτιες λιμενικές
εγκαταστάσεις, ναυπηγεία, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και υδραγωγεία.
Το τέλος της Κίρρας δεν είναι γνωστό, πιθανολογείται πάντως ότι καταστράφηκε
το 740 μ.Χ. από τρομακτικής έντασης σεισμό, ο οποίος λέγεται ότι έπληξε πολλές
περιοχές της Βαλκανικής, ακόμα και την Κωνσταντινούπολη.
Στο χώρο του λιμανιού ορθώνεται ακόμα μισοκατεστραμμένος ένας μεσαιωνικός πύργος,
που πιθανότατα χρησίμευε ως φάρος.
Σήμερα η Κίρρα αποτελεί ενιαίο οικιστικό σύνολο με την Ιτέα,
διαθέτει ιδανικές παραλίες για θαλάσσια σπόρ, οργανωμένη πλάζ, -στη θέση "Βραχάκια"-
πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, κάμπινγκς και παραδοσιακές ψαροταβέρνες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΛΙΛΑΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22340 51287
Παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Κάτω Αγόριανη και κατοικήθηκε
τον 19ο αιώνα από κατοίκους της Αγόριανης. Το όνομά της οφείλει στην αρχαιότατη
φωκική πόλη Λίλαια, για την
οποία ο Παυσανίας γράφει: "Η Λίλαια έχει θέατρο, αγορά Λουτρά υπάρχουν και
ιερά του Απόλλωνα και ένας της Αρτεμης με όρθια αγάλματα από Πεντελικό μάρμαρο,
αττικής τεχνοτροπίας. Για τη Λίλαια λένε ότι ήταν μια από τις ονομαζόμενες Ναϊδες,
κόρη του Κηφισού. Από τη νύμφη αυτή λένε ότι πήρε το όνομα η πόλη".
Διατηρεί το παραδοσιακό του χρώμα, κυριαρχούν τα πέτρινα σπίτια με
τις πλακόστρωτες αυλές. Μπροστά του απλώνεται ο κάμπος του Βοιωτικού Κηφισού
και χαρίζει στον επισκέπτη ένα ευχάριστο και πανέμορφο θέαμα. Είναι γενέτειρα
πολλών επώνυμων ανθρώπων στην ιστορική της διαδρομή, κάηκε ολοσχερώς στην Kατοχή.
ΜΑΡΙΟΛΑΤΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 91835
Η Μαριολάτα είναι το πρώτο χωριό του Δήμου που συναντά κανείς ερχόμενος
από Αθήνα μέσω Κάστρου Βοιωτίας,
κτισμένο στους πρόποδες της ΒΔ πλευράς του Παρνασσού, σε υψόμετρο 380 μ., με 601
κατοίκους, με ευρύ ορίζοντα και γραφικές τοποθεσίες. Μέχρι το 1960 περίπου το
χωριό βρισκόταν μέσα στο ευρύχωρο πλάτωμα (χαράδρα) που σχηματίζεται μεταξύ των
λόφων Αγ.Αθανασίου, Καράμπατα, Σκαλιού, Σάρας με μοναδικό άνοιγμα το δρόμο προς
τον κάμπο, εκεί που ο ξεροπόταμος του χωριού (χάραδρος) χύνεται στον ποταμό "Κανιανίτη",
σημερινό Κηφισό. Η ισχυρή
αυτή γεωφυσική θέση έδωσε σε παλιότερες εποχές στο χωριό τον έλεγχο ολόκληρης
της γύρω περιοχής, αφού από τις δύο στρατηγικές θέσεις των λόφων Αγ. Αθανασίου
και της Σάρας, μπορούσε να ελέγχει όχι μόνο την στενή είσοδο του χωριού, αλλά
και το δημόσιο δρόμο Γραβιάς
- Μαριολάτας - Λιλαίας
- Πολυδρόσου και
κατ' επέκταση ολόκληρη την κοιλάδα του Κηφισού μέχρι τους πρόποδες του Καλλιδρόμου.
Η ονομασία του χωριού ξεκινάει από τα παλιά ιστορικά χρόνια όταν η ονομασία του
ήταν Βοίον ή Βοιόν και στη συνέχεια Χαράδρα.
Η ονομασία Βοίον ή Βοιόν μνημονεύεται από τον Θουκυδίδη (Α' 107),
που αναφέρει ότι ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Δωρικής Τετραπόλεως. Αν και
ακόμα δεν έχουν γίνει ανασκαφές στο χωριό, οι νεώτεροι ερευνητές, αρχαιολόγοι,
γεωγράφοι και περιηγητές, τοποθετούν την αρχαία πόλη Βοιόν στους απόκρημνους βράχους
του Αγ. Αθανασίου, όπου σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ερείπια της ακροπόλεως
και άλλων αρχαίων κτισμάτων που κηρύχθηκαν πρόσφατα (1982) από την Γενική Διεύθυνση
Αρχαιοτήτων, ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.
Οι κάτοικοι του χωριού ως επί το πλείστον ασχολούνται με τη γεωργία
και την κτηνοτροφία.
Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού, είναι το παλιό χωριό με
την παλιά εκκλησία "Το Γενέσιον της Θεοτόκου", η χαράδρα με τους απόκρημνους
βράχους, η κεντρική πλατεία και τα γραφικά εξωκκλήσια Αγ.Γεώργιος και Προφ. Ηλίας
στις ελατόφυτες πλαγιές του Παρνασσού
όπου και οδηγεί καλής σχετικά βατότητας χωματόδρομος.
ΜΑΥΡΟΛΙΘΑΡΙ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Εδρα του Δήμου Καλλιέων,
με 250 κατοίκους, ιστορικό χωριό, πατρίδα του αρματολού Βλαχαρμάτα, το οποίο κάηκε
επί γερμανικής κατοχής. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1.140 μ. ανάμεσα στα Βαρδούσια,
την Γκιώνα και την Οίτη,
με πολλούς παραθεριστές το καλοκαίρι. Διαθέτει τη μεγαλύτερη πλατεία της περιοχής,
περίγυρα πλατανοσκέπαστη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΜΟΥΣΟΥΝΙΤΣΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 63385
Φαξ: +30 22650 63385
Χωριό χτισμένο στους πρόποδες των Βαρδουσίων
σε υψόμετρο 900 μέτρων είναι η Μουσουνίτσα. Περιβάλλεται από μεγάλα ελατοδάση
και πήρε το όνομά του, σύμφωνα με την παράδοση, από τις μούσες που κατοικούσαν
στις σπηλιές και τα νερά του βουνού. Σήμερα αριθμεί μόνο 195 κατοίκους.
Η Μουσουνίτσα απέχει από την Αθήνα
241 χλμ, από την Λαμία 67
χλμ και από την Αμφισσα 57
χλμ. Μπορείτε να επισκεφτείτε το χωριό με το λεωφορείο του ΚΤΕΛ που ανεβαίνει
από Λαμία Δευτέρα -Τετάρτη -Σάββατο και από Αμφισσα μία φορά την εβδομάδα. Η Μουσουνίτσα
προσφέρει στον επισκέπτη της την απόλυτη ηρεμία. Ακόμη μπορείτε να ακολουθήσετε
το δρόμο προς τον Προφήτη Ηλία μέσα στα ελατοδάση με τους ψηλούς κορμούς, έχοντας
συνεχώς στην ακοή σας την απόλυτη ησυχία του δάσους που την ανακόπτουν συχνά τα
φτερουγίσματα των πουλιών και το "σχήσιμο" του αέρα ανάμεσα στις κορυφές
των δένδρων. Για όσους ασχολούνται με το ψάρεμα τους προσφέρεται η ευκαιρία να
κατηφορήσουν προς το ποτάμι και να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στην πέστροφα
που ζει και αναπτύσσεται στην περιοχή.
Επισκεφτείτε την βιοτεχνία θερμαστρών καυσόξυλων ευρεσιτεχνίας του
Επαμεινώνδα Κοτρώνη που εδρεύει στο χωριό. Θα δείτε μία σειρά από χειροποίητες
παραδοσιακές θερμάστρες.
ΟΙΝΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 61332
Φαξ: +30 22650 61332
Στις κατάφυτες από βελανιδιές Ν.Δ κλιτείς της Οίτης,
που καταλήγουν στις πηγές του Βοιωτικού Κηφισού
και στις ενωτικές βουνοπλαγιές της με τις βουνοπλαγιές της Γκιώνας,
συναντάμε το όμορφο Οινοχώρι, ένα χωριό 115 κατοίκων, χτισμένο σε υπήνεμη και
ηλιόλουστη τοποθεσία με θέα τις οροσειρές του Παρνασσού και του Καλλίδρομου. Βρίσκεται
σε απόσταση 12 χλμ από τη Γραβιά,
σε υψόμετρο 870 μ., ανάμεσα σε χωματώδεις λόφους κατάφυτους από δρυς, κέδρα, έλατα
και σπάρτα, ενώ θεόρατα πλατάνια σκεπάζουν τις πηγές και τις ρεματιές συνθέτοντας
ένα τοπίο ανυπέρβλητου φυσικού κάλλους.
Στην είσοδο του χωριού, φθάνοντας από το δρόμο Γραβιάς
- Καστελλίων, δεσπόζει
επιβλητικός ο πέτρινος βράχος "Ψηλό Κοτρώνι " ύψους 100 μέτρων, με τη δική του
ιστορία, κατάλληλος για αναβάσεις και αναρριχήσεις.
Το Οινοχώρι βρίσκεται μέσα στην Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή Παρνασσίδας
και είναι κέντρο διερχομένων κυνηγών, ορειβατών και περιηγητών προς τη Γκιώνα
και τα Βαρδούσια.
Υδρεύεται από σύγχρονο υδραγωγείο, με παροχές νερού σε όλα τα σπίτια
από την πηγή "Κεφαλόβρυσος" και συμπληρωματικά, για τα ψηλότερα υψομετρικώς της
πηγής αυτής σπίτια, από την πηγή "Παλιοκρανιά", που φημίζεται για το χωνευτικό
και αρσενικό νερό της, ενώ μια άλλη πηγή η "Kατέρω" αποτελεί κόσμημα με τα θεόρατα
πλατάνια της και τον κατάλληλα διαμορφωμένο εγγύς χώρο της.
Πολλοί κάτοικοι του χωριού κατά το παρελθόν αναγκάστηκαν να μετοικήσουν
προς Λαμία, Αθήνα
και άλλα αστικά κέντρα για αναζήτηση καλύτερης τύχης και απασχόλησης. Οι εναπομείναντες
ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται
με την καλλιέργεια των κηπευτικών και των αμπελιών ενώ υπάρχουν ελάχιστοι κτηνοτρόφοι.
Προσφάτως διαμορφώθηκε και αναπλάστηκε η κεντρική πλατεία του χωριού που αποτελεί
αληθινό κόσμημα.
Επίσης αναπλάστηκε και εξωραίστηκε η πλατεία της πηγής Κεφαλοβρύσου,
στην κορυφή σχεδόν του οικισμού, που με τα πανύψηλα πλατάνια και τους τεράστιους
στρογγυλούς βράχους αποτελεί χώρο ανυπέρβλητης φυσικής ομορφιάς προσφερόμενο για
ηρεμία, νηφάλιες αναζητήσεις και ψυχοσωματική ανανέωση. Το κατάλληλα αξιοποιημένο
γήπεδο μπάσκετ στο κέντρο του χωριού με τις επενδεδυμένες με πέτρα κερκίδες παραπλεύρως
της κεντρικής πλατείας, συμπληρώνει τη γενική ομορφιά και αρχοντιά του κεντρικότερου
σημείου του οικισμού και προσφέρεται κάλλιστα για την διεξαγωγή σοβαρών αγώνων.
Το χωριό μετονομάστηκε το 1927 από Ανω Κάνιανη σε Οινοχώρι, λόγω του
εκλεκτής ποιότητας και μεγάλης ποσότητας κρασιού που παρήγε, με το οποίο προμήθευε
και όλα τα ορεινά χωριά της περιοχής. Μέχρι το 1952 αποτελούσε μία Κοινότητα με
τον Αποστολιά (Κάτω
Κάνιανη). Σε ιδία Κοινότητα αναγνωρίστηκε το έτος 1953. Στο Δυτικό μέρος του χωριού
και σε απόσταση 200 μ. από τον οικισμό υπάρχουν ερρείπια πελασγικών τειχών οχυρωμένης
πόλης, της αρχαίας Δρυόπης,
πρωτεύουσας των Δρυόπων, όπου πρόσφατα ολοκληρώθηκε από την Αρχαιολογική
Υπηρεσία Δελφών η εκκαθάριση και αποκάλυψη από τους θάμνους του αρχαιολογικού
αυτού χώρου.
Στις 6 Ιουνίου 1943 γερμανικά αεροπλάνα βομβάρδισαν αναίτια το χωριό.
Σκοτώθηκαν 7 άτομα και τραυματίστηκαν 40. Στις 17 Αυγούστου 1944 οι Γερμανοί έκαψαν
όλα τα σπίτια του χωριού. Σήμερα με την ανακαίνιση των παλιών σπιτιών και το χτίσιμο
νέων, το χωριό άλλαξε όψη.
Η ανέγερση σύγχρονου Κοινοτικού ξενώνα που βρίσκεται στο στάδιο της
αποπεράτωσης και που θα παρέχει στέγη εστίασης και χώρους ψυχαγωγίας στους επισκέπτες,
αναμένεται να προσδώσει ιδιαίτερο κύρος στο χωριό και να συμβάλει καθοριστικά
στην επιδιωκόμενη ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή σε συνδυασμό
και με την λειτουργούσα κάθε χρόνο Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή.
ΠΑΝΟΥΡΓΙΑΣ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 62512
Ο Πανουργιάς βρίσκεται επί της Γκιώνας, στην ελατόφυτη πλευρά του
Ξηροβουνίου σε υψόμετρο 1080 μ. και σήμερα αριθμεί 325 κατοίκους. Η πρώτη ονομασία
ήταν Δρέμισσα. Το νέο όνομα έλαβε προς τιμή του ομώνυμου ήρωα.
Στον Πανουργιά θα δείτε το ποτάμι που ξεκινά από τη θέση "Μπαμπαούτσα",
περνά κάτω από το χωριό και συναντάει το ποτάμι της Πυράς και της Στρόμης.
Από το "Φαράγγι του Βλαχογιάννη" ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Νέων οδήγησε
το νερό για να λειτουργήσει ο παραδοσιακός Μύλος του χωριού. Έξω από το χωριό
θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε τη θέα από τη θέση "Φίλιππα", όπου αγναντεύεις
και τα τρία βουνά Γκιώνα,
Βαρδούσια και Οίτη.
Αξίζει να επισκεφτείτε στη θέση "Σταυρό" το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος
και να δείτε από εκεί την τοποθεσία που έχει προβλεφθεί να γίνει η "Λίμνη
του Πανουργιά" καθώς και ολόκληρη την οροσειρά της Γκιώνας.
Νότια του χωριού στους πρόποδες της Γκιώνας βρίσκεται η ιστορική "Σπηλιά
του Πανουργιά" στην οποία ο ήρωας λημέριαζε με τα παλικάρια του. Στη σπηλιά
αυτή η πρόσβαση γίνεται μέσω αγροτικού δρόμου. Ανεβαίνοντας στην υψηλότερη κορυφή
της Γκιώνας, πάνω από τα αλπικά λιβάδια, στην Πυραμίδα υψομέτρου 2512μ., θα μπορέσετε
να δείτε την ανατολή του ηλίου, μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσετε. Μη παραλείψετε
να κάνετε τη βόλτα σας στην πλατεία του χωριού, να θαυμάσετε τα πλατάνια και τις
καρυδιές και να πιείτε από το κρυστάλλινο τρεχούμενο νερό από την παραδοσιακή
βρύση που θα συναντήσετε 20 μέτρα πιο πέρα. Ο Πανουργιάς απέχει από την Αθήνα
229 χλμ, από την Λαμία 54
χλμ και από την Αμφισσα 45
χλμ. Μπορείτε να επισκεφτείτε το χωριό με το λεωφορείο του ΚΤΕΛ που ανεβαίνει
από Λαμία Δευτέρα -Τετάρτη -Σάββατο και από Αμφισσα μία φορά την εβδομάδα.
ΠΕΝΤΕΟΡΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 65488
Είναι χωριό στους πρόποδες της Γκιώνας,
χτισμένο σε βραχώδη λόφο, βορειοδυτικά του Γαλαξειδίου
σε υψόμετρο 480 μέτρων, με έκταση 23.394 στρέμματα και με 478 κατοίκους. Από το
Γαλαξείδι απέχει 12 χλμ. Πήρε το όνομά του διότι συνορεύει με πέντε κοινότητες.
Χωριό σε περιοχή, κατάλληλη για την κτηνοτροφία και μελισσοκομία. Οι κάτοικοι
ασχολούνται επίσης με την καλλιέργεια της εληάς.
Είναι τόπος με πλούσια αρχαιολογικά μνημεία Πελασγικής περιόδου. Διατηρούνται
ακόμα διάφορες τοπωνυμίες, όπως: "παλάτια", "Πασά σπηλιά",
"Παλιόκαστρα", "Σιδηρόπορτο" κ.α. που μαρτυρούν ότι κάποτε
αυτός ο τόπος είχε διαδραματήσει σημαντικό ρόλο στην ιστορία, την τέχνη και τον
πολιτισμό.
Προσφέρεται για θερινές διακοπές αλλά και επισκέψεις αναψυχής τα Σαββατοκύριακα.
Στις ψησταριές του χωριού ολόκληρο το χρόνο και ιδιαίτερα το καλοκαίρι δίνει και
παίρνει το κοντοσούφλι, το κοκορέτσι και το άφθονο κρασί. Στα καφενεία το χειμώνα
και στην πλατεία το καλοκαίρι οι ήσυχοι και φιλόξενοι κάτοικοι περνούν ευχάριστες
βραδιές, συζητώντας με τους επισκέπτες για παλιές δόξες του χωριού, για συνήθειες
βαθιά ριζωμένες στις αναμνήσεις της τσοπάνικης ζωής.
Υπάρχουν οι ναοί του Αγίου Αθανασίου, που είναι ο πολιούχος του χωριού,
του Αγίου Γεωργίου, ο ναός της Παναγίας και ο ναός Κωνσταντίνου και Ελένης.
ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΣ (Κωμόπολη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22340 51434
Φαξ: +30 22340 51207
Παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Σουβάλα. Η λέξη Σουβάλα, γράφουν
μερικοί, είναι λέξη Τούρκικη και σημαίνει "πολύ νερό". Για άλλους η λέξη Σουβάλα
είναι λέξη Σλάβικη, και σημαίνει κοίλωμα με γύρω βουνά. Κατά τον Κώστα Αθ. Παπαχρίστο
"Το Σουβάλα" από το Σλάβικο Suvala, που σημαίνει "έλος" και που είχε διαδοθεί
σαν προσηγορικό κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους στον ευρύτερο Ελληνικό χώρο.
Κεφαλοχώρι 1.500 κατοίκων έδρα του νέου Δήμου
Παρνασσού χτισμένη στους πρόποδες του Παρνασσού
από οικιστές που κατέβηκαν από τη σημερινή Απάνω Σουβάλα μετά τον καταστροφικό
σεισμό του 1870 μ.Χ. Eχει άφθονα νερά, ωραία θέα προς το λεκανοπέδιο Λιλαίας-Γραβιάς
και αποτελεί αξιόλογο τουριστικό θέρετρο με υγιεινό κλίμα και τις παραδοσιακές
ρουμελιώτικες ταβέρνες που διαθέτει. Σε απόσταση 2 χλμ δυτικά βρίσκεται ένα Βυζαντινό
μνημείο μεγάλης αξίας, η Παλαιοπαναγιά (ή Μαυρομαντήλα, ή Αγία Ελεούσα), ναός
σπάνιας αρχιτεκτονικής, οι πηγές και ερείπια αρχαίου ιερού (ίσως των Χαρίτων).
Στην Β.Α. δε πλευρά της πόλεως υπάρχουν ερείπια αρχαιολογικού χώρου και ιερού
της Δήμητρας καθώς και ένας μεσαιωνικός Πύργος στη θέση "Μαντάμια".
Στο δρόμο για τον Παρνασσό και σε απόσταση 6 χλμ απλώνεται στις κατάφυτες
από ένα πυκνό δάσος μαύρης Πεύκης πλαγιές του, η Aνω Πολύδροσος (Πάνω Σουβάλα)
γραφικός παραθεριστικός οικισμός με άφθονα νερά και ταβέρνες. Συνεχίζοντας σε
απόσταση 8 χλμ μέσα από μία καταπληκτική διαδρομή που εναλλάσσονται το έλατο,
το πεύκο, το κέδρο και γάργαρες πηγές, φτάνουμε στο Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού
που βρίσκεται στα Διοικητικά όρια του Δήμου.
Από την περιοχή διέρχεται το διεθνές μονοπάτι Ε4 καθώς και το εθνικό
Ε22.
ΠΡΟΣΗΛΙΟ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 23180
Αποτελείται από τρεις οικισμούς, το παλιό χωριό, τη Βίνιανη
(κάτω χωριό στην πεδιάδα) και το όμορφο θέρετρο με το Μοναστήρι της Παναγιάς,
όπου μόνασε για μικρό διάστημα ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Στη θέση "Καψίτσα" της περιοχής
Προσηλίου κατασκευάζεται Δασικό χωριό, οι 21 ξύλινοι οικίσκοι του οποίου είναι
κυριολεκτικά χωμένοι μέσα στο ελατοδάσος,
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΠΥΡΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 62495
Πριν φτάσουμε στο Μαυρολιθάρι συναντάμε την Πυρά, χωριό μόνο 174 κατοίκων,
χτισμένο στις πλαγιές τις Οίτης σε υψόμετρο 1150 μέτρων. Η παλιά του ονομασία
ήταν Γουρίτσα ή Γκούρα. Το νέο όνομα έλαβε από την αρχαία τοποθεσία, όπου κατά
τους μυθικούς χρόνους ο Ηρακλής έχτισε το Ναό του.
Η Πυρά απέχει από την Αθήνα
233 χλμ, από την Λαμία 58
χλμ και από την Aμφισσα 49
χλμ. Η επίσκεψή σας στο χωριό απαιτεί ιδιωτικό αυτοκίνητο. Αξίζει να ανεβείτε
στην Οίτη, από το χωματόδρομο
πριν την είσοδο του χωριού, για να θαυμάσετε τα "Πυρά του Ηρακλέους". Εκεί που
ο μυθικός ήρωας επέλεξε να καεί σύμφωνα με το χρησμό του Μαντείου Δελφών. Εκεί
που στη συνέχεια κτίσθηκε ο αρχαίος ναός της Πυράς τα ερείπια του οποίου σώζονται
μέχρι σήμερα. Κατηφορίζοντας το μονοπάτι προς το κάτω μέρος του χωριού θα συναντήσετε
το παλιό εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος που είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια αρχαίου
ναού και πιο δίπλα τους όμορφους καταράκτες που σχηματίζουν τα νερά του μικρού
ποταμού. Την Aνοιξη το θέαμα θα σας καταπλήξει, θα μπορέσετε να θαυμάσετε τα πανέμορφα
κρινάκια της Οίτης, αλλά και το χειμώνα το τοπίο μοιάζει παραμυθένιο.
ΣΕΡΝΙΚΑΚΙ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 22126, 23093
ΣΚΛΗΘΡΟ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 61333
Μικρό και φτωχικό χωριό 104 κατοίκων, σε υψόμετρο 760 μ., χτισμένο
στο βάθος μιάς χοάνης που σχηματίζουν οι δρυόφυτες πλαγιές της Οίτης,
3 χλμ. μετά το Οινοχώρι προς
Λαμία. Το άγονο έδαφός του
ανάγκασε τους κατοίκους να μετοικήσουν κυρίως προς τη Λαμία ή να μεταναστεύσουν
στο εξωτερικό. Οι εναπομείναντες, κατά το πλείστον υπερήλικες, καλλιεργούν τα
κηπευτικά τους (φασόλια, πατάτες), ενώ οι σχετικά νεότεροι εξακολουθούν ακόμα
να ασχολούνται με την κτηνοτροφία.
Καθεδρικός Ναός του χωριού είναι ο Αγιος Γεώργιος. Το χωριό πανηγυρίζει
στις 23 Αυγούστου, της Παναγίας, στον ομώνυμο Ναό της, χτισμένο πάνω από το χωριό
σε γραφικότατη τοποθεσία με δροσερή πηγή.
Αποτελεί μία από τις πύλες εισόδου - εξόδου της Ελεγχόμενης Κυνηγετικής
Περιοχής Παρνασσίδας.
ΣΤΡΟΜΗ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 62155
Η Στρόμη είναι χτισμένη σε βαθιά ρεματιά της Γκιώνας,
σε πυκνό ελατόδασος σε υψόμετρο 900 μ. Φαίνεται πως στην "Μεταμόρφωση του Σωτήρος"
υπήρχε αρχαίος οικισμός με το όνομα Στρώον. Στο χάρτη του φιλέλληνα Ιωάννη Πετρώφ
η Στρώμη ονομάζεται Στρώον και το περίγραμμα του αρχαίου οικισμού σημαίνει οχύρωση.
Το χωριό σήμερα έχει 201 κατοίκους.
Η Στρόμη απέχει από την Αθήνα
232 χλμ, από την Λαμία 57
χλμ και από την Αμφισσα 48
χλμ. Η επίσκεψή σας στο χωριό απαιτεί ιδιωτικό αυτοκίνητο, μπορείτε όμως να πάρετε
και το λεωφορείο του ΚΤΕΛ που ανεβαίνει από Λαμία Δευτέρα - Τετάρτη - Σάββατο
και από Αμφισσα μία φορά την εβδομάδα.
Στην είσοδο του χωριού ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι μας μεταφέρει στο
εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας. Πάνω από το γεφύρι υψώνεται ο μικρός όγκος Τσούκα,
όπου οι αρχαίοι κάτοικοι είχαν χτίσει μικρή ακρόπολη. Θα μπορέσετε να θαυμάσετε
το ορμητικό καταρράκτη 1,5 χιλ. έξω από το χωριό. Ανηφορίζοντας προς τη Γκιώνα
10 χλμ. θα δείτε την "Σπηλιά των Εγγλέζων" - "Σπηλιά της Αντίστασης", όπου οι
Εγγλέζοι μαζί με τους Έλληνες αντιστασιακούς σχεδίαζαν τον αγώνα κατά των κατακτητών.
Αξίζει να επισκεφτούν και να προσκομίσουν, όσοι το επιθυμούν, την εικόνα της "Παναγιάς
της Στρωμίτισσας" και το χώρο της "Εκκλησιάς τη Ράχη", όπου βρέθηκε η χάλκινη
εικόνα της Παναγίας του 18ου αιώνα, όταν ο συμπατριώτης μας μετανάστης στην Αμερική
είδε πολλές φορές στα όνειρά του την Παναγία να του υποδεικνύει τον χώρο και το
σημείο που έπρεπε να ψάξει.
ΤΡΙΤΑΙΑ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 22650 67170
Βρίσκεται βορειοδυτικά του όρμου της Ιτέας,
σε υψόμετρο 380 μέτρα. Αρχαία πόλη κατοικούμενη από τους Οζολούς και τους Λοκρούς,
μέχρι το 30 π.Χ. Ηταν χώρα υποτελής στο Ρωμαίο Ανθύπατο της Αχαϊας.
Δίπλα στα ερείπια της αρχαίας
Τριταίας, είναι χτισμένο σήμερα το καινούργιο χωριό, παλαιότερα γνωστό ως
Κολοπετεινίτσα, που ήταν μάλλον παράφραση του Καλοπετεινίτσα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΧΡΥΣΟ (Χωριό) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Πήρε το όνομά του από την αρχαία πόλη της "Κρίσας",
η οποία χτίστηκε - κατά τον Ομηρο- τον 14ο ή 15ο αιώνα π.Χ. Ιχνη ερειπίων των
τειχών της αρχαίας Κρίσας, που καταστράφηκε από τους Αμφικτίονες στον πρώτο Ιερό
Πόλεμο, γύρω στο 590 π.Χ., σώζονται πάνω στο λόφο Στεφάνι, νοτιότερα από τη σημερινή
κωμόπολη. Εκεί στην αρχή της κατάφυτης από ελαιόδενδρα πεδιάδας, το λεγόμενο "Κρισαίο
Πεδίο", που απλώνεται ως τη θάλασσα της Ιτέας,
βρισκόταν στην αρχαιότητα ο Ιππόδρομος των Δελφών, όπου εκτελούνταν τα "Πύθια",
αγώνες με πανελλήνια εμβέλεια.
Το Χρισσό σήμερα είναι μια ευπρόσωπη κωμόπολη, με σπίτια, (αρκετά
από αυτά νεοκλασικής τεχνοτροπίας, δείγμα της παλαιότερης ευημερίας των κατοίκων
από τα προϊόντα της ελιάς), που περιβάλλονται από ολοπράσινους κήπους, με δύο
γραφικές πλατείες που δροσίζουν αιωνόβια πλατάνια, με παραδοσιακές ταβέρνες με
ευγενικούς και φιλόξενους κατοίκους στην πλειονότητα τους αγρότες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
ΑΜΦΙΣΣΑ (Πόλη) ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ
Τηλέφωνο: +3022653 50630-1
Φαξ: +3022650 79265
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
