Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η κοινότητα του Αγίου Κοσμά (Τζιράκι), σύμφωνα με προφορικές διηγήσεις, δημιουργήθηκε από Ηπειρώτες (Μελιδόνιστα) που έφθασαν εδώ - 22 χλμ ΒΔ των Γρεβενών - κυνηγημένοι από Αλβανούς. Οι σημερινοί 70 κάτοικοί της θεωρούνται απόγονοι αυτών.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  6 χλμ ΒΔ της Καληράχης συναντάμε το χωριό Μέγαρο (Ραντοσίνστα) στα 950 μ. υψόμετρο. Σύμφωνα με κώδικα που βρέθηκε στο μοναστήρι της Ζάβορδας, το 1692 κατοικούσαν εκεί 31 χριστιανικές οικογένειες Κοπατσιαραίων. Την ίδια εποχή, το χωριό χωριζόταν σε τρεις οικισμούς: «Σελιό» (= φωτεινό χωριό) 4.5 χλμ ΒΑ, «Ραχοβίτσα» 4.5 χλμ Α και «Νιδρούζι» 5 χλμ ΒΔ. Κατά την παράδοση, οι οικισμοί αυτοί καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1765 και οι κάτοικοί τους μεταφέρθηκαν στο σημερινό Μέγαρο.
  Οι κάτοικοι του Μεγάρου μαρτυρούν πως το 1789-90 έμεναν στο χωριό δύο οικογένειες που υπηρετούσαν το Σεράι του Αλή Πασά (στρατιωτικός καταυλισμός Α του Μεγάρου, σε υψόμετρο 998 μ.) και πως την ίδια περίπου εποχή ο αντιπρόσωπος του Αλή Πασά στα Γρεβενά ονόμασε (χαρακτήρισε) νομό την περιοχή, η οποία υπαγόταν στο πασαλίκι Ιωαννίνων.
  Από το Μέγαρο κατάγεται ο Δημήτριος Τόλης, ο οποίος το 1919 πέθανε στη φυλακή, αρνούμενος να πληρώσει φόρο στους Ελληνες.
  Σήμερα στο χωριό κατοικούν 650 άτομα, των οποίων ο αριθμός το καλοκαίρι ανέρχεται στους 800. Ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ υπάρχουν ακόμα σιδηρουργοί και ελεύθεροι επαγγελματίες.
  Το Μέγαρο είναι ένας από τους μεγαλύτερους και ζωντανότερους οικισμούς του νομού Γρεβενών. Η διαδρομή από την Καληράχη έως εδώ είναι πανέμορφη, με υπέροχη θέα προς τον ορεινό όγκο της Βασιλίτσας και του Σμόλικα. Πολύ θεαματικό είναι το τοπίο από τις κορυφές «Μοναχός δέντρος» (1.136 μ.) 6 χλμ Δ-ΝΔ, όπου υπάρχει δρυόδασος και άρκενθος και «Τζαμί» (1.172 μ.) 5 χλμ ΒΔ, με την ίδια σχεδόν χλωρίδα. Σύμφωνα με την παράδοση σ' αυτή τη θέση είχαν κατασκευάσει οι Τούρκοι ένα Τζαμί (εξ ου και το όνομα) επί Αλή Πασά, αφού καταστράφηκε ο οικισμός Νιδρούζι. Η κορυφή «Βερβένας» (1.192 μ.) 5.5 χλμ ΒΔ πήρε το όνομά της από κάποιον κλέφτη που σκοτώθηκε εδώ. Πλαισιώνεται από δρύες και άρκενθο. Ωραία θέα υπάρχει και από τις τοποθεσίες «Ορόσημα» (1.000 μ.) 2 χλμ Β, «Πύργος» 500 μ. από το χωριό και «Ανεμόμυλος» κοντά στο Πύργο.
  Από τη θέση «Κούφαλος» ξεκινάει ένα μικρό ποτάμι που ενώνεται με τα αντίστοιχα του «Αγίου Κοσμά» και των «Εκκλησιών» και καταλήγουν όλα μαζί στον ποταμό Γρεβενίτη. Εκεί φθάνουν και οι «Ποταμιές» που πηγάζουν από περιοχές Ν, ΝΔ και Β του Μεγάρου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Δήμος Κοσμά του Αιτωλού

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ (Δήμος) ΓΡΕΒΕΝΑ

• http://www.dimosagioukosma.gr/

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ

Ιστοσελίδα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών
• http://www.grevena.gr/George/AKosmas.htm (1 φωτ.)

Δασύλλιο

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
(Following URL information in Greek only)

• http://www.grevena.gr/George/Dassylio.htm

ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/03.html

Καληράχη

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ

• http://www.grevena.gr/George/Kaliraxi.htm (1 φωτ.)

Καλλονή

ΚΑΛΛΟΝΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ

• http://www.grevena.gr/George/Kalloni.htm (2 φωτ.)

Κυδωνιές

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ

• http://www.grevena.gr/George/Kydonies.htm

Κυπαρίσσι

ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Photo Album in URL, information in Greek only.

• http://www.grevena.gr/George/Kiparissi.htm

Οροπέδιο

ΟΡΟΠΕΔΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Photo Album in URL, information in Greek only.

• http://www.grevena.gr/George/Oropedio.htm

Τρίκορφο

ΤΡΙΚΟΡΦΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ

• http://www.grevena.gr/George/Trikorfo.htm (1 φωτ.)