Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΚΑΛΥΒΙΑ (Οικισμός) ΠΕΖΟΥΛΑ
  Από το Κρυονέρι ο δρόμος μας οδηγεί ανάμεσα από πυκνή βλάστηση και καταπράσινα λιβάδια, σε δυο συνοικισμούς με το ίδιο όνομα: Καλύβια. Ανήκουν όμως διοικητικά σε δύο χωριστές κοινότητες: της Φυλακτής και της Πεζούλας.
  Πριν από τη δημιουργία της λίμνης οι κάτοικοι των δύο αυτών οικισμών, δούλευαν στα χωράφια της Νεβρόπολης και διατηρούσαν εδώ τα καλύβια τους: μονόχωρες πρόχειρες κατασκευές, από καλάμια και λάσπη όπου αποθήκευαν τα αγροτικά προϊόντα και τα εργαλεία τους.
  Ο πρώτος συνοικισμός, τα Καλύβια Φυλακτής, σκαρφαλώνει στο βουνό κι ένα ανηφορικό δρομάκι τον συνδέει με το βορεινό τμήμα της Πεζούλας και τον Αι-Γιάννη της Φυλακτής.
  Τα Καλύβια Πεζούλας βρίσκονται ακριβώς μετά το Μεγάλο Ποτάμι. Πρόκειται για αναπτυσσόμενο οικισμό με πολλές εξοχικές κατοικίες. Στο κέντρο του ο περιφερειακός διασταυρώνεται με το δρόμο, που οδηγεί στη λίμνη ανατολικά και στην Πεζούλα, Φυλακτή και Νεράιδα δυτικά.
  Εδώ μπορούμε να αγοράσουμε ή και να γευματίσουμε στις ψησταριές του πολύ καλό κρέας. Πλάι στη λίμνη υπάρχει αθλητικός χώρος που πρόκειται να εξελιχθεί σε οργανωμένο κέντρο άθλησης και λίγο πιο κάτω θα βρούμε την πλαζ, ένα αναψυκτήριο και ένα θερινό πέτρινο θεατράκι μέσα στο δάσος.
  Από τα μέσα του '93 λειτουργεί ο κοινοτικός ξενώνας δυναμικότητας 60 κλινών.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας

• http://www.karditsa-city.gr/AboutPrefecture/Lake/K... (1 φωτ.)

ΚΑΛΥΒΙΑ ΦΥΛΑΚΤΗΣ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
  Από το Κρυονέρι ο δρόμος μας οδηγεί ανάμεσα από πυκνή βλάστηση και καταπράσινα λιβάδια, σε δυο συνοικισμούς με το ίδιο όνομα: Καλύβια. Ανήκουν όμως διοικητικά σε δύο χωριστές κοινότητες: της Φυλακτής και της Πεζούλας.
  Πριν από τη δημιουργία της λίμνης οι κάτοικοι των δύο αυτών οικισμών, δούλευαν στα χωράφια της Νεβρόπολης και διατηρούσαν εδώ τα καλύβια τους: μονόχωρες πρόχειρες κατασκευές, από καλάμια και λάσπη όπου αποθήκευαν τα αγροτικά προϊόντα και τα εργαλεία τους.
  Ο πρώτος συνοικισμός, τα Καλύβια Φυλακτής, σκαρφαλώνει στο βουνό κι ένα ανηφορικό δρομάκι τον συνδέει με το βορεινό τμήμα της Πεζούλας και τον Αι-Γιάννη της Φυλακτής.
  Τα Καλύβια Πεζούλας βρίσκονται ακριβώς μετά το Μεγάλο Ποτάμι. Πρόκειται για αναπτυσσόμενο οικισμό με πολλές εξοχικές κατοικίες. Στο κέντρο του ο περιφερειακός διασταυρώνεται με το δρόμο, που οδηγεί στη λίμνη ανατολικά και στην Πεζούλα, Φυλακτή και Νεράιδα δυτικά.
  Εδώ μπορούμε να αγοράσουμε ή και να γευματίσουμε στις ψησταριές του πολύ καλό κρέας. Πλάι στη λίμνη υπάρχει αθλητικός χώρος που πρόκειται να εξελιχθεί σε οργανωμένο κέντρο άθλησης και λίγο πιο κάτω θα βρούμε την πλαζ, ένα αναψυκτήριο και ένα θερινό πέτρινο θεατράκι μέσα στο δάσος.
  Από τα μέσα του '93 λειτουργεί ο κοινοτικός ξενώνας δυναμικότητας 60 κλινών.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας

• http://www.karditsa-city.gr/AboutPrefecture/Lake/K... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Καρβασαρά

ΚΑΡΒΑΣΑΡΑΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
  Ενα άλλο χωριουδάκι στην ίδια περιοχή είναι ο Καρβασαράς χτισμένος μέσα στο δάσος, ιδανικός για ξεκούραστες διακοπές. Το όνομά του, προέρχεται από το τουρκικό Καραβάν Σαράϊ το οποίο δήλωνε σταθμό των καραβανιών για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Δεν αποκλείεται κάτι τέτοιο αφού ο σημερινός Καρβασαράς βρίσκεται πάνω στη φυσική διάβαση της Πίνδου για Ηπειρο ή Αιτωλοακαρνανία.

Δημοτικό Διαμέρισμα Καρίτσας Δολόπων

ΚΑΡΙΤΣΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 94769
  Από τα παλιά χωριά της Νεβρόπολης μαζί με το Νεοχώρι και την Κερασιά φαίνεται να είναι η Καρίτσα η οποία βρίσκεται σε παράκαμψη δυτικά του περιφερειακού δρόμου της λίμνης. Είναι κτισμένη μέσα σε δάσος και με έδαφος σε έντονες κλίσεις.
  Κοντά στο χωριό, λαξεμένο μέσα σε βράχο και σε υψόμετρο 1400 μ., υπάρχει το Μοναστήρι της Παναγίας της Πελεκητής. Λόγω της μεγάλης του σπουδαιότητας το 1606, με ένα μολυβδόβουλο πατριαρχικό Σιγίλιο του Πατριάρχη Ραφαήλ του Β', η μονή αναγνωρίζεται ως σταυροπηγιακή δηλαδή υπάγεται απ' ευθείας στο πατριαρχείο Κων/πολης. Αποτελείται από τον μονόχωρο ναό της αναλήψεως με τοιχογραφίες του 1654 και από τον Αθωνικού τύπου ναού της Παναγίας με τοιχογραφίες του 1666.
  Το μοναστήρι κτίσθηκε πιθανώς πριν από το 1500 από τον μοναχό Πορφύριο του οποίου το έργο περάτωσε κατά το 1529 ο όσιος Δαμανιός, που καταγόταν από τη Ράχοβα των Αγράφων της Ευρυτανίας, όπως εξάλλου αναφέρεται και σε τοιχογραφία της μονής. Αποτελεί αληθινό μουσείο θρησκευτικής κληρονομιάς, και περιλαμβάνει ξυλόγλυπτο τέμπλο, τοιχογραφίες, Ιερά Ευαγγέλια, χειρόγραφα, δισκοπότηρα και σκεύη μοναδικά. Σε ένα εκκλησιαστικό βιβλίο της μονής, αναφέρεται, ότι το χωριό καταστράφηκε στα 1823 από τον Μουσταή Πασά της Σκόρδας.
   Στην Καρίτσα τον Αύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι, όπου ο κόσμος ξενυχτά στο μοναστήρι και γλεντάει στον περίβολό του καθώς και στη πλατεία του χωριού. Η εμπειρία για όσους δεν έζησαν κάτι αντίστοιχο είναι μοναδική.
  Επιστρέφοντας στον περιφερειακό δρόμο μπορούμε να κάνουμε πικ-νικ στο χώρο που διαμόρφωσε το Δασαρχείο πλάι στον Καριτσιώτη ποταμό, στον οποίο θα ψαρέψουμε πέστροφες και καραβίδες.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κρυονερίου

ΚΡΥΟΝΕΡΙ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 92466
  Αφήνουμε την Κερασιά με τις ομορφιές της και παίρνουμε ξανά τον περιφερειακό δρόμο με προορισμό το Κρυονέρι (Στούγκο). Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα χωριά της περιοχής που οι νέοι δεν εγκατέλειψαν, κι αυτό, γιατί τα κτήματά του είναι πολύ εύφορα.
  Τα σπίτια είναι κρυμμένα πίσω από πυκνή βλάστηση, τα νερά άφθονα και τα κηπευτικά του φρέσκα.
  Εδώ έχουμε την ευκαιρία να γεμίσουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας στο μοναδικό βενζινάδικο της περιοχής, στη θέση "Οβρός" να κάνουμε πικ-νικ στο κατάφυτο δάσος δρυός και ελάτης αλλά και να χρησιμοποιήσουμε τα γήπεδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ και βόλευ. Ακόμα μπορούμε να επισκεφθούμε τον ναό του Αγ. Νικολάου, για να θαυμάσουμε το τέμπλο της παλιάς εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου που δεν υπάρχει πλέον.

Δημοτικό Διαμέρισμα Μπελοκομίτης

ΜΠΕΛΟΚΟΜΙΤΗΣ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 93092
  Συνεχίζοντας στον περιφερειακό δρόμο η θέα είναι πάντα εντυπωσιακή και η βλάστηση λόγω του υψομέτρου αλλάζει. Ο δρόμος τώρα διασχίζει δάσος με έλατα. Στα όρια των χωριών Νεοχωρίου - Μπελοκομύτη, το Δασαρχείο έχει διαμορφώσει έναν πολύ όμορφο χώρο για πικ-νικ, γήπεδο μπάσκετ, βόλεϋ κ.λπ.
  Στο ύψος του Μπελοκομύτη η λίμνη σχηματίζει πολλούς κόλπους και το δάσος κατεβαίνει ως τις όχθες της δίνοντας μαγευτική όψη στο τοπίο.
  Στον κεντρικό ναό του χωριού μεταξύ των κειμηλίων που προέρχονται από ναούς της περιοχής, αρκετά ενδιαφέρουσες είναι οι τρεις ξυλόγλυπτες εικόνες, οι οποίες θυμίζουν την επιλεγμένη ξυλογλυπτική τέχνη των τέμπλων: Του Αγ. Γεωργίου, της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας και πιθανώς της Αγ. Παρασκευής.
  Ενδιαφέρουσα περιοχή στο Μπελοκομύτη είναι το "φαράγγι του Κερεντάν", μια ρεματιά απέναντι από το χωριό με πλούσια δάση ελάτης, οξυάς και βελανιδιάς και χειμάρρους με γάργαρα νερά.
  Στο Μπελοκομύτη υπάρχει ιχθυοτροφείο, το οποίου ο ιδιοκτήτης διατηρεί και ταβέρνα προσφέροντας φρεσκότατες και νοστιμότατες λόγω καθαρότητας του νερού πέστροφες.
  Συνεχίζοντας το δρόμο μας και λίγο πριν φθάσουμε στο φράγμα μπορούμε να πάρουμε ένα μονοπάτι, για να ανέβουμε στο Παρατηρητήριο στη θέση "Παλιομονάστηρο" όπου υπάρχουν τα ερείπια παλαιού μοναστηριού. Από εκεί αγναντεύουμε τη λίμνη και όλο το Θεσσαλικό κάμπο, μέχρι τον 'Ολυμπο.

Δημοτικό Διαμέρισμα Νεοχωρίου

ΝΕΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΝΕΒΡΟΠΟΛΗ ΑΓΡΑΦΩΝ
Τηλέφωνο: +30 24410 93344
  Για να φτάσουμε στο Νεοχώρι πρέπει να επιστρέψουμε στα Καλύβια και να συνεχίσουμε πάνω στον περιφερειακό δρόμο στα νότια. Το Νεοχώρι είναι ένα χωριό απλωμένο στην πλαγιά με πολλούς "μαχαλάδες" και καταπληκτική θέα προς την λίμνη.
  Η ονομασία Νεοχώρι και παράλληλα η ύπαρξη των τοπωνυμιών "παλιοχώρι" και "κτίρια" μας παραπέμπουν στην υπόθεση, ότι υπήρξε κάποιος παλαιότερος οικισμός ο οποίος για κάποιο λόγο διαλύθηκε και στη θέση του ιδρύθηκε το Νέο Χωριό (Νεοχώρι). Η υπόθεση αυτή φαίνεται να επαληθεύεται, έστω και με αυτό τον ιδιόρρυθμο τρόπο από την προφορική παράδοση, η οποία καλύπτει τα κενά των ιστορικών στοιχείων που διαθέτουμε προς το παρόν για την περιοχή. Κατά την προφορική παράδοση λοιπόν, οι οικισμοί της Δυτικής πλευράς της λίμνης γνώρισαν μια φοβερή επιδημία η οποία ανάγκασε τον πληθυσμό να εγκαταλείψει τους μολυσμένους χώρους και να μετοικήσει σε νέους οικισμούς. Η επιδημία αυτή, κατά την παράδοση ήταν η πανούκλα.
  Έτσι, το Νεοχώρι μετακινήθηκε νοτιοανατολικά, η Φυλακτή (παλαιά ονομασία Σιρμινίκ) εγκατέλειψε τον παλαιότερο οικισμό Πολιάνα και μετακινήθηκε δυτικά.
  Επίσης εγκαταλείφθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς η Μπελάγια, ο οικισμός ανάμεσα στην Πεζούλα και στο Νεοχώρι της οποίας τα κατάσπαρτα ερείπια είναι ακόμα εμφανή. Η ίδια επιδημία αποδίδεται και σε άλλους εγκαταλειμένους οικισμούς όπως Μπελοκομύτη, Κρυονέρι κ.ά.
  Έτσι όμως δεν έχουμε καμιά πληροφορία σχετική με χρονολογίες, με αποτέλεσμα οι προσεγγίσεις να γίνονται με έμμεσο τρόπο.
  Αφού λοιπόν το Νεοχώρι εμφανίζεται ως Κεφαλοχώρι στα 1526, η πανώλη που ερήμωσε κατά την παράδοση το Παλιοχώρι και την Μπελλάγια πρέπει να προηγήθηκε κατά ένα τουλάχιστον αιώνα, ίσως και παραπάνω.
  Σ' αυτά τα χρόνια, τέλη του 14ου αιώνα, έχουμε την εμφάνιση μιας επιδημίας τεκμηριωμένης ιστορικά, που ερήμωσε αρκετές περιοχές της χώρας και δεν αποκλείεται να είναι η ίδια που έπληξε και την περιοχή της Νεβρόπολης.
  Με τη συνθήκη του Ταμασίου στα 1525 το Νεοχώρι ορίστηκε πρωτεύουσα των Αγράφων. Επιπλέον ήταν η έδρα της επισκοπής Φαναρίου και Νεοχωρίου, η οποία άκμασε από τον 14ο αιώνα μέχρι την επανάσταση του '21.
  Το Νεοχώρι κατά τον 16ο και 17ο αιώνα έφθασε στο απώγειο της ακμής του. Ενδεικτικές είναι οι μαρτυρίες για τις δυο πλούσιες οικογένειες του Παναγιώτη Κουσκουλά και Παναγιώτη Μορφέση, οι οποίες χρηματοδότησαν την αγιογράφηση αρκετών ναών της ευρύτερης περιοχής των Αγράφων αλλά και άλλων κοινοφελών έργων.
  Κατά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο εδώ μετέφερε το στρατηγείο του ο σύνδεσμος της Συμμαχικής Αποστολής μετά την Καταστροφή της Νεράϊδας.
  Η δημιουργία της λίμνης έπληξε κύρια τον οικισμό αυτό ο οποίος είχε τις μεγαλύτερες ιδιοκτησίες στο οροπέδιο της Νεβρόπολης με αποτέλεσμα η παρακμή του στο εξής είναι ραγδαία. Στην λίμνη πνίγηκαν 22 Νεοχωρίτες κατά την μετακίνησή τους με καϊκι στις 6-12-1960 και η περιοχή βυθίστηκε στο πένθος. Από τότε στο χωριό δεν χορεύουν πια τους περίφημους Πασχαλινούς τριπλούς χορούς.
  Εδώ μπορούμε να επισκεφθούμε τον μονόχωρο ναό του Αγ. Νικολάου με νάρθηκα στη δυτική πλευρά και εξωνάρθηκα στη βόρεια. Από τις τοιχογραφίες του σήμερα σώζονται μόνον τμήματα διαφόρων εποχών του 16ου και 17ου αιώνα.
  Σήμερα στο χωριό κατασκευάζονται δύο ξενώνες και ήδη λειτουργούν κατασκηνώσεις, ενώ μπορεί να βρει κανείς δωμάτια για ενοικίαση.

Οδοιπορικό στη Λίμνη Νικολάου Πλαστήρα - Νεράϊδα

ΝΕΡΑΪΔΑ (Οικισμός) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
  Στην επιστροφή μας πριν τα Καλύβια, και λίγο πριν φθάσουμε στον οικισμό θα ανηφορίσουμε στη Νεράϊδα, το προπολεμικό θέρετρο των Καρδιτσιωτών, που το 1943 κάηκε από τους Γερμανούς και μετά τον πόλεμο ξαναχτίστηκε από τα μέλη του ομώνυμου οικοδομικού συνεταιρισμού, όπου ανήκει.
  Η Νεράϊδα, σε υψόμετρο 1200 μ. και μέσα στα έλατα, προσφέρει μια καταπληκτική θέα προς τη λίμνη και το Θεσσαλικό κάμπο. Το μάτι μας φθάνει ως τον Όλυμπο, όταν η καθαρότητα της ατμόσφαιρας το επιτρέπει.
  Στο κέντρο του οικισμού πλάι στην μικρή πλατεία λειτουργεί ξενώνας 12 κλινών, που συγχρόνως "δουλεύει" και σαν παντοπωλείο και εστιατόριο.
  Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο λειτούργησε τυπογραφείο και στο σπίτι του Ν. Πλαστήρα είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του ο Αγγλος λοχαγός Ντ. Χάμσον. Η Νεράϊδα εκείνη την εποχή ήταν η έδρα του αρχηγείου του ΕΛΑΣ.
  Το δάσος με τα έλατα προσφέρεται για όμορφους περιπάτους ως τη βρύση του Αλεξανδρή αλλά και ως τα γειτονικά χωριά, την Πεζούλα και το Νεοχώρι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καρδίτσας

• http://www.karditsa-city.gr/AboutPrefecture/Lake/N... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Πεζούλας

ΠΕΖΟΥΛΑ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
  Στα Καλύβια θα παρακάμψουμε τον Περιφερειακό, για να πάρουμε το δρόμο δυτικά πλάι στο Μεγάλο Ποτάμι προς την Πεζούλα.
  Αλλά στο ενδιάμεσο των δύο χωριών είναι σκόπιμο να επισκεφθούμε το ναό του Αγ. Παντελεήμονα, μια τρίκογχη καμαροσκεπαστή εκκλησία, που βρίσκεται μέσα σε πυκνό δάσος με ωραιότατη θέα προς τη λίμνη. Κτίσθηκε τον 16ο αιώνα, αλλά ανακαινίσθηκε σε κάποιον βαθμό τον 18ο αιώνα.
  Η Πεζούλα, είναι κτισμένη στις όχθες του Μεγάλου Ποταμού, μέσα στο πράσινο και διαθέτει αγροτικό ιατρείο. Κοντά στο ποτάμι υπάρχει ένας γραφικότατος νερόμυλος. Την πρώτη μαρτυρία για το χωριό την έχουμε έμμεσα στα τέλη του 16ου αιώνα: Από εδώ κατάγεται ο Αγ. Σεραφείμ, ηγούμενος της Μονής Κορώνας και αργότερα αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, για τον οποίο γνωρίζουμε ότι πήρε ενεργά μέρος στην επανάσταση του 1600 του Διονυσίου Σκυλοσόφου, συνελήφθη από τους Τούρκους βασανίστηκε και απαγχονίστηκε. Η κάρα του φυλάσσεται στη Μονή Κορώνας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Φυλακτής

ΦΥΛΑΚΤΗ (Χωριό) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 24410 92385
  Συνεχίζοντας τον δρόμο μας προς τη Φυλακτή, περνάμε μια γέφυρα κάτω από την οποία βρίσκεται ένα άλλο πέτρινο γεφυράκι πολύ όμορφο. Εκεί κοντά πλάι στο ποτάμι και κάτω από πλατάνια το Δασαρχείο διαμόρφωσε χώρο για πικ-νικ.
  Η Φυλακτή, πατρίδα του αγωνιστή επί Τουρκοκρατίας, Αποστολάρα, βρίσκεται στο τέλος αυτού του επαρχιακού δρόμου, "σκαρφαλωμένη" στις απότομες πλαγιές του όρους Βουτσινάκι και έχει νότιο προσανατολισμό. Αγναντεύει δε ένα πυκνό δάσος ελάτης στην απέναντι πλαγιά.   Την "πλατεία" του αποτελούν ένα ξέφωτο, ο "Παλιόπυργος" και τα μαγαζιά, συγκεντρωμένα κάτω από πλατάνια που είναι φυτευμένα σε δυο συνεχή πλατώματα. Στο χωριό υπάρχει ιχθυοτροφείο πέστροφας και λειτουργεί ξενώνας δυναμικότητας 70 κλινών. Το στολίδι του χωριού είναι η Μονή της Αγ. Τριάδας.
  Σήμερα από τη μονή σώζεται μόνο το καθολικό και ένας τρίκογχος ναός με νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Από το τοιχογραφικό διάκοσμο του 17ου αιώνα μόνο στο ιερό, διατηρούνται τοιχογραφίες. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογείται με επιγραφή στα 1852.
  Από το χωριό περπατώντας στο δάσος μπορούμε να κάνουμε μικρές εκδρομές ως τον Αι-Γιάννη, όπου η θέα προς τη λίμνη είναι καταπληκτική, ή ακόμα ως τη βρύση Κασσάνδρας με το παγωμένο της νερό αλλά και ως την κορφή του προφήτη Ηλία. Επιπλέον μπορούμε να κατέβουμε στο ποτάμι αλλά και στο νερόμυλο και να ανηφορίσουμε στην απέναντι πλαγιά, μέσα στα έλατα.
  Για μεγαλύτερες εκδρομές με τα πόδια μπορούμε να ανηφορίσουμε ως το ύψωμα Γκαβέλ (αυχένας στο Βουτσικάκι) ή και να περάσουμε από την πίσω μεριά προς τα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας.