Πληροφορίες τοπωνυμίου

Από τα βάθη της ιστορίας ως σήμερα

  Η στρατηγική της θέση στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο χάρισε στη Λέρο ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Τα πρώτα ανθρώπινα ίχνη στο νησί εντοπίστηκαν στο Παρθένι και ανήκουν στη Νεολιθική εποχή. Πρόκειται για ολόκληρο οικισμό που χρονολογείται από το 8.000 έως το 3.000 π.Χ. Κάρες, Λέλεγες, Φοίνικες, Κρήτες με αρχηγό τους το Ραδάμανθυ και τον αδελφό του βασιλιά Μίνωα, υπήρξαν οι πρώτοι της κάτοικοι. Στην ορμητική τους κάθοδο οι Δωριείς έφτασαν ως κατακτητές στη Λέρο. Ο Ομηρος τη θέλει να παίρνει μέρος από κοινού με την Κάλυμνο στον Τρωικό Πόλεμο κι αργότερα ο ιστορικός Ηρόδοτος αναφέρει ότι αναπτύσσει στενούς πολιτικούς, πνευματικούς και εμπορικούς δεσμούς με τους Ίωνες της Μιλήτου.
  Τον 5ο αιώνα η Λέρος γνωρίζει μεγάλη πνευματική άνθιση. Είναι η εποχή του σκωπτικού ποιητή Δημόδικου και του ιστορικού Φερεκύδη. Μετά τους Περσικούς Πολέμους η Λέρος εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πέρασαν κι αυτά από τη Λέρο. Επιτύμβιες στήλες και νομίσματα της περιόδου εκείνης που βρέθηκαν στο νησί, το επιβεβαιώνουν. Ο Πλούταρχος επισημαίνει κι αυτός τη σημαντική θέση της στη ναυσιπλοΐα, αναφερόμενος στην αιχμαλωσία του Ιουλίου Καίσαρα στο νησάκι Φάρμακο δίπλα στη Λέρο. Στα Βυζαντινά χρόνια χτίζονται στο νησί μεγαλόπρεποι χριστιανικοί ναοί. Ο Μέγας Κωνσταντίνος εντάσσει τη Λέρο στο Θέμα της Σάμου. Κατά την περίοδο αυτή χτίζονται επίσης το Κάστρο και η εκκλησία της Παναγίας, καθώς και το Κάστρο των Λεπίδων, γνωστό σήμερα ως Παλαιόκαστρο, στην περιοχή του οποίου σώζονται τα λεγόμενα “Κυκλώπεια τείχη”. Στο νησί υπάρχουν σπάνια βυζαντινά μνημεία, όπως ο ναός της πρωτοχριστιανικής περιόδου στο Παρθένι, ο ναός της Αγίας Βαρβάρας που χτίστηκε με τμήματα μαρμάρων, κιονόκρανων, πλακών και άλλων υλικών από ερείπια της αρχαίας Λέρου που βρέθηκαν εκεί, ο ναός του Ιωάννη του Θεολόγου, η Παναγία η Γουρλομάτα και η Παναγία του Κάστρου.
  Στα Αλιντα όπως και αλλού έχουν βρεθεί θολάρια, μικροί θολωτοί οικίσκοι, πολλοί σκαμμένοι σε πλαγιές λόφων, όπου κατέφευγαν οι μοναχοί. Το 1314 καταλαμβάνουν τη Λέρο οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου και την κυβερνούν δεσποτικά ως το 1523 που κυριαρχούν οι Τούρκοι σε όλο το Αιγαίο και λεηλατούν τα νησιά. Παρά τις δύσκολες συνθήκες της Τουρκοκρατίας, η Λέρος κατορθώνει να διατηρήσει ένα είδος αυτονομίας και όταν αργότερα ξεσπά η Επανάσταση του 1821, οι Λέριοι είναι από τους πρώτους που ξεσηκώνονται. Το 1830 όλα τα Δωδεκάνησα παραχωρούνται με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στην Τουρκία ως αντάλλαγμα για την Εύβοια. Στη συνέχεια για την περίοδο 1912-1943 περιέρχονται στους Ιταλούς. Σ’αυτό το διάστημα το νησί γίνεται ολόκληρο ένα οπλοστάσιο. Υλοποιούνται σημαντικά οχυρωματικά έργα και στήνονται στρατιωτικές εγκαταστάσεις με στόχο η Λέρος να γίνει ιταλική ναυτική βάση. Στο Λακκί δημιουργείται μια νέα πόλη. Πολλά κτίρια γκρεμίζονται για να χτιστούν στη θέση τους νέα, με ιδιόμορφη αρχιτεκτονική, πρωτοποριακή για την εποχή τους σε όλη την Ευρώπη. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, Έλληνες Ιερολοχίτες απελευθερώνουν τη Λέρο. Ακολουθεί δίχρονη αγγλική κατοχή και τέλος, το Μάρτιο του 1948, η Λέρος ενσωματώνεται μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Λέρου.

Milesians colonized the island Leros

Anaximenes of Lampsacus says that the Milesians colonized the islands Icaros and Leros.

Perseus: Strabo, Geography
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=...