Πληροφορίες τοπωνυμίου

Η ονομασία του Πολυκάστρου

ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟ (Κωμόπολη) ΚΙΛΚΙΣ
  Το Πολύκαστρο μέχρι το 1928 ήταν γνωστό με το όνομα Καρασούλι. Η ονομασία αυτή, σύμφωνα με πληροφορίες των παλαιών κατοίκων είναι οθωμανικής προέλευσης και σημαίνει «Μαύρο έλος». (Καρά σημαίνει μαύρο και Σου νερό και κατά προέκταση Μαύρο έλος.) Για μια χρονική περίοδο ονομάζονταν και Μαυροσούλι. Αυτό διαπιστώνεται σε πρακτικό του Κοινοτικού Συμβουλίου της 23 Ιουλίου 1928, όπου φαίνεται η κυκλική σφραγίδα της υπογραφής του Προέδρου:
«Ελληνική Δημοκρατία - Κοινότης Μαυροσουλίου».
  Το Καρασούλι ονομάστηκε, έτσι, από τους Οθωμανούς που εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή εξαιτίας ενός εντόπιου που ήταν μελαψός, «μαύρος» που κατάγονταν από το Σούλι της Ηπείρου. Πέρα από αυτά επίσημα στοιχεία για τη σημερινή ονομασία δεν υπάρχουν.
   Υπάρχουν αρκετές εκδοχές, για την κατοπινή ονομασία «Πολύκαστρο», κυρίως από προφορικές πηγές παλαιών κατοίκων. Πιο κάτω θα αναφερθούν μερικές από αυτές:
  Η πρώτη εκδοχή , η οποία θεωρείται επικρατέστερη των άλλων, αναφέρεται στη χρονική περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όπου, στην περιοχή του συνοικισμού υπήρχαν πολλές πολεμίστρες, οχυρωματικά έργα, σαν μικρά κάστρα και για το λόγο αυτό ο Γενικός Διοικητής Θεσσαλονίκης το 1928 ονόμασε τον οικισμό Πολύκαστρο.
  Η άποψη αυτή ενισχύεται από την αναφορά που γίνεται για την συγκεκριμένη περιοχή, όπου κατά τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου κατασκευάστηκαν, ως αναφέρεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, από τη Μεραρχία Σερρών. Συγκεκριμένα αναφέρεται ( τόμος ΙΕ σελ. 65) « Η μεραρχία Σερρών αποβιβάστηκε στο Σταθμό Γουμέντσας από 23/10 - 5/11/1917 και χρησιμοποιήθηκε στην ανατολική όχθη του Αξιού γύρω από το Καρασούλι για την κατασκευή αμυντικών έργων πίσω από τη γραμμή του Μετώπου».
  Η δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στο έτος 1928, όταν ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Καρασουλίου, Γκαντίδης Νικόλαος, ήθελε να δώσει ένα όνομα από την πατρίδα του, το Σιναπλή της Βουλγαρίας, αλλά αντέδρασε ο αντιπρόεδρος της Κοινότητας, Πόντιος, Τσελεπίδης Χαράλαμπος, με την αιτιολογία ότι οι πρώτοι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ήταν Πόντιοι και συνεπώς θα έπρεπε να δοθεί άλλο όνομα και έτσι ο Γενικός Διευθυντής Θεσσαλονίκης έδωσε ένα όνομα από μια ιταλική πόλη που λέγεται Πολύκαστρο, πράγματι, υπάρχει τέτοια πόλη, όπου υπήρχαν διάσπαρτα μικρά κάστρα στην περιοχή.
  Τέλος, το Πολύκαστρο από Κοινότητα έγινε Δήμος με το Π.Δ. 265/ΦΕΚ 123/19-8-1986, μετά από ένωση των κοινοτήτων Πολυκάστρου - Λιμνοτόπου.
  Σήμερα, βέβαια, έχει διευρυμένη μορφή και ο Δήμος Πολυκάστρου περικλείει τις κοινότητες: Αξιοχωρίου, Ασπρου, Λιμνοτόπου, Βαφειοχωρίου, Πευκοδάσους, Μικροδάσους, Ευζώνων, Ποντοηράκλειας. Συνολικά στο Δήμο είναι ενσωματωμένοι 24 οικισμοί με 12.000 κατοίκους.
Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο του Δικαίου Βασιλειάδη "Ιστορία του Πολυκάστρου"

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πολυκάστρου

• http://www.polikastro.gr/onomasia.htm

Η μάχη της Δοϊράνης

ΔΟΪΡΑΝΗ (Χωριό) ΚΙΛΚΙΣ
  Την επόμενη ημέρα της μάχης του Κιλκίς, ο ελληνικός στρατός προελαύνοντας έπληξε τους Βούλγαρους κοντά στη λίμνη της Δοϊράνης, όπου αφού είχαν υποχωρήσει ανασυντάχθηκαν, την 23η Ιουνίου 1913. Ήταν η 3η βουλγαρική μεραρχία που οχυρώθηκε εκεί για να καλύψει την αποχώρηση των ηττηθέντων τμημάτων του Κιλκίς. Η 10η μεραρχία απώθησε τους Βούλγαρους πρώτα από το σιδηροδρομικό σταθμό και την κωμόπολη Δοϊράνη, που ως τότε αποτελούσε τη βάση ανεφοδιασμού του εχθρού στο μέτωπο της Σερβίας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Κιλκίς.

Μάχη του Κιλκίς

ΚΙΛΚΙΣ (Πόλη) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Την εποχή εκείνη ο ελληνικός στρατός προχωρούσε κατά μήκος της γραμμής του σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης-Σερρών.
  Στα γύρω υψώματα είχαν οχυρωθεί λίαν καλώς τα βουλγαρικά στρατεύματα. Η εκτόπιση του εχθρού απ’ τα χαρακώματα του Κιλκίς ήταν έργο δύσκολο γιατί υποστηρίζονταν από ισχυρότατες δυνάμεις. Επί τρεις συνεχείς ημέρες 20-21 και 22 Ιουνίου 1913 εξαπολύονταν απ’ το ελληνικό στρατόπεδο αλλεπάλληλα κύματα εφόδων εναντίον του εχθρού κι αποκρούονταν οι λυσσώδεις αντεπιθέσεις του. Ο αγώνας γίνονταν εφ’ όπλου λόγχη. Οι απώλειες εκατέρωθεν ήταν σημαντικές ιδίως των Ελλήνων, κυρίως σε αξιωματικούς.
  Στο τέλος θριάμβευσε η ορμή των Ελλήνων. Στις 22 Ιουνίου οι Βούλγαροι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και τράπηκαν σε φυγή πανικόβλητοι.
  Για την ηρωική αυτή θυσία του στρατού μας οι κάτοικοι του Κιλκίς έστησαν μέσα στην πόλη τους περίλαμπρο μνημείο, ένα απ’ τα αξιοθέατα της πόλης.
  Η μάχη του Κιλκίς υπήρξε η πιο πεισματώδης μάχη των βαλκανικών πολέμων του 1912-13. Προκάλεσε τα πιο ενθουσιώδη σχόλια όλων των φίλων της Ελλάδας. Σ’ αυτήν αποδείχτηκε η ζωτικότητα κι ο πατριωτισμός κι η αδάμαστη μαχητικότητα του ελληνικού στρατού.
  Την ίδια μέρα το δεξιό τμήμα της ελληνικής παράταξης έδινε νικηφόρα κατά των Βουλγάρων τη μάχη στη θέση Λαγανά, επίσης με έφοδο εφ’ όπλου λόγχης.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Κιλκίς.

Μάχη του Σκρα-Ραβινέ

ΣΚΡΑ (Χωριό) ΚΙΛΚΙΣ
  Η ένδοξη ελληνική ιστορία θέλησε να γράψει ακόμη μια σελίδα δόξας του ελληνικού στρατού στα εδάφη του Κιλκίς κοντά στο χωριό Σκρα της επαρχίας Παιονίας, κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου Πολέμου, πάλι εναντίον των Βούλγαρων, στις 17, 17 Μαϊου 1918. Αυτή τη φορά ο Βούλγαροι τελούσαν κάτω απ’ τη συμμαχική τους υποστήριξη της πανίσχυρης γερμανικής στρατιωτικής μηχανής και πάλι θριάμβευσαν οι ελληνικές λόγχες. Η Μακεδονία και η Θράκη είχαν τελειωτικά ελευθερωθεί κι ενταχθεί στην ελληνική επικράτεια. Τα ονόματα του Κιλκίς, της Δοϊράνης και του Σκρα κατέχουν τη θέση τους στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη στην πλατεία Συντάγματος των Αθηνών, κάτι για το οποίο όλοι οι Έλληνες και ιδιαίτερα οι ακρίτες του Κιλκίς είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Κιλκίς.

Ιστορία της Αξιούπολης

ΑΞΙΟΥΠΟΛΗ (Πόλη) ΚΙΛΚΙΣ
Η παλιά ονομασία της πόλης είναι Μποϊμίτσα. Μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους, στις 22-10-1912, έγινε «ΒΟΕΜΙΤΣΑ» και από την 1-1-1927 πήρε τη σημερινή της ονομασία «AΞΙΟΥΠΟΛΗ». Η ονομασία της Μποϊμίτσας προέρχεται από την Σλαϋική λέξη ΜΠΟΪ, που σημαίνει μεγάλος - δυνατός - ανδρειωμένος και την οφείλει στην ηρωική στάση των κατοίκων ανά τους αιώνες αλλά και στην συνεχή επαγρύπνηση και στον αγώνα για ελευθερία, καθόσον σαν τοποθεσία βρίσκεται σ'ένα από τα μεγαλύτερα σταυροδρόμια του κόσμου. Δηλαδή ακριβώς στη δίοδο της κοιλάδας του Αξιού ποταμού από βορρά προς νότο, προς τη θάλασσα και το Αιγαίο, ενώ ταυτόχρονα είναι και πέρασμα από ανατολή προς δύση και αντίστροφα.
  Για την ίδρυση της Μποϊμίτσας, η παράδοση αναφέρει ότι γύρω στα 1720 έγινε η συνένωση τριών χριστιανικών οικισμών που υπήρχαν από πολύ παλιά στα γύρω υψώματα. Εκτός όμως από τους κατοίκους των τριών αυτών οικισμών, το μωσαϊκό συμπλήρωσαν και άλλες ομάδες που κατέβηκαν από βορρά, όπως αυτή από το Ντράτσκο το 1760 περίπου, αλλά και από άλλες κατευθύνσεις όπως οι Ναουσαίοι το 1820 με την καταστροφή της Νάουσας, αλλά και άλλοι που έψαχναν για μέρη πιο φιλόξενα - πιο εύφορα και πιο θερμά - δίπλα στον Αξιό ποταμό. Ο Αξιός ποταμός έπαιζε πάντα σοβαρότατο ρόλο στη ζωή των κατοίκων και εθεωρείτο άλλοτε θείο δώρο και άλλοτε μάστιγα λόγω υγρασίας του βάλτου και της ελονοσίας. Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι, ξεσηκώθηκαν πολλές φορές μαζί με τα γύρω χωριά. Επίσης, οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν το 1878 όταν ξεκίνησε η επανάσταση στην Μακεδονία με τον Κοσμά Δουμπιώτη.
  Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου άρχισε να κτίζεται το 1843 - μετά την παραχώρηση του δικαιώματος στους χριστιανούς από τους Τούρκους, να κτίζουν εκκλησίες, σχολεία και να δημιουργούν δικές τους κοινότητες - και ολοκληρώθηκε το 1859. Τότε κτίσθηκαν και όλες οι εκκλησίες της περιοχής, οι οποίες έχουν τον ίδιο ρυθμό και την ίδια αρχιτεκτονική. Το 1860 άρχισε η αγιογράφηση του Αγίου Δημητρίου από τον σπουδαίο αγιογράφο της εποχής, τον Μαργαρίτη από την Κουλακιά - Χαλάστρας και τελείωσε το 1862. Το πρώτο ελληνικό σχολείο στην Μποϊμίτσα κτίσθηκε και λειτούργησε το 1894.
  Καθόλη την διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, οι κάτοικοί της έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην όλη εξέλιξή του στην περιοχή και βασικός λόγος ήταν ότι δίπλα περνούσε η σιδηροδρομική γραμμή Θες/νίκης - Ευρώπης και ο σταθμός ήταν το κέντρο διακίνησης εμπορευμάτων, όπλων, επιβατών και ιδεών. Όποιος έλεγχε το σταθμό, έλεγχε όλη την περιοχή. Από εκεί μάθαιναν τα νέα, όπου ήταν το ταχυδρομείο και λίγο μετά το 1913 εκεί ήταν και το πρώτο τελωνείο στα σύνορα Ελλάδας - Σερβίας.
  Στις 22 Οκτωβρίου του 1912, ο Ελληνικός στρατός, μετά την μάχη των Γιαννιτσών, μπήκε στην Μποϊμίτσα και την απελευθέρωσε από τους Τούρκους. Μετά το 1913, με την εγκατάσταση των Γευγελιωτών προσφύγων στην περιοχή, έχουμε αλματώδη ανάπτυξη του εμπορίου και του παζαριού που υπάρχει από το 1885 περίπου, μια και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν έμποροι.
  Στην γύρω περιοχή, πλην της Γουμένισσας δεν υπήρχε κανένα μαγαζί και η Αξιούπολη έγινε το εμπορικό κέντρο της περιοχής με πολλά και ποικίλα μαγαζιά. Αυτό είχε σαν συνέπεια την επόμενη δεκαετία η πόλη να γίνει πόλος έλξης πολλών προσφύγων ποντίων, μικρασιατών και θρακιωτών οι οποίοι έδωσαν νέα ώθηση στην ήδη υπάρχουσα εμπορική κίνηση και η αγορά και το παζάρι επιβάλλονται ολοκληρωτικά στη γύρω περιοχή.
  Και στους δύο παγκόσμιους πολέμους η περιοχή, διαδραμάτισε και πάλι σημαντικό ρόλο στην όλη εξέλιξη των γεγονότων λόγω της γεωπολιτικής θέσης της. Κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το 1916 - 1918, ο Γαλλικός στρατός που εγκαταστάθηκε στην περιοχή για να μπορεί να διακινεί με ταχύτητα εφόδια για τον στρατό, αναγκάσθηκε να φτιάξει μεγάλα και σπουδαία έργα για την πόλη και την περιοχή που άλλαζαν σχεδόν την όψη της πόλης. Με διαταγή του στρατηγού Γκιγιωμά, κατασκευάσθηκε το τραινάκι «Ντικωβίλ», όπως το έλεγαν. Περνούσε μέσα από την πόλη και μετέφερε εφόδια του γαλλικού στρατού από το σιδηροδρομικό σταθμό Αξιούπολης στο μέτωπο κάπου κοντά στο Σκρα. Τότε κατασκευάσθηκε η μεγάλη ξύλινη γέφυρα του Αξιού με ράγες από τα τραμ του Παρισιού που τότε ξήλωναν για να κατασκευασθεί το μετρό. Τότε δημιουργήθηκε και η σημερινή αγορά της πόλης με την εκτροπή της κοίτης του χειμάρρου που περνούσε μέσα από αυτήν.
  Το 1913 είχαμε τους πρώτους πρόσφυγες από την γειτονική Γευγελή που συνέχιζαν να έρχονται μέχρι και το 1918. Το 1914 ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες από την Θράκη. Έμειναν για μερικά χρόνια και ξαναγύρισαν στην πατρίδα τους το 1919 για να επιστρέψουν το 1924. Αυτοί ήταν από τις περιοχές Μηδείας, Σωργάς και Τσατάλτσας. ΟΙ πρώτοι πόντιοι και καυκάσιοι πρόσφυγες ήρθαν το 1919 και στη συνέχεια το 1922 - 1924 ήρθε το μεγάλο κύμα από τις περιοχές Τραπεζούντας, Κερασούντας, Τρίπολης, Σαμψούντας, Ορτού, Αμυσώς και Τσάκρας.
  Οι Μικρασιάτες ήρθαν από τα χωριά Μπουτεβελί και Παπαζλί της Μαγνησίας. Επίσης από τις ελληνικές μεραρχίες αρχιπελάγους και Κρητών, κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, έμειναν επτά στρατιώτες Κρητικοί και Μικρασιάτες. Το 1923 εγκαταστάθηκαν στην Αξιούπολη έξι οικογένειες Βλάχων Μεγαλολιβαδιωτών. Δεν υπάρχει περιοχή της Ελλάδας στην οποία να μην εκπροσωπείται η Αξιούπολη από ένα ή περισσότερα άτομα. Αυτό είχε σαν συνέπεια, η γλώσσα που μιλιέται τουλάχιστον μετά το 1950, να μην έχει κανένα ιδιωματισμό. Οι Γερμανοί μπήκαν στην Αξιούπολη την 8/4/1944. Ένας λόχος έμεινε εδώ καθόλη τη διάρκεια της κατοχής και ήταν επιφορτισμένος με την φύλαξη των δύο γεφυρών του Αξιού, την σιδηροδρομική γραμμή που αποτελούσε μέρος του μοναδικού άξονα συγκοινωνίας προς το νότο, της οδικής ξύλινης, των στενών από Αξιούπολη μέχρι Ειδομένη καθώς και του Μεταλλείου. Ο λόχος αυτός ήταν ο τελευταίος που έφυγε από την Ελλάδα την 31/10/1944. Ο ΕΛΑΣ έκανε πολλά σαμποτάζ στη γραμμή και την γέφυρα, μια και προσφερόταν το έδαφος, ενώ οι κάτοικοι βοήθησαν με κίνδυνο της ζωής τους, πολλούς εγγλέζους στρατιώτες και αξιωματικούς σαμποτέρ. Η Αξιούπολη όπως προαναφέραμε, απελευθερώθηκε στις 22/11/1912 και αμέσως μετά δημιουργήθηκε η πρώτη προσκοπική ομάδα, η οποία τον Ιούνιο του 1913 έλαβε μέρος στη μάχη του Κιλκίς σαν τραυματιοφορείς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2006 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Αξιούπολης

• http://www.axioupoli.gr/istoria.htm (1 φωτ.)

ΚΙΛΚΙΣ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Ο Νομός Κιλκίς βρίσκεται στην Κεντρική Μακεδονία, ανάμεσα στους Νομούς Πέλλας, Θεσσαλονίκης και Σερρών. Μεγάλο μέρος του απλώνεται γύρω από την κατάφυτη κοιλάδα του ποταμού Αξιού, την αρχαία Αμφαξίτιδα. Τις δυτικές και βόρειες περιοχές του καταλαμβάνουν το πανέμορφο δασωμένο Πάϊκο και το Μπέλες, βορειοανατολικά τα Κρούσια, ενώ δυτικά και βόρεια η λίμνη Δοϊράνη, αποτελεί, επίσης, ένα σύνορο και ταυτόχρονα έναν πλούσιο υδροβιότοπο με σπάνια είδη πουλιών και φυτών. Ολόκληρη η περιοχή φαίνεται ότι ήταν χώρος ανθρώπινης δραστηριότητας από την εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου. Προϊστορικοί οικισμοί και διάσπαρτοι τάφοι έχουν δώσει σημαντικά ευρήματα από την εποχή της 2ης π.Χ. χιλιετίας.
  Σημαντικό μέρος του Νομού είναι η αρχαία Κρηστωνία, ανατολικά του Αξιού, κοντά στις πηγές του σημερινού Γαλλικού ποταμού, του αρχαίου Εχέδωρου, δηλαδή του ποταμού που έδινε δώρα-χρυσάφι μέσα από τις φερτές ύλες του.
  Δυτικά απλώνεται η Παιονία στην οποία αναφέρεται ο Όμηρος, εκεί που ονομάζει τον Αξιό το πιο πλατύ και το πιο ωραίο ποτάμι της γης Στο τέλος των αρχαϊκών χρόνων η περιοχή του Νομού Κιλκίς πέρασε στα χέρια των Μακεδόνων, που από τον 8ο αι. π.Χ. και μετά συγκρότησαν το Μακεδονικό κράτος μέσα στα όρια του σημερινού Ελληνικού.
  Οι σπουδαιότερες πόλεις της περιοχής τότε ήταν η Ειδομένη, η Ευρωπός, η Αταλάντη, η Γορτυνία, η Τέρπυλλος, η Φύσκα και η Καλλίνδροια.
  Η ανάπτυξη της περιοχής στα χρόνια αυτά περνάει μέσα από τη μεγάλη Μακεδονική ακμή που φιλοξένησε στις βασιλικές αυλές της εποχής φιλόσοφους, ποιητές και καλλιτέχνες.
  Όμως η περιοχή του Κιλκίς ακολουθεί την τύχη της υπόλοιπης Μακεδονίας και το 148 π.Χ υποτάσσεται στη ρωμαϊκή κυριαρχία. Ακολουθούν περισσότερα από 250 χρόνια της λεγόμενης Ρωμαϊκής Ειρήνης, ενώ μετά η περιοχή όπως και η υπόλοιπη Κεντρική Μακεδονία λεηλατείται από τους Γότθους, Ούννους, Αβαρούς και Σλάβους, που εγκαθίστανται στη Βαλκανική τον 6ο και 7ο αιώνα, αλλά και αργότερα.
  Η Φραγκοκρατία αυτή αποτελεί τη συνέχεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μέσα στην οποία βρέθηκε και η περιοχή του Κιλκίς.
  Οι Παλαιολόγοι παρά τους εμφύλιους σπαραγμούς πρόσφεραν σημαντικά έργα και ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή. Με την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης το 1430 μ.Χ. από τους Τούρκους, ολόκληρη η περιοχή περνάει πια κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Οι Τούρκοι, μάλιστα, από το 1699 και μετά προσπαθούν να αντικαταστήσουν τους Έλληνες κατοίκους της περιοχής με Τούρκους.
  Στη συνέχεια και μετά την επανάσταση του 1821 η περιοχή του Κιλκίς παραμένει σκλαβωμένη, αλλά αργότερα ξεκινά ο Μακεδονικός Αγώνας και ακολουθούν οι δύο Βαλκανικοί Πόλεμοι. Με τον 1ο (1912-1913) απελευθερώνονται από τον τουρκικό ζυγό σημαντικά τμήματα της Μακεδονίας καθώς και η Θεσσαλονίκη. Ο 2ος Βαλκανικός πόλεμος που ακολούθησε περιλαμβάνει μάχες σημαντικές που διαδραματίστηκαν κατά ένα μεγάλο μέρος στην περιοχή του Κιλκίς του Λαχανά. Ήταν ένας πόλεμος από τους πρώην συμμάχους, Έλληνες και Σέρβους από τη μια πλευρά και τους φλεγόμενους από την πανσλαβική ιδέα Βουλγάρους από την άλλη.
  Σ' αυτή τη μάχη του Κιλκίς κρίθηκε η ολοκλήρωση της απελευθέρωσης όλης της σημερινής Μακεδονίας και Θράκης.
  Ακολουθεί η λαίλαπα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918). Η ευρύτερη περιοχή του Κιλκίς υπήρξε θέατρο έντονων συμμαχικών δραστηριοτήτων, αλλά και μαχών. Οι νίκες των Ελλήνων και των συμμάχων τους στο Σκρα και τη Δοϊράνη είναι από τις σημαντικότερες.
  Η Μικρασιατική καταστροφή, που σημάδεψε την ιστορία της Ελλάδας και η συνθήκη της Λωζάνης (1922), που ξερίζωσε τον Ελληνισμό από τις εστίες του στη Μικρά Ασία καθόρισαν οριστικά τη σύνθεση του πληθυσμού στην περιοχή του Κιλκίς.
  Βέβαια την κατοπινή πορεία της Ελλάδας, πορεία που ακολούθησε και το Κιλκίς, καθόρισε λίγο αργότερα ο πόλεμος του 1940. Στην περιοχή του Κιλκίς δόθηκαν μερικές από τις πιο σημαντικές μάχες του ελληνικού στρατού. Σήμερα η περιοχή βρίσκεται σε γενική ανασυγκρότηση, οικονομική και πολιτισμική, και δέχεται τον επισκέπτη της στα πλούσια από άποψη φυσικής ομορφιάς μέρη της με μεγάλη ευχαρίστηση.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Κιλκίς

• http://www.kilkis.gr/ISTORIA.htm

Κιλκίς

ΚΙΛΚΙΣ (Πόλη) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• http://www.ota.gr/kilkis/history.html (3 φωτ.)