Εμφανίζονται 16 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία στην ευρύτερη περιοχή: "ΛΑΡΙΣΑ Νομός ΘΕΣΣΑΛΙΑ" .
ΛΑΡΙΣΑ (Αρχαία πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
City of Thessalia.
Larissa was the leading city of Thessalia
in the Vth and IVth centuries B. C. Thucydides, in his Histories, II, 22, 3, mentions
it first among the Thessalian cities that sent troops to help Athens
against Sparta in 431, at
the beginning of the Peloponnesian war, and gives the name of two generals from
Larissa, one from each of the two leading factions.
Larisa was the home of several leading Thessalian families, first
among them, the Aleuadae, offspring of Aleuas, whose leaders at the time of the
Persian wars were three brothers, Thorax, Eurypylus and Thrasydaeus, who sided
with Xerxes. Another leader of the Aleuadae toward the end of the Vth century
B. C. was Aristippus, shown by Xenophon (Anabasis, I, 1, 10) as host of Cyrus
the Younger, who helped him against rival Thessalian factions. Larissa was indeed
the birthplace of Meno, who thus became, along with Xenophon and a few others,
one of the generals leading several thousands Greeks from various places, in the
ill-fated expedition of 404 meant to help Cyrus the Younger, son of Darius II,
king of Persia, overthrow
his elder brother Artaxerxes II and take over the throne of Persia.
Bernard Suzanne (page last updated 1998), ed.
This extract is cited July 2003 from the Plato and his dialogues URL below, which contains interesting hyperlinks.
ΛΑΡΙΣΑ (Πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ίσως n σημαντικότερη χρονική περίοδος της πόλης, καθώς νέες εξελίξεις
θέτουν τις βάσεις ώστε n πόλη να προσαρμοστεί στις ανάγκες που δημιουργούνται
με την έλευση του νέου αιώνα, που φέρνει μαζί του το σπέρμα της Βιομηχανικής επανάστασης.
Το 1910 οι Λαρισαίοι αγρότες πρωτοστατούν στη μεγάλη αγροτική εξέγερση και σύγκρουση
με τους τσιφλικάδες. Ο πληθυσμός της πόλης αυτήν την περίοδο ανέρχεται στους 30.000
κατοίκους. Το 1911 καθιερώνονται οι πρώτοι πανελλήνιοι ιππικοί αγώνες και οργανώνονται
οι πρώτοι γυμναστικοί και ποδηλατικοί αγώνες. Το 1913-15 ηλεκτροφωτίζεται το κέντρο
της πόλης. Αποφασίζεται n δημιουργία της πρώτης Δημοτικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας
και της Δημοτικής Αστυνομίας, ιδρύεται το Εργατικό Κέντρο, n Γεωργική Σχολή που
συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της γεωργίας στον κάμπο της περιοχής. Καθιερώνεται
n αργία της Κυριακής, δημιουργείται ο "Παράδεισος", ο πρώτος κινηματογράφος.
Τn δεκαετία του 1920 εγκαθίστανται χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο
και δημιουργούνται οι πρώτες προσφυγικές παραγκογειτονιές.
Οι μεγάλες λαϊκές και το παραδοσιακό παζάρι γίνονταν στην περιοχή
του Αλκαζάρ, δίπλα από το ποτάμι.
Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου n Λάρισα οργανώνεται και μεταμορφώνεται
σε νέα πόλη, με δρόμους, σχολεία, δύο μεγάλες κεντρικές πλατείες και ωραία νεοκλασικά
κτίρια.
Το 1930 εγκαινιάζεται ο Υδατόπυργος και από το 1931 n πόλη υδροδοτείται
από τον Πηνειό ποταμό.
Μέχρι το 1935 ιδρύονται το Δημοτικό Ωδείο, n Δημοτική Βιβλιοθήκη,
το Μουσείο, ο Μουσικός Σύλλογος και n Επιτροπή Τουρισμού.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου n πόλη σαν στρατιωτικό
και συγκοινωνιακό κέντρο ήταν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Μαζί με τις αεροπορικές
επιδρομές και το μεγάλο σεισμό του 1941 n προπολεμική Λάρισα καταστρέφεται.
Με την απελευθέρωση αρχίζει n νεότερη ιστορία της πόλης. Τα εξωραϊστικά
έργα, τα νέα κτίρια αλλάζουν την όψη της. Η παλιά Λάρισα αρχίζει να χάνεται σιγά-σιγά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λαρισαίων
ΚΥΝΟΣ ΚΕΦΑΛΕΣ (Αρχαία πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Μάχη κατά την οποία νικήθηκε ο Φίλιππος από τους Ρωμαίους (Παυσ. 7,8,7).
ΕΣΤΙΑΙΩΤΙΣ (Αρχαία περιοχή) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Η Ιστιαιώτις της Θεσσαλίας πήρε το όνομά της από τους Ιστιαίους της Εύβοιας, που είχαν μεταφερθεί εκεί από τους Περραιβούς (Στράβ. 10.1.3).
ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ (Κωμόπολη) ΛΑΡΙΣΑ
Η αρχαιλογική έρευνα από τις αρχές ήδη του αιώνα μας έχει αποδείξει ότι η περιοχή
της Γιάννουλης κατοικείται από τη Νεολιθική εποχή. Υπήρχαν μάλιστα στην περιοχή
οι παρακάτω Νεολιθικοί οικοισμοί:
1) Ο ο ι κ ι σ μ ό ς στη Μαγούλα - βορειοδυτικά του οικισμού. Στη θέση αυτή βρέθηκε κεραμεική της αρχαιότερης νεολιθικής εποχής, της νεότερης και της εποχής του χαλκού.
2) Ο ο ι κ ι σ μ ό ς στη Μαγούλα βρίσκεται 500μ. νότια-νοτιανατολικά της Γιάννουλης στα δεξιά του δρόμου Λάρισας - Τυρνάβου. Η κεραμεική που βρέθηκε εδώ είναι της νεότερης νεολιθικής εποχής, των ιστορικών χρόνων και της μεταβυζαντινής εποχής, γεγονός που αποδεικνύει ότι η ζωή συνεχίστηκε εδώ για πολλούς αιώνες.
3) Ο ο ι κ ι σ μ ό ς στη Μαγούλα της Παιδόπολης, 1,5 χλμ. Στα νοτιανοτιοανατολικά της Γιάννουλης. Η κεραμεική του οικισμού αυτού είναι της εποχής του χαλκού, της ελληνιστικής και της μετα-βυζαντινής εποχής.
4) Ο ο ι κ ι σ μ ό ς στη Μαγούλα Μάρμαρα, στα ανατολικά του δρόμου Γιάννουλης-Αμπελώνα. Η κεραμεική του οικισμού είναι ποικίλη από την αρχαιότερη νεολιθική, τη νεότερη νεολιθική και την ελληνιστική εποχή.
5) ο ο ι κ ι σ μ ό ς στη Μαγούλα, πρόχωμα του Καραβίδα 1,2 περίπου χιλιόμετρα στα νοτιοδυτικά της Γιάννουλης. Η κεραμεική της θέσης είναι της νεότερης Νεολιθικής, της Εποχής του χαλκού και της κλασσικής εποχής.
Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ζωή εδώ συνεχίστηκε
για πάρα πολλούς αιώνες. Πρώτη γραπτή μαρτυρία του τοπωνυμίου Γιάννουλη έχουμε
στον κώδικα της Μητρόπολης της Λάρισας, όπου σε φύλλο αυτού του κώδικα έχει καταχωρηθεί
το διαζύγιο κάποιας Μαλάμως από το χωριό Γιαννόγλου. Η Μαλάμω αητή είχε παντρευτεί
το Νικόλαο Γουνιτζιώτη πριν το έτος 1691.
Από την υπόθεση του διαζυγίου αυτού εξάγεται το συμπέρασμα ότι το αρχικό όνομα του οικισμού ήταν Γιάννογλου και ότι αυτός ιδρύθηκε πριν από το 1691.
Η μορφή του τοπωνυμίου δηλώνει ότι η περιοχή ήταν ιδιοκτησία κάποιου
μεγαλοκτηματία που ονομαζόταν Γιάννογλου και που όπως δείχνει το επώνυμό του ήταν
Έλληνας. Τα χρόνια της τουρκοκρατίας κατοικούνταν οι δύο μαγούλες στα νότια-νοτιοανατολικά
της Γιάννουλης, αλλά από μαρτυρία ενός Αθηναίου δημοσιογράφου προκύπτει ότι στην
ευρύτερη περιοχή της Γιάννουλης υπήρχαν άλλοι τρεις οικισμοί, το Κιόσκι, το Οτζά-κιοϊ
και το Μπαμπά Οτζάκ.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881 ολόκληρος
ο Θεσσαλικός κάμπος ήταν μοιρασμένος σε μεγάλες ιδιοκτησίες (τσιφλίκια), τα οποία
οι Τούρκοι τσιφλικάδες πούλησαν σε Έλληνες κεφαλαιούχους, διατηρώντας με αυτόν
τον τρόπο το ιδιοκτησιακό καθεστώς άθικτο και μετά την απελευθέρωση.
Την ίδια εποχή έρχεται στην Ελλάδα από την Ρουμανία ο Παναγής Χαροκόπος
πλούσιος Έλληνας με σημαντικό φιλανθρωπικό έργο και αγοράζει έξι μεγάλα αγροκτήματα
(τσιφλίκια) στη Θεσσαλία. Αναθέτει δε τη διεύθυνση αυτών στον αδελφό του Σπύρο.
Το έτος 1899 ο Παναγής Χαροκόπος, αγοράζει το τσιφλίκι της περιοχής
μας από τον Ουσαμπενδίν Μπεή Χασάν Βέη, κτηματία και σύμβουλο της οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
ιδιοκτησίας του ίδιου κατά το ήμιση και της αδερφής του Σαντικαί Χανούμ κατά το
έτερο ήμιση, με το τίμημα των 8.000 χρυσών λιρών Τουρκίας η δραχμών 280.000. Το
τσιφλίκη ήταν έκτασης 14.343 τουρκικών στρεμμάτων και συνόρευε από γύρω με τις
περιφέρειες των χωριών, Γιάννουλη, Βέη Τατάρ, Καζακλάρ της επαρχίας και του Δήμου
Τυρνάβου. Κολούρι και Καλυβίων της πόλης και του Δήμου Λάρισας, περιλάμβανε δε
την περιοχή την εντός των περιφερειών των χωριών Τατάρ, Γιάννουλης και λοιπών
γειτονικών χωριών.
Το έτος 1902 ο Παναγής Χαροκόπος αρχίζει την ανοικοδόμηση του πύργου,
αρχιτέκτων είναι ο Μεταξάς. Το κονάκι αποτελείται από το συγκρότημα των αποθηκών,
τον ορνιθώνα, τον ανεμόμυλο με τις δεξαμενές και τα ξηραντήρια και το κυρίως κτίριο
με τους βοθητικούς χώρους. Το κυρίως κτίριο βρίσκεται στη μέση ενός οικοπέδου
που περικλείεται με ψηλό λιθόκτιστο μανδρότοιχο από την ανατολική πλευρά, με αποθήκη,
στάβλους, αρτοποιείο, αμαξοστάσιο, πλυντήριο, γραφείο, οικία, υπόστεγο από τη
βόρεια και δυτική πλευρά του και με ψηλό κικλίδωμα από την νότια πλευρά. Αποτελείται
από δύο ορόφους, το ημιυπόγειο και έναν προεξέχοντα πύργο. Η εξωτερική μορφολογία
του ακολουθεί τις κλασσικές συθετικές αρχές που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα
των αρχών του αιώνα μας.
Η Γιάννουλη παρά το κοντινό της απόστασης δεν συμπεριλήφθηκε στο Δήμο
της Λάρισας αλλά του Τυρνάβου, στην απογραφή του 1884 είχε 74 κατοίκους. Μετά
την κατάργηση των Δήμων το 1912 ιδρύθηκε η κοινότητα της Φαλάννης στην οποία περιλαμβάνονταν
και ο οικισμός της Γιάννουλης, το 1926 οι κάτοικοι της Γιάννουλης επεδίωξαν να
αποσπασθούν από την κοινότητα της Φαλάννης και να υπαχθούν στο Δήμο της Λάρισας.
Η νέα κατάσταση όμως κράτησε ένα χρόνο γιατί η Γιάννουλη επανήλθε στην κοινότητα
της Φαλάννης όπου και παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο του 1933. Με το Δ. της 22.07.1933
(Φ.Ε.Κ. Α 219/1933) ο οικισμός αναγνωρίστηκε σαν αυτοτελής Κοινότητα.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και
την Ανατολικη Θράκη θα ήταν οι νέοι κάτοικοι της Γιάννουλης. ένα νέο τόπο οι ξεριζωμένοι
από τις πατρογονικές τους εστίες. Το 1929 πραγματοποιήθηκε η αποκατάσταση των
προσφυγικών οικογενειών στον οικισμό της Κοινότητάς μας. Με την αποκατάσταση παραχωρήθηκαν
στους δικαιούχους πρόσφυγες ένας γεωργικός κλήρος, ένα οικόπεδο και ένας λαχανόκηπος
που λεγόταν "αυλάγας".
Ο πληθυσμός τότε της Γιάννουλης ανέρχονταν στους 640 περίπου κατοίκους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2006 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου
Γιάννουλης
ΛΑΡΙΣΑ (Νομός) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ο νομός κατοικείται από την Παλαιολιθική Εποχή. Δείγματα ζωής εντοπίστηκαν
στις όχθες του Πηνειού,
κοντά στην Λάρισα, που
χρονολογούνται στα 100000 - 70000 π.Χ. Βρέθηκαν εργαλεία και απολιθωμένα οστά
με ίχνη επεξεργασίας. Μεσολιθικά εργαλεία (8ης χιλιετίας π.Χ.) βρέθηκαν στη λίμνη
Βοιβηίδα στο Καστρί Αγιάς (Κάρλα). Στην Αργισσα,
4,5 χλμ. Δ. από τη Λάρισα, και στη μαγούλα Σουφλί, 5 χλμ. ΒΑ, εντοπίστηκαν οι
αρχαιότεροι νεολιθικοί οικισμοί (7000 π.Χ.). Το πιο συνηθισμένο εύρημα αυτής της
εποχής είναι οι μικρές λεπίδες από πυριτόλιθο ή οψιανό και κατεργασμένα με επιμέλεια
λίθινα αντικείμενα, όπως μικρές αξίνες και σμίλες. Τη μακρινή αυτή εποχή οι άνθρωποι
ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι, είχαν εξημερώσει το σκύλο και κατοικούσαν σε καλύβες.
Στην 7η χιλιετία π.Χ. τοποθετούν οι επιστήμονες την αρχή του παραγωγικού σταδίου
στην Ελλάδα. Από την 6η χιλιετία π.Χ. οι παρατηρήσεις για την εξέλιξη του βίου
στηρίζονται στην κεραμική, η οποία πάνω από όλα προϋποθέτει μόνιμη εγκατάσταση.
Νεολιθικές θέσεις έχουν επισημανθεί στην πόλη της Λάρισας και στη γύρω περιοχή,
από την Αρχαιότερη Νεολιθική Εποχή ως τη Νεότερη (6000 - 4000 π.Χ.). Χαρακτηριστική
είναι η κατηγορία αγγείων, γνωστή σαν «Πολιτισμός Λάρισας» ή «φάση Λάρισας», που
χρονολογούνται στο τέλος της 5ης με αρχές 4ης χιλιετίας π.Χ. Καστανόχρωμα ή γκριζωπά,
τα αγγεία αυτά έχουν εγχάρακτη ή γραπτή λευκή διακόσμηση σε στιλπνή επιφάνεια
που σχηματίζει τρίγωνα ή ημικύκλια. Η διάδοση των τοπικών αγγείων, σε όλο το βαλκανικό
χώρο και της Εγγύς Ανατολής, μαρτυρούν για τις συναλλαγές των κατοίκων στα βόρεια
και τα ανατολικά. Το πιο συνηθισμένο σχήμα είναι ο ημισφαιρικός σκύφος με δισκοειδή
ή κωνική βάση.
Σημαντικότατα ευρήματα για τη ζωή και τις συνήθειες των κατοίκων έφεραν
στο φως οι ανασκαφές στην πλατιά μαγούλα Ζάρκου.
Προσφορά στη θεμελίωση σπιτιού - πήλινο πρόπλασμα σπιτιού με ειδώλια - και ειδώλια
στο χώρο του νεκροταφείου, το παλαιότερο κανονικό, μακριά από οικισμό. Έκαιγαν
τους νεκρούς και έθαβαν τα οστά μέσα σε αγγεία, με ένα μικρότερο πλάι, για κτέρισμα.
Παρόμοιες ταφές βρέθηκαν στο Σουφλί
και χρονολογούνται στα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ.
Η τελευταία χιλιετία (4η) π.Χ. της Νεολιθικής Εποχής χωρίζεται σε
έξι υποπεριόδους: Τσαγγλί, Αράπη, Οτζάκι, Διμήνι,
Λάρισα κα Ραχμάνι. Οι ονομασίες
αναφέρονται σε αντίστοιχες θέσεις της θεσσαλικής πεδιάδας. Το Τσαγγλί είναι κοντά
στην Ερέτρια Φαρσάλων, οι
μαγούλες Οτζάκι και Αράπη κοντά στη Γιάννουλη
(έξω από τη Λάρισα), το Διμήνι στο Βόλο
και η μαγούλα Ραχμάνι στο σταθμό Γυρτώνης.
Η περίοδος Ραχμάνι σημειώνει τη μετάβαση στην Εποχή του Χαλκού (2800 - 1100 π.Χ.).
Στο λόφο του Αγίου Αχιλλείου, στη Λάρισα, βεβαιώθηκε η συνεχής και στην Εποχή
του Χαλκού, ενώ στα Κλασικά Χρόνια αποτέλεσε την ακρόπολη της Λάρισας. Το παρελθόν
της Λάρισας είναι δύσκολο να ερευνηθεί, αφού η αρχαία πόλη βρίσκεται κάτω από
τη σύγχρονη. Σωστικές ανασκαφές σε οικόπεδα έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα,
όπως θέατρα, θεμέλια σπιτιών, δρόμους, ανάγλυφα, επιγραφές, αγγεία, νομισματικού
θησαυρούς, του 4ου αι. π.Χ., ειδώλια, λύχνους.
Η Λάρισα ήταν η πρωτεύουσα της Πελασγιώτιδας,
μιας από τις τέσσερις θεσσαλικές τετραρχίες. Από το τέλος του 7ου αι. π.Χ. επικράτησε
απόλυτα σε μεγάλη έκταση της εύφορης θεσσαλικής πεδιάδας και διαδραμάτισε πρωταρχικό
ρόλο στην πολυτάραχη ιστορία της Θεσσαλίας. Τον 6ο και τον 5ο αι. π.Χ. η Λάρισα
γνώρισε μεγάλη ακμή. Επικεφαλής ήταν ο ταγός - έτσι ονόμαζαν τον άρχοντα - ο οποίος
διοικούσε το ομόσπονδο κράτος των θεσσαλικών πόλεων, το Κοινό των Θεσσαλών. Πρώτοι
ταγοί, όπως αναφέρεται στη μυθολογική παράδοση, ήταν οι Λαρισαίοι Ευρύλοχος, Εχεκρατίδας
και Αλεύας ο Πυρρός (ξανθός), γιος του Θεσσαλού και εγγονός του Ηρακλή. Η οικογένεια
των Αλευάδων διοίκησε τουλάχιστον ως το τέλος του 4ου αι. π.Χ. και η Πελασγιώτιδα
γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση. Παρά όλα αυτά η Λάρισα άργησε να κόψει νομίσματα.
Στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. έκοψε μια σειρά από δραχμές με μικρότερες υποδιαιρέσεις,
που απεικονίζουν τον Ιάσονα με το χαμένο σανδάλι και το περίφημο ιππικό, και ακολουθούν
τον περσικό σταθμητικό κανόνα. Μετά το 479 π.Χ., όταν οι Πέρσες εκδιώχθηκαν από
την Ελλάδα, τα νομισματοκοπεία του Κοινού των Θεσσαλών, Λάρισας, Κραννώνος,
Περραιβών, Φαρκαδώνας,
Φερών και Σκοτούσας
έκοψαν νομίσματα υιοθετώντας τον αιγινητικό κανόνα, αρκετά διαδεδομένο στον ελλαδικό
χώρο και κυρίως στην κοντινή Βοιωτία. Οι πρώτες κοπές της Λάρισας είναι εντυπωσιακές,
με τα ταυροκαθάψια στη μια όψη και στην άλλη άλογο. Το άλογο απεικονίζεται σταθερά
στα νομίσματα του 4ου αι. π.Χ. με το πανέμορφο κεφάλι της νύμφης Λάρισας.
Στον καταστρεπτικό Πελοποννησιακό Πόλεμο οι Λαρισαίοι τάχθηκαν στο
πλευρό των Αθηναίων, αλλά μετά το 404 π.Χ. ξέσπασαν έριδες και αντιδικίες ανάμεσα
στις ολιγαρχικές παρατάξεις που διεκδικούσαν την εξουσία. Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες
εμφανίστηκαν δημοκρατικότεροι. Πολιτογραφήθηκαν αρκετοί ξένοι και επεκτάθηκαν
τα όρια της πόλης. Ο Αριστοτέλης σώζει σκώμμα του σοφιστή Γοργία, ο οποίος αποκαλεί
«Λαρισοποιούς» ορισμένους άρχοντες, ότι κατασκευάζουν δηλαδή Λαρισαίους με την
ίδια ευκολία που κατασκευάζουν όλμους στα εργαστήρια της αγοράς.
Η πολιτική κρίση συνεχίστηκε και τον 4ο αι. π.Χ., όταν ανέλαβε την
ηγεσία ο Ιάσων των Φερών και εντάθηκε ο παλαιός ανταγωνισμός των δύο πόλεων. Το
357 π.Χ. οι πόλεις αποσπάστηκαν από τις Φερές, από το Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο
Β' και έμειναν με τους Μακεδόνες ως το 197 π.Χ. που υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους,
με την ήττα του Φιλίππου Ε', στις Κυνός
Κεφαλές. Ο Φιλίππος Ε', ο οποίος διακρινόταν για τις οργανωτικές του ικανότητες,
έστειλε γραπτή εντολή στους Λαρισαίους για νέα πολιτογράφηση, ώστε να βελτιωθεί
η γεωργική παραγωγή, καθώς οι καλλιέργειες είχαν παραμεληθεί από τους μεγαλοκτηματίες.
Οι νέοι πολίτες ήταν από τις γειτονικές πόλεις Γυρτώνη
και Κραννώνα και ξεπερνούσαν τους εκατό. Τότε έγινε και το κτηματολόγιο της Πελασγιώτιδας.
Ο χριστιανισμός διαδόθηκε από τον 1ο αι. Εκείνη την εποχή η ύπαιθρος
ήταν τόσο αραιοκατοικημένη, ώστε ο ιστορικός Δίων Χρυσόστομος αναφέρει ότι «ο
Πηνειός ρει δ' ερήμου Θεσσαλίας». Η Λάρισα παρουσίαζε κάποια κίνηση και τον 3ο
αι. ήταν από τις ανθηρότερες πόλεις. Δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές που ήρθαν
στο φως το 1978 από την 7η
Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, πιστοποιούν για την λαμπρή ιστορία εκείνης
της εποχής. Πρώτος αρχιεπίσκοπος αναφέρεται ο πολιούχος Αγιος Αχίλλιος, ο οποίος
στόλισε την πόλη με μεγαλοπρεπή κτίσματα, καταστρέφοντας κάθε ίχνος του αρχαίου
πολιτισμού. Ερείπια παλαιοχριστιανικών ναών αποκαλύφθηκαν στην Ελασσόνα και στον
Πυργετό. Από τον 4ο αι. η περιοχή μαστίζεται από βαρβαρικές επιδρομές. Σφοδρότερες
ήταν εκείνες των Σλάβων, που άρχισαν από τον 6ο αι. και κράτησαν περίπου τρεις
αιώνες. Βυζαντινά φρούρια χτίστηκαν στην περιοχή της Αγιάς - Καστρί - και στην
παραλιακή ζώνη από τον Αγιόκαμπο ως το Στόμιο για να προστατευθούν οι επαρχίες
της αυτοκρατορίας. Στην ίδια περιοχή σώζονται εκκλησίες και μοναστήρια. Στην περιοχή
της Ελασσόνας, στο Δαμάσι, σώζονται επίσης ερείπια βυζαντινού φρουρίου. Το 10ο
αι. η Λάρισα γνώρισε τις καταστροφικές επιθέσεις των βουλγαρικών στιφών και του
ηγέτη τους Σαμουήλ, ο οποίος την κατέλαβε για ένα διάστημα (986-997). Σημαντική
πόλη εκτός της Λάρισας ήταν η Φάρσαλος.
Στα τέλη του 11ου αι. οι Νορμανδοί ερήμωσαν και πάλι τη Θεσσαλία,
με συνεχείς επιδρομές ως το 1156 που ο Αλέξιος Α' Κομνηνός τους εξεδίωξε και υπέγραψε
συνθήκη. Η φραγκοκρατία κράτησε από το 1204 ως το 1222. Ύστερα ανέλαβαν τη διοίκηση
οι δεσπότες της Ηπείρου και άλλοι Βυζαντινοί ευγενείς, ως το 1333 που η Θεσσαλία
επανήλθε στο βυζαντινό κράτος. Το 1342 ακολουθεί η σερβική κατάκτηση του Στέφανου
Δουσάν και η άνθηση του μοναστηριακού βίου. Από το 1936 εμφανίστηκαν οι Τούρκοι,
οι οποίοι ολοκλήρωσαν την κατάληψη το 1423. Οι κάτοικοι τραβήχτηκαν στα ορεινά,
όπου αργότερα άνθησαν οι συντεχνίτες νημάτων και βαφής και το εξαγωγικό εμπόριο,
δραστηριότητες που ευνοούσε ο κατακτητής για δικό του όφελος. Τα Αμπελάκια,
η Ραψάνη, η Κρανιά Ολύμπου,
η Αγιά, ο Τύρναβος,
η Τσαριτσάνη υπήρξαν
τέτοια κέντρα. Η οικονομική ανάπτυξη έφερε και την πνευματική αναγέννηση στα μέρη
αυτά, όπου λειτούργησαν σχολεία με φωτισμένους δασκάλους. Το 1821 οι Θεσσαλοί
επαναστάτησαν, αλλά μόλις το 1881 προσαρτήθηκε η περιοχή στο ελληνικό κράτος,
εκτός από την Ελασσόνα που απελευθερώθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους, το 1912.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Θεσσαλίας
ΛΑΡΙΣΑ (Πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ 4.000 ΧΡΟΝΩΝ
Από την αρχαιότητα μέχρι την απελευθέρωση (1881)
Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και σύμφωνα
με τη μυθολογία n πόλη κτίστηκε από τον Λάρισο γιο του Πελασγού πριν από 4.000
χρόνια περίπου. Στη Λάρισα σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, n κατοίκηση
υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού, οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος
του Αγ. Αχιλλείου, μέχρι σήμερα. Στον 6ο και 5ο αι. π.X. n Λάρισα αποκτά σαφέστατο
προβάδισμα έναντι των άλλων θεσσαλικών πόλεων.
Το ολιγαρχικό πολίτευμα της Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος
του 5ου αι. π.X. περίπου. Την τελευταία της ακμή n Λάρισα γνωρίζει την εποχή της
ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των Θεσσαλών, με ανώτατο άρχοντα
το "Στρατηγό". Το 140 π.X. αναγορεύθηκε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό Αύγουστο.
Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα δρόμων,
λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα.
Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο
αρχαία θέατρα: το πρώτο, μνημειακότερο και επιβλητικότερο, στη νότια πλαγιά του
λόφου "Φρούριο"και εν μέρει σήμερα ορατό (ως αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφικών
ερευνών που ξεκίνησαν το 1977 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα), κατασκευάσθηκε στην
ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.X. στα χρόνια του Βασιλιά
της Μακεδονίας Φίλιππου του Ε' και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις και άλλα δρώμενα
μέχρι το Β' μισό του 1ου αι. π.X. Τότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο μικρότερο αρχαίο
θέατρο, το οποίο προοριζόταν για θεατρικές παραστάσεις και άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός που επικρατούν σε
όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων, μαρτυρούνται και στη Λάρισα (ναοί Αθηνάς
Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός), χωρίς όμως να έχουν σωθεί οι
ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Όσον αφορά τη διάδοση του Χριστιανισμού στη Λάρισα, μεγάλη
θεωρήθηκε n συμβολή του Αγίου Αχιλλείου, ίσως του πρώτου επισκόπου της, για τον
οποίο αναφέρεται ότι συμμετείχε στην Α ' Οικουμενική Σύνοδο (325) και υπήρξε χορηγός
αρκετών κοινωφελών ιδρυμάτων στη πόλη, ενώ επιμελήθηκε ο ίδιος τον τάφο του στο
λόφο του φρουρίου. Στην περιοχή αυτή ανασκάφηκε τα τελευταία χρόνια σημαντική
παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αιώνα. Αλλη μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική
έχει ανασκαφεί στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Η επισκοπή της Λάρισας από πολύ
νωρίς ανυψώθηκε σε μητρόπολη, με υποτελείς όλες τις επισκοπές της Θεσσαλίας.
Η Θεσσαλία απειλείται σοβαρά από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των Βουλγάρων,
οι οποίες κορυφώνονται τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 10ου αι. μ.Χ. με την κατάληψη
της Λάρισας το 982 από τον τσάρο Σαμουήλ. Τον ίδιο καιρό μεταφέρθηκαν και τα λείψανα
του Αγίου Αχιλλείου από τη Λάρισα στην Πρέσπα, όπου κτίσθηκε ναός προς τιμήν του
αγίου. Η διείσδυση των Οθωμανών Τούρκων στη Θεσσαλία άρχισε το 1392/93, όταν υπό
τον Εβρενός μπέη νίκησαν τις ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη
και κατέλαβαν τη Λάρισα και τα Φάρσαλα.
Η Λάρισα ονομάζεται πλέον Γενί Σεχίρ (νέα πόλη). Ενδεικτική των συνθηκών
κάτω από τις οποίες ζούσε n κοινωνία των Χριστιανών της Λάρισας είναι n δεκαπενταετής
αγωνιώδης προσπάθεια επανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Αχιλλείου, μετά την πυρπόλησή
του και την κατεδάφισή του στις 12 lουλίου του 1769 από τους φανατικούς μουσουλμάνους.
Η προσπάθεια άρχισε το έτος 1779 και ευοδώθηκε, μετά από δεκαπέντε έτη, αφού προηγήθηκαν
βαρύτατα έξοδα, με το ξαναχτίσιμό του στις ημέρες του Μητροπολίτη Διονυσίου του
Καλλιάρχη (1794). Η εξέγερση του 1877 -1878 ήταν n ευρύτερη από τις προηγούμενες
στο θεσσαλικό χώρο. Στις 31 Αυγούστου 1881, n Λάρισα υποδέχτηκε θριαμβευτικά τον
Ελληνικό στρατό. Το 1890 n πόλη έχει 13.600 κατοίκους. Με την εκπνοή του αιώνα,
ο Σιδηρόδρομος περνά από τη Λάρισα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λαρισαίων
Η ένδοξη πρωτεύουσα της Θεσσαλίας και του ομώνυμου νομού απλώνεται
νωχελικά στον απέραντο κάμπο, εκεί που ο Πηνειός
αρχίζει τη βόρεια, οφιοειδή πορεία του, κατευθύνοντας τα νερά του στα Τέμπη.
Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και σύμφωνα
με τη μυθολογία n πόλη κτίστηκε από τον Λάρισο γιο του Πελασγού πριν από 4.000
χρόνια περίπου. Στη Λάρισα σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, η κατοίκηση
υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού, οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος
του Αγίου Αχιλλείου, μέχρι σήμερα.
Εκεί όπου υπάρχει σήμερα η κεντρική πλατεία ήταν η ελεύθερη αγορά
της αρχαίας πόλης, με τους ναούς, τα δημόσια κτίρια, και τις κατοικίες των αρχόντων.
Στον χώρο έμπαινάν μόνο οι ελεύθεροι πολίτες, οικονομικά ανεξάρτητοι και προς
θεού όχι χειρώνακτες. Αγρότες, τεχνίτες και λοιποί που εργάζονταν με τα χέρια
ήταν κυρίως δούλοι, οι επονομαζόμενοι «πενέστες», και συγκεντρώνοντας στις εμπορικές
αγορές. Στην πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου (πλατεία ταχυδρομείου), τοποθετείται ο
ναός του Κερδώου Απόλλωνα, όπου στήνονταν τα ψηφίσματα.
Το ολιγαρχικό πολίτευμα της Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος
του 5ου αι. π.X. περίπου. Την τελευταία της ακμή n Λάρισα γνωρίζει την εποχή της
ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των Θεσσαλών, με ανώτατο άρχοντα
το "Στρατηγό". Το 140 π.X. αναγορεύθηκε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό
Αύγουστο. Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα
δρόμων, λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά
δάπεδα.
Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο
αρχαία θέατρα: το πρώτο και πιο επιβλητικό, στη νότια πλαγιά του λόφου "Φρούριο"
και εν μέρει σήμερα ορατό (ως αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφικών ερευνών που
ξεκίνησαν το 1977 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα), κατασκευάσθηκε στην ελληνιστική
εποχή, πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.X. στα χρόνια του Βασιλιά της Μακεδονίας
Φίλιππου του Ε' και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις και άλλα δρώμενα μέχρι το
Β' μισό του 1ου αι. π.X. Τότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο μικρότερο αρχαίο θέατρο,
το οποίο προοριζόταν για θεατρικές παραστάσεις και άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός που επικρατούν σε
όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων, μαρτυρούνται και στη Λάρισα (ναοί Αθηνάς
Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός), χωρίς όμως να έχουν σωθεί οι
ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Όσον αφορά τη διάδοση του Χριστιανισμού στη Λάρισα, μεγάλη
θεωρήθηκε n συμβολή του Αγίου Αχιλλείου, ίσως του πρώτου επισκόπου της, για τον
οποίο αναφέρεται ότι συμμετείχε στην Α' Οικουμενική Σύνοδο (325) και υπήρξε χορηγός
αρκετών κοινωφελών ιδρυμάτων στη πόλη, ενώ επιμελήθηκε ο ίδιος τον τάφο του στο
λόφο του φρουρίου. Στην περιοχή αυτή ανασκάφηκε τα τελευταία χρόνια σημαντική
παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αιώνα. Αλλη μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική
έχει ανασκαφεί στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Η επισκοπή της Λάρισας από πολύ
νωρίς ανυψώθηκε σε μητρόπολη, με υποτελείς όλες τις επισκοπές της Θεσσαλίας.
Η διείσδυση των Οθωμανών Τούρκων στη Θεσσαλία άρχισε το 1392/93, όταν υπό
τον Εβρενός μπέη νίκησαν τις ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη και κατέλαβαν τη Λάρισα
και τα Φάρσαλα. Η Λάρισα
ονομάστηκε Γενί Σεχίρ (νέα πόλη). Ενδεικτική των συνθηκών κάτω από τις οποίες
ζούσε n κοινωνία των Χριστιανών της Λάρισας είναι n δεκαπενταετής αγωνιώδης προσπάθεια
επανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Αχιλλείου, μετά την πυρπόλησή του και την κατεδάφισή
του στις 12 lουλίου του 1769 από τους φανατικούς μουσουλμάνους. Η προσπάθεια άρχισε
το έτος 1779 και ευοδώθηκε, μετά από δεκαπέντε έτη, αφού προηγήθηκαν βαρύτατα
έξοδα, με το ξαναχτίσιμό του στις ημέρες του Μητροπολίτη Διονυσίου του Καλλιάρχη
(1794). Μνημεία που σώζονται από εκείνη την εποχή είναι η αγορά (μπεζεστένι 15ου
αι.) στη θέση πιθανότατα της βυζαντινής ακρόπολης, τμήμα από το μεγάλο χαμάμ στην
οδό Βενιζέλου και το Γενί Τζαμί (19ου αι.) στην οδό Κύπρου, που στεγάζει το αρχαιολογικό
μουσείο. Πολύτιμα στοιχεία για την Λάρισα στην βυζαντινή Εποχή και την Τουρκοκρατία
μας έδωσαν οι αρχαιολόγοι Σταυρούλα Σδρόλια (γραπτώς), Λάζαρος Δεριζιώτης και
Βάσω Πανάγου, από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Στη Λάρισα έζησε πολλά χρόνια και πέθανε ο Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.).
Η πόλη έχει αξιόλογη πνευματική κίνηση. Ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Λάρισας
συμβάλει στην ανάπτυξη της πόλης, με τις πολλές δραστηριότητες, όπως εκδηλώσεις,
αξιόλογες εκδόσεις και κυρίως το Θεσσαλικό Θέατρο, το οποίο ιδρύθηκε το 1975 με
πρωτοβουλία της Αννας Βαγενά, του Κώστα Τσιάνου και του Γιώργου Ζιάλα. Είναι το
πρώτο περιφερειακό θέατρο στην Ελλάδα και έχει να παρουσιάσει μόνο επιτυχίες.
Σήμερα η πόλη έχει 124.000 κατοίκους και είναι η τέταρτη σε πληθυσμό
πόλη της χώρας μας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και έδρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Σημαντικό εμπορικό βιομηχανικό, συγκοινωνιακό και στρατιωτικό κέντρο, συγκεντρώνει
την εμπορική και την ταξιδιωτική κίνηση της Θεσσαλίας. Είναι επίσης η έδρα της
Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγκροτήματος Τ.Ε.Ι.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Θεσσαλίας
ΦΑΡΣΑΛΑ (Πόλη) ΛΑΡΙΣΑ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ - ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Τα Φάρσαλα, ως χώρος (τόπος) ανήκουν στο εκτεταμένο Βασίλειο (επικράτεια της Φθίας).
Η πόλη όμως Φθία (το "άστυ", πρωτεύουσα) του Πηλέα και του Αχιλλέα δεν έχει εντοπιστεί επιστημονικώς. Τοποθετείται στην κοιλάδα του Σπερχειού ποταμού (αρχαιολογική άποψη) και κατ' άλλους στα σημερινά Φάρσαλα. Ο Οικισμός τότε, βρισκόταν στο λόφο της σημερινής Αγίας Παρασκευής (μητρόπολη). Οι Φυλές που επικράτησαν ήταν οι Αχαιοί και αχαϊκές λαότητες (Μυρμιδόνες, Έλληνες, Φθίοι)
Πρόσωπα των οποίων το όνομα συνδέθηκε με τα Φάρσαλα είναι οι: Δευκαλίων, Πύρρα, Έλλην, Πηλέας, Θέτιδα, Αχιλλέας.
Ξακουστό ποτάμι της περιοχής είναι ο Ενιπέας
Αχιλλέας: Γιος τους Πηλέα και της Θέτιδας, ο πολυθρήνητος ήρωας
του Τρωικού πολέμου. Ανατράφηκε, μορφώθηκε, και διαπαιδαγωγήθηκε στο Πήλιο, με
δάσκαλο τον Κένταυρο Χείρωνα. Σπούδασε μουσική και Ιατρική. Η Θέτιδα τον έστειλε
στη Σκύρο για να μην πάρει μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Εκεί τον βρίσκει ο Οδυσσέας
ντυμένο με γυναικεία ρούχα για να μην τον αναγνωρίσουν και τον πάρουν στον πόλεμο.
Ο Οδυσσέας αποκαλύπτει την ταυτότητα του Αχιλλέα και συμμετέχει στον πόλεμο. Ήταν
επικεφαλής των Μυρμιδόνων και των Ελλήνων στην Τροία. Σκοτώθηκε στην Τροία από
τον Πάρη, μαζί με την βοήθεια του Θεού Απόλλωνα, χτυπημένος με βέλος στη φτέρνα
("Αχίλλειος Πτέρνα").
Μυρμιδόνες: Οι Μυρμιδόνες ήταν μια αχαϊκή "φάρα" που εισέβαλε
στη Φθία, με ηγέτη τον Πηλέα, στα πλαίσια της εξάπλωσης των Αχαιών. Συγγένευαν
με τους Έλληνες, τους κατοίκους δηλαδή της περιοχής "Ελλάς" που ήταν και αυτοί
αχαϊκό φύλλο.
Έλληνες - Ελλάς: Οι κάτοικοί της, οι Έλληνες ήταν Αχαϊκό φύλλο
και συγγένευαν με τους Μυρμιδόνες. Στην περιοχή ανήκαν πιθανότατα και οι Λοκροί.
ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Ιστορία των Φαρσάλων αρχίζει από το 1100 π.Χ . Ο οικισμός αναφέρεται, πλέον ως "η Φάρσαλος" [η λέξη Φάρσαλος προέρχεται από το "Φάρσος" και "Άλος" δηλ. τμήμα της Άλου (πόλη της ομηρικής Φθίας)].
Τα Φάρσαλα είναι περιτειχισμένα, έχουν "ακρόπολη". (σήμερα το βουνό Αϊ Λιάς).
Τα Φάρσαλα ήταν πρωτεύουσα της Θεσσαλικής "Τετράδος Φθιώτιδος" και της "Περιοικίδος Αχαΐας Φθιώτιδος". Ήκμασε κυρίως τον 4ο π.Χ αιώνα. Ξακουστό ποτάμι τους ο Απιδανός
Άρχοντες (ταγοί) που διακρίθηκαν την εποχή εκείνη: Δάοχος, Πολυδάμας Μενωνίδες. Υπήρξαν και Ολυμπιονίκες από τα Φάρσαλα. Πολλά ευρήματα της αρχαίας Φαρσάλου εκτίθενται στα μουσεία Αλμυρού, Αθηνών, Δελφών και Λούβρου.
Ήταν η πατρίδα τού γένους των Εχεκρατηδών, που συμμάχησαν με τους Αθηναίους κατά τους Περσικούς Πολέμους. Από το 400 π.Χ. οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν στον τύραννο των Φερών με επιτυχία. Απο τά Φάρσαλα διήλθε η στρατιά του Ξέρξη.
Νότια τών Φαρσάλων κοντά στο όρος Ναρθάκιο ( Κασιδιάρης ) έγινε το 394 π.χ. η γνωστή μάχη μεταξύ των Θεσσαλών και των στρατευμάτων των Ασιατών υπο τον βασιλέα της Σπάρτης Αγησίλαο Β'. Στην μάχη αυτή ο Αγησίλαος κατετρόπωσε το Θεσσαλικό ιππικκό και εις ανάμνηση της νίκης ήγειρε μεγαλοπρεπές μνημίο. Υπήρξε μέλος τού Θεσσαλικού Κοινού και υποστηρικτής του Φιλίππου Β, τής Μακεδονίας.
Μετά τον θάνατο τού Μεγάλου Αλεξάνδρου,επικράτησε η αντιμακεδονική μερίδα, αλλά ο Αντίπατρος κατέλαβε εκ νέου την πόλη το 322 π.Χ.
Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ 48π.χ.
Το 48 π.Χ. στην περιοχή της ο Ιούλιος Καίσαρ νίκησε οριστικά τον Πομπήιο. Μετά την ήττα τού Καίσαρος από τον Πομπήιο στο Δυρράχιο το 48 π.Χ., οι δύο στρατοί αναχώρησαν και συναντήθηκαν ξανά κάπου κοντά στα σημερινά Φάρσαλα. Μετά από πολλές ημέρες ελιγμών, ο Πομπήιος τελικά αποφάσισε να ξεκινήσει πρώτος την επίθεση. 0 Καίσαρ διέθετε περί τους 22.000 άνδρες, ενώ ο Πομπήιος ενδεχομένως ως και 45.000. 0 Πομπήιος συγκέντρωσε τον κύριο όγκο του ιππικού του κοντά στα σώματα πεζικού τής αριστερής πτέρυγας τού στρατεύματος του, ελπίζοντας να υπερφαλαγγίσει και να κατανικήσει την δεξιά πτέρυγα τού Καίσαρος, την οποία συγκροτούσε ένα ανάμικτο σώμα ιππικού και πεζικού. 0 Καίσαρ, ωστόσο, διείδε την αδυναμία τής δεξιάς του πτέρυγας και τοποθέτησε πίσω από αυτήν 2.000 περίπου επίλεκτους λεγεωναρίους του. Στην μάχη που ακολούθησε, το ιππικό τού Πομπηίου υποχρέωσε σε υποχώρηση το ιππικό τού Καίσαρος, καταδιώκοντάς το όμως βρέθηκε αντιμέτωπο με το προελαύνον σώμα των επίλεκτων. Οι τελευταίοι χρησιμοποιούσαν τους υσσούς τους (λατ. pilum-i, το χαρακτηριστικό βραχύ ακόντιο που οι Ρωμαίοι οπλίτες εκσφενδόνιζαν εναντίον τού αντιπάλου τους για να επιτεθούν στην συνέχεια με το ξίφος) ως δόρατα για μάχη εκ τού συστάδην. Η ασυνήθιστη αυτή επίθεση τού πεζικού προκάλεσε σύγχυση στο ιππικό τού Πομπηίου τρέποντας το σε φυγή. Νικηφόροι οι λεγεωνάριοι άρχισαν στην συνέχεια να υπερφαλαγγίζουν την αριστερή πτέρυγα τού πεζικού τού Πομπηίου. Την ίδια στιγμή ένα τρίτο σώμα, που o Καίσαρ είχε κρατήσει σε εφεδρεία, έλαβε διαταγή να επιτεθεί. Η διάταξη των λεγεώνων τού Πομπηίου διασπάστηκε, το στράτευμά του ηττήθηκε και ο ίδιος διέφυγε στην Λάρισα.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ
Την Βυζαντινή εποχή τα Φάρσαλα ήταν έδρα επισκόπων και ανήκουν στην περιοχή "Ελλάδος". Υπέστησαν την κατοχή Φράγκων, Καταλανών και Σέρβων.
Εντάχθηκε στην επαρχία Θεσσαλίας με πρωτεύουσα την Λάρισα και συμμετέσχε σε όλα τα ιστορικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής. Κατά τους Μέσους Βυζαντινούς χρόνους η πόλη γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση, αλλά κατά την Υστεροβυζαντινή Περίοδο παρήκμασε. Κατά τον 14ο αιώνα εντάχθηκε στο καταλανικό δουκάτο των Αθηνών
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
Η πόλη κατά την διάρκεια τής Τουρκοκρατίας ήταν έδρα μπέηδων, που νέμονταν τις εύφορες εκτάσεις τής περιοχής και στις αρχές τού 19ου αιώνα έγιναν τσιφλίκι του Αλή πασά. 0 πληθυσμός της, σύμφωνα με τις πληροφορίες που μάς παρέχει ο Γάλλος πρόξενος στην Θεσσαλονίκη Μπωζούρ (Beaujour), έφθανε στις 5.000, η πόλη αποτελούσε ένα από τα κυριότερα κέντρα βαφής βαμβακερών ειδών και η εμποροπανήγυρή της, το δεύτερο δεκαπενθήμερο τού Αυγούστου, ήταν η σημαντικότερη τής Θεσσαλίας, καθώς συνέπιπτε με την συγκομιδή των δημητριακών. Κατά την διάρκεια των Ορλοφικών δοκιμάστηκε από τους Τουρκαλβανούς που επέστρεφαν από την Πελοπόννησο μετά την καταστολή τής εξέγερσης, αλλά ανέκτησε την εμπορική σημασία της τα επόμενα χρόνια.
Στην επανάσταση τού 1854 στην Θεσσαλία, στην Μακεδονία και στην Ήπειρο, πολλοί κάτοικοι της κατατάχθηκαν στα εθελοντικά σώματα, όπως επίσης και στην επανάσταση τού 1878. Μετά την ένωση τής Θεσσαλίας με την Ελλάδα το 1881, η οικονομική ζωή στην πόλη γνώρισε νέα ακμή, που συνεχίστηκε και στις επόμενες δεκαετίες. Κατά τον πόλεμο τού 1897, στα Φάρσαλα διεξήχθη σκληρή μάχη εναντίον των Τούρκων, στις 24 Απριλίου όμως οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στον Δομοκό.
ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο έγινε και η μάχη των Φαρσάλων στις 23-4-1897.
Τα Φάρσαλα γίνονται γνωστά και για το τυπικό γλυκό "Χαλβάς Φαρσάλων".
Kατά τον Β, Παγκόσμιο Πόλεμο, τα Φάρσαλα δοκιμάστηκαν λόγω τής Θέσης τους: βομβαρδίστηκαν τις πρώτες μέρες τού Απριλίου 1941 από γερμανικά αεροπλάνα, που προξένησαν σοβαρές ζημιές, και κατά την Κατοχή πλήρωσαν ακριβά την συμμετοχή των κατοίκων στην Εθνική Αντίσταση. Στο τέλος Μαρτίου τού 1943, η πόλη πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς και 200 περίπου κάτοικοί της εκτελέστηκαν σε αντίποινα για την δράση των ανταρτών.
Η πόλη επλήγη από σεισμούς το 1954 και το 1957.
Τα Φάρσαλα είναι έδρα Δήμου και πρωτεύουσα την ομώνυμης επαρχίας. Ανήκει διοικητικά στο νομό Λάρισας και εκκλησιαστικά στην Καρδίτσα (Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων)
Σήμερα είναι μια σύγχρονη και δυναμική κωμόπολη με πληθυσμό 12.000 κατοίκων
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
