Πληροφορίες τοπωνυμίου

Μάχη του Σκρα-Ραβινέ

ΣΚΡΑ (Χωριό) ΚΙΛΚΙΣ
  Η ένδοξη ελληνική ιστορία θέλησε να γράψει ακόμη μια σελίδα δόξας του ελληνικού στρατού στα εδάφη του Κιλκίς κοντά στο χωριό Σκρα της επαρχίας Παιονίας, κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου Πολέμου, πάλι εναντίον των Βούλγαρων, στις 17, 17 Μαϊου 1918. Αυτή τη φορά ο Βούλγαροι τελούσαν κάτω απ’ τη συμμαχική τους υποστήριξη της πανίσχυρης γερμανικής στρατιωτικής μηχανής και πάλι θριάμβευσαν οι ελληνικές λόγχες. Η Μακεδονία και η Θράκη είχαν τελειωτικά ελευθερωθεί κι ενταχθεί στην ελληνική επικράτεια. Τα ονόματα του Κιλκίς, της Δοϊράνης και του Σκρα κατέχουν τη θέση τους στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη στην πλατεία Συντάγματος των Αθηνών, κάτι για το οποίο όλοι οι Έλληνες και ιδιαίτερα οι ακρίτες του Κιλκίς είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Κιλκίς.

Ιστορία της Αξιούπολης

ΑΞΙΟΥΠΟΛΗ (Πόλη) ΚΙΛΚΙΣ
Η παλιά ονομασία της πόλης είναι Μποϊμίτσα. Μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους, στις 22-10-1912, έγινε «ΒΟΕΜΙΤΣΑ» και από την 1-1-1927 πήρε τη σημερινή της ονομασία «AΞΙΟΥΠΟΛΗ». Η ονομασία της Μποϊμίτσας προέρχεται από την Σλαϋική λέξη ΜΠΟΪ, που σημαίνει μεγάλος - δυνατός - ανδρειωμένος και την οφείλει στην ηρωική στάση των κατοίκων ανά τους αιώνες αλλά και στην συνεχή επαγρύπνηση και στον αγώνα για ελευθερία, καθόσον σαν τοποθεσία βρίσκεται σ'ένα από τα μεγαλύτερα σταυροδρόμια του κόσμου. Δηλαδή ακριβώς στη δίοδο της κοιλάδας του Αξιού ποταμού από βορρά προς νότο, προς τη θάλασσα και το Αιγαίο, ενώ ταυτόχρονα είναι και πέρασμα από ανατολή προς δύση και αντίστροφα.
  Για την ίδρυση της Μποϊμίτσας, η παράδοση αναφέρει ότι γύρω στα 1720 έγινε η συνένωση τριών χριστιανικών οικισμών που υπήρχαν από πολύ παλιά στα γύρω υψώματα. Εκτός όμως από τους κατοίκους των τριών αυτών οικισμών, το μωσαϊκό συμπλήρωσαν και άλλες ομάδες που κατέβηκαν από βορρά, όπως αυτή από το Ντράτσκο το 1760 περίπου, αλλά και από άλλες κατευθύνσεις όπως οι Ναουσαίοι το 1820 με την καταστροφή της Νάουσας, αλλά και άλλοι που έψαχναν για μέρη πιο φιλόξενα - πιο εύφορα και πιο θερμά - δίπλα στον Αξιό ποταμό. Ο Αξιός ποταμός έπαιζε πάντα σοβαρότατο ρόλο στη ζωή των κατοίκων και εθεωρείτο άλλοτε θείο δώρο και άλλοτε μάστιγα λόγω υγρασίας του βάλτου και της ελονοσίας. Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι, ξεσηκώθηκαν πολλές φορές μαζί με τα γύρω χωριά. Επίσης, οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν το 1878 όταν ξεκίνησε η επανάσταση στην Μακεδονία με τον Κοσμά Δουμπιώτη.
  Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου άρχισε να κτίζεται το 1843 - μετά την παραχώρηση του δικαιώματος στους χριστιανούς από τους Τούρκους, να κτίζουν εκκλησίες, σχολεία και να δημιουργούν δικές τους κοινότητες - και ολοκληρώθηκε το 1859. Τότε κτίσθηκαν και όλες οι εκκλησίες της περιοχής, οι οποίες έχουν τον ίδιο ρυθμό και την ίδια αρχιτεκτονική. Το 1860 άρχισε η αγιογράφηση του Αγίου Δημητρίου από τον σπουδαίο αγιογράφο της εποχής, τον Μαργαρίτη από την Κουλακιά - Χαλάστρας και τελείωσε το 1862. Το πρώτο ελληνικό σχολείο στην Μποϊμίτσα κτίσθηκε και λειτούργησε το 1894.
  Καθόλη την διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, οι κάτοικοί της έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην όλη εξέλιξή του στην περιοχή και βασικός λόγος ήταν ότι δίπλα περνούσε η σιδηροδρομική γραμμή Θες/νίκης - Ευρώπης και ο σταθμός ήταν το κέντρο διακίνησης εμπορευμάτων, όπλων, επιβατών και ιδεών. Όποιος έλεγχε το σταθμό, έλεγχε όλη την περιοχή. Από εκεί μάθαιναν τα νέα, όπου ήταν το ταχυδρομείο και λίγο μετά το 1913 εκεί ήταν και το πρώτο τελωνείο στα σύνορα Ελλάδας - Σερβίας.
  Στις 22 Οκτωβρίου του 1912, ο Ελληνικός στρατός, μετά την μάχη των Γιαννιτσών, μπήκε στην Μποϊμίτσα και την απελευθέρωσε από τους Τούρκους. Μετά το 1913, με την εγκατάσταση των Γευγελιωτών προσφύγων στην περιοχή, έχουμε αλματώδη ανάπτυξη του εμπορίου και του παζαριού που υπάρχει από το 1885 περίπου, μια και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν έμποροι.
  Στην γύρω περιοχή, πλην της Γουμένισσας δεν υπήρχε κανένα μαγαζί και η Αξιούπολη έγινε το εμπορικό κέντρο της περιοχής με πολλά και ποικίλα μαγαζιά. Αυτό είχε σαν συνέπεια την επόμενη δεκαετία η πόλη να γίνει πόλος έλξης πολλών προσφύγων ποντίων, μικρασιατών και θρακιωτών οι οποίοι έδωσαν νέα ώθηση στην ήδη υπάρχουσα εμπορική κίνηση και η αγορά και το παζάρι επιβάλλονται ολοκληρωτικά στη γύρω περιοχή.
  Και στους δύο παγκόσμιους πολέμους η περιοχή, διαδραμάτισε και πάλι σημαντικό ρόλο στην όλη εξέλιξη των γεγονότων λόγω της γεωπολιτικής θέσης της. Κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το 1916 - 1918, ο Γαλλικός στρατός που εγκαταστάθηκε στην περιοχή για να μπορεί να διακινεί με ταχύτητα εφόδια για τον στρατό, αναγκάσθηκε να φτιάξει μεγάλα και σπουδαία έργα για την πόλη και την περιοχή που άλλαζαν σχεδόν την όψη της πόλης. Με διαταγή του στρατηγού Γκιγιωμά, κατασκευάσθηκε το τραινάκι «Ντικωβίλ», όπως το έλεγαν. Περνούσε μέσα από την πόλη και μετέφερε εφόδια του γαλλικού στρατού από το σιδηροδρομικό σταθμό Αξιούπολης στο μέτωπο κάπου κοντά στο Σκρα. Τότε κατασκευάσθηκε η μεγάλη ξύλινη γέφυρα του Αξιού με ράγες από τα τραμ του Παρισιού που τότε ξήλωναν για να κατασκευασθεί το μετρό. Τότε δημιουργήθηκε και η σημερινή αγορά της πόλης με την εκτροπή της κοίτης του χειμάρρου που περνούσε μέσα από αυτήν.
  Το 1913 είχαμε τους πρώτους πρόσφυγες από την γειτονική Γευγελή που συνέχιζαν να έρχονται μέχρι και το 1918. Το 1914 ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες από την Θράκη. Έμειναν για μερικά χρόνια και ξαναγύρισαν στην πατρίδα τους το 1919 για να επιστρέψουν το 1924. Αυτοί ήταν από τις περιοχές Μηδείας, Σωργάς και Τσατάλτσας. ΟΙ πρώτοι πόντιοι και καυκάσιοι πρόσφυγες ήρθαν το 1919 και στη συνέχεια το 1922 - 1924 ήρθε το μεγάλο κύμα από τις περιοχές Τραπεζούντας, Κερασούντας, Τρίπολης, Σαμψούντας, Ορτού, Αμυσώς και Τσάκρας.
  Οι Μικρασιάτες ήρθαν από τα χωριά Μπουτεβελί και Παπαζλί της Μαγνησίας. Επίσης από τις ελληνικές μεραρχίες αρχιπελάγους και Κρητών, κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, έμειναν επτά στρατιώτες Κρητικοί και Μικρασιάτες. Το 1923 εγκαταστάθηκαν στην Αξιούπολη έξι οικογένειες Βλάχων Μεγαλολιβαδιωτών. Δεν υπάρχει περιοχή της Ελλάδας στην οποία να μην εκπροσωπείται η Αξιούπολη από ένα ή περισσότερα άτομα. Αυτό είχε σαν συνέπεια, η γλώσσα που μιλιέται τουλάχιστον μετά το 1950, να μην έχει κανένα ιδιωματισμό. Οι Γερμανοί μπήκαν στην Αξιούπολη την 8/4/1944. Ένας λόχος έμεινε εδώ καθόλη τη διάρκεια της κατοχής και ήταν επιφορτισμένος με την φύλαξη των δύο γεφυρών του Αξιού, την σιδηροδρομική γραμμή που αποτελούσε μέρος του μοναδικού άξονα συγκοινωνίας προς το νότο, της οδικής ξύλινης, των στενών από Αξιούπολη μέχρι Ειδομένη καθώς και του Μεταλλείου. Ο λόχος αυτός ήταν ο τελευταίος που έφυγε από την Ελλάδα την 31/10/1944. Ο ΕΛΑΣ έκανε πολλά σαμποτάζ στη γραμμή και την γέφυρα, μια και προσφερόταν το έδαφος, ενώ οι κάτοικοι βοήθησαν με κίνδυνο της ζωής τους, πολλούς εγγλέζους στρατιώτες και αξιωματικούς σαμποτέρ. Η Αξιούπολη όπως προαναφέραμε, απελευθερώθηκε στις 22/11/1912 και αμέσως μετά δημιουργήθηκε η πρώτη προσκοπική ομάδα, η οποία τον Ιούνιο του 1913 έλαβε μέρος στη μάχη του Κιλκίς σαν τραυματιοφορείς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2006 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Αξιούπολης

• http://www.axioupoli.gr/istoria.htm (1 φωτ.)