Πληροφορίες τοπωνυμίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Αναφωνήτριας

ΑΝΑΦΩΝΗΤΡΙΑ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Τηλέφωνο: +30 26950 31109, 31211
  Μεσόγειο χωριό με 211 κατοίκους, 30 χλμ ΒΔ από τη Ζάκυνθο.
  Το όνομά του το πήρε από το αξιόλογο μοναστήρι της Παναγίας της Αναφωνήτριας, που βρίσκεται στην περιοχή του. Εδώ μόνασε ο Αγιος Διονύσιος κι έκρυψε από τα καταδιωκτικά αποσπάσματα το δολοφόνο του αδελφού του.
  Ύστερα από την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους (1453) φεύγοντας από εκεί ένα πλοίο εμπορικό, ναυάγησε στις δυτικές ακτές της Ζακύνθου.
  Λίγες μέρες αργότερα, οι κάτοικοι της περιοχής του μεταγενέστερου Προσμοναρίου (Πλεμοναρίου) βρήκαν ανάμεσα σε σκίνους και βράχια μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας. Οι χωρικοί έχτισαν ένα ξωκλήσι για να τοποθετήσουν την εικόνα.
  Το κοινοβιακό μοναστήρι της Παναγίας Αναφωνήτριας χτίστηκε σε άγνωστη έως τώρα χρονολογία από ηγεμονίδα ορθόδοξη, σύζυγο του δυνάστη Λεονάρδου Γ Τόκκου, που έγινε μοναχή με το όνομα Μερόπη. Πρώτος ηγούμενος του μοναστηριού της Παναγίας της Αναφωνήτριας ήταν ο Ματθαίος, Ιερομόναχος ο Παλαιολόγος, αδελφός του αρχηγού των «στρατιωτών» Θεόδωρου και πιθανότατα συγγενείς της αυτοκρατορικής οικογένειας του Βυζαντίου. Όπως είναι γνωστό, το μοναστήρι της Παναγίας Αναφωνήτριας είχε περιέλθει στην κυριότητα της Βενετίας, η οποία και το παραχωρούσε σε εξέχοντα πρόσωπα ιερωμένων και μη. Οι εκάστοτε ηγούμενοι, αρχιεπίσκοποι και άνδρες ικανής παιδείας, είχαν την υποχρέωση από τα έσοδα του μοναστηριού, να λειτουργούν στην εκκλησία της Παναγίας και να φροντίζουν για όλες τις επισκευές των κτιρίων. Ηγούμενος της Αναφωνήτριας διετέλεσε και ο αρχιεπίσκοπος Αιγίνης και Πόρου Διονύσιος Σιγούρος, μετέπειτα Αγιος και προστάτης Ζακύνθου.
  Το καθολικό του μοναστηριού η σημερινή τρίκλιτη βασιλική, που είναι αντιγραφή του παλαιότερου κτιρίου, με ελάχιστες (αναγεννητικές) καινοτομίες στολίστηκε ολόκληρη εσωτερικά με αξιόλογες τοιχογραφίες.
  Πάνω από την κεντρική είσοδο της εκκλησίας υπάρχει τετραγωνική πέτρα, με χαραγμένη λατινική επιγραφή. Η επιγραφή βρισκόταν ανέκαθεν σε ένα κελί του παλιού μοναστηριού, μαζί με ένα πέτρινο ανάγλυφο οικόσημο του Βενερού στρατηγού. Όταν έγινε, μετασεισμικά, η στερέωση της εκκλησίας τοποθετήθηκε η επιγραφή πάνω από την κεντρική είσοδο της Αναφωνήτριας, ενώ αριστερά της, στον τοίχο της πρόσοψης, εντοίχισαν το οικόσημο του Φραγκίσκου Μοροζίνη. Ο επιβλητικός και ορθογώνιος πύργος του μοναστηριού της Παναγίας Αναφωνήτριας, με τις έξι ζεματίστρες του κορμού του χτίστηκε στο 1669.
  Εδώ βρίσκονται ακόμα:
•Το Πόρτο Βρώμη καθώς και
•Δύο θαυμάσιες σπηλιές με φαντασμαγορία χρωμάτων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ανω Βολιμών

ΑΝΩ ΒΟΛΙΜΕΣ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Τηλέφωνο: +30 26950 31499, 31214
  Σε μικρή απόσταση από την έδρα του Δήμου, είναι το Δ.Δ Ανω Βολιμών με 500 κατοίκους. Τα βασικότερα αξιοθέατα της περιοχής είναι :
1. Ο Αγιος Δημήτριος. Εκκλησία σωζόμενη το 1780. Επισκευάστηκε το 1838 και κατεδαφίστηκε ύστερα από τους σεισμούς του 1953. Στο σημερινό μεγάλο κτίριο της εκκλησίας, που ορθώνεται τσιμεντένια σε άλλη θέση τοποθετήθηκαν οι ωραίες εικόνες, της παλιάς, μαζί με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο τέμπλο της.
2. Η Ανάληψη. Εκκλησία και καμπαναριό σωζόμενα στις αρχές του 19ου αιώνα. Τα κτίρια έμειναν, ευτυχώς όρθια από τους σεισμούς του 1953.
3. Ο Μύλος των Φραγκογιαννέων,
4. Το "Μικρό Νησί" και ο "Μακρύς Γυαλός".

Δημοτικό Διαμέρισμα Βολίμων

ΒΟΛΙΜΕΣ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
  Είναι η έδρα του Δήμου με 750 κατοίκους.
  Το "Χωρίον της Βολίμας" γράφει ο Ζακύνθιος συμβολαιογράφος και κωδικογράφος Αλέξανδρος Ραφτόπουλος σε τοπικά συμβόλαιά του των χρόνων 1515 και 1519, που υπήρχαν άλλοτε στο κατεστραμμένο Αρχειοφυλακείο Ζακύνθου. Επίσης στην ιδιόχειρη επιστολή του Αναστάση Θεοδόση (5 του Οκτώβρη 1515), αναφέρεται η λέξη Βολίμα. Έτσι και για τους τρείς οικισμούς, που συνορεύουν μεταξύ τους, έχει επικρατήσει από παλιότερα για τον καθένα η ονομασία Κάτου, Μεσινό και Απάνου Χωριό. Η ονομασία τούτη αναφέρεται σε τοπικά έγγραφα του 1485. Η προέλευση όμως της λέξης εξακολουθεί έως τώρα να είναι άγνωστη.
  Ο πολιτισμός των χωριών αυτών, που παλεύουν ανέκαθεν ολομόναχα και αβοήθητα καλλιεργώντας τα κατσάβραχα, εκφράζεται από λαμπρά μνημεία χριστιανικής τέχνης. Επίσης η γενικότερη αρχιτεκτονική των χωριών αυτών παρουσιάζει από τα παλιότερα χρόνια ενδιαφέρον. Οι εκκλησίες, τα καμπαναριά και τα σπίτια των τριών χωριών, όπως ήταν άλλοτε και πριν από τους σεισμούς του 1953, προκαλούσαν ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς επίσης και οι ωραίοι εφτά ανεμόμυλοι.
  Ο επισκέπτης μπορεί να δεί:
1. Τις πανέμορφες γαλάζιες σπηλιές μεταξύ λιμανιού Αγ. Νικολάου και Ακρωτηρίου Σκιναρίου.
2. Τον φάρο στο Ακρωτήρι Σκιναρίου, και
3. Τις Εκκλησίες του Μεσινού Χωριού που είναι και η πρωτεύουσα του Δήμου Ελατίων: Αγία Παρασκευή, Αγιο Θεοδόσιο. Τον Αγιο Σπυρίδωνα στο κάτω χωριό Βολιμών καθώς και τη Μονή Αγίου Γεωργίου στα Γκρεμνά.
  Επιπλέον στην περιοχή υπάρχει η μοναδική λιμενική εγκατάσταση του Δήμου, ο λιμενίσκος του Αγίου Νικολάου Βολινών με συγκοινωνιακή σύνδεση με την Κεφαλλονιά (πεσάδα). Επίσης λειτουργούν πλοιάρια περιηγητικού τουρισμού. Τέλος ο επιβάτης βρίσκει στις Βολίμες:
1. Τυροκομεία και οικοτεχνίες παραγωγής ντόπιου τυριού γνωστού με την επωνυμία «Ζακυνθινό λαδοτύρι».
2. Οικοτεχνίες παραγωγής κρασιού.
3. Οικοτεχνίες παραγωγής μελιού.
4. Οικοτεχνίες παραγωγής χειροποίητων δαντελών και κιλιμιών.

Δημοτικό Διαμέρισμα Εξω Χώρας

ΕΞΩ ΧΩΡΑ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Τηλέφωνο: +30 26950 31215, 44899
  Ο ορεινός οικισμός της Εξωχώρας ή Οξωχώρας είναι γνωστός από τα πρώτα χρόνια του 16ου αιώνα που είναι σήμερα πυκνοκτισμένος και διατηρεί πολλά προσεισμικά οικοδομήματα.
  Η Εξωχώρα έχει υπάρξει μία από τις πλουσιότερες περιοχές της ορεινής ζώνης του Νησιού.
  Αξιοθαύμαστο μνημείο της είναι η εκκλησία - μνημείο του Αγίου Νικολάου. Ο χρόνος της ίδρυσης της εκκλησίας αυτής που αψήφησε σεισμούς τριών αιώνων εξακολουθώντας να μένει όρθια και ασάλευτη, αναγράφεται στο πανέμορφο ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο τέμπλο της που είναι σημαντικό έργο του Νικόλα Βιδάλε . Τα έργα τέχνης της εκκλησίας αυτής αποτελούν αληθινή κληρονομιά και παρακαταθήκη του μεγάλου ιστορικού και καλλιτεχνικού παρελθόντος του Νησιού. Δίπλα στην ευρύχωρη και πανύψηλη αυτή εκκλησία σώζεται και το «μονό» χαριτωμένο καμπαναριό της. Η εκκλησία βρίσκεται δίπλα στο δρόμο, μπροστά σε μία πλατεία, που έχει στη μέση ένα γέρικο πλάτανο. Το μνημείο αυτό είναι ένα από τα πολυτιμότερα του Νησιού.
  Αλλα αξιοθέατα είναι:
•Το Μικρό Κάστρο στην κορυφή του λόφου Αλύρας και
•Τα παλιά πηγάδια.

Δημοτικό Διαμέρισμα Μαριών

ΜΑΡΙΕΣ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Τηλέφωνο: +30 26950 48482, 28055
  «Της αγίας μαρίας» ή «μαρίαιες» Έτσι ακριβώς αναφέρεται σε τοπικά συμβόλαια του 16ου αιώνα το χωριό Μαριές. Όπως είναι γνωστό, η ονομασία του χωριού αυτού προήλθε από τον πληθυντικό του κυρίου ονόματος Μαρία. «Χωριόν της Αγίας Μαρίας» αναγράφεται σε τοπικό συμβόλαιο του 1520, που είδε και μνημονεύει ο Ζώης στη δεύτερη έκδοση του «Λεξικού Ζακύνθου» σ. 393. Είναι προφανές ότι το 1520 υπήρξε στην περιοχή εκείνη εκκλησία της Αγίας Μαρίας.
  Η παράδοση ότι Μαρία η Μαγδαληνή τους χρόνους του Τιβερίου, πηγαίνοντας στην Ρώμη, ήλθε στην νήσον Ζάκυνθον, και αυτή πρώτη κήρυξε τον χριστιανισμόν. Γι' αυτό συνοικία κατά μετωνυμίαν της αγίας Μαρίας ονομάσθηκε Μαρίαι στην οποία διατηρείται ομώνυμος ναός.
  Βορειοδυτικά του χωριού Μαρίες, στη θέση Παλιανεμόμυλος, ένα, σχεδόν χιλιόμετρο από το χωριό, φαίνονται πέντε ή έξι τάφοι, «θήκες» (προϊστορικό νεκροταφείο που δεν έχει ανασκαφεί ακόμα) λαξεμένοι στη δυτική πλευρά μαλακού βράχου. Είναι σκεπασμένοι με πλάκες που από την πολυκαιρία έχουν γίνει ένα με το βράχο.

ΝΑΥΑΓΙΟ (Παραλία) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
  Αποτελεί μια πασίγνωστη παραλία στην ανατολική πλευρά του νησιού κοντά στο ορεινό χωριό της Αναφωνήτριας. Πεντακάθαρα νερά, λευκή άμμος, εντυπωσιακοί απότομοι βράχοι και το μισοβυθισμένο στην άμμο κουφάρι ενός πλοίου συνθέτουν ένα φανταστικό σκηνικό.
  Ο Γερμανός περιηγητής E.L. Salvatos αναφέρει το 1901, για την περιοχή του Ναυαγίου, ότι ήταν μία πολύ μικρή παραλία με μαύρες πέτρες. Γέροντες της περιοχής μιλούν ότι μέχρι το 1920 υπήρχε εκεί πολύ μικρή παραλία με το όνομα Σπιριλί.
  Μετά το 1922 από κατολισθήσεις δημιουργήθηκε αρχικά η πρώτη αξιόλογη παραλία η οποία ήταν περίπου μέχρι το σημείο που είναι σήμερα το καράβι. Η τελευταία κατολίσθηση μετά το Ναυάγιο δημιούργησε την σημερινή παραλία.
  Tο ναυάγιο τοποθετείται χρονολογικά στο 1983, ενώ το πλοίο το οποίο ναυάγησε μετέφερε λαθραία τσιγάρα.
  Αξίζει να αναφερθεί κανείς στην ιστορία του ναυαγίου:
  Την 2 -2 - 1980 και ώρα 05: 00 το Φ/Γ πλοίο "ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ" Ν.Π. 4512, Κ.Ο.Χ. 465 με πενταμελές πλήρωμα και μεταφέροντας φορτίο 1895 κούτες τσιγάρα ενώ βρισκόταν στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κεφαλλονιάς - Ζακύνθου, υπέστη βλάβη στην κύρια μηχανή και έμεινε ακυβέρνητο. Αποτέλεσμα ήταν να προσαράξει στη βραχώδη και απόκρημνη ακτή ΒΑ της Νήσου Ζακύνθου όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Επί του πλοίου επέβαιναν τρεις (3) Έλληνες ως συνεργείο για επιδιόρθωση μηχανικής βλάβης και ένας Ιταλός ως συνοδός φορτίου.
  Το πλήρωμα με πνευρσή λέμβο αποβιβάστηκε σε βραχώδη ακτή όπου στη συνέχεια διασχίζοντας δύσβατη ορεινή περιοχής έφθασε στην Κοινότητα Βολιμών όπου και ενημέρωσε το Σταθμό Χωροφυλακής Βολιμών για το συμβάν.
  Ακόμα και σήμερα η παραλία έχει πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα. Από την πόλη της Ζακύνθου, το γειτονικό πόρτο Βρώμη αλλά και από άλλα σημεία του νησιού φεύγουν καθημερινά καραβάκια για την παραλία του ναυαγίου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ελατίων

• http://www.elation.gr/p102.htm (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Ορθονιών

ΟΡΘΟΝΙΕΣ (Χωριό) ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Τηλέφωνο: +30 26950 31214
  Η περιοχή του χωριού Ορθονιές, που αναφέρεται σε διάφορα τοπικά έγγραφα του 16ου αιώνα είχε αναπτύξει κι αυτή ένα αξιόλογο πολιτισμό. Οι εκκλησίες της όμως, που ήταν και τα σημαντικότερα μνημεία του πολιτισμού αυτού, είναι άγνωστο έως τώρα πότε πρωτοχτίστηκαν. Από συμβολαιογραφικές πράξεις ή άλλες έγγραφες μαρτυρίες του 19ου αιώνα προκύπτει ότι στις Ορθονιές υπήρχαν οι εξής εκκλησίες: Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος του Πλαρινού, Αγιος Ιωάννης το Πρόδρομος του Μπούτση, Παναγία του Πλαρινού και Ταξιάρχες ή Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Αποτελεί ενοριακή εκκλησία, η οποία μαζί με το καμπαναριό της σώθηκαν από τους σεισμούς του 1953. Η εκκλησία διατηρεί παλιό ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο τέμπλο και διάφορες ωραίες εικόνες, παλιότερες και νεώτερες.
  Σε μικρή απόσταση από το χωριό των Ορθονιών υπάρχει το ιστορικό μοναστήρι της Θεοτόκου Σπηλαιώτισσας. Η ιστορία του μοναστηριού αυτού ενός από τα πολυτιμότερα της υπαίθρου χώρας του νησιού, αποτελεί θέμα ιδιαίτερης έρευνας. Ιδρύθηκε από τον μοναχό Ιωαννίκιο Κατσιβή τον 16ο αιώνα. Το καθολικό του μοναστηριού και το καμπαναριό έμειναν όρθια από τους σεισμούς του 1953. Το μοναστήρι ξανακτίστηκε, ενώ διατηρούνται ορισμένες εγκαταστάσεις του παλιού. Σήμερα η αρχαία εικόνα της Παναγίας της Σπηλαιώτισας. Το μοναδικό αυτό μνημείο (διαστάσεων 0,65Χ0,40 του μ) βρέθηκε σε άγνωστη έως τώρα χρονολογία του μεσαίωνα στους πρόποδες του βουνού Κέντρου μέσα σε μία σπηλιά. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση πιστεύεται ότι η εικόνα ήταν κρυμμένη εκεί από τα χρόνια των Εικονομάχων (726-842).
  Αλλες περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σ'αυτο το Δημοτικό διαμέρισμα απότελούν:
•Οι ιαματικές πηγές «Ξύγγια», που βρίσκονται στην περιοχή Καρώνης. Πρόκειται για παράκτιες υδροθειούχες πηγές. Η θάλασσα γύρω από τις πηγές, με θερμοκρασία 18 βαθμούς C, έχει χρώμα λευκό οφειλόμενο σε κροκίδες Κολλώδους θείου. Στο κολλώδες θείο αποδίδονται καλλωπιστικές ιδιότητες αφού απαλύνει το δέρμα, εξαλείφει τις ρυτίδες και θεραπεύει δερματικές παθήσεις.
•Ο «Μακρύς γυαλός» και το «Μικρό νησί», οι οποίες κατακλύζονται το καλοκαίρι από μεγάλο αριθμό τουριστών.