Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αστυπάλαια

ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
  Οι ελάχιστες μνείες των συγγραφέων και οι περισσότερες και ευγλωττότερες επιγραφές μας δείχνουν ότι η Αστυπαλιά ήταν γνωστή και ονομαστή από τους αρχαίους ιστορικούς χρόνους. Παλαιότεροι κάτοικοί της φέρονται οι Κάρες που την ονόμαζαν Πύρρα για το κοκκινωπό χρώμα του εδάφους της. Για αιώνες το νησί ανήκει στο μεγάλο ναυτικό κράτος του Μίνωα κι αργότερα δέχεται Αχαιούς αποίκους, προερχόμενους κατά μια μαρτυρία από τα Μέγαρα και κατ' άλλη από την Επίδαυρο.
  Και μόνο από τη γλώσσα βλέπουμε ότι το νησί συγκαταλέγεται στην μεγάλη δωρική οικογένεια. Στα μετά τους περσικούς πολέμους χρόνια η Αστυπάλαια ανήκει στην αθηναϊκή συμμαχία, όπως προκύπτει από τους φορολογικούς καταλόγους των Αθηνών.
  Η θέση της ευλίμενης Αστυπαλιάς στο Αιγαίο προκάλεσε ενωρίς το ενδιαφέρον των Ρωμαίων κι η συμμαχία ανάμεσα στον δήμο της νήσου και στη ρωμαϊκή σύγκλητο κράτησε αιώνες, αφού οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν την Αστυπαλιά ως ορμητήριο για την αντιμετώπιση των πειρατών του Αιγαίου, δίνοντας ταυτόχρονα στους κατοίκους εσωτερική αυτονομία. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, η Αστυπάλαια δόθηκε, το 1207, στον Ιωάννη Κιρίνι, ένα Βενετό ευγενή και τυχοδιώκτη. Από τότε και επί 4 αιώνες - με ένα διάλειμμα 64 χρόνων (1269-1333) κατά το οποίο την ανακατέλαβαν οι Βυζαντινοί - το νησί υπήρξε φέουδο του οίκου των Κιρίνι που κατείχαν επιπλέον την Τήνο και τη Μύκονο. Το 1341 ύστερα από μια άγρια επιδρομή του Εμίρη του Αϊδίνιου, Ομάρ Μπέη Μορβασάν, το νησί ερημώθηκε και έμεινε ακατοίκητο για 72 χρόνια. Το 1413 ο Ιωάννης Δ' Κιρίνι προσπάθησε να εγκαταστήσει αποίκους και να ιδρύσει νέα πόλη στη θέση της παλιάς, την οποία ονόμασε Αστυνέα. Η προσπάθειά του αυτή όμως δεν πέτυχε γιατί δεν τον ακολούθησαν αρκετοί κάτοικοι. Αργότερα άρχισε η εγκατάσταση νέων αποίκων και τότε ξανακτίστηκε η Αστυπάλαια. Στις 2 Οκτωβρίου 1540 την κατέλαβαν οι Τούρκοι και την περιέλαβαν στα "Δώδεκα προνομιούχα νησιά του Αιγαίου". Το 1821 η Αστυπάλαια προσχώρησε πρόθυμα στην Επανάσταση. Το 1830 στη διάσκεψη του Λονδίνου, που χάραξε τα όρια του νέου Ελληνικού Κράτους, το νησί παρέμεινε στη κατοχή της Τουρκίας μέχρι το 1912, οπότε και κατελήφθη από τους Ιταλούς. Η ιταλική κατοχή κράτησε μέχρι το 1943, και το 1947 η Αστυπάλαια δόθηκε στην Ελλάδα μαζί με όλα τα Δωδεκάνησα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Δωδεκανήσου Α.Ε.

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρείας Δωδεκανήσου
• http://www.ando.gr/dimoi/astipalea/istoria.htm

• http://www.astypalea.net/island-history/greek.htm

Milesians colonized the island Leros

ΛΕΡΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
Anaximenes of Lampsacus says that the Milesians colonized the islands Icaros and Leros.

Perseus: Strabo, Geography
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=...

Σύντομη Ιστορία της Καλύμνου

ΚΑΛΥΜΝΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ

• http://users.forthnet.gr/klm/2dim-kal/syntomiistor... (6 φωτ.)

ΠΑΤΜΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ

• http://www.travelpoint.gr/PATMOS/ENGLISH/history.h... (1 φωτ.)

Αστυπάλαια

ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
  H Aστυπάλαια ταξίδεψε μέσα στους αιώνες με το ίδιο όνομα. Mικρές μόνο παραφθορές την εμφανίζουν και ως Aστουπαλιά, Aστροπαλιά, Στυπαλία. Kατά τη μυθολογία η Aστυπάλαια και η Eυρώπη ήταν κόρες του Φοίνικος και της Περιμήδης. Aπό την ένωση της Aστυπάλαιας με τον Ποσειδώνα γεννήθηκε ο Aργοναύτης Aγκαίος και ο βασιλιάς της Kω Eυρύπυλος. Πρωτοκατοικήθηκε από τους Kάρες οι οποίοι την ονόμασαν Πύρρα για το κόκκινο χρώμα της. Για τα πολλά και μυροβόλα λουλούδια της και για τους καρπούς της οι αρχαίοι την αποκαλούσαν « Θεών Tράπεζα ».
  Όπως και τώρα έτσι και τότε, το μέλι της ήταν ονομαστό. Aξιοπερίεργο είναι ότι δεν υπάρχουν φίδια στο νησί και γι' αυτό ο Aριστοτέλης έγραφε ότι «εχθράν είναι τοις όφεσιν η των Aστυπαλαίων γη». Oι Pωμαίοι οι οποίοι από κάθε τόπο εκτιμούσαν πρώτα από όλα τα φαγητά του, ονόμαζαν την Aστυπάλαια « ιχθυόεσσαν » για τα πολλά και καλά ψάρια της. O Πλίνιος αποδίδει στα σαλιγκάρια του νησιού θεραπευτικές ιδιότητες. H Aστυπάλαια πέρασε από την κατοχή της Kρήτης την εποχή του Mίνωα και αργότερα εξελληνίστηκε από αποίκους που ήλθαν από τα Mέγαρα.
  Kατά τους αρχαίους χρόνους το νησί θα πρέπει να παρουσίασε ιδιαίτερη ακμή, όπως μαρτυρούν διάφορα ευρήματα, κυρίως νομίσματα, που βρέθηκαν στη διάρκεια ανασκαφών, αλλά και συχνές αναφορές σε κείμενα αρχαίων συγγραφέων. Tα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο που λειτουργεί στον Πέρα Γιαλό, από το οποίο μπορεί ο επισκέπτης να πιάσει την άκρη του νήματος της ζωής της Aστυπάλαιας. Kατά την ελληνιστική εποχή υπήρξε λιμάνι - σταθμός των Πτολεμαίων της Aιγύπτου και κατά την ρωμαϊκή παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη χάρη στα πολλά φυσικά λιμάνια της τα οποία αποτελούσαν ορμητήριο κατά των πειρατών.
  Στους Bυζαντινούς χρόνους η έξαρση της πειρατείας άλλαξε την οικιστική δομή των νησιών, με την παρακμή των παράλιων οικισμών, τη μετακίνηση των πληθυσμών στο εσωτερικό και την ανέγερση κάστρων για προστασία. Στην εποχή αυτή ενδέχεται να ανάγεται το κάστρο του Aγίου Iωάννη στη νοτιοδυτική ακτή της Aστυπάλαιας, λείψανα του οποίου υπάρχουν εκεί μέχρι σήμερα. Όμως η περίοδος με το εντονότερο σημάδι που διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας - το Kάστρο - είναι αυτή της ενετοκρατίας.
  Mετά την κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τους Φράγκους, το 1204, και τη δημιουργία του Δουκάτου της Nάξου, ο Bενετός ιδρυτής του Mάρκος Σανούδος παραχώρησε την Aστυπάλαια στον επίσης Bενετό ευγενή Iωάννη Kουιρίνι. Aυτός ήταν ο ιδρυτής και πρώτος ιδιοκτήτης ενός οικήματος το οποίο αποτέλεσε τον πυρήνα του σημερινού οικισμού. Oι Bενετοί έμειναν στην Aστυπάλαια από το 1207 έως το 1269, χρονιά που οι Bυζαντινοί ανακατέλαβαν το νησί. Όμως το 1310, ο δεύτερος Iωάννης Kουιρίνι ηγεμόνας της Tήνου και της Mυκόνου, απόγονος του πρώτου, κυρίευσε ξανά την Aστυπάλαια με τη βοήθεια του Mάρκου Γριμάνι. Oι Kουιρίνι έμειναν κύριοι του νησιού για σχεδόν 300 χρόνια. O καθένας με τη σειρά του ανακαίνιζε και μεγάλωνε το Kάστρο. Πλάκες με τα οικόσημα των ευγενών βενετσιάνων που το έκτισαν και το κατοίκησαν, εντοιχισμένες σε διάφορα σημεία, μιλούν για τα περασμένα μεγαλεία τους. Mια από αυτές έφτασε μέχρι τις μέρες μας εντοιχισμένη σ' ένα σημείο του Kάστρου όπου μπορεί να τη δεί ο επισκέπτης. Tην τοποθέτησαν το Mάρτιο του 1413 την ημέρα που ήταν αφιερωμένη στον προστάτη τους Αγιο Kουιρίνι, ο Iωάννης Δ' Kουιρίνι « κόμης της Aστυνέας » και η γυναίκα του Iσσαβέτα. Oι Bενετοί έχασαν την Aστυπάλαια το 1537 όταν ενέσκυψε στα νησιά ο φοβερός Bαρβαρόσας.
  Στη διάρκεια της Tουρκοκρατίας η Aστυπάλαια είχε εξασφαλίσει προνόμια και ζούσε αυτοδιοικούμενη. Πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821, αλλά όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα δεν συμπεριελήφθη στα όρια του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Έμεινε υπό Tουρκική κατοχή, μέχρι το 1912 όταν ακολούθησε η Iταλική. Mαζί με όλα τα Δωδεκάνησα ενσωματώθηκε επισήμως με την Eλλάδα στις 7 Mαρτίου 1948.

Ιστοσελίδα Δήμου Αστυπάλαιας
• http://www.astypalaia.gr/istorika.htm (5 φωτ.)

Ιστορική αναδρομή

ΚΑΛΥΜΝΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
  Με τα σημερινά δεδομένα δεν γνωρίζουμε σαφώς ποιοι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Καλύμνου. Κατά τη δεύτερη χιλιετηρίδα π.Χ. η Κάλυμνος καταλήφθηκε και αποικίσθηκε από τους Φοίνικες.
  Ίχνη της ακμής της Καλύμνου κατά τους προϊστορικούς εκείνους χρόνους έχουμε τα σωζόμενα ερείπια στον Εμπορειό και στο Βαθύ. Στα τέλη του 11ου π.Χ. αιώνα ήταν υπό την κυριαρχία των Περσών, οπότε και απελευθερώθηκε από την Αθηναϊκή συμμαχία. Βοήθησε στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ τον 3ο π.Χ. αιώνα περιήλθε στην εξουσία της Κω και κατόπιν υπό την κυριαρχία των Ρωμαίων.
  Βρέθηκε κατά καιρούς υπό το ζυγό των Ισαύρων, Περσών, Σαρακηνών, Βενετών, Γενοβέζων, Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου, Τούρκων, Ιταλών, απελευθερώθηκε την 31/3/1947 και ενσωματώθηκε στην Ελλάδα μαζί με τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου το 1948.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καλυμνίων.

Από τα βάθη της ιστορίας ως σήμερα

ΛΕΡΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
  Η στρατηγική της θέση στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο χάρισε στη Λέρο ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Τα πρώτα ανθρώπινα ίχνη στο νησί εντοπίστηκαν στο Παρθένι και ανήκουν στη Νεολιθική εποχή. Πρόκειται για ολόκληρο οικισμό που χρονολογείται από το 8.000 έως το 3.000 π.Χ. Κάρες, Λέλεγες, Φοίνικες, Κρήτες με αρχηγό τους το Ραδάμανθυ και τον αδελφό του βασιλιά Μίνωα, υπήρξαν οι πρώτοι της κάτοικοι. Στην ορμητική τους κάθοδο οι Δωριείς έφτασαν ως κατακτητές στη Λέρο. Ο Ομηρος τη θέλει να παίρνει μέρος από κοινού με την Κάλυμνο στον Τρωικό Πόλεμο κι αργότερα ο ιστορικός Ηρόδοτος αναφέρει ότι αναπτύσσει στενούς πολιτικούς, πνευματικούς και εμπορικούς δεσμούς με τους Ίωνες της Μιλήτου.
  Τον 5ο αιώνα η Λέρος γνωρίζει μεγάλη πνευματική άνθιση. Είναι η εποχή του σκωπτικού ποιητή Δημόδικου και του ιστορικού Φερεκύδη. Μετά τους Περσικούς Πολέμους η Λέρος εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πέρασαν κι αυτά από τη Λέρο. Επιτύμβιες στήλες και νομίσματα της περιόδου εκείνης που βρέθηκαν στο νησί, το επιβεβαιώνουν. Ο Πλούταρχος επισημαίνει κι αυτός τη σημαντική θέση της στη ναυσιπλοΐα, αναφερόμενος στην αιχμαλωσία του Ιουλίου Καίσαρα στο νησάκι Φάρμακο δίπλα στη Λέρο. Στα Βυζαντινά χρόνια χτίζονται στο νησί μεγαλόπρεποι χριστιανικοί ναοί. Ο Μέγας Κωνσταντίνος εντάσσει τη Λέρο στο Θέμα της Σάμου. Κατά την περίοδο αυτή χτίζονται επίσης το Κάστρο και η εκκλησία της Παναγίας, καθώς και το Κάστρο των Λεπίδων, γνωστό σήμερα ως Παλαιόκαστρο, στην περιοχή του οποίου σώζονται τα λεγόμενα “Κυκλώπεια τείχη”. Στο νησί υπάρχουν σπάνια βυζαντινά μνημεία, όπως ο ναός της πρωτοχριστιανικής περιόδου στο Παρθένι, ο ναός της Αγίας Βαρβάρας που χτίστηκε με τμήματα μαρμάρων, κιονόκρανων, πλακών και άλλων υλικών από ερείπια της αρχαίας Λέρου που βρέθηκαν εκεί, ο ναός του Ιωάννη του Θεολόγου, η Παναγία η Γουρλομάτα και η Παναγία του Κάστρου.
  Στα Αλιντα όπως και αλλού έχουν βρεθεί θολάρια, μικροί θολωτοί οικίσκοι, πολλοί σκαμμένοι σε πλαγιές λόφων, όπου κατέφευγαν οι μοναχοί. Το 1314 καταλαμβάνουν τη Λέρο οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου και την κυβερνούν δεσποτικά ως το 1523 που κυριαρχούν οι Τούρκοι σε όλο το Αιγαίο και λεηλατούν τα νησιά. Παρά τις δύσκολες συνθήκες της Τουρκοκρατίας, η Λέρος κατορθώνει να διατηρήσει ένα είδος αυτονομίας και όταν αργότερα ξεσπά η Επανάσταση του 1821, οι Λέριοι είναι από τους πρώτους που ξεσηκώνονται. Το 1830 όλα τα Δωδεκάνησα παραχωρούνται με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στην Τουρκία ως αντάλλαγμα για την Εύβοια. Στη συνέχεια για την περίοδο 1912-1943 περιέρχονται στους Ιταλούς. Σ’αυτό το διάστημα το νησί γίνεται ολόκληρο ένα οπλοστάσιο. Υλοποιούνται σημαντικά οχυρωματικά έργα και στήνονται στρατιωτικές εγκαταστάσεις με στόχο η Λέρος να γίνει ιταλική ναυτική βάση. Στο Λακκί δημιουργείται μια νέα πόλη. Πολλά κτίρια γκρεμίζονται για να χτιστούν στη θέση τους νέα, με ιδιόμορφη αρχιτεκτονική, πρωτοποριακή για την εποχή τους σε όλη την Ευρώπη. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, Έλληνες Ιερολοχίτες απελευθερώνουν τη Λέρο. Ακολουθεί δίχρονη αγγλική κατοχή και τέλος, το Μάρτιο του 1948, η Λέρος ενσωματώνεται μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Λέρου.

ΠΑΤΜΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
  Οι πρώτοι κάτοικοι της Πάτμου ήταν ο Κάρες που τους διαδέχθηκαν οι Ίωνες.
  Ερείπια τειχών του 4ου π.Χ. αιώνα μαρτυρούν την ύπαρξη οχυρωμένης πόλης στη θέση Καστέλλι. Αρχαιολογικά ευρήματα δοκιμαστικών ανασκαφών δηλώνουν ότι λατρεύτηκαν ο αρχαίοι θεοί Αρτεμις και Απόλλωνας. Ο ναός της θεάς του κυνηγιού Αρτέμιδας πιθανολογείται ότι δέσποζε στην θέση που κτίστηκε τον 11ο αιώνα το μεγάλο μοναστήρι της Πάτμου ενώ εκείνος του θεού της μουσικής κοντά στο λιμάνι της Σκάλας. Τον 1ο π.Χ. αιώνα η Πάτμος, νησί που ανήκει στην αρχαία Μίλητο των παραλίων της Μικράς Ασίας, έχει μεγάλο πληθυσμό και θαυμαστό πολιτισμό. Αρχαίοι ναοί, γυμνάσιο, αγώνες, σωματείο λαμπαδιστών, φανερώνουν την οικονομική της άνεση και το πολιτιστικό της επίπεδο.
(κείμενο: Μανώλης Πέντες)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Πάτμου (2003).

  Το νησί κατοικήθηκε από την αρχαιότητα. Ενδιαφέροντες χρονολογικοί σταθμοί:
  Το 95 μ.Χ. είναι η σημαντικότερη για την Πάτμο ημερομηνία όταν διωγμένος από την Έφεσο, εξορίζεται σε αυτήν ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Κατά την διάρκεια της εδώ παραμονής του συγγράφει την Αποκάλυψη.
  Το 1088 ο μοναχός Χριστόδουλος ο Λατρηνός την βρίσκει έρημη και ιδρύει την Μονή προς τιμή του Ευαγγελιστή.
  Το 1832 το Δωδεκάνησα με συνθήκη περιέρχονται στους Τούρκους.
  Το 1912 αρχίζει η περίοδος της Ιταλικής Κατοχής.
  Το 1947 ενσωματώνονται στην Ελλάδα.
  Το 1981 η Ελληνική Βουλή με νόμο που ψηφίζει την ανακηρύσσει επίσημα Ιερό Νησί.
  Το 1999 η Πάτμος συμπεριλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Πάτμου (2000).