Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας

  Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Τεγέας στεγάζεται σε κτήριο που ανεγέρθηκε στα 1907-1908 και αποτέλεσε ένα από τα πρώτα επαρχιακά μουσεία που ιδρύθηκαν στις αρχές του 20ού αι., με πρωτοβουλία της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Πρωταρχικό στόχο του νέου μουσείου αποτέλεσε η διαφύλαξη και έκθεση των σημαντικότατων ευρημάτων από το παρακείμενο ιερό της Αθηνάς Αλέας και των αρχαιοτήτων της ευρύτερης περιοχής της Τεγέας, όπως αναφέρει στον πρώτο κατάλογο ευρημάτων του μουσείου ο καθ. Κωνσταντίνος Ρωμαίος, θεμελιωτής του ιδρύματος και επιμελητής της πρώτης έκθεσης των συλλογών του. Σύμφωνα με την καταγραφή του Ρωμαίου, τον πρώτο πυρήνα των εκθεμάτων αποτέλεσαν 1283 αρχαιότητες (γλυπτά, επιγραφές, πήλινα και μεταλλικά αντικείμενα, αρχιτεκτονικά μέλη), στα οποία προστέθηκαν κατόπιν 301 αρχαιότητες από την Αρχαιολογική Συλλογή της Τρίπολης. Είναι αξιοσημείωτο ότι στους πρώτους καταλόγους επισκεπτών του μουσείου συμπεριλαμβάνονται τα ονόματα των πλέον επιφανών αρχαιολόγων από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέσα από την ιστορική εξέλιξη του Μουσείου της Τεγέας αποτυπώνεται η προσπάθεια του νεοελληνικού κράτους για μια συστηματικότερη μέριμνα στον τομέα της διάσωσης και ανάδειξης της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Με τη σταδιακή όσο και αδιάλειπτη συσσώρευση ευρημάτων, το μουσείο της Τεγέας κατέστη, κυρίως από τις μεταπολεμικές δεκαετίες και εξής, ο αποκλειστικός χώρος διαφύλαξης των αρχαιοτήτων της Αρκαδίας, καλύπτοντας ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα από το 3000 π.Χ. έως το τέλος της αρχαιότητας. Άλλωστε μέχρι τη δεκαετία του ’80, οπότε ιδρύθηκε το Μουσείο της Τρίπολης, αποτελούσε το μοναδικό αρχαιολογικό μουσείο του Νομού.

ΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΛΕΑΣ

  Στην πρώτη αίθουσα του μουσείου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ορισμένα από τα σημαντικότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Πρόκειται για το γλυπτό διάκοσμο του ναού της Αθηνάς Αλέας, που φιλοτεχνήθηκε από το εργαστήριο του Πάριου Σκόπα, ενός από τους μεγαλύτερους γλύπτες του 4ου αι. π.Χ. Στο μουσείο εκτίθενται τα σωζόμενα τμήματα των αετωματικών γλυπτών, καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη της ανωδομής που έφεραν περίτεχνη πλαστική διακόσμηση. Τα αετώματα απεικονίζουν σκηνές από τοπικούς μύθους: η ανατολική εναέτια σύνθεση το κηνύγι του Καλυδωνίου κάπρου και η δυτική τη μάχη του Αρκάδα ήρωα Τήλεφου, γιου του Ηρακλή, για την υπεράσπιση της μικρασιατικής Μυσίας από την εισβολή των Ελλήνων.
Από τα εκθέματα του μουσείου ξεχωρίζουν:
- Η κεφαλή του ώριμου, γενειοφόρου Ηρακλή με τη λεοντή και η κεφαλή του Τήλεφου.
- Δύο μαρμάρινα γυναικεία αγάλματα σε κίνηση, από τα οποία σώζεται μόνον ο κορμός. Πιθανώς ακρωτήρια του ναού.
- Υδρορροή σε σχήμα λεοντοκεφαλής (αρ. 1306)
- Tμήματα του ιωνικού θριγκού με περίτεχνο, ανάγλυφο φυτικό διάκοσμο (αρ. 254-255).
- Ενεπίγραφη στήλη με καταγραφή του νόμου που ρύθμιζε τη μίσθωση και τη νομή των ιερών κτημάτων της Aλέας Aθηνάς.
- Σημαντικό για την πρώιμη ιστορία του ιερού είναι το σύνολο των αναθημάτων (προσφορών πιστών) στο ιερό, που χρονολογούνται στους γεωμετρικούς και αρχαϊκούς χρόνους. Πρόκειται κυρίως για χάλκινα μικροαντικείμενα, όπως σφραγίδες, καθώς και πήλινα ζωόμορφα ειδώλια, όπως ίπποι και ελάφια, συνήθης κατηγορία ευρημάτων στα αρχαία ελληνικά ιερά.

Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΛΥΠΤΩΝ

  Το μουσείο φιλοξενεί στις αίθουσές του ένα ποικίλο σύνολο γλυπτών που προήλθαν είτε από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Τεγέας είτε από περισυλλογές και παραδόσεις κατά τον 19ο αι. Στα σημαντικότερα εκθέματα συγκαταλέγονται:
- Δύο μαρμάρινοι θρόνοι, από το αρχαίο θέατρο της Tεγέας, στη θέση Παλαιά Eπισκοπή. Προορίζονταν για δημόσια πρόσωπα υψηλού κύρους και χρονολογούνται στους ύστερους κλασικούς χρόνους.
- Αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση Αρτέμιδος και νεαρού κυνηγού των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων.
- Κεφαλή υπερφυσικού μεγέθους του γενειοφόρου Aσκληπιού, που χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή.
- Τρία γυναικεία αγάλματα με πολύπτυχα, βαριά ενδύματα, χαρακτηριστικά δείγματα γλυπτικής των αυτοκρατορικών ρωμαϊκών χρόνων. Βρέθηκαν κατά την ανασκαφή της Γαλλικής Aρχαιολογικής Σχολής στα τέλη του 19ου αι. στην περιοχή του ναϋδρίου του Aγίου Iωάννη Προβαντινού.
- Μαρμάρινο άγαλμα του αρκαδικού θεού Πάνα των ρωμαϊκών χρόνων.
- Σαρκοφάγος με ανάγλυφη παράσταση από την Ιλιάδα. Απεικονίζεται η σκηνή της διαπόμπευσης του νεκρού Έκτορα από τον Aχιλλέα μπροστά στα τείχη της Tροίας (αρ.3).
- Μαρμάρινες ερμαϊκές στήλες (Ερμαί) του λεγόμενου αρκαδικού τύπου με πυραμιδοειδή απόληξη, ανεικονικές ή με παράσταση διαφόρων θεοτήτων.
- Πήλινα γυναικεία ειδώλια από ανεσκαμμένο ιερό στον Άγιο Σώστη Tεγέας.