Πληροφορίες τοπωνυμίου

Amphipolis

ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΣΕΡΡΕΣ
Region: Macedonia
Periods: Classical, Hellenistic, Roman, Byzantine
Type: Fortified city
Summary: A major city, deriving its wealth from the gold mines of Mt. Pangaion.

Physical Description:
   Amphipolis is W of Kavalla, ca. 4 km N of the coast on the bank of the Strymon river. It was built on a commanding plateau 154 m above the river which curves around below the W half of the city walls. The fortification walls extend in a circuit of ca. 7 km and there is an inner acropolis wall of ca. 2 km. Excavations have uncovered domestic buildings of the Hellenistic and Roman periods, a Roman stoa and a number of Byzantine basilicas, but the agora, temples, and other structures of the Classical period remain to be discovered. Outside the walls 2 sanctuaries and a large number graves have been discovered.
Description:
   In 437 B.C. Agnon defeated the local Edonians and established Amphipolis as an Athenian colony. The mixed population surrendered easily to Sparta in 424 B.C., but Athens retained control of its port city of Eion. Despite repeated efforts by the Athenians, Amphipolis remained autonomous until 357 B.C. when it was conquered by Philip II. During Alexander's campaign to Asia in 334 B.C., the city used as a naval base and Alexander's 3 most celebrated admirals were natives of Amphipolis. In the Hellenistic period it was the location of one of the royal mints. Rome conquered the city in 168 B.C. Prosperity continued through the Roman period and the international Via Egnatia passed through the city. During the Byzantine period the city was called Popolia and a large number of rich churches were constructed. The city was probably destroyed in the 9th century A.D. Slavic invasions.
Exploration:
   Excavations since 1956 by the Greek Archaeological Service

Donald R. Keller, ed.
This text is cited Oct 2002 from The Perseus Project URL below, which contains 85 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.

• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...

Το Λιοντάρι της Αμφίπολης

Το Λιοντάρι της Αμφίπολης, που είναι απο τα πιο σημαντικά μνημεία, όχι μόνο της Αμφίπολης αλλα και της Μακεδονίας, βρίσκεται δίπλα τη δυτική όχθη του Στρυμόνα, κοντά στην παλιά γέφυρα. Αναστηλώθηκε σ' ένα συμβατικό βάρθρο στη θέση όπου βρέηκε, ύστερα απο την ολοκλήρωση των ερευνών για την εύρεση όλων των τμημάτων του. Είναι ένα επιβλητικότατο μαρμάρινο λιοντάρι σε στάση καθησμένου αίλουρου με όρθια τα μπροστινά του πόδια και υψώνει το μεγαλόπρεπο ανάστημα του λίγο έξω απο τα Ν.Κερδύλια, στην εθνική οδο Θεσσαλονίκης-Καβάλας. Η καταστροφή του μνημείου τοποθετείται κατα τη γνώμη ορισμένων αρχαιολόγων στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. Είναι πιθανό ότι το μνημείο κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι κατακτητές, οι οποίοι προκειμένου να το μεταφέρουν στη Ρώμη, το κατακρεμάτισαν. Πιθανότερη όμως φαίνεται η εκδοχή, ότι το Λιοντάρι κατέστρεψαν το 1204 μ.Χ. οι Βούλγαροι, οι οποίοι με επικεφαλής τον Ιωαννίτση είχαν λεηλατήσει τότε όλες τις Μακεδονικές πόλεις.
Πολλές γνώμες έχουν διατυπωθεί για το σκοπό ή την αιτία της ανέγερσης του μνημείου. Επικρατέστερη είναι η άποψη του καθηγητή της Αρχαιολογίας Οσκαρ Μπονίρ, που υποστηρίζει ότι ο Λέων στήθηκε προς τιμή του Λαομέδοντα, γιου του Λαρίχου και έμπιστου φίλου του Μ.Αλέξανδρου. Ο Roger υποστήριξε την άποψη ότι το μνημείο στήθηκε προς τιμή του Νέαρχου, ναύαρχου του Μ. Αλεξάνδρου. Τέλος κατα μία άλλη εκδοχή, ο Λέων της Αμφίπολης ανεγέρθη ως συμβολκό μνημείο που εξέφραζε τη μεγάλη δύναμη της πόλης, όπως συνέβη και με τους Λέοντες της Δήλου.

Η αρχαία γέφυρα

Η αρχαία γέφυρα, που ήταν ξύλινη, αποτελεί μοναδικό ευρήμα. Ανάμεσα στην οχυρή πόλη του τείχους και στην όχθη του Στρυμόνα βρέθηκαν εκατοντάδες πάσαλοι, που εξασφάλιζαν κάποιο πέρασμα ως τα νεότερα χρόνια. Κατω απο τους πασσάλους αυτούς, σε βαθύτερο στρώμα, διαπιστώθηκαν περίπου 100 πάσσαλοι που στήριζαν τη γέφυρα των κλασσικών χρόνων. Η γέφυρα αυτή ταυτίζεται με τη γέφυρα που αναφέρει ο Θουκιδιδης οτι κατέλαβε ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας το 424.π.Χ.

Τα αρχαία τείχη

Τα αρχαία τείχη της πόλης αποτελούν ένα περίβολο με μήκος 7.450 μ. περίπου, που περιέβαλλε την πόλη απ'όλες τις πλευρές. Ενας μικρότερος περίβολος μήκους περίπου 2.200μ. περίπου υπήρχε στην Ακρόπολη. Αποκαλύφθηκαν εντυπωσιακά τμήματα του τείχους της κλασσικής και ελληνιστικής εποχής. Το σημαντικότερο τμήμα είναι αυτό στο Σιδ. Σταθμό, κοντά στο Στρυμόνα, με οχυρές πύλες, μεγάλα συγκροτύματα αγωγών για την αποχέτευση των νερών της βροχής και εντυπωσιακές κλίμακες, που οδηγούν στον περίπατο του τείχους. Σημαντικό επίσης τμήμα επίσης είναι και αυτό που βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας γέφυρας.

H Ελληνιστική οικία

H Ελληνιστική οικία, που βρίσκεται ανάμεσα στο Γυμνάσιο και τη Ρωμαική έπαυλη, χρονολογείται στο 2ο αιώνα π.Χ. Αποκαλύφθηκαν δύο μεγάλα δωμάτια και αυλή με περιστύλιο. Το ένα δωμάτιο έχει τοιχογραφίες με ορθωγόνιους πίνακες με ρόμβους, που πλαισιώνονται απο ιωνικούς κίονες και το άλλο κονιάματα με απομίμηση ψευδοϊσόδομης τοιχοποιϊας.

Η Ρωμαϊκή έπαυλη

Η Ρωμαϊκή έπαυλη βρίσκεται ΝΔ απο τις Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές και το σημαντικότερο που διασώζει, εκτος από το ότι έχουμε μία εικόνα πολυτελούς ιδιωτικής κατοικίας στη ρωμαϊκή εποχή, είναι τα ψηφιδωτά δάπεδα με μυθολογικές παραστάσεις της Αμυμώνης, του Ύλα, της Ευρώπης κα.

Αμφίπολη

  Πριν την Αμφίπολη, στη δυτική όχθη του Στρυμόνα, κοντά στη γέφυρα, βρίσκεται ο περίφημος Λέων. Πρόκειται για επιτάφιο μνημείο πλαστικής του τελευταίου τέταρτου του 4ου π.Χ. αι. Το γλυπτό αναστηλώθηκε σε συμβατικό βάθρο στη θέση όπου βρέθηκε. Αρχικά υπήρχε επιτάφια τετράγωνη οικοδομή χτισμένη με πωρόλιθο, με κιονοστοιχία και δωρικά ημικιόνια ολόγυρα, που στήριζαν απλό θριγκό. Επάνω στο θριγκό υπήρχε πυραμιδόσχημη βάση. 'Ηταν τάφος ή κενοτάφιο, ή το πολεμικό μνημείο αρετής του αξιόλογου Αμφιπολίτη ναυάρχου Λαομέδοντος.
  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι νεκροπόλεις της Αμφίπολης, όπου ανασκάφηκαν πολλοί τάφοι Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής Εποχής.Ανάμεσά τους σπουδαίοι είναι ο μακεδονικός (καμαροσκεπής) τάφος της Παλαιοκώμης, με προθάλαμο και θάλαμο και δίφυλλη μαρμάρινη πόρτα στην είσοδο. Μέσα στο θάλαμο βρέθηκαν δυο πώρινες νεκρικές κλίνες που πιθανόν έφεραν γραπτή διακόσμηση. Στις μεσημβρινές πλαγιές του λόφου βρέθηκαν περίπου 400 τάφοι. Σημαντικός είναι ο μακεδονικός τάφος στην κορυφή του λόφου με δρόμο, θάλαμο και προθάλαμο και διακοσμημένες μορφές στις πώρινες κλίνες.
  Τμήματα σπιτιών των Ελληνιστικών και των Ρωμαϊκών Χρόνων έχουν αποκαλυφθεί σε όλο το χώρο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει σπίτι του 4ου αι., στη δυτική περιοχή της πόλης, κοντά στα τείχη. Σώθηκαν δυο δωμάτια με διακόσμηση στους τοίχους. 'Ενα άλλο σπίτι έχει ψηφιδωτό δάπεδο με την αρπαγή της Ευρώπης από το μεταμορφωμένο σε ταύρο Δία.
  Η αγορά της πόλης, που αναφέρεται από το Θουκυδίδη, δεν έχει μέχρι στιγμής βρεθεί. Τα τελευταία χρόνια ανασκάπτεται ένα σημαντικό δημόσιο κτίσμα, το γυμνάσιο της Αμφίπολης, στο ΝΑ τομέα της πόλης. Πρόκειται για κτιριακό συγκρότημα, του οποίου το κέντρο κατέχει η παλαίστρα και δίπλα της η αίθουσα του λουτρού. Πιο πέρα υπήρχε η αυλή για την άσκηση των αθλητών και ο πολύ σπάνιος ξεστός, όπου ασκούνταν οι αθλητές όταν ο καιρός δεν επέτρεπε εξωτερική άσκηση. Το γυμνάσιο είχε δυο οικοδομικές φάσεις και χρονολογείται στα όψιμα Ελληνιστικά και τα Ρωμαϊκά Χρόνια.
  Σημαντικό είναι και το ιερό της μούσας Κλειώς, χτισμένο στο χείλος ρεματιάς. 'Οπως είναι γνωστό, ο ομηρικός ήρωας Ρήσος, γιος της Κλειώς, ήταν θαμμένος στην πόλη. Το ιερό της μούσας ήταν ναΐσκος χωρίς εξωτερική κιονοστοιχία.
  Ορατή είναι επίσης και η ρωμαϊκή ή παλαιοχριστιανική στοά, κοντά στην παλαιοχριστιανική βασιλική.
  Τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα είναι τα τείχη της Αμφίπολης, που αναφέρονται διεξοδικά από το Θουκυδίδη. Ελάχιστα τμήματα σώζονται από τα τείχη της κλασικής οχύρωσης Στο δυτικό τμήμα της πόλης σώζονται τα τείχη με κατεύθυνση ΝΑ-ΒΔ σε μήκος 143,30 μ.και ύψος πάνω από 1 μέτρο..Στα ΒΑ της πόλης σώζεται άλλο τμήμα που εκτείνεται από το ποτάμι ως τους λόφους, κοντά στα κτίρια του σιδηροδρομικού σταθμού. Σώζεται σε μήκος 20 μ., ύψος 2 μ. και πάχος περίπου 1,90 μ. Είναι χτισμένο με πωρόλιθο και κατά διαστήματα έχει ανοίγματα μάλλον για την αποχέτευση όμβριων υδάτων.
  Κοντά στο τείχος, 60 μ. περίπου από έναν κυκλικό πύργο, αποκαλύφθηκε πύλη πολύ καλά οχυρωμένη, που έλεγχε την είσοδο στη γέφυρα του Στρυμόνα, όπως αναφέρει και ο Θουκυδίδης.Η ύπαρξή της επιβεβαιώθηκε από τις πρόσφατες ανασκαφές που έφεραν στο φως μια σειρά από πασσάλους, συχνά ενισχυμένους με μεταλλική επένδυση, που ανήκουν στην αρχαία γέφυρα.
  Φεύγοντας από την Αμφίπολη και πάνω στο δρόμο για τη Θεσσαλονίκη, φαίνονται δεξιά, στη θέση του λιμανιού της αρχαίας Ηιόνας, τα ερείπια βυζαντινού κάστρου και τείχους με πύργους που προστάτευαν την Καισαρόπολη, πόλη που ιδρύθηκε το 837μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά