Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΑΗΔΩΝΗ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
Το χωριό καταστράφηκε από τα στρατεύματα κατοχής.

ΑΙΘΗΚΕΣ (Δήμος) ΤΡΙΚΑΛΑ
  O Δήμος πήρε το όνομά του απ την αρχαία Αιθηκία. Η Αιθηκία αναφέρεται από τον Όμηρο και τον Στράβωνα, οι οποίοι χαρακτηρίζουν τους Αίθηκες ως λαό εξαιρετικά υπερήφανο επιφορτισμένο να φρουρεί το πέρασμα από την Ήπειρο στην Θεσσαλία. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 148 π.Χ οι Ρωμαίοι αφού ολοκλήρωσαν την κατάκτηση όλης της Θεσσαλίας ανέθεσαν στους Αίθηκες και στους Αθαμάνες τη φύλαξη των επίκαιρων διαβάσεων της Πίνδου, δίνοντάς τους πολλά προνόμια.
  Το 1535 όλη η Θεσσαλία καταλαμβάνεται απ τους Τούρκους. Την εποχή αυτή τα ορεινά της Πίνδου γνωρίζουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη εξαιτίας της ενδυνάμωσης του πληθυσμού τους που προκλήθηκε λόγω της μαζικής μετακίνησης των κατοίκων της πεδινής Θεσσαλίας στα ορεινά.
  Την εποχή αυτή η κτηνοτροφία, η υφαντουργία των μάλλινων ειδών αλλά και η λαϊκή αρχιτεκτονική έδωσε στα χωριά του Δήμου Αιθήκων ωραιότατα σπίτια, εκκλησίες, μοναστήρια, και γεφύρια στα οποία είναι έντονη η επίδραση των Ηπειρωτών μαστόρων. Κατά την διάρκεια του 18ου αιώνα, σε όλα σχεδόν τα χωριά της Νότιας Πίνδου κτίζεται τουλάχιστον από μια νέα και λαμπρή εκκλησία. Σήμερα αυτές οι εκκλησίες, αλλά και τα πολυάριθμα και πλούσια άλλοτε μοναστήρια της περιοχής στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες εκείνης της ένδοξης εποχής. Στην διάρκεια του 18ου αιώνα έχει διαμορφωθεί η κοινωνική διαστρωμάτωση 1) η άρχουσα τάξη αποτελείται αποκλειστικά από τις τάξεις των αχιτσελιγκάδων κοτζαμπάσηδων 2) στην δεύτερη βαθμίδα ανήκε το στρώμα των τεχνιτών, των υφαντών, των ραφτάδων, των χαλκωματάδων κ.λπ., 3) στην τρίτη βαθμίδα βρισκόταν η λαϊκή τάξη των κτηνοτρόφων που εξαρτιόταν από τα τσελιγκάτα, οι φτωχότεροι από τους αγωγιάτες και οι μικροκαλλιεργητές.
  Τα χωριά του Ασπροποτάμου ελέγχονται απόλυτα από ισχυρές οικογένειες αρματολών, κοτζαμπάσηδων και μεγαλοτσελιγκάδων, στους οποίους υποτάσσονται οι υπόλοιποι κάτοικοι: όπως οι οικογένειες των Χατζηπετραίων στο Νεραϊδοχώρι, των Χατζηπετρουλαίων στο Περτούλι, των Πυργοταίων στην Πύρρα.
  Σε κάποια χωριά η βιοτεχνική παραγωγή των μάλλινων ειδών πήρε σημαντική διάσταση, όπως στο Δροσοχώρι και στο Νεραϊδοχώρι, αναπτύσσουν δραστηριότητες με την εμπορία των μάλλινων, μέχρι τις Σέρρες και την Βιέννη. Στα τέλη του 18ου αιώνα Νεραϊδοχωρίτες έμποροι μάλλινων, δραστηριοποιούνται και εγκαθίστανται στο Μοναστήρι. Πολλοί κάτοικοι της Πύρρας ήταν περιφερόμενοι κασσιτερωτές, χαλκωματάδες και γανωτές.
  Ο Νικόλαος Κασομούλης αναφέρει "Με την ευκαιρίαν αυτήν περιηγήθην όλα τα χωριά μαζί του (με τον καπετάνιο του Ασπροποτάμου, Στορνάρη), Πύρραν, Καμναίους, Τυφλοσέλι και Γαρδίκι, τα οποία κατοικούντο από διάφορους ανθρώπους, εμπόρους, ποιμένες, τεχνίτας των καπότων και άλλους, εν ενί λόγω από ανθρώπους της βιοτεχνίας"
(Κασομούλης Νικόλαος, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της επαναστάσεως των Ελλήνων 1821- 1823, Ιστορία του αρματωλικού).
  Τα χωριά της Νότιας Πίνδου κατοικούνται συνέχεια, χειμώνα-καλοκαίρι. Η μορφή της κτηνοτροφίας και της οικονομίας που είχαν αναπτύξει δεν απαιτούσε την συλλογική μετακίνηση των οικογενειών. Ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων και περισσότερο οι οικογένειες των τεχνιτών, των μικροκαλλιεργητών, αλλά και των κτηνοτρόφων ζούσαν το χειμώνα στα χωριά τους σχεδόν αποκομμένες από τον υπόλοιπο κόσμο, δουλεύοντας την βιοτεχνική παραγωγή τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή της Πίνδου οι άνδρες δεν φόρεσαν ποτέ φέσι και οι γυναίκες ζούσαν πιο ελεύθερες σε σχέση με τις γυναίκες του κάμπου, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
  Η κυριαρχία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων το 1758 επέφερε πολλές αλλαγές στα χωριά του Ασπροποτάμου. Όταν ο Αλή Πασάς τοποθετήθηκε από την Πύλη στην θέση του ντερβεντζή της Θεσσαλίας (δηλ. αρχηγός του σώματος για την ασφάλεια των οδικών αρτηριών και των ορεινών διαβάσεων) άρχισε και η ανάμειξη των Τούρκων στις υποθέσεις των ορεινών χωριών. Αρχικά από την πλευρά της Ηπείρου, πολλές οικογένειες στην περίοδο της μεγάλης ακμής του Αλή Πασά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά τους - τη Χειμάρα της Β. Ηπείρου, το Συρράκο, τους Καλαρίτες, το Ματσούκι - και να εγκατασταθούν στα χωριά της Πίνδου. Τελικά και αρκετά από τα πιο αδύναμα βλαχοχώρια του Ασπροποτάμου, υπέκυψαν και έγιναν τσιφλίκια του Αλή Πασά και των γιων του. Αλλοι από τους κατοίκους των χωριών αναγκάστηκαν να πληρώνουν ενοίκιο για να βόσκουν τα κοπάδια τους στα προγονικά λιβάδια, όπως οι κάτοικοι του Περτουλίου, της Πύρρας, του Αγίου Νικολάου, του Δροσοχωρίου, του Γαρδικίου και της Αθαμανίας, ενώ άλλοι αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν. Οι τελευταίοι ήταν οι ευκατάστατοι πρόκριτοι, τσελιγκάδες, έμποροι και τεχνίτες. Έφευγαν μεμονωμένα ή κατά ομάδες ακολουθούμενοι από τις οικογένειες που εξαρτιόταν από αυτούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η οικογένεια του Γούσιου Χατζηπέτρου, ενός δραστήριου προύχοντα μεγαλοτσέλιγκα και εμπόρου μάλλινων ειδών από το Νεραϊδοχώρι.
  Οι Χατζηπετραίοι έπεσαν στη δυσμένεια του Αλή, καθώς αρνούνταν τη συνεργασία και την υποταγή. Η οικογένεια καταστράφηκε οικονομικά και στα 1812 οι δυο μικρότεροι από τους γιους του Γούσιου, Ο Γιαννάκης και ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος, αναζήτησαν καλύτερη τύχη στις Σέρρες, όπου η οικογένεια είχε αναπτύξει δραστηριότητες. Ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος ταξίδεψε μέχρι τη Βιέννη μαζί με άλλους εμπόρους των Σερρών και εκεί ως μέλος μιας επιτροπής ελλήνων συνάντησαν τον Ναπολέοντα, ζητώντας την αρωγή του για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Λίγο αργότερα στο 1817, ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος βρέθηκε στην αυλή και στην υπηρεσία του Αλή Πασά ως γραμματικός. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της εξόδου από τα χωριά της Πίνδου μέσα στις συνθήκες που γεννούσε η εξουσία του Αλή Πασά, αρκεί μια σύγκριση των πληθυσμιακών στοιχείων που δίνει ο F. Pouqeville για την περίοδο ανάμεσα στο 1806 με 1815 με τα δημογραφικά δεδομένα του κώδικα Τρίκκης του 1820, ο οποίος συντάχτηκε με εντολή του Αλή Πασά για φορολογικούς λόγους. Στο Γαρδίκι από 120 οικογένειες απόμειναν μόνο 70, στο Νεραϊδοχώρι από 300 μόνο 40, στην Δέση από 80 μόνο 70, στην Αθαμανία από 80 μόνο 28, ενώ στο Δροσοχώρι Αγιο Νικόλαο από 300 οικογένειες απόμειναν πια μόνο 40.
  Η πτώση του Αλή Πασά και ο θάνατος του 1822 δεν απάλλαξαν τα ορεινά χωριά από τις καταστροφές καθώς συνέπεσαν με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. Οι καταστροφές των χωριών και η έξοδος των κατοίκων συνεχίστηκε. Τον Ιούνιο του 1823 στρατεύματα Τουρκαλβανών, υπό την αρχηγεία του Σελιχτάρ Μπόδα ή Πόδα επιχείρησαν να εισβάλουν στον Ασπροπόταμο. Ξεκινώντας από τον Πύλη ανεβαίνουν για τα Βλαχοχώρια λεηλατώντας και καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμα τους. Οι κάτοικοι εγκαταλείπουν τις εστίες τους και καταφεύγουν στην ασφάλεια των βουνών. Τα χωριά Περτούλι, Νεραϊδοχώρι και Πύρρα κυριολεκτικά ισοπεδώνονται. Όταν το 1826 πέρασε από αυτά τα χωριά ο Νικόλαος Κασσομούλης δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσει ούτε καν που βρίσκονταν άλλοτε τα θεμέλια των σπιτιών. Οι κάτοικοι τους παρέμειναν για 18 περίπου χρόνια καλύτερες εποχές. Κάποιοι κατέφυγαν και σκόρπισαν στη νεώτερη Ελλάδα.
  Το ίδιο καθοριστική ήταν και η συμμετοχή των χωριών της Πίνδου στην κατοχή και στην Εθνική Αντίσταση. Η ορεινή ζώνη αποτελούσε τμήμα της ελεύθερης Ελλάδας στο Περτούλι ήταν εγκατεστημένο το γενικό στρατηγείο του Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ και η έδρα του κοινού Γενικού Στρατηγείου των αντιστασιακών οργανώσεων Ε.Λ.Α.Σ-Ε.Δ.Ε.Σ.-Ε.Κ.Κ.Α. των Αγγλων. Στην Ελάτη το καλοκαίρι του 1944 η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης ίδρυσε Παιδαγωγική Ακαδημία η οποία λειτούργησε κατά τους θερινούς μήνες υπό την διεύθυνση της επιφανούς παιδαγωγού Ρόζας Ιμβριώτη, συγγραφέα πολλών έργων και ηγετική φυσιογνωμία του Κομμουνιστικού Κινήματος των Ελλήνων Εκπαιδευτικών. Από το έτος 1943-1949 στο χώρο του σχολείου αυτού συνεδρίαζε το Λαϊκό και Αναθεωρητικό Δικαστήριο των οργανώσεων ΕΑΜ, ΕΠΟΝ, ΕΠ.ΕΑ, ΚΚΕ και οι τοίχοι του ήταν γεμάτοι από επαναστατικά και κομμουνιστικά συνθήματα.
(Πηγή: trikala.gr)

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Αιθήκων

• http://www.dimosaithikon.gr/dimos2_gr.asp?tpage=di... (1 φωτ.)

ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
  Το ιστορικό είναι άγνωστο. Το έτος ιδρύσεως του χωριού πιθανόν να συμπίπτει με την εποχή που χτίστηκε η εκκλησία Αγιος Γεώργιος, το 1213 όπως αναγράφεται στο ιερό τέμπλο του Ναού. Αποτελούσε συνοικισμό του τότε υπάρχοντος χωριού Αγιος Ταξιάρχης (Παλαιοχώρι σήμερα).
  Μετά την ανακατάταξη των συνόρων επί τουρκοκρατίας όλοι οι κάτοικοι του Αγίου Ταξιάρχου εγκατέλειψαν το νυν Παλαιοχώρι για δύο λόγους.
• Εκδηλώθηκε μια ασθένεια (χολέρα), άποψη η οποία δεν γίνεται αποδεκτή και όπως αναφέρεται πιο πάνω, με τη δημιουργία νέων συνόρων, δεν θέλησαν οι κάτοικοι να παραμείνουν υπό τον τουρκικό ζυγό και μετακινήθηκαν στο συνοικισμό Αγίου Γεωργίου όπου και ίδρυσαν το νέο χωριό.
• Το χωριό Αγιος Ταξιάρχης (τώρα Παλαιοχώρι), είχε υποταχθεί στο τουρκικό έδαφος, διότι ήταν καρποφόρος περιοχή και όσοι κάτοικοι ήθελαν να καλλιεργήσουν τα χωράφια ή να βοσκήσουν τα ζώα, έπρεπε να πληρώσουν στους Τούρκους. Αφησαν οι Τούρκοι στο ελληνικό έδαφος τον Αγιο Αθανάσιο σε άγονη σχεδόν περιοχή.
  Να υπενθυμίσουμε ότι τα τότε σύνορα του ελληνικού εδάφους της περιοχής μας, άρχιζαν από το Μπάρτσι - Καζάρμα της Κουτσούφλιανης, ευθεία γραμμή Πύργος - Κανάλι - Γρίμποβο κ.λπ.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Δήμου Μαλακασίου

Ιστοσελίδα Δήμου Μαλακασίου
• http://www.dimos-malakasiou.gr/history.asp?cat=1

ΜΑΛΑΚΑΣΙ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
Από το 1881 έως το 1914 υπήρξε Δήμος Μαλακασίου στον οποίο υπαγόταν τα χωριά Κορυδαλλός, Πεύκη, Τρυγώνα, Παλαιά και Νέα Κουτσιούφλανη. Το 1914 έγινε κοινότητα Μαλακασίου. Το 1943 υπέστη γενική καταστροφή και η ανοικοδόμηση του άρχισε το 1949.

Ιστοσελίδα Δήμου Μαλακασίου
• http://www.dimos-malakasiou.gr/history.asp?cat=2 (2 φωτ.)

ΠΑΝΑΓΙΑ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
  Η Κουτσούφλιανη ανήκε στη "Χώρα Μετσόβου" από το 1480 μέχρι το 1794 μ.Χ. Απελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1881 στο βορειοδυτικό άκρο της Θεσσαλικής μεθορίου. Μετά τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1897 παραχωρήθηκε από τις μεγάλες δυνάμεις στην Τουρκία. Έτσι στις 13 Μαΐου 1898 οι 700 Κουτσουφλιανιώτες ήρωες, αρνούμενοι τη νέα σκλαβιά, πυρπόλησαν το ίδιο τους το χωριό και το εγκατέλειψαν χάριν της Πατρίδας, της Πίστης και της Ελευθερίας.
  Μετά το Ολοκαύτωμα της Κουτσούφλιανης και τον εθελούσιο εκπατρισμό τους οι Κουτσουφλιανιώτες εγκαταστάθηκαν κοντά στη Ιερά Μονή Λιμποχόβου της Γεννήσεως της Θεοτόκου και στο αγρόκτημα Μοκόσι, οπότε και ενώθηκαν τα χωριά Λιμπόχοβο και Κουτσούφλιανη δημιουργώντας την Νέα Κουτσούφλιανη τη σημερινή Παναγία.
  Η Ιερά Μονή Λιμποχόβου κτίσθηκε τον Ι' αιώνα περίπου και αναφέρεται στο, υπέρ της Επισκοπής Σταγών, Χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Γ' Παλαιολόγου το Μάρτιο του 1336, καθώς και σε προηγούμενα χρυσόβουλα των ετών 1078 και 1081 και σιγίλιο του Αντωνίου Δ' το 1393. Η μονή καταστράφηκε από τους Γερμανούς το 1941 και σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό της Ι.Μ Λιμποχόβου το οποίο τελευταία κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο. Το Μοκόσι ήταν χωριό το οποίο καταστράφηκε περί τα τέλη του ΙΗ' αιώνα και τα ερείπιά του σώζονταν μέχρι το 1914. Μέσα από το χωριό αυτό περνούσε οδός Ρωμαϊκής εποχής. Σήμερα σώζεται ο Ιερός Ναός του Σωτήρος, κτίσμα του Ι' αιώνα.
  Στην θέση "Καταθήκη" πάνω από την Νέα Κουτσούφλιανη σώζονται θεμέλια μικρού φρουρίου Ρωμαϊκής εποχής κάτω από το οποίο βρέθηκε νόμισμα του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αντωνίου Πίου (138 - 162 π.Χ.).

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Δήμου Μαλακασίου

Ιστοσελίδα Δήμου Μαλακασίου
• http://www.dimos-malakasiou.gr/history.asp?cat=3 (3 φωτ.)

ΠΕΥΚΗ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
Παλαιότερα ονομαζότανε "Στρούζια", μάλλον Τούρκικο όνομα και οι κάτοικοι του, 800 περίπου, ασχολούνταν μόνο με κτηνοτροφία και γεωργία. Κατά τη 10/ετία του 1960 και 1970 μετακινήθηκαν σε μεγάλες πόλεις, κυρίως Αθήνα και Λάρισα, για ανεύρεση εργασίας και για καλύτερες συνθήκες ζωής.

Ιστοσελίδα Δήμου Μαλακασίου
• http://www.dimos-malakasiou.gr/history.asp?cat=4 (3 φωτ.)

ΠΥΛΗ (Κωμόπολη) ΤΡΙΚΑΛΑ
Στη θέση του συνοικισμού Πόρτα - Παναγιά βρισκόταν η βυζαντινή πόλη Μεγάλαι Πύλαι ή Μεγάλη Πόρτα, η οποία στην Τουρκοκρατία ονομαζόταν Πόρτα - Παζάρ. Ο Aγγλος περιηγητής W. Μ. Leake (Ληκ), που πέρασε από εκεί το 1810, την αναφέρει ως Απάνω Πόρτα ή Πόρτα - Παναγιά, σε αντίθεση με τον καινούργιο οικισμό της Πόρτας, ο οποίος είχε ήδη αναπτυχθεί στη δεξιά όχθη του Πορταϊκού και που τον αναφέρει ως Κάτω Πόρτα ή Πόρτα-Νικόλα. Και τα δυο ονόματα (Πύλη και Πόρτα) έχουν σχέση με τη γεωγραφική θέση της κωμόπολης. Στον συνοικισμό Πόρτα - Παναγιά γεννήθηκε ο μητροπολίτης Λαρίσης Βησσαρίων Β' (1490-1540), ο οποίος ανακηρύχτηκε άγιος και πολιούχος των Τρικάλων, της Καλαμπάκας και της Πύλης.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πύλης

• http://www.dimospylis.gr/istoriko.htm (1 φωτ.)

Η Ιστορία του Νομού Τρικάλων

ΤΡΙΚΑΛΑ (Νομός) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
  Ο νομός κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια. Παλαιολιθικά δείγματα κατοίκησης έχουν διαπιστωθεί στο σπήλαιο της Θεόπετρας, όπου βρέθηκαν εργαλεία Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής (33000 - 8000 π.Χ.). Το σπήλαιο συνέχισε να κατοικείται ως το τέλος της Νεολιθικής Εποχής με αρχές Χαλκοκρατίας (2800 π.Χ.) που εγκαταλείφθηκε. Βρέθηκαν κομμάτια από αγγεία της Αρχαιότερης Νεολιθικής Εποχής (6000 - 5000 π.Χ.) με εμπίεστες νυχιές και γραπτά της Μέσης Νεολιθικής (5000 - 4000 π.Χ.). Νεολιθικές θέσεις έχουν εντοπιστεί κοντά στο χωριό Μεγάλο Κεφαλόβρυσο, 9 χλμ ΒΔ από τα Τρίκαλα, ενώ στην πλατιά μαγούλα Ζάρκου βρέθηκε πήλινο πρόπλασμα σπιτιού, με ειδώλια, προσφορά σε θεμελίωση κατοικίας (Νεότερης Νεολιθικής Εποχής, 5η χιλιετία π.Χ.). Η πρωτεύουσα του νομού συνδέεται με θεότητες της ιατρικής, όπως η νύμφη Τρίκκη. Προστάτιδα της υγείας και της ιατρικής, γεννήθηκε στις όχθες του Ληθαίου και έδωσε το όνομα της στην πόλη. Βασιλιάς της Τρίκκης ήταν ο φημισμένος γιατρός Ασκληπιός και θεωρείται τέκνο της πόλης. Συνέλεγε τα θεραπευτικά βότανά του στο όρος Κερκέτιο (Κόζιακας). Το Ασκληπιείο της Τρίκκης ήταν από τα αρχαιότερα. Η Τρίκκη πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο μαζί με την Οιχαλία και την Ιθώμη (Φανάρι Καρδίτσας) με τριάντα πλοία. Ηγήθηκαν τα παιδιά του Ασκληπιού, Μαχάων και Ποδαλείριος, ξακουστοί γιατροί επίσης. Ο Όμηρος ονομάζει την Τρίκκη αλογοθροφούσα και αναφέρεται στο Μαχάονα που γιάτρεψε τον πληγωμένο από βέλος Μενέλαο με βοτάνια που είχε δώσει ο Χείρων στον πατέρα του Ασκληπιό (Ιλ. Δ, 193-219).
  Στους Αρχαϊκούς Χρόνους (700 - 478 π.Χ.), όταν ο οργανωτής της Θεσσαλίας Αλεύας Πυρρός καθιέρωσε την τετραρχία. Το κράτος Εστιαιώτις ή Ιστιαιώτις απλωνόταν περίπου στα όρια του σημερινού νομού Τρικάλων. Η ονομασία, όπως γράφει ο Στράβων, οφείλεται στην εγκατάσταση αποίκων από την Ιστιαία της Εύβοιας.
  Σπουδαίες πόλεις στην αρχαιότητα ήταν η Τρίκκη και το Αιγίνιον (Καλαμπάκα). Η περιοχή ήταν πυκνοκατοικημένη, κυρίως γύρω από το ποτάμι. Όπως δείχνουν λείψανα οχυρώσεων και ευρήματα, αλλά και φιλολογικές αναφορές, γνωστές πόλεις ήταν επίσης η Οιχαλία, ο Ζάρκος, ο Aτραξ κοντά στο χωριό Πηνειάς, η Φαρκαδών κοντά στον Ατρακα, το Πελινναίο κοντά στο χωριό Πετρόπορος, η Φαλώρεια κοντά στο χωριό Μεγάρχη, η Πιάλεια, το Ποίτνειο κοντά στο χωριό Aγιος Προκόπιος, οι Γόμφοι κοντά στο Μουζάκι Καρδίτσας, η Οξύνεια.
   Το 480 π.Χ. οι πόλεις υποτάχθηκαν στους Πέρσες, στην εκστρατεία εναντίον των Ελλήνων. Στη νομισματική ένωση των Θεσσαλών, γύρω στα 470 π.Χ., περιλαμβάνονται Τρίκκη και Φαρκαδών, ενώ το Πελινναίον που ήταν με τη Λάρισα έκοψε δικό του νόμισμα. Το 378 π.Χ. ενώθηκαν με τις άλλες θεσσαλικές πόλεις υπό τον Ιάσονα των Φερών. Το 352 π.Χ. ολόκληρη η Θεσσαλία ενώθηκε με το κράτος του Φιλίππου Β' της Μακεδονίας και το 324 π.Χ. ακολούθησε το Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία εναντίον των Περσών.
  Με την επικράτηση των Ρωμαίων το 197 π.Χ. η περιοχή της Τρίκκης γνώρισε καταστροφές και ερημώσεις από τις συγκρούσεις Ρωμαίων και Μακεδόνων. Ήταν η μόνη ελληνική δύναμη που αντιστάθηκε πεισματικά, με το Φίλιππο Ε' και το γιο του Περσέα, ο οποίος έδωσε την τελευταία ατυχή μάχη στην Πύδνα το 167 π.Χ.
  Ο νομός Τρικάλων δέχτηκε νωρίς το χριστιανισμό. Από τον 1ο κιόλας αιώνα επικράτησε η νέα θρησκεία, η οποία εδραιώθηκε τους επόμενους αιώνες, 4ο, 5ο,6ο, χτίζοντας τους ναούς στη θέση και με τα υλικά των αρχαίων ιερών, όπως στην Τρίκκη, στο Αιγίνιο, στο Ζάρκο. Στα Βυζαντινά Χρόνια η Τρίκκη ονομάστηκε Τρίκαλα και το Αιγίνιο, Σταγοί. Η περιοχή δέχτηκε επιθέσεις από τους εχθρούς της βυζαντινής αυτοκρατορίας - Γότθοι το 396, Ούννοι το 447, Σλάβοι το 577, Σαρακηνοί το 904, Νορμανδοί το 1081. Με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους ελευθερωτές των Αγίων Τόπων, Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας, το 1204. επιβλήθηκε η Φραγκοκρατία. Ο νομός Τρικάλων σύντομα επανήλθε στους Βυζαντινούς (1210-12) του Μιχαήλ Αγγελου Κομνηνού Α' Δούκα, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και αργότερα στο βυζαντινό κράτος, με την επανασύσταση, το 1216. Το εξασθενημένο Βυζάντιο αδυνατούσε να υπερασπιστεί τις επαρχίες του. Από τις αρχές του 14ου αι. νέοι επιδρομείς μαστίζουν την περιοχή, κυρίως Αλβανοί, ενώ οι Σέρβοι του Στέφανου Δουσάν (1331- 1355) κατέλαβαν τη δυτική Θεσσαλία (1348-1371). Δεσπότης της Ηπείρου με έδρα τα Τρίκαλα ορίστηκε ο ετεροθαλής αδελφός του Στέφανου Δουσάν, Συμεών Ούρεσης. Υπήρξε ο τελευταίος Σέρβος διοικητής της Θεσσαλίας, μετά το θάνατο του Στέφανου. Συγγενής της οικογένειας των Φιλανθρωπινών, εγκατέλειψε νωρίς (1381) την εξουσία και έγινε μοναχός. Με το όνομα Ιωάσαφ ίδρυσε το Μεγάλο Μετέωρο, με τον Αθανάσιο Μετεωρίτη.
  Στους βράχους των Μετεώρων κατέφυγαν ερημίτες από τον 11ο αιώνα, οι οποίοι με την εισβολή των Τούρκων (1393) αυξήθηκαν και δημιούργησαν πολιτεία ολόκληρη με περισσότερα από είκοσι μοναστήρια. Αιτία η καταπίεση, η βαριά φορολογία και η εξαθλίωση των Ελλήνων, καθώς οι εύφορες εκτάσεις πέρασαν στα χέρια των κατακτητών. Πολλοί κάτοικοι κατέφυγαν σε ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές, απολαμβάνοντας την ελευθερία και τα αγαθά της φύσης, σε πραγματικά σκληρές συνθήκες. Εξαιρετικά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής στις περιοχές αυτές είναι τα μεγάλα πετρόχτιστα σπίτια και οι εκκλησίες. Αναπτύχθηκε η οικοτεχνία και άνθησε τους τελευταίους ιδίως αιώνες, από τα τέλη του 17ου ως τις αρχές του 19ου αι. Ονομαστά ήταν τα δέρματα και τα μάλλινα υφαντά των Τρικάλων, τα βαμβακερά του Ζάρκου, τα μεταξωτά της Καλαμπάκας.
  Στα Τρίκαλα λειτούργησε η περίφημη Σχολή Τρίκκης από το 1543 έως το 1854, με μικρές διακοπές, στον παλαιό ναό της Αγίας Επισκέψεως, όπου δίδαξαν ονομαστοί δάσκαλοι. Το 1856 μεταφέρθηκε μαζί με τη βιβλιοθήκη στο μοναστήρι του Αγίου Βησσαρίωνα ή Δούσικο και ονομάστηκε Ελληνική Σχολή. Τα Τρίκαλα ελευθερώθηκαν το 1881, αλλά μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897 περιήλθαν ξανά στους Τούρκους ως το 1898, που ελευθερώθηκαν οριστικά, ύστερα από επαναστάσεις, αγώνες και θυσίες αιώνων. Μεγάλη μορφή του αγώνα υπήρξε ο παπαΘύμιος Βλαχάβας (1808).

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Θεσσαλίας

• http://www.thessalia.gr/perifereia/index.asp?a_id=... (1 φωτ.)

ΤΡΥΓΩΝΑ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
  Το χωριό ήταν τσιφλίκι Τούρκων, το οποίο το αγόρασαν μετά την επανάσταση Μετσοβίτες τσιφλικάδες. Οι κάτοικοι το εξαγόρασαν κατά το τέλος του 1800, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1881). Σ'αυτούς τους κατοίκους είχαν προστεθεί πριν την επανάσταση του 1821 (πιθανόν) και αρκετοί κάτοικοι που ήρθαν από την Φούρκα της Σαμαρίνας Γρεβενών, κυνηγημένοι από τον Αλή Πασά, επειδή είχαν λάβει μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα (ένας κλάδος με πολλά μέλη και οικογένειες, ήταν οι Μπετρανέοι, οι οποίοι αργότερα δημιούργησαν τις οικογένειες των: Ευσταθίου, Παπαγιάννη και Ντούλα, σχεδόν το μισό χωριό).
  Όταν έγινε η αγορά του χωριού από τους τσιφλικάδες, επειδή δεν μπορούσαν οι κάτοικοι να συμπληρώσουν το ποσό που ζητούσαν, απευθύνθηκαν στους κατοίκους των γειτονικών χωριών να έρθουν όσοι ήθελαν σαν αγοραστές για να συμπληρώσουν το ποσό της αγοράς. Και ήρθαν οι: Ευθυμίου (από την Πεύκη) και οι Τάκηδες (από τον Κορυδαλλό).
  Ένα τελευταίο συμβόλαιο αγοράς , έγινε το 1904. Το 1930 περίπου, το κράτος έλαβε φροντίδα να βάλει Ελληνικά ονόματα σε όλα τα χωριά της περιοχής που είχαν ξένα ονόματα (τα πιο πολλά Σλάβικα). Αλλο χωριό το ονόμασαν από την τοποθεσία του όπως Ορθοβούνι, άλλο διότι γειτόνευε με πεύκα, Πευκί και το δικό μας από το πουλί Τρυγόνα.
  Για την τοποθεσία του χωριού είναι γνωστά μερικά πράγματα, ότι δηλαδή πολύ παλιά η τοποθεσία του χωριού ήταν στη σημερινή Ανάληψη, αλλά για κάποια αρρώστια που αφάνισε πολλούς κατοίκους μετακινήθηκε στο Παλαιοχώρι, λίγο παραπάνω απ'όπου είναι σήμερα.
  Μετά από μια μεγάλη κατολίσθηση όπου γκρεμίστηκαν πολλά σπίτια, πολλοί κάτοικοι πήγαν και εγκαταστάθηκαν στη Νιγρίτα και οι υπόλοιποι ξανάχτισαν το χωριό εκεί που είναι σήμερα.
  Υπάρχει μάλιστα παράδοση ότι κατά την κατολίσθηση αυτή, ο ναός του Αγίου Αθανασίου (όχι ο σημερινός αλλά αυτός που υπήρχε πριν τον κάψουν οι Γερμανοί το 1943), μετακινήθηκε από το Παλαιοχώρι προς τα κάτω και χωρίς να πάθει τίποτα, σταμάτησε στη θέση που είναι σήμερα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Δήμου Μαλακασίου

Ιστοσελίδα Δήμου Μαλακασίου
• http://www.dimos-malakasiou.gr/history.asp?cat=4 (3 φωτ.)