Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΜΟΡΦΟΒΟΥΝΙ (Κωμόπολη) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
  Η ιστορία του χωριού χάνεται στα βάθη των αιώνων, αν και δεν έχει καταγραφεί ακόμα αφού απόλυτο σκοτάδι επικρατεί όχι μόνο για την ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά και για τη Βυζαντινή. Είναι όμως απολύτως βέβαιο ότι στην περιοχή υπήρχαν διάφοροι οικισμοί και αυτό το μαρτυρούν διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή αρχαία μνημεία. Λέγεται ότι το Βουνέσι ως χωριό προϋπήρξε στα ριζά του κάμπου, στην περιοχή της Ράζιας, με άγνωστο όνομα. (Επτά περίπου χλμ από τη Μητρόπολη και προς τα Κανάλια). Στη σημερινή του θέση από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι δημιουργήθηκε από μετακίνηση του πληθυσμού την εποχή περίπου στα τέλη του 13ου - αρχές 14ου αι. Η παράδοση θέλει τη μετακίνηση για λόγους επιδημίας, αλλά θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι λόγοι ασφάλειας καθώς και έλλειψης νερού.   Για το όνομα Βουνέσι δημοσιεύθηκαν μέχρι στιγμής δύο εκδοχές σύμφωνα με τις οποίες έχει αρβανιτοβλάχικη προέλευση. Η πρώτη εκδοχή θέλει να προέρχεται από Vone+τσ(ι)ε = Βονέτσ(ι)ε > Βονέτσ(ι)> Βουνέτσ'(ι) > Βουνέσι. Βουνέσι = χωριό που ιδρύθηκε κάπως αργά, όψιμα, δηλαδή είναι νέο, Νεοχώρι. Η δεύτερη να προέρχεται από το Bene + τσ(ι)ε = Μπενέτσε > Μπενέτσ(ι)' Βενέσ' > Βενέσι> Β'νεσ' > Βουνέσ'> Βουνέσι, καλό χωριό, καλός τόπος.
  Την περίοδο της τουρκοκρατίας η περιοχή των Αγράφων εξασφαλίζει ένα είδος αυτονομίας, η οποία επαναβεβαιώθηκε και αργότερα με τη γνωστή Συνθήκη του Ταμασίου που υπογράφηκε στο ομώνυμο τότε χωριό στις 10.5.1525. Σύμφωνα με αυτή οι κοινότητες των Αγράφων είχαν το αυτοδιοίκητο, απαγορεύονταν να κατοικούν Τούρκοι στην περιοχή και διασφαλίζονταν η ελεύθερη επικοινωνία μεταξύ πεδινών και ορεινών περιοχών και η ελεύθερη κίνηση των πληθυσμών, ιδιαίτερα των κτηνοτρόφων. Έτσι το χωριό γίνεται πόλος έλξης και για ένα πρόσθετο λόγο αφού προσφέρεται η εκμετάλλευση ταυτόχρονα βουνού και κάμπου, όπως π.χ. οι κτηνοτρόφοι. Εδώ σταματούν διάφοροι επαγγελματίες και τεχνίτες, όπως κτίστες από την Ήπειρο, κλπ. Η δυνατότητα της εύκολης πρόσβασης και της οικονομικής συναλλαγής με τον τουρκοκρατούμενο κάμπο και ταυτόχρονα, η ελευθερία που παρείχαν τα αγραφιώτικα βουνά. Ο οικισμός ενισχύθηκε κατά καιρούς από αρκετούς κυνηγημένους από την τουρκική εξουσία και πολύ αργότερα από τους διωγμούς των Ελλήνων που έκανε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων. Αρκετοί ήταν κλέφτες χρησιμοποίησαν την περιοχή για λημέρια μόνιμα ή περιστασιακά και αυτό το μαρτυρούν αρκετά κυριώνυμα από ονόματα κλεφτών όπως π.χ. "Τσιούκα", "Λίβινη", "Κελεπούρη", "Γεροθανάση", "Γιουργούση" κ.λπ.
  Οι κάτοικοι ξεχωρίζουν για την ανυπακοή, τη λεβεντιά, το τραγούδι και προπαντός τη φιλοξενία. Στη διαδρομή του χρόνου συμμετέχουν σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και τα επαναστατικά κινήματα των Αγράφων, γι’ αυτό το χωριό γνώρισε κατ΄επανάληψη σφαγές και καταστροφές. Η σημαντικότερη πιθανολογείται στην περίοδο των Ορλωφικών, (1770) οπότε το χωριό καταστράφηκε και ο πληθυσμός σφαγιάσθηκε. Στη θέση "Στεφάνι" ο Καραϊσκάκης είχε μόνιμη σκοπιά, καθώς και παλικάρια από το χωριό. Οι βουνεσιώτες συμμετείχαν στους Βαλκανικούς πολέμους, τη Μικρασιατική εκστρατεία, το έπος του ΄40, και κυρίως είχαν μεγάλη συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας γι αυτό βαρύτατο φόρο.
  Το διάστημα της κατοχής και του εμφυλίου γνώρισε αλλεπάλληλες καταστροφές, με σημαδιακή χρονιά το 1943. Την άνοιξη αυτής της χρονιάς βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς, ενώ τον Ιούνιο οι ίδιοι πυρπόλησαν το άδειο απ’ τους κατοίκους χωριό, καίγοντάς το από άκρου σε άκρο, με εξαίρεση τις εκκλησίες, ενώ εκτέλεσαν σχεδόν όλους όσους βρήκαν στο δρόμο τους. Αρχές Δεκέμβρη του ’43 δέχεται ξανά την επιδρομή των Γερμανών που επιχείρησαν να το κάψουν ξανά, αλλά ο βροχερός καιρός και η πυκνή ομίχλη περιόρισαν κάπως τις ζημιές.   Ο εμφύλιος πόλεμος αποδείχθηκε η χειρότερη καταστροφή αφού εκτός από τόπος συγκρούσεων δεκάδες νέα παλικάρια (περισσότερα από 100) χάθηκαν στον αδελφοκτόνο αυτό πόλεμο και τραυμάτισαν βαθιά και δίχασαν την κοινωνική ζωή του χωριού. Για κάποιο διάστημα ο πληθυσμός μετακινήθηκε σε προσφυγικούς καταυλισμούς στη Μητρόπολη και άλλα χωριά, ως "ανταρτόπληκτοι", και αρκετοί ήταν που δεν ξαναγύρισαν πίσω μεταναστεύοντας. (...)
  Η Κοινότητα έχει αναδείξει κατά καιρούς σημαντικούς άνδρες με προσφορά στην ιστορία, τα γράμματα και τις τέχνες καθώς και δεκάδες επιστήμονες. Αξίζει ενδεικτικά να αναφερθεί ότι σε τούτο τον τόπο έχουν τις ρίζες τους σπουδαίοι άνδρες, όπως ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο γνωστός συγγραφέας Αντώνης Σαμαράκης, ο ζωγράφος Δημήτρης Γιολδάσης, αλλά και άλλοι λιγότερο επώνυμοι αλλά με σημαντική προσφορά, όπως ο Κώστας Καφαντάρης, (ο Νικηταράς της Αντίστασης), ο στρατηγός Θ.Πετζόπουλος, ο ζωγράφος Αρης Σαμαράκης, ο παλιός τραγουδιστής δημοτικών τραγουδιών Γιώργος Νάκος (και ηθοποιός της επιθεώρησης), άλλοι τραγουδιστές δημοτικών τραγουδιών όπως οι αφοί Σκούφη στη Θεσσαλονίκη, ο Δ. Κατοίκος στην Αθήνα, κ.λπ. (...)

Πηγές: Παναγιώτης Ι. Νάνος, Βουνέσι Αγράφων, ειδικό ένθετο Κυριακής 26.1.97, "Πρωινός Τύπος" της Καρδίτσας

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πλαστήρα

• http://www.plastiras.gr/greek/rmunits_morfovouni.h... (1 φωτ.)

Ιστορική Αναδρομή

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ (Δήμος) ΚΑΡΔΙΤΣΑ
.. .. Κάνοντας μία σύντομη ιστορική αναδρομή, οι Δήμοι της Θεσσαλίας, που ελευθερώθηκε από τον Τούρκικο ζυγό το 1881, άρχισαν να οργανώνονται μετά το 1882. Έτσι ο Νομός Καρδίτσας χωρίστηκε σε 13 Δήμους. Τα χωριά Βουνέσι (Μορφοβούνι) με 773 κατοίκους, Κερασιά με 304 κατοίκους, Μεσενικόλας με 461 κατοίκους και Μπλάσδο (Μοσχάτο) με 651 κατοίκους ανήκαν στο Δήμο Νεβροπόλεως που είχε έδρα το Μεσενικόλα και πήρε το όνομά του από το νεβρό (=ελαφόπουλο). Το χωριό Τιτάγι (Λαμπερό) με 123 κατοίκους ανήκε στο Δήμο Ιτάμου που είχε έδρα το Ζογλώπι (Μούχα) και πήρε το όνομά του από το δένδρο Ιταμος (=ταξός η ραγοφόρος). Μετά το 1912 η κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου κατάργησε τους Δήμους που περιορίστηκαν μόνο στις πρωτεύουσες των νομών, τις πόλεις και τις κωμοπόλεις πάνω από 5.000 κατοίκους. Έτσι από το 1914 στα χωριά άρχισαν να εκλέγονται Πρόεδροι και 5μελή Κοινοτικά Συμβούλια που καταργήθηκαν από τη Δικτατορία Μεταξά που διόρισε στη θέση τους πολίτες της αρεσκείας της.

Μετά την κατοχή και από το 1950 άρχισαν να εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία νέοι Πρόεδροι και Συμβούλια που καταργήθηκαν από τη δικτατορία (1967-1974) η οποία διόρισε νέους άρχοντες της αρεσκείας της. Μετά τη μεταπολίτευση κάθε τέσσερα χρόνια γίνονται εκλογές την 1η Κυριακή του δεύτερου δεκαημέρου του Οκτωβρίου και προκύπτουν οι νέοι άρχοντες στην τοπική αυτοδιοίκηση. Μετά το 1988 στο Νομό Καρδίτσας όλες σχεδόν οι Κοινότητες και οι Δήμοι συμπτύχθηκαν σε Αναπτυξιακούς Συνδέσμους. Οι κοινότητες Κερασιάς, Λαμπερού, Μεσενικόλα, Μορφοβουνίου και Μοσχάτου αποτέλεσαν μέλη του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Λίμνης Ν. Πλαστήρα ο οποίος εμφάνισε αρκετά μεγάλη δραστηριότητα με πολλά τουριστικά έργα γύρω από τη λίμνη (πλαζ - αναψυκτήρια - εστιατόρια - ξενώνες) και απορρόφησε από το ΕΑΠΤΑ1 και το ΕΑΠΤΑ2 πάνω από 250.000.000 δρχ. Από το 1996 οι Αναπτυξιακοί Σύνδεσμοι αδρανοποιούνται και τη θέση τους παίρνουν τα 13 Συμβούλια Περιοχής του Ν. Καρδίτσας. Οι πέντε παραπάνω Κοινότητες αποτελούν μέλη του Συμβουλίου περιοχής της 11ης Εδαφικής Περιφέρειας του Νομού Καρδίτσας. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 οι Κοινότητες Κερασιάς, Λαμπερού, Μεσενικόλα, Μορφοβουνίου και Μοσχάτου καταργούνται και θα αποτελούν πλέον το Δήμο Πλαστήρα με έδρα το Μορφοβούνι.

Από το 1996 οι Αναπτυξιακοί Σύνδεσμοι αδρανοποιούνται και τη θέση τους παίρνουν τα 13 Συμβούλια Περιοχής του Ν. Καρδίτσας. Οι πέντε παραπάνω Κοινότητες αποτελούν μέλη του Συμβουλίου περιοχής της 11ης Εδαφικής Περιφέρειας του Νομού Καρδίτσας. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 οι Κοινότητες Κερασιάς, Λαμπερού, Μεσενικόλα, Μορφοβουνίου και Μοσχάτου καταργούνται και θα αποτελούν πλέον το Δήμο Πλαστήρα με έδρα το Μορφοβούνι.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πλαστήρα

• http://www.plastiras.gr/greek/rm_historic.html