Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΕΔΕΣΣΑ (Πόλη) ΠΕΛΛΑ
Προϊστορικοί Χρόνοι (4000πχ-3000πχ): Στις περιοχές "Λόγγος" και "Παράδεισος" (Ηotel Xenia) έχουν ανακαλυφθεί αρχαιολογικά ευρήματα
Ιστορικοί Χρόνοι: Εγκατάσταση των Μακεδόνων - Ελληνικός Πολιτισμός - χρησιμοποίηση της λέξης ΕΔΕΣΣΑ (παράγεται απο το Feδ που είναι παράλληλος γλωσσικός τύπος του υδ-(ισσα) και παράγεται από το υδ-ωρ (νερό) και σημαίνει υδατούπολη, πόλη των νερών. Η Εδεσσα γίνεται πρωτεύουσα του Μακεδονικού Κράτους.
Αρχαίοι Χρόνοι: Η Εδεσσα βρίσκεται σε δύο επίπεδα στην ακρόπολη (σημερινή θέση) και στην κυρίως πόλη (θέση "Λόγγος). Εικάζεται ότι εδώ ήταν οι ΑΙΓΕΣ όπου ο Φίλιππος Β' δημιούργησε την αυτοκρατορία που ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ έφτασε μέχρι τις Ινδίες.
168πχ-130πχ: Κατάκτηση από τους Ρωμαίους - Η Εγνατία οδός περνά από την Εδεσσα
27πχ-249μχ: Λειτουργεί Νομισματοκοπείο
Πρωτοχριστιανική περίοδος: Αρχίζει η διάδοση του χριστιανισμού μετά απο περιοδείες του Αποστόλου Παύλου στη Μακεδονία.
4ος αι μχ: Ιδρύεται επισκοπή Εδέσσης υπαγόμενη στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Και οι δύο περιοχές υπάγονται στη δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης.
τέλη 4ου αι: Η Εδεσσα ανήκει στην περιοχή "Μακεδονία Πρώτη" ως τμήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (μετέπειτα βυζαντινής αυτοκρατορίας)
691-692: Ο πρώτος γνωστός επίσκοπος Εδέσσης Ισίδωρος συμμετέχει στην πενθέκτη οικουμενική σύνοδο και υπογράφει ως "επίσκοπος Εδεσσηνών πόλεως"
731-733: Ο Αυτοκράτορας Λέων Γ' ο Ισαυρος αποσπά την περιοχή από την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης.
913-959: Η Εδεσσα αναφέρεται στο έργο "Περί Θεμάτων" του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ' ως περιοχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
989: Η Εδεσσα καταλαμβάνεται από το Βούλγαρο Σαμουήλ και γίνεται έδρα του προσωρινού κράτους του και της βουλγαρικής αρχιεπισκοπής
10ος αι: Αρχίζει στην Εδεσσα η χρήση του ονόματος Βοδενά (σλαβική λέξη voda=νερό) που σημαίνει υδατούπολη, πόλη με νερά.
1003: Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' ο βουλγαροκτόνος απελευθερώνει την Εδεσσα και εγκαθιστά βυζαντινή φρουρά στην πόλη ενώ εξορίζει τους βουλγάρους
1015: Η πόλη ανακαταλαμβάνεται απο τους βουλγάρους αλλά ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' εκστρατεύει και ιδρύει νέα φρούρια.
1019: Ιδρύεται η επισκοπή Αχριδών στην οποία υπάγεται η Εδεσσα.
1204: Με την 4η Σταυροφορία η Εδεσσα υπάγεται στο Λατινικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης υπό τον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό
1218-1219: Ο Δεσπότης της Ηπείρου Θεόδωρος απελευθερώνει την Εδεσσα απο τους Σταυροφόρους και πλέον η πόλη υπάγεται στο δεσποτάτο της Ηπείρου
1239-1252: Ιδρύεται το λεγόμενο Δεσποτάτο των Βοδενών υπό τον Ηπείρου Θεόδωρο
1252-1254: Η Εδεσσα ενσωματώνεται στην αυτοκρατορία της Νίκαιας υπό τον μετέπειτα αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.
1327-1328: Σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ αυτοκρατόρων η Εδεσσα καταλαμβάνεται από τον μετέπειτα αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ' Κατακουζηνό.
1341: Η Εδεσσα πολιορκείται από τους Σέρβους υπό τον Στέφανο Ντουσάν. Οι Βυζαντινοί στρατηγοί Θωμάς και Ανδρόνικος Παλαιολόγος λύουν την πολιορκία
1342: Επιτυγχάνεται κατάληψη της πόλης από τους Σέρβους του Ντουσάν ο οποίος στο τέλος την παραδίδει στον αυτοκράτορα Κατακουζηνό
1343: Κατάληψη της Εδεσσας από τους Σέρβους
1351: Προσωρινή ανακατάληψη της πόλης από τους Βυζαντινούς
1351-1395: Κατάληψη της πόλης από τους Σέρβους. Καταστρέφονται τα τείχη της πόλης και πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Οι Εδεσσαίοι εξανδραποδίζονται. Η πόλη αρχίζει να χτίζεται στη σημερινή της θέση.
1389: Η πόλη πολιορκείται και προδίδεται στους Οθωμανούς
1395: Ολοσχερή καταστροφή της πόλης της Εδεσσας από ισχυρό σεισμό
1750: Λειτουργεί σχολείο στην Εδεσσα με διδάσκαλους μοναχούς
1767: Αναβαθμίζεται η επισκοπή Έδεσσας σε Μητρόπολη
1782: Ιδρύεται το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το "ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ"
1789: Ο μητροπολίτης Μελέτιος με πολλούς Εδεσσαίους συμμετέχει στην επανάσταση του Λευκαδίτη Λουίζη κατά τον 2ο Ρωσοτουρκικό πόλεμο
1821: Πολλοί Εδεσσαίοι συμμετέχουν ενεργά στην επανάσταση του 1821 (Ναούμ, Γάτσος, Τρούπκος κα)
1862: Λειτουργεί το πρώτο νοσοκομείο απο το σωματείο "Αδελφότης των Νέων"
1862: Λειτουργεί το "Αρρεναγωγείο"
1872-1877: Ιδρύεται ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Βοδενών και ανεγείρεται το "Παρθεναγωγείο" προς φωτισμό των Εδεσσαίων θυγατέρων
1877: Υπόμνημα Εδεσσαίων προς τη συνδιάσκεψη της Κων/πολης όπου δηλώνουν τη θέλησή τους να αγωνισθούν για τα δίκαια του ελληνισμού.
1891: Συντάσσεται ο πρώτος κανονισμός λειτουργίας της "Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Βοδενών"
1892: Η Εδεσσα συνδέεται σιδηροδρομικώς με το Μοναστήρι
1895: Λειτουργεί το πρώτο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. Κινητήρια δύναμη ο "Λευκός Ανθρακας" (=νερό). Αρχίζει η περίοδος βιομηχανικής ανάπτυξης της πόλης.
1900: Ανεγείρεται το "Γενί Τζαμί" και το ρολόι της πόλης
1904-1908: Εδεσσαίοι λαμβάνουν ενεργά μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα για απελευθέρωση της Μακεδονίας και ενσωμάτωσή της με την Ελλάδα.
1907: Ιδρύεται στην περιοχή Λόγγος το εργοστάσιο "ΚΑΤΩ ΕΣΤΙΑ"
1912: Η Εδεσσα απελευθερώνεται από τους Τούρκους
1915: Διορίζεται ο πρώτος Ελληνας δήμαρχος και πραγματοποιούνται εθνικές εκλογές, η Εδεσσα εκλέγει βουλευτή στο κοινοβούλιο
1921: Αρχίζουν Ανασκαφές και αποκαλύπτεται η Αρχαία Εδεσσα απο τον καθηγητή Ευστράτιο Πελεκίδη
1922: Θεμελιώνεται το γυμνάσιο Εδεσσας (Περικαλλές) και ιδρύεται ο "Φιλοπρόοδος Σύλλογος Μέγας Αλέξανδρος"
1935: Μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει μεγάλο μέρος της πόλης και πλημμύρες ολοκληρώνουν την καταστροφή
1936: Ο πρώτος Εδεσσαίος που συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου είναι ο Δημήτριος Γιάκας.
1925-1940: Μεγάλη βιομηχανική ακμή - Η Εδεσσα αποκαλείται Μάντσεστερ της ανατολής (12000 κάτοικοι 2500 βιομηχανικοί εργάτες)
1940-1944: Η πόλη καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς (Ναζί). Καταστρέφεται μεγάλο τμήμα της συνοικίας Βαρόσι, το Αρρεναγωγείο, και άλλα κτίρια.
1946-1948: Εμφύλιος πόλεμος
Δεκαετίες '50-'60: Φθίνουσα βιομηχανία - Μεταναστευτικό ρεύμα
1962-1968: Απειλούνται με καταστροφή οι Καταρράκτες από τη ΔΕΗ για κατασκευή υδροηλεκτρικού εργοστασίου της. Η πόλη αντιστέκεται με πρωτοφανείς για την εποχή "περιβαλλοντικές" διαμαρτυρίες.
Δεκαετίες '70-'80-'90: Πολεοδομική, Τουριστική, Πολιτιστική, Αθλητική και πνευματική ανάπτυξη. Πολλοί είναι οι συγγραφείς, ποιητές και άνθρωποι της τέχνης που τα ερίσματά τους ξεκινούν από τους ήχους των νερών της μαγικής πόλης του Βορρά, την Εδεσσα.
1982: Θεμελιώνεται το Δημαρχείο της πόλης
1991: Ο πληθυσμός της πόλης είναι 17.128 κάτοικοι
1997: Η πόλη αποκτά site στο διαδίκτυο www.edessacity.gr και ετοιμάζεται να υποδεχθεί με στήριγμα την παράδοση, τις νέες τεχνολογίες και τους φιλόξενους ανθρώπους της, τον 21ο αιώνα.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνου Σταλίδη, Φιλόλογου-Συγγραφέα

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Εδεσσας

• http://www.edessacity.gr/tourism/ed800-10_el.htm (7 φωτ.)