Πληροφορίες τοπωνυμίου

Βώκος Δημήτριος

ΦΥΛΛΑ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΑ
Πατέρας του ένδοξου ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη. Καταγόταν από τα φύλλα της Χαλκίδας, όπου διασώζεται μέχρι σήμερα το σπίτι του, μαρτυρώντας τις σχέσεις του μεγάλου θαλασσομάχου με το νησί, η οικογένεια του Δημητρίου Βώκου, πριν την επανάσταση του '21, είχε καταφύγει στην Ύδρα, όπου διέπρεψε ως ναυτική οικογένεια.

• http://www.chalkida.gr/ISTORIKA-PROSOPA.htm

Ανδρέας Μιαούλης Βώκος

  Κατά την τοπική παράδοση στο σπίτι, που ο Δημήτριος Βώκος έκτισε πίσω από το ναό της Αγίας Ελεούσης στα Φύλλα, γεννήθηκε από την 3η σύζυγό του, καταγόμενη από την Ύδρα, το έτος 1769 ο γιος του Ανδρέας Βώκος, ο επονομασθείς αργότερα Μιαούλης. Το όνομα τούτο έλαβε είτε εκ πλοίου ονομαζόμενου Μιαούλ, είτε εκ του γνωστού κελεύσματος "μία ούλοι". Για τα πρώτα έτη της ζωής του ελάχιστα γνωρίζουμε. Οπωσδήποτε όμως ασχολιόταν με το επάγγελμα του πατέρα του, ο οποίος κατά την παράδοση τον έπαιρνε μαζί του στην Μπούλμπα (παραλία μεταξύ του Λευκαντίου και του Μπουρτζίου στις εκβολές του ποταμού Λήλαντα). Εκεί προσόρμιζαν τη βάρκα τους και ετοίμαζαν τα απαραίτητα για το ψάρεμα. Ως γιός του Ψαρά δε ήταν γνωστός και έτσι τον γνώριζαν οι συνομήλικοι του.
  Οι πιο στενοί του φίλοι ήταν ο Κωνσταντίνος Οικονόμου ή (Νιανιάκος), ο Μαντάς συγγενής του από τα Φύλλα, ο Χρήστος Ξυγκόγιαννης και ο Μαστροσταμάτης από το Βασιλικό και ο Κωσταράγκος από το Αφράτι. Όλοι αυτοί έζησαν μέχρι τα βαθιά γεράματα τους και θυμόντουσαν τον Ανδρέα και πολλά για εκείνον παρέδωσαν προφορικώς στους μεταγενέστερους. Διηγείται ο Μαστροσταμάτης ότι κάποτε τον έδειρε ο Ανδρέας, διότι κτύπησα τον φίλο μας Ξυγκόγιαννη, επειδή ο τελευταίος θέλησε στο πανηγύρι της Παναγίας του Βασιλικού να χορέψει πρώτος. Ο δε Νιανιάκος διηγείται ότι παραλίγο να τον δείρει και αυτόν επειδή αγαπούσε την ανεψιά του Ανδρέα αλλά δεν ήθελε να την παντρευτεί.
  Στο βιβλίο του Εμμανουήλ Σαγκριώτη "Ευβοϊκά" διαβάζουμε:
"Ο πρεσβύτερος κατά έν ή δύο έτη του Ανδρέου φίλος και εταίρος εξ' Αφρατίου Κωσταράγκος, ο διαπρέψας έπειτα ως αγωνιστής κατά την επανάστασιν και εν Βρυσακίοις υπό τον γυναικάδελφον αυτού Αγγελήν και εν τη Ακροπόλει και αλλαχού υπό τον Κριεζώτην, εν ηλικία 114 ετών αποθανών (τω 1882-1883) διηγείτο ασφαλέστατα, ως άλλοι τε πολλοί ήκουσαν και ο ζων έτι υιός αυτού κ. Νικόλαος Κωσταράγκος, πάντα τα κατά τον Μιαούλην και μάλιστα την εις την παραλίαν της Μπούλμπας συνάντησιν, ότε ητοιμάζετο προς τον φόνον του Γκεζαϊρ μπέη, δεικνύων ακριβώς και που ο φόνος εγένετο, και που το πτώμα εξενεχθέν κατεχώσθη, και που ανευρέθη.
  Ο εκ Φύλλων σύγχρονος και συγγενής έπειτα γενόμενος του Ανδρέου, ο ωκύπους Κων/νος Οικονόμου ή Νιανιάκος, όστις και μέχρι εσχάτους γήρατος διετήρησε την ωκυποδίαν, αποθανών το 1869 εκατοντούτης, διηγείτο πολλάκις πάντα τα άλλα, και ότι εφοβείτο τον Ανδρέαν, διότι ερών της ανεψιάς αυτού πολλάκις εκινδύνευσε να δαρή.
  Ο εκ Φύλλων επίσης συγγενής του Ανδρέου, Ιωάννης Μαντάς, ο καλούμενος Μωϋσής διά την σοβαρότητα αυτού και την σύνεσιν, πολλής τιμής απολαβών παρά τε τοις ημετέροις και παρά τοις Οθωμανοίς, μάλιστα δε της ιδιαζούσης των τελευταίων εμπιστοσύνης, μετά την απελευθέρωσιν της Εύβοιας τα αυτά προς τους ειρημένους ωμολόγει, ακούσας παρά του πατρός και παρά του θείου αυτού Δημ. Μαντά περί του Μιαούλη, ων πολλοί των νυν όντων εγένοντο αυτήκοοι".
  Η τελευταία του όμως πράξη στα Φύλλα, η οποία τον ανάγκασε να εγκαταλείψει για πάντα τη γενέτειρά του και να μην τον ξεχάσουν ποτέ οι συμπατριώτες του, ήταν η ακόλουθη: Ο αναφερθείς στο ίδιο βιβλίο Χασναντάραγας Γκεζαϊρ Μπέης (ο Μπέης και αγάς της περιοχής του Ληλαντίου) διέμενε πολλές φορές στον παρά τον Λήλαντα ποταμό οικογενειακό κτήμα. Εκεί κάποτε κάλεσε δήθεν για εργασία μερικές γυναίκες από τα Φύλλα και μεταξύ αυτών την νιόπαντρη αδερφή του Δημήτριου Βώκου και θεία του Ανδρέα, την Τσαλπαρίνα. Μία μέρα όμως, ενώ οι γυναίκες εργαζόντουσαν εκκάλεσε την Τσαλπαρίνα στο περίπτερο του Σεραϊου, στο οποίο εκείνη μπήκε χωρίς υποψία και εκείνος ως Αγάς της περιοχής που ήταν πάνω από νόμους, την ανάγκασε να δεχθεί την ικανοποίηση του αχαλίνωτου πάθους του.
  Βαρέως φέρουσα τη μεγάλη αυτή προσβολή, μεταβαίνει αμέσως στα Φύλλα,στo σπίτι του αδελφού της Δημητρίου, και κλαίουσα του διηγείται, παρόντος και του Ανδρέα, την απαίσια αυτή πράξη. Ο αδελφός της εξοργίζεται και είναι έτοιμος για εκδίκηση, αλλά τον καθησυχάζει ο γιος του Ανδρέας, ενώ σκέπτεται ο ίδιος να τιμωρήσει τον τούρκο Μπέη.
  Έτσι μία φθινοπωρινή μέρα του 1786, αφού ψάρεψε και αγκυροβόλησε τη βάρκα του στη Μπούλμπα, ξεχώρισε τα καλύτερα ψάρια και τα πέρασε σε βούρλο. Τότε παρουσιάσθηκε αιφνιδίως από το πατρικό του κτήμα ο φίλος του Κωσταράγκος και του ζήτησε να του δώσει ένα μέρος από τα εκλεκτά ψάρια, εκείνος αρνηθείς του είπε ότι τα προορίζει για δώρο. Σε ποιόν των ρώτησε. Αργότερα θα μάθεις του είπε ο Ανδρέας. Μετά το διάλογο αυτό ξεκίνησε από την Μπούλμπα για το Τούρκικο κτήμα. Ο Γκεζαϊρ Μπέης καθόταν στο περίπτερο και όταν τον είδε να φέρνει τα ψάρια, χαρούμενος τον κάλεσε να πλησιάσει προς αυτόν.
  Ο Ανδρέας εισέρχεται στο περίπτερο και προσφέρει τα εκλεκτά ψάρια στον Μπέη. Και ενώ εκείνος κοιτάζει με προσοχή το ωραίο δώρο, ο γιος του ψαρά, βγάζει το μαχαίρι τον κτυπά στο στήθος και τον φονεύει. Ακολούθως ρίχνει το πτώμα στην πλησίον ευρισκόμενη αμπολή Αρατσιώτισα (διατηρεί το ίδιο όνομα μέχρι σήμερα και είναι ο κεντρικός υδραύλακας που διοχετεύει το νερό από τον ποταμό Λήλα στα αμπέλια του Μύτικα και του Αγίου Νικολάου). Το πτώμα παρεσύρθη από την Αρατσιώτισα και λίγο πιο κάτω από ένα ρήγμα που υπήρχε στο τοίχωμά της το έριξε στον ποταμό Λήλαντα, όπου εκαλύφθη με άμμο και εξηφανίσθη για λίγες ημέρες.
  Μετά το φόνο μετέβη στα Φύλλα όσο πιο γρήγορα μπορούσε και τα είπε όλα στον πατέρα του. Φοβούμενοι δε ότι οι διοικούντες θα πράξουν το παν για να ανακαλύψουν το δράστη του φόνου και να τον τιμωρήσουν παραδειγματικά αποφάσισαν να εγκαταλείψουν αμέσως τα Φύλλα. Με βιασύνη ο Δημ.Βώκος αφού συγκέντρωσε όσα πολύτιμα είδη, προερχόμενα κυρίως από πειρατείες, δεν ημπορούσε να πάρει μαζί του τα έκλεισε μέσα σε δύο μεγάλα κιβώτια και τα εμπιστεύθηκε στο φίλο του Μαρμαρά.
  Μετά όλα τα μέλη της οικογένειας μεταξύ των οποίων και η Τσαλπαρίνα με το σύζυγο της, κατεβαίνουν στην Μπούλμπα επιβιβάζονται στη βάρκα και διαπεραιώνονται στον Ωρωπό. Από εκεί φθάνουν στον Κάλαμο δια ξηράς όπου παρέμειναν μεν οι άλλοι, ο Ανδρέας όμως με τον πατέρα του μετέβησαν στον Πειραιά και από εκεί στην Ύδρα, η οποία τους ήτο γνωστή και εκ της συγγενείας αλλά και εκ των ναυτικών εργασιών.
  Επειδή όμως και εκεί δεν ένοιωθαν ασφαλείς εγκαταστάθηκαν στην αρχή στην μικρή νήσο Δοκό και αργότερα όταν ήλθαν και οι άλλοι συγγενείς εκ Καλάμου, εγκαταστάθηκαν στην Ύδρα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ληλαντίων

• http://www.lilantio.gr/Adreas%20miaoulis.htm (1 φωτ.)

Νεόφυτος ο Καρύστου (κοσμ. Ον. Νικόλαος Αδάμ)

1780 - 1851
Νεόφυτος: (κατά κόσμον Νικ. Αδάμ): Γεννήθηκε το 1780 στα Φύλλα Χαλκίδας. Ιεράρχης της Ελληνικής Επανάστασης στην Εύβοια και πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου από 1843-1850. με άγιο και ιερό ζήλο πήρε μέρος στην Επανάσταση εμψυχώνοντας τους Έλληνες στον αγώνα εναντίον των αλλοθρήσκων. Έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρίας το 1818 και έπαιξε ηγετικό ρόλο στην Επανάσταση στη Ν. Εύβοια και στις Κυκλάδες. Το 1828 ήταν εκπρόσωπος της Καρύστου στη Συνέλευση της Τροιζήνας. Πέθανε το 1851 και θάφτηκε δίπλα στο Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Δημητρίου Χαλκίδας.

Ιστοσελίδα Δήμου Χαλκιδέων
• http://www.chalkida.gr/ISTORIKA-PROSOPA.htm

(Φύλλα Ευβοίας, 1790 - Χαλκίδα, 1851)
  Κληρικός, φιλικός και αγωνιστής του 1821. Ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα και συνέβαλε σημαντικά στην εξάπλωση της Eπανάστασης στη νότια Εύβοια. Η ήττα στα Στύρα, ο θάνατος του Μαυρομιχάλη, η αποτυχημένη πολιορκία της Καρύστου περιόρισαν τις ελπίδες του για απελευθέρωση της νότιας Εύβοιας, αλλά δεν έπαυσε σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα να φροντίζει για την αναζωπύρωση της Επανάστασης συγκεντρώνοντας πολεμοφόδια, χρήματα και πολεμιστές.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων

• http://www.parliament.gr/1821/anafora/portreta_det...