Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΚΑΣΤΡΟ (Λιμάνι) ΣΙΦΝΟΣ
  Το Κάστρο είναι το γενέθλιο χωριό του κορυφαίου νομομαθούς και υπουργού Κων/νου Γ. Προβελέγγιου (1800-1880), του πανεπιστημιακού καθηγητή και ακαδημαϊκού Γεωργίου Μαριδάκη και του προέδρου του Αρείου Πάγου Αντωνίου Ζηλήμονος κ.ά. Το τοπωνύμιο Κάστρο (λατιν. castrum) σημαίνει φρούριο.
  Στη σημερινή του μορφή ο οικισμός αποτελεί δείγμα κάστρου ενετικής περιόδου. Είναι χτισμένο πάνω σε αρχαία πόλη, το "άστυ" που αναφέρει ο Ηρόδοτος.
  Κατοικείται από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα και είναι ένα ανοιχτό μουσείο. Η πρώτη σειρά από τα συνεχόμενα διώροφα ή τριώροφα σπίτια αποτελεί το εξωτερικό μεσαιωνικό τείχος. Εδώ κατοικούσε η λαϊκή τάξη, ενώ στην εσωτερική σειρά, που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του κάστρου, διέμενε η αριστοκρατική τάξη για να είναι περισσότερο ασφαλής από τις πειρατικές επιδρομές και λεηλασίες.
  Ο επισκέπτης μπαίνει σήμερα στο Κάστρο από τις παλιές εισόδους-στοές, τις "λόζιες", τις οποίες άλλοτε ασφάλιζαν και προστάτευαν πολεμικοί πύργοι. Εξαιτίας της στενότητας του χώρου στα χτίσματα παρατηρείται η οριζόντια ιδιοκτησία. Ακόμα δρόμοι και πλατεία μέσα στο Κάστρο είναι πάνω από τις στέγες μονώροφων σπιτιών, που χρησιμοποιούνται σήμερα ως αποθήκες, ενώ οι παλιές καπνοδόχοι των ισόγειων κατοικιών για την εξαγωγή του καπνού από το τζάκι κατασκευάζονταν στον κάθετο τοίχο που οριοθετούσε το δρόμο.
  Το Κάστρο ήταν η πρωτεύουσα της Σίφνου κατά την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο έως το 1836, καθώς και έδρα της Αρχιεπισκοπής Σίφνου (1646-1797) και Επισκοπής Σιφνομήλου (1797-1852).
  Η μητροπολιτική κατοικία ήταν στην κορυφή της Ακρόπολης, τα σημερινά "δεσποτικά". Εδώ πλησιόχωρα βρισκόταν άλλοτε και ο μητροπολιτικός ναός των καθολικών, σήμερα Φραγκαντώνης (1460). Στην είσοδο του χωριού εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το κοιμητήριο του Κάτρου και οι ναοί του Αγίου Στεφάνου και Αγίου Ιωάννη (1629), λειτούργησε η περίφημη Σχολή του Αγίου Τάφου (1687-1835), γνωστή και ως "Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους".
  Εδώ, στο Σελάδι λειτουργούσαν παλαιότερα (1617-1950) περίπου δέκα ανεμόμυλοι. Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα, τα οποία δεν προφταίνει κανείς να δει με μια επίσκεψη. Αξίζει ο επισκέπτης να κάνει έναν περίπατο στον περιφερειακό πεζόδρομο, να θαυμάσει το γραφικό εκκλησάκι "Εφταμάρτυρος" (Επτά Μαρτύρων), να επισκεφτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο, τις εκκλησίες 'Παναγία η Ελεούσα (1653), μητροπολιτική' άλλοτε εκκλησία (1646-1852), Παναγία "Η Κοίμησις" (1593), με δάπεδα λαϊκής τέχνης, και αρχαίο βωμό στη θέση της αγίας τράπεζας, Αγιο Νικόλαο (1566), Αγιο Ιωάννη το Θεολόγο (1617) και πολλές άλλες.
  Στο κάστρο υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια και εργαστήρια ζαχαροπλαστικής. Τέλος στα νότια ριζά του λόφου του Κάστρου βρίσκεται ο Γιαλός ή Σεράλια (<τούρκ. saray) το αρχαίο λιμάνι της Σίφνου, που σημαίνει παλάτι, ίσως από τις μεγαλόπρεπες οικοδομές που υπήρχαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας στην κοιλάδα του Γιαλού. Εδώ υπάρχουν ψαροταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σίφνου

• http://www.sifnos.gr/kastro.html (3 φωτ.)