Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΚΑΤΕΛΙΩΝΑΣ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
   Ο σημερινός επισκέπτης μόνο σωρούς ερειπίων μπορεί να δει στο άλλοτε πανίσχυρο αυτό χωριό που βρίσκεται μεταξύ Χανδρά και Σιτάνου. Η απογραφή του Καστροφύλακα του 1583 που έγινε για τους Ενετούς απογράφει στο Cattegliona της Σητείας 428 κατοίκους. Σιγά - σιγά οι κάτοικοί του αραίωσαν για να φτάσουν τους 26 το 1881 και να εγκαταλειφθεί οριστικά αργότερα.
  Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι στη θέση αυτή βρισκόταν η αρχαία πόλη Δραγμός, η οποία, σύμφωνα με την επιγραφή της διαιτησίας των Μαγνήτων, βρισκόταν μεταξύ Ιτάνου και Πραισού. Πάντως, αρχαίες επιτύμβιες επιγραφές, λάρνακες και άφθονα όστρακα θεμελιώνουν την άποψη πως εκεί βρισκόταν κάποιος αρχαίος συνοικισμός.
  Οπωσδήποτε το χωριό θα ήταν οχυρωμένο, όπως δείχνει και το όνομά του που σημαίνει στις λατινογενείς γλώσσες οχυρωμένη τοποθεσία, και έχει μείνει και σε μας σαν Καστέλλο.
  Στον οικισμό βρίσκονται παλιές εκκλησίες, πολλές από αυτές ερειπωμένες πια, καθώς και μια παλιά, πολύ γραφική πηγή κάτω από θεόρατες καρυδιές.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκης

• http://www.dimoslefkis.gr/katelionas/index.html