Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αρχαιολογικός χώρος Αίπιδος

  Ο ερειπιώνας της αρχαίας πόλης (Τυπανεαί ή Αίπυ), καταλαμβάνει λόφο του όρους Λαπίθας στα νότια του χωριού Πλατιάνα (επαρχία Ολυμπίας). Βρίσκεται στην ενδοχώρα, 17 χλμ. ανατολικά (σε ευθεία) από την πλησιέστερη ακτή του Κυπαρισσιακού κόλπου. Η οχυρωμένη, ελλειπτική και μακρόστενη πόλη περιβάλλεται από μία σειρά τειχών, πιθανώς του 4ου ή 3ου αιώνα π.Χ. και σώζεται στο σύνολό της σε πολύ καλή κατάσταση (σε ορισμένα σημεία γύρω στα 5μ. ύψος). Διαθέτει τρεις μεγάλες πύλες στα ΒΔ, ΝΔ και Α, που είναι η κύρια πύλη, καθώς και αρκετούς αμυντικούς πύργους, κυρίως ορθογώνιας αλλά και τραπεζιόσχημης κάτοψης. Τα τείχη έχουν κτιστεί από ογκόλιθους κατά το πολυγωνικό σύστημα τοιχοδομίας. Η εξωτερική τους όψη χαρακτηρίζεται από επιμελημένη επίπεδη επιφάνεια, ενώ το εσωτερικό γέμισμα είναι από πέτρες μετρίου μεγέθους.
   Η οχυρωμένη πόλη έχει μέγιστο μήκος 660μ. και μέγιστο πλάτος, συμπεριλαμβανομένης της ΒΔ προέκτασης του τείχους, 200μ., ενώ στο υπόλοιπο τμήμα της δεν ξεπερνά τα 100μ. πλάτος. Υποδιαιρείται σε 8 βαθμιδωτά άνδηρα (επίπεδες επιφάνειες), με κλίση από δυτικά προς ανατολικά (πρβλ. E. Meyer, Neue Peloponnesische Wanderung, 1957), που συγκρατούνται από αναλημματικούς τοίχους, κτισμένους κατά το τραπεζιοειδές ή ορθογώνιο σύστημα τοιχοποιίας. Φαίνεται, ωστόσο, ότι ορισμένοι πολυγωνικοί ενισχυμένοι εσωτερικοί τοίχοι, δεν είχαν μόνο αναλημματικό χαρακτήρα, αλλά σχημάτιζαν εσωτερικούς οχυρωματικούς περιβόλους.
   Σε ένα από τα άνδηρα αυτά υπάρχει θέατρο του οποίου σώζεται τμήμα της σκηνής και του κοίλου, ενώ σε άλλα ο E. Meyer διακρίνει α) την "Ακρόπολη", β) την "Αγορά", όπου βρίσκεται μεγάλη δεξαμενή σκαμμένη στον ασβεστόλιθο και επεμβάσεις (λαξεύματα) στο φυσικό βράχο για διαμόρφωση του χώρου, καθώς και γ) το ανάλημμα του "Ναού". Στο ανατολικό τμήμα υπάρχουν θεμέλια διαφόρων κατασκευών. Από αυτές ξεχωρίζει μία ορθογώνιας κάτοψης, που σώζεται σε αρκετό ύψος και είναι χτισμένη κατά το ισόδομο σύστημα τοιχοδομίας. Πρόκειται μάλλον για σπίτια, ίσως των πιο επιφανών προσώπων.
   Στις απόκρημνες βόρειες πλαγιές του λόφου, όπου το τείχος ακολουθεί ακριβώς το χείλος του γκρεμού ή δεν κρίθηκε απαραίτητη η κατασκευή του στα πιο απότομα σημεία, εντοπίζονται θραύσματα κεραμίδων και όστρακα, που προέρχονται αναμφίβολα από τη ρίψη απορριμμάτων. Αντίθετα, στο νότιο πρανές του λόφου, όπου η κλίση είναι πιο ήπια, στον τομέα κυρίως μέσα από τα τείχη, τοποθετείται το οικιστικό τμήμα της πόλης.
   Όσον αφορά στο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης, διάφορες ενδείξεις το τοποθετούν σε αυχένα ανάμεσα στο λόφο της οχυρωμένης πόλης και σε άλλον μικρότερο, που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα.