Πληροφορίες τοπωνυμίου

Φαράγγι ο Χάβος

  Σε μια τοποθεσία γεμάτη από αγώνες, θυσίες, πλούσια ιστορία, θρύλους και άγρια ομορφιά, κάτω ακριβώς από το ηρώον στα στενά "ΠΟΡΤΕΣ" Σερβίων και δίπλα από τον οικισμό Προσηλίου του Δ.Δ.Πολυρράχου (στο 5ο χλμ του Εθνικού δρόμου Σερβίων-Λάρισας) βρίσκεται ένα άγριο, δύσβατο και πάρα πολύ εντυπωσιακό φαράγγι. Είναι πράγματι ένα θαυμάσιο και μαγευτικό φαράγγι. Με ειδυλλιακά τοπία, υπέροχες σπηλιές, εντυπωσιακή βλάστηση σκαρφαλωμένη στα βράχια με τα πολύ έντονα χαρακτηριστικά, που το καθιστούν μοναδικό στην Ελλάδα.   Στενά Πόρτας ή Πόρτες παράλληλα και κατά μήκος του Αλιάκμονα από τη νότια πλευρά του, εκτείνονται οι οροσειρές των Πιερίων και των Καμβουνίων, από τον Ολυμπο μέχρι την Πίνδο.
  Το μικρό φαράγγι στις "Πόρτες" με τις απότομες και βαθιές χαράδρες, αποτελεί ένα φυσικό οχυρό και δεν επιτρέπει την εύκολη διάβαση από τη Μακεδονία στη Θεσσαλία, καθώς μάλιστα ενισχύεται και από τον Αλιάκμονα.
  Σε αυτό το φυσικό οχυρό τα ρωμαϊκά και τα Βυζαντινά χρόνια, είχαν κατασκευασθεί και τεχνικές οχυρώσεις με πύργους, πολεμίστρες, φρούρια και βαριές σιδερένιες αμπαρόπορτες που άνοιγαν μόνο σε φίλους και συμμάχους.
  Η οχυρωμένη αυτή τοποθεσία από την φύση και τους ανθρώπους, έπαιζε σημαντικότατο ρόλο σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας καθώς ήλεγχε τη μοναδική δίοδο μεταξύ Βορρά-Νότου καθιστώντας τα στενά στρατηγική γεωγραφική θέση.
  Ζωντανή μαρτυρία αποτελεί το μεγαλόπρεπο ηρώον που βρίσκεται ακριβώς στη θέση "Πόρτες" Σερβίων για να θυμίζει τη μεγάλη νικηφόρα και σφοδρή μάχη που έγινε κατά τον απελευθερωτικό πόλεμο του 1912 στις 10 Οκτωβρίου ενάντια στους Τούρκους. Εδώ σε αυτόν τον ιστορικό τόπο και στο εξωκκλήσι των Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας που χτίσθηκε το 1973 από τους εφημέριους της επαρχίας Σερβίων σαν έκφραση τιμής και ευγνωμοσύνης προς τους ήρωες της μάχης, τελείται κάθε χρόνο στις 10 Οκτώβρη δοξολογία και ιερό μνημόσυνο παρουσία πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της Δυτικής Μακεδονίας.
  Είναι ένας χώρος, με ένα εντυπωσιακό μαρμάρινο Ηρώον γεμάτο κυπαρίσσια, διαδρόμους και μια πολύ προσεγμένη περίφραξη, δίπλα ακριβώς από τα ερείπια των παλιών τεχνικών οχυρώσεων.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σερβίων

• http://www.servia.gr/left/ddimou/polyraxo_XABOS.ht... (2 φωτ.)