Πληροφορίες τοπωνυμίου

The Sites of Ano Kardamyla

• http://www.kardamyla.org/bksiteanok.html (4 φωτ.)

Κάστρο Γριάς

  Μεσαιωνικό οχυρωματικό έργο αμυντικού χαρακτήρα. Αποτελούσε την ακρόπολη των Καρδαμύλων. Η παράδοση λέει ότι το όνομά του οφείλεται σε κάποια γριά που σκαρφάλωσε από τα Καρδάμυλα μέσω των απότομων βράχων ως εκεί για να σωθεί από τους πειρατές. Στο κάστρο σήμερα σώζονται δύο πύργοι που ενώνονται μεταξύ τους με τοίχος. Ο ανατολικός πύργος είναι ημικυκλικός με διάμετρο το τείχος και ο δυτικός είναι κυκλικός. Ολο αυτό το συγκρότημα βρίσκεται στη νοτινή πλευρά του πλατώματος της κορυφής, αφού από όλες τις άλλες πλευρές υπάρχουν γκρεμοί και δεν υπήρχε η ανάγκη κατασκευής αμυντικού τείχους.
  Μια παράδοση λέει ότι ο δυτικός πύργος επικοινωνούσε μέσω σήραγγας με το πηγάδι του Κουλαλά από το οποίο υδρεύονταν οι έγκλειστοι στο κάστρο.
  Το πηγάδι του Κουλαλά, χτισμένο με την πέτρα της περιοχής, ανάγεται στην εποχή της Γενουατοκρατίας (1346-1566). Πέτρινα σκαλοπάτια εφαπτόμενα στα τοιχώματά του κατηφορίζουν στον πυθμένα.
  Στην περιοχή υπάρχουν και τα ταμπούρια, δηλαδή οι οχυρωματικές θέσεις των μαχητών του Καρδαμυλίτικου Εθελοντικού Σώματος κατά τις μάχες της απελευθέρωσης το 1912.
  Το όρος της Γριάς έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στον αγώνα για την απελευθέρωση του νησιού. Οι Καρδαμυλίτες κατάφεραν να εκδιώξουν τους Τούρκους από τα μέρη τους και αφού συνέλαβαν τις πολιτικές αρχές του τόπου και τους νίκησαν στη “μάχη της Γριάς”, κατέλαβαν το ύψωμα.
 Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να στρατοπεδεύσουν στο χωριό Πιτυός επειδή εκτιμούσαν ότι ήταν το μοναδικό μέρος του νησιού που δεν ήταν δυνατό να βληθεί από τη θάλασσα.
  Ομως, το πολεμικό πλοίο “Μακεδονία”, που είχε καταπλεύσει στο λιμάνι των Καρδαμύλων, καθοδηγούμενο από τα σήματα στρατιωτών που βρίσκονταν στη Γριά και απέναντι στο Καρφωτό, βομβάρδισε με 67 οβίδες το Πιτυός. Αυτό αποτέλεσε καθοριστική κίνηση για τη μετέπειτα εξέλιξη του αγώνα, γιατί προκάλεσε πτώση του ηθικού των Τούρκων, οι οποίοι, μετά την ολομέτωπη επίθεση του Ελληνικού στρατού, αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις 22 Δεκεμβρίου 1912. Από τότε η Χίος πέρασε και τυπικά στην ελληνική κυριαρχία.
(Κείμενο: Γιάννης Μακριδάκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χίου (2003).