Πληροφορίες τοπωνυμίου

Βαρύπετρο

Ολόκληρη η κοινότητα Βαρυπέτρου ήταν φέουδο του γνωστού φεουδάρχη Μαριού-Πέτρου, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Με το πέρασμα των χρόνων αλλοιώθηκε το Μαρύ-Πέτρος σε Βαρύ-Πέτρος κι έγινε Βαρύπετρο. Σήμερα σε αυτό περιλαμβάνονται άλλοι 5 συνοικισμοί, ο Μαρμαράς, ο Λυγιδές, τα Ποτιστήρια, τα Μυλωνιανά και η Οαση. Τα ελληνικά ονόματα των τριών τελευταίων συνοικισμών είναι σχετικά πρόσφατα. Μέχρι και τα χρό- νια του μεσοπολέμου τα Μυλωνιανά ονομαζόταν Σερβαλί, τα Ποτιστήρια Σαράτσι και η Οαση Καζάρμα. Στην απογραφή του 1881 η κοινότητα Βαρυπέτρου ήταν τμήμα του Δήμου Περιβολίων Κυδωνίας και ο πληθυσμός της έφτανε τα 128 άτομα. Αργότερα αποσπάστηκε από τα Περιβόλια και προστέθηκε στο Δήμο Χανίων. Στην απογραφή του 1928 καταμετρήθηκαν 358 άτομα. Το 1938 πήρε και επίσημα το όνομα Βαρύπετρο, το οποίο παραμένει ίδιο μέχρι και σήμερα.
Το 1968 ο γιατρός Βαρδινογιάννης, πιστεύοντας ότι ανακάλυψε την αρχαία Κυδωνία, έκανε ανασκαφές στους Νοτιανατολικούς βράχους του χωριού, στην περιοχή Καστέλλα, όπου υπάρχει Ενετικό φρούριο. Από ανασκαφές που έγιναν στη θέση Ντέμπλα, ανακαλύφθηκαν απολιθώματα προϊστορικού οικισμού, τα οποία απέδειξαν πως η περιοχή εκατοικείτο από τα προϊστορικά χρόνια. Ο τρόπος κατοίκησης του ευρύτερου χώρου που βρίσκεται το Βαρύπετρο αναφέρεται σε χρονικό του ιστορικού Τριβάν το 1645 με τη σημερινή ονομασία και υπαγόταν στην περιοχή του Αγίου Λαζάρου. Λόγω του κοντινού της απόστασής του από τα Χανιά και της διαμόρφωσης του εδάφους του, το Βαρύπετρο έγινε κέντρο σφοδρών συγκρούσεων από την Ενετοκρατία μέχρι τα πρόσφατα χρόνια. Στις επιθέσεις των κατακτητών οι Βαρυπετρανοί καταφεύγουν στα ασφαλή βουνά του Θερίσου, όπου και περιμένουν να περάσει ο κίνδυνος. Από τότε τα δύο χωριά ανταλλάσουν πληθυσμούς, αλληλοπροστατεύονται και αποκτούν στενούς δεσμούς μεταξύ τους.
Το 1867, τη χρονιά που οι Τούρκοι εφαρμόζουν το σύστημα των Πύργων για την απόκρουση των επαναστατημένων Κρητικών, έκτισαν νοτιανατολικά του χωριού τον Πύργο του Ανιμπαλή. Η επαναστατική δραστηριότητα των Βαρυπετρανών είναι ηρωική και πλούσια. Στον Μακεδονικό αγώνα στέλνει πολεμιστές που διακρίνονται και σαν Καπετάνιοι.Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετέχουν στην πιό δυσάρεστη έκπληξη που περίμενε τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές από την αρχή του πολέμου και μάχονται γενναία μέχρι την κατάληψη της Κρήτης από τον εχθρό. Σε αντίποινα της αντίστασής τους, οι Γερμανοί μεταμορφώνουν την περιοχή σε Γολγοθά με τις αγριότητές τους και τις συνεχείς εκτελέσεις πατριωτών. Οι αντάρτες όμως δεν επαναπαύονται και συχνά γίνονται συγκρούσεις και φονικές μάχες με το Γερμανικό στρατό. Στην πιό γνωστή μάλιστα μάχη, χωριανοί από το Βαρύπετρο, με μόνο όπλο τους παλιά τουφέκια, κατορθώνουν να καταστρέψουν ένα γερμανικό τανκς νοτιοανατολικά του χωριού. Από τότε η περιοχή ονομάζεται Τανκς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Θερίσου