Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΠΗΓΗ (Οικισμός) ΛΕΥΚΤΡΑ
Η Πηγή (Λόσνα) είναι συνοικισμός του Δημοτικού Διαμερίσματος Πλάτσας πού ανήκει στο Δήμο Λεύκτρου της Έξω ή Μεσσηνιακής Μάνης. Ξεκινώντας από την Καλαμάτα και μετά από 54 χιλιόμετρα δρόμο -μια ώρα με το αυτοκίνητο- που περνά μέσα από μαγευτική φύση, ωραία χωριά, ιστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους φτάνεις στην πανέμορφη και καταπράσινη Πηγή που είναι χτισμένη στην κορυφή ενός λόφου και σε υψόμετρο 250 περίπου μέτρων. Όταν τη βλέπεις από μακριά νομίζεις πως τα δέντρα την αγκαλιάζουν με μητρική απαλότητα. Η υπέροχη θέα της την καταξιώνει σε προνομιούχο θέση έναντι πολλών άλλων χωριών αφού οποιαδήποτε σχεδόν σημείο αντικρίζεις τον επιβλητικό Ταΰγετο , το Μεσσηνιακό κόλπο και το καταγάλανο Ιόνιο Πέλαγος. Κι αν μάλιστα πέσεις στο ηλιοβασίλεμα Ε! τότε κάθεσαι άθελα με τις ώρες να αγναντεύεις το χρυσό δίσκο του ηλίου που σιγά σιγά βυθίζεται και χάνεται πίσω από το Ακρωτήριο Ακρίτας ή την Πινακούλα (Βενέτικο), ενώ γύρω σου βασιλεύει θεία γαλήνη- φως ιλαρών.
Το θέαμα υπέροχο σαν σκηνοθετημένο έργο, που μόνο ο δημιουργός ξέρει να φτιάχνει και να το ενσταλάξει στις ψυχές των ανθρώπων. Αλήθεια! Μέσα σε αυτές τις στιγμές το πνεύμα σου γαληνεύει και η ψυχή πλημμυρίζει από συναισθήματα χαράς και ευτυχίας. Ίσως παίνεσα λίγο το "σπίτι" μου που λεει και η παροιμία. Δεν το παινεύω μόνο εγώ το πανέμορφο αυτό χωριουδάκι. Το παινεύουν περισσότερο κι από μένα και όλοι όσοι το γνώρισαν, Έλληνες και Ξένοι για τις τόσες ομορφιές που αφειδώλευτα του χάρισε ο Δημιουργός.
Ο συνοικισμός "Λοσνά" το πιθανότερο πρωτοδημιουργήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα καθώς μαρτυρούν οι παλαιότερες χρονολογίες 1605 και 1697, που βρέθηκαν χαραγμένες σε σπίτι και παρεκκλήσι. Πήρε το όνομα "Λόσνα" από ομώνυμο Σλαβικό τοπωνύμιο που στα Ελληνικά θα πει Αμπελάκια. Μετονομάστηκε "Πηγή", Φ.Ε.Κ. 125/1956 από την πηγή που υπάρχει στην πλατεία του χωριού. Τα Σλαβικά τοπωνύμια που είναι πολλά στην περιοχή δόθηκαν από Σλαβικά φύλα που από τον 9ο μ.χ αιώνα εγκαταστάθηκαν στον Ανω Ταύγετο, οι Μεληγγοί στην δυτική πλευρά (Λόσνα) και οι Εζερίτες στην ανατολική. Μέχρι τη φυλετική αφομείωση (14ος αιώνας) ζούσαν μαζί με τους ντόπιους σε αμφίμεικτους οικισμούς. Οι κάτοικοι του χωριού κυρίως γεωργοκτηνοτρόφοι με λιγοστά εισοδήματα, 315 στις αρχές του 20ου αιώνα, σταδιακά εγκαταλείπουν κι αναζητούν καλύτερη ζωή στην ενδοχώρα και το εξωτερικό. Οι 315 κάτοικοι του μειώνονται το 1920 σε 226, το 1928 σε 189, το 1940 σε 177, το 1951 σε 119 και τη δεακετία του 1960 περίπου σε 30.
Σήμερα στις αρχές του 21ου αιώνα μένουν μόνιμα 12 Έλληνες συνταξιούχοι κι άλλοι τόσοι ξένοι επαγγελματίες και εργάτες μαζί με τα μικρά παιδιά τους. Ο πληθυσμός του οικισμού αυξάνει το λιομάζωμα, το Πάσχα και κυρίως το καλοκαίρι. Έλληνες, Αυστριακοί, Γερμανοί, Αγγλοι κ.α περνούν ευχάριστα τις διακοπές τους ειρηνικά κι αγαπημένα σαν καλοί χωριανοί. Από τα 86 σπιτάκια της Πηγής ανάμεσα τους και 5 πυργόσπιτα μακρόστενα λιθόκτιστα ορθογώνια κτήρια με δίχωρο ανώι για τους ανθρώπους και με κατώι για τα ζώα και τις ζωωτροφές - αναπαλαιώθηκαν και μετασκευάστηκαν για να ικανοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες τα 51, τα 9 είναι νεόκτιστα και τα 26 παραμένουν ακατάλληλα για κατοίκηση. Ένας χείμαρρος κόβει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες) τη Λόσνα, που όπως γράψαμε πιο πάνω και τι Σελίστια (πάνω και κάτω), που θα πει χωριουδάκι.
Στην νότια όχθη του χειμάρρου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία, που τη στολίζουν και την κάνουν μαγευτική τα πλατάνια και τα άλλα δέντρα και φυτά, η Εκκλησία, η πηγή και το παραδοσιακό καφενείο-ταβερνάκι. Η εκκλησία κτισμένη το 1897 πάνω σε ομώνυμη μικρότερη εκκλησία, εξαιρετικά ωραία και επιβλητική με αξιόλογο μαρμάρινο δάπεδο, είναι αφιερωμένη στην " Κοίμηση της Θεοτόκου" κι είναι η πολιούχος του χωριού που μαζί με τα 13 παρεκκλήσια- εξωκλήσια διατηρούν ζωηρό το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών. Ταπεινή, Φτωχούλα, η πίστη τα θεμέλιωσε Κι έχουν γύρω εικόνες άτεχνα γραμμένες Μα είναι ο Θεός εκεί κοντύτερα στον άνθρωπο, Πικρά σε άλλες εκκλησιές λαμπροχτισμένες. Γεώργιος Δροσίνης
Η πηγή που επί χρόνια ύδρευε το χωριό και ξεδιψούσε τους ντόπιους και τους περαστικούς με το γάργαρο και δροσερό νεράκι της πολύβουη στο παρελθόν τώρα σωπαίνει αφού το κάθε σπίτι έχει τη βρύση του και αναπολεί τις επισκέψεις που δεχόταν και τις κουβέντες που άκουγε. Περασμένα μεγαλεία, που λεει και ο Ποιητής. Η άδρευση, το πότισμα των ζώων και των κήπων γινόταν από το πάνων πηγάδι, τα Σταρδέλα και τα Σκαρδιάνικα δεξαμενές που γεμίζουν από μικροπηγές. Είναι έργα-μνημεία που μαζί με το κοιμητήριο τα εναπομείναντα καλντερίμια και τα παρεκκλήσια-Εξωκλήσια πρέπει ο Δήμος, το τοπικό συμβούλιο, ο Εκπολιτιστικός Εξωραϊστικός-Οικολογικός Σύλλογος και το εκκλησιαστικό Συμβούλιο με αγαστή συνεργασία να τα συντηρήσουν, δείχνοντας έτσι ότι τιμούμε τους προγόνους μας που μας τα κληροδότησαν και κατ'επέκταση ότι αγαπούμε τον όμορφο τόπο μας.

Το κείμενο παρατίθεται το Οκτώβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου