Αριούσιος οίνος
ΚΟΥΡΟΥΝΙΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Από τα πιο αξιόλογα και φημισμένα προϊόντα που έβγαζε η Χίος στην
αρχαία εποχή ήταν το κρασί. Την ευλογία στο νησί έδωσε ο θεός Διόνυσος. Ο Θεόπομπος
αναφέρει πως ο Οινοπίων, που θεωρήθηκε γιος του θεού, έμαθε στους Χιώτες να φυτεύουν
και να καλλιεργούν αμπέλια και να παράγουν το μαύρο κρασί.
Ο Οινοπίων είχε κατά την παράδοση πέντε γυιούς, τον Τάλον, τον Ευάνθη,
τον Μέλανα, τον Σάλαγον και τον Αθάμαντα. Αυτούς σχετίζει ο ιστορικός Ζολώτας,
με τις πέντε πιθανότατα ποιότητες του Χιώτικου κρασιού.
Αναμφισβήτητα από τα κρασιά της Χίου το καλύτερο ήταν ο "Αριούσιος
οίνος". Αυτός έγινε γρήγορα γνωστός στην Ελλάδα. Τα Χιώτικα πλοία τον πήγαιναν
παντού. 'Ηταν όμως αρκετά ακριβός. 'Εκανε την εμφάνισή του στα πιο δαπανηρά και
πολυτελή συμπόσια.
Κανείς δεν έκρυβε τον θαυμασμό του για την εξαιρετική του ποιότητα.
Νέκταρ, ποτό των θεών, τον είπαν οι ποιητές, Ομηρικό κρασί το ονόμασαν οι περιηγητές.
Το κρασί της Χίου δεν έπαψε να βαστά τα πρωτεία και στη Βυζαντινή περίοδο. Αυτό
τουλάχιστον αφήνουν να εννοηθεί ο Πορφυρογέννητος, ο Πτωχοπρόδρομος, ο Ψελλός.
Αριουσία και Κουρούνια
Το κτητικό και εθνικό όνομα του κρασιού "Αριούσιος" είχε
σαν πρωτότυπο το Αριούς ή Αριών, που σημαίνει τόπο φυτευμένο από Αρίας. Αρία είναι
η φελλόδρυς, ένα είδος δρυός παρόμοιο με τον πρίνο.
Η Αριουσία χώρα, το τμήμα που έβγαζε το εξαίρετο κρασί, δεν ονομάστηκε
από το Αριούς αλλά από το Αριούσιος (οίνος). Τα παραπάνω διατυπώνει ο Κοραής και
επιδοκιμάζει ο Ζολώτας. Η θεωρία αυτή δεν έχει καταπολεμηθεί μέχρι τώρα και πρέπει
να θεωρηθεί σαν επιτυχημένη.
Ο Στράβων ο γεωγράφος (έζησε την εποχή του Αυγούστου και καταγόταν
από την Αμάσεια του Πόντου), ορίζει πρώτος και με μαγαλύτερη ακρίβεια τη θέση
της Αριουσίας. Αυτός την τοποθετεί μεταξύ του Πελιναίου και της "Μελαίνης
άκρης", εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το χωριό Κουρούνια.
Είναι αλήθεια πως τα Κουρούνια κατά την νεώτερη περίοδο έβγαζαν το
πιο εκλεκτό κρασί της Χίου. Το γεγονός δεν πρέπει να θεωρηθεί τυχαίο. 'Ηταν ο
συνεχιστής της παράδοσης του Αριούσιου. Τρεις μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων
της Χίου το επαινούν. Ο βυζαντινολόγος Αμαντος, ο ιστορικός της Χίου Γ. Ζολώτας
και ο λαογράφος της Χίου Στυλιανός Γ. Βίος.
Ίσως και αυτό το ίδιο το όνομα Κουρούνια να προέρχεται από την λέξη
Κορώνεως, που καθώς αναφέρει ο Πολυδεύκης ήτο είδος σταφυλής. (Το παραπάνω κείμενο
είναι από την "ΧΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ" τεύχος 100, Ιανουάριος 1966, του Γρηγόρη Δ.
Σπανού).
Το όνομα των Κουρουνίων ήταν και είναι στενά συνδεδεμένο με το κρασί
από αρχαιοτάτων χρόνων. Σε σφραγίδα της κοινότητας του 1880, το χωριό αναφέρεται
με το όνομα Κορώνια, ενώ σε άλλη σφραγίδα του 1918, το έμβλημα της κοινότητας
είναι το σταφύλι. Γεγονός που αποδεικνύει την περίοπτη θέση του κρασιού στη περιοχή.
Σήμερα στη
Νότιο
Ιταλία (
Μεγάλη
Ελλάδα) καλλιεργούνται δύο ποικιλίες αμπέλου, με την ονομασία "aglianiko"
και "grecanico", οι οποίες θεωρούνται αρχαιοελληνικές, πράγμα που το δηλώνουν
και οι ίδιοι οι Ιταλοί. Οι ποικιλίες αυτές μεταφέρθηκαν στη Νότιο Ιταλία από τους
Πελασγούς. Πελασγοί ήταν και οι πρώτοι κάτοικοι της Β. Χίου. Οι Πελασγοί κατοίκησαν
στη
Θεσσαλία,
Βοιωτία
και
Φθιώτιδα.
Ίσως η θεωρία της ονομασίας των Κουρουνίων από την αρχαία
Κορώνεια
(Βοιωτίας, Ζολώτας τόμ.Ι, σελ. 635), να έχει γερές βάσεις και οι ποικιλίες αυτές
να συνδέονται με τον Αριούσιο.
Σύμφωνα με μελέτη που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια οι κλιματολογικές
και οι εδαφολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη των παραπάνω ποικιλιών.
Σήμερα γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από τους κατοίκους των Κουρουνίων
αλλά και της ευρύτερης περιοχής, προκειμένου να ξαναζωντανέψει ο Αριούσιος οίνος
και το Κουρουνιώτικο κρασί.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Φιλοπρόοδου Ομίλου Κουρουνίων Χίου
