Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ (Δήμος) ΣΕΡΡΕΣ
Προϊστορικοί Χρόνοι
   H περιοχή της αρχαίας πόλης κατοικείται από την εποχή του χαλκού, σύμφωνα με εργαλεία και αντικείμενα που έχουν βρεθεί και ανήκουν στη συγκεκριμένη περίοδο.
Κλασικοί - Ρωμαϊκοί Χρόνοι
  Στα κλασικά χρόνια, η περιοχή αναφέρεται από τον Αισχύλο στις «Ικέτιδες» και το Θουκυδίδη στην «Ιστορία» και οι κάτοικοί της, οι Βισάλτες θεωρούνται Πελασγικής καταγωγής. Οι αρχαίοι ιστορικοί (Ηρόδοτος, Στράβων) αναφέρουν ότι οι Έλληνες του νότου χρησιμοποιούσαν τη λίμνη του Αχίνου και τους παρόχθιους οικισμούς της περιοχής ως γέφυρα για να επικοινωνούν με την πλούσια ενδοχώρα της Φυλλίδας και να εκμεταλλεύονται τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές (ξυλεία, μεταλλεύματα κ.λπ.).
  Βάσει της επιτύμβιας επιγραφής η περιοχή ταυτιζόταν με την κώμη Ολδηνών, αλλά μετά την ανακάλυψη των ψηφισμάτων η περιοχή ταυτίζεται με την αρχαία Βέργη.
  Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα που ανήκουν σε διάφορες περιόδους της αρχαιότητας, από τον 6ο αιώνα μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους. Μεταξύ των άλλων, μαρμάρινα μέλη αγαλμάτων, χάλκινα αγαλματίδια, πήλινα ειδώλια, λυχνάρια, τα τμήματα αγγείων, και τα νομίσματα διαφόρων εποχών πιστοποιούν τη μακρόχρονη ιστορία της πόλης. Επίσης, στο νεκροταφείο του οικισμού αποκαλύφθηκαν πολυάριθμοι τάφοι, ορισμένοι από τους οποίους ήταν πλούσια κτερισμένοι και είχαν θαυμάσια επιτύμβια ανάγλυφα. Ένα τέτοιο ανάγλυφο της ελληνιστικής εποχής που αναπαριστά έναν ιππέα, βρέθηκε πριν από λίγα χρόνια και σήμερα φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών.
  Εξίσου σημαντικός οικισμός της περιοχής κατά την περίοδο της αρχαιότητας ήταν και αυτός που έχει εντοπιστεί στα όρια του σημερινού οικισμού του Πεθελινού και συγκεκριμένα στη θέση «Φυλάκιο». Πρόκειται για έναν παρόχθιο οικισμό (το όνομα προέρχεται από το πόθος και λίνος= δίχτυ ψαράδων) στην πρώην λίμνη του Αχινού, η έκταση του οποίου υπολογίζεται σε 50 στρ. περίπου και που ιδρύθηκε κατά την κλασική εποχή, ενώ τα αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν την ύπαρξή του και στην ελληνιστική, ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο.
  Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο και φιλόλογο Πέτρο Σαμσάρη ήρθαν στο φως σημαντικά ευρήματα. Μεταξύ άλλων βρέθηκαν χάλκινη ομφαλωτή φιάλη, αρύβαλλος από φαγεντιανή, όστρακα από μελανόμορφα αγγεία, με σπουδαίες παραστάσεις. Επίσης βρέθηκαν μαρμάρινα μέλη ανδρικών και γυναικείων αγαλμάτων, χείλη, λαβές και βάσεις άβαφων και μελαμβαφών αγγείων, βάσεις οξυπύθμενων θασιακών κυρίως αμφορέων καθώς και τμήμα πήλινης πυρομιδόσχημης αγνύθας. Τα ίχνη καμίνευσης σιδήρου φανερώνουν την ύπαρξη οργανωμένης βιοτεχνικής παραγωγής. Στη θέση Βρυσούδια, στο φυσικό λιμάνι της περιοχής, σώζονται λείψανα ξύλινης αποβάθρας και πέτρινοι κίονες, όπου οι ψαράδες του αρχαίου οικισμού έδεναν τις βάρκες τους.
Βυζαντινοί - Νεώτεροι Χρόνοι
  Οι πληροφορίες για τα πρώτα βυζαντινά χρόνια στην περιοχή του Νομού Σερρών είναι λίγες και προέρχονται από τα λείψανα εκκλησιών και οικισμών. Ένας από αυτούς είναι ο Πεθελινός, η κώμη της κλασικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας, που συνεχίζει να κατοικείται και στην εποχή της δυναστείας των Ανδρόνικων (13ος και 14ος αι.) αναφέρεται σε έγγραφα της Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών με το τοπωνύμιο Ποθοληνός (τα έτη 1259, 1322 και 1365). Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας ο Πεθελινός αναφέρεται με ονομασίες σε ουδέτερο γένος όπως Πισιλινιού (1721), Πιθιλινό (1875), Πιθολινό (1886), Πυθηλινό ή Πηθυλινό (1905). Η παράδοση έχει διασώσει και την τοπωνυμία Κιουτσούκ ή Γκουτζούκ Ισταμπούλ (=μικρή πόλη).
  Επίσης, στο Παραλίμνιο υπήρχε οικισμός, γνωστός από βυζαντινά έγγραφα ως «Χωρίον του Βερνάρους». Μάλιστα, σε αυτοκρατορικό διάταγμα του Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου αναφέρεται ότι στο χωριό αυτό υπήρχε ναός της Αγίας Βαρβάρας, ο οποίος ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Στρυμώνα

• http://www.strymonas.gr/istoria.html (7 φωτ.)