Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΩΛΕΝΗ (Χωριό) ΗΛΕΙΑ
  Ο Δήμος Ωλένης με έδρα το Δ.Δ. Καράτουλα δανείστηκε το όνομα του από το σημερινό χωριό Ώλενα.
  Σύμφωνα με ιστορικές πηγές κοντά στη σημερινή έδρα του Δήμου και στο χωριό Ώλενα βρισκόταν η Μεσαιωνική πόλη Ώλενα. Σ' ένα βουνό με 300 περίπου μ. υψόμετρο δηλ. στο νοτιότερο και ψηλότερο σημείο του οροπεδίου, σώζονται τα ερείπια του ναού της Επισκοπής που άνηκαν στο Ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Στα χρόνια του Μεσαίωνα αυτός ήταν μεγάλος και αξιόλογος γιατί ήταν ο μητροπολιτικός ναός της. Είναι εμφανή τα ίχνη της βυζαντινής τεχνοτροπίας καθώς και οι επισκευές της φραγκικής περιόδου. Σώζεται το μεσαίο διαμέρισμα του. Κάτω από το Αγιο Βήμα ανασκάφτηκαν τάφοι που προφανώς άνηκαν σε Αρχιερείς.
  Τα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατίας η Ώλενα ήταν σε πληθυσμό η δεύτερη πόλη στην περιοχή μας μετά την Ανδραβίδα και προϋπήρξε της επιδρομής των Λατίνων. Δεν φαίνεται όμως να υπήρχε στην αρχαιότητα. Η πόλη Ώλενος που βρισκόταν στην Κ. Αχαία δεν έχει καμιά σχέση με τη μεσαιωνική Ώλενα που βρίσκεται στην περιοχή του Πύργου.
  Η Ώλενα από τον ένατο αιώνα χρημάτισε ως έδρα του επισκόπου της Ήλιδας. Στον πρώτο χρόνο της Φραγκοκρατίας με απόφαση του πρίγκιπα Γοδοφρείδου Α' η έδρα της επισκοπής αυτής μεταφέρθηκε στην πρωτεύουσα Ανδραβίδα. Μετά την κατάλυση της Φραγκοκρατίας που κράτησε για την Ηλεία 223 χρόνια, η Ώλενα ξαναβρήκε την παλιά της αίγλη, αφού ξανάγινε έδρα του ορθοδόξου επισκόπου σ' όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας. Τελευταίος δε επίσκοπος στην ιστορία της Επισκοπής Ωλένης υπήρξε ο Φιλάρετος (1802-1821) ο οποίος κατέχει την πρώτη θέση από όλους τους επισκόπους στην τοπική παράδοση. Με τον μαρτυρικό του θάνατο το Σεπτέμβριο του 1821 από τους Τούρκους στις φυλακές της Τριπόλεως, τελείωσε και η μακραίωνη πορεία της ιστορικής Επισκοπής Ωλένης. Έδρα της Επισκοπής από το 1800 είναι πιθανόν ο Πύργος. Αλλά ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να λέγεται Μητρόπολις Ηλείας και Ωλένης τιμώντας έτσι την πρώτη επίσημη επισκοπική έδρα της περιοχής μας, γιατί δεν γνωρίζουμε αν παλαιότερα υπήρξε κάποια άλλη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ωλένης

• http://www.oleni.gr/main.htm (2 φωτ.)