Πληροφορίες τοπωνυμίου

Το βάψιμο του υφάσματος

ΡΕΘΥΜΝΟΝ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
  Τις παλαιότερες πληροφορίες για τη διαδικασία βαφής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων με φυτικά χρώματα παρέχουν οι φιλολογικές πηγές. Ιδιαίτερα αναλυτικός είναι ο Πλίνιος που περιγράφει λεπτομερειακά τη διαδικασία βαφής με φυτά. Επίσης Αιγυπτιακοί πάπυροι του 3ου και 4ου αι. μ.Χ. περιέχουν οδηγίες και αναφέρονται στα τρία στάδια βαφής των μαλλιών, που δε διαφέρουν από εκείνα που εφαρμόζονται ακόμα και σήμερα στην παραδοσιακή βαφική υφασμάτων και περιλαμβάνουν: Καθαρισμό του υλικού, βούτηγμα σε στυπτικά διαλύματα, για να στερεωθεί στη συνέχεια η κυρίως βαφή. Τα χρώματα εκτός από φυτικά μπορεί να είναι και ζωικά.
  Οι κυριότερες βασικές ύλες είναι: η πορφύρα που έβγαινε από κοχύλια και έδινε κόκκινο και ιώδες χρώμα. Ο τρόπος βαφής με την πορφύρα ανάγεται στα μινωικά χρόνια. Κόκκινο χρώμα δίδει και το πρινοκούκκι ή κερμέζ ή κιρμίζο, ένα είδος εντόμου που ζει στα φύλλα του πρίνου, της βαλανιδιάς και του κέδρου καθώς και ο φύκος, το θαλασσινό φύκι, που βρίσκεται άφθονο στις παραλίες καθώς και το ριζάρι ή ερυθρόδανον (rubia tinctoria).
  Τα φύλλα του πλατάνου, τα φύλλα της καρυδιάς και ο πράσινος φλοιός των καρυδιών δίδουν σκούρο καστανό χρώμα.
  Με την ακονιζά (inula viscoza), που είναι θάμνος και φυτρώνει σε ακαλλιέργητες περιοχές και με τα χλωρά φύλλα της αμυγδαλιάς ή ραγδιάς, φτιάχνουν το πράσινο χρώμα.
  Πολλά είναι τα φυτά που δίνουν το κίτρινο: ο κρόκος ή ζαφορά (crocus sativus), οι κίτρινες μαντηλίδες (chrysanthemum segetum), που φυτρώνουν στους αγρούς και ανθίζουν το φθινόπωρο, τα φλούδια του ροδιού, τα φύλλα της λυγαριάς (vitex agnus castus), τα μανουσάκια, η ξυνίδα που έχει λουλούδια από το Φεβρουάριο ως τον Απρίλιο, το χαμόμηλο κ.ά.
  Εκτός από τα φυτικά και τα ζωικά υλικά για τις βαφές χρησιμοποιούν και άλλες ουσίες, όπως η καπνιά (αιθάλη) για μαύρο χρώμα, η σκουριά από σίδερα για καφέ και έτοιμο λουλάκι για μπλε.
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνου.