Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αγιος Ιωάννης Θεολόγος

  Μας είναι άγνωστο ποιά ακριβώς χρονολογία χτίστηκε. Πάντως σε έγγραφο του 1784 αναφέρεται η ύπαρξή της. Το 1831 ανακαινίστηκε, μάλλον μετά απο καταστροφή του ναού το 1822. Στο υπέρυθρο της παλιάς πόρτας υπήρχε σκαλιστή μαρμάρινη εικόνα του Αγίου διακοσμημένη γύρω-γύρω με σταφύλια. Η εκκλησία αρχικά είχε μόνο την νότια πόρτα. Η δυτική ανοίχτηκε τον Αύγουστο του 1886. Το πρώτο τέμπλο της εκκλησίας ήταν ξυλόγλυπτο. Το 1902 ομως αποφάσιασαν να το αντικαταστήσουν χωρίς δυστυχώς να φροντίσουν να διασώσουν έστω και κάποια κομμάτια που σήμερα θα είχαν ενδεxoμένως αρχαιολογική αξία. Έχει βρεθεί στο σπίτι του Κωνσταντίνου Χατζητσοπάνου το συμφωνητικό της εποχής εκείνης με ημερομηνία 17 Μαίου 1902, που αναφέρεται στην ανάθεση της εργασίας αντικατάστασης του τέμπλου με νέο χτιστό όμοιο με αυτό της εκκλησίας του Σωτήρος Χριστού στην Βολισσό. Η συμφωνία έγινε μεταξύ της εκκλησιαστικής επιτροπής και των εργολάβων απο το χωριό Βασιλειώνικο, Γεώργιο Α. Φράγκο και Γεώργιο Ν. Φράγκο. Η δαπάνη ανερχόταν στο ποσό των 3.000 γροσσίων, χωρίς την αξία των απαιτούμενων υλικών και με την σύμφωνη γνώμη των κατοίκων για παροχή βοήθειας με προσωπική εργασία.
  Η εικόνα του Αγίου σύμφωνα με εκτίμηση Γερμανού αρχαιολόγου περιηγητή που έτυχε να περάσει απο τα μέρη μας πρέπει να είναι του 15ου αιώνα.
  Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε, όταν μελετώντας απο κοντά τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί, διαπίστωσε οτι είναι τα ίδια με εκείνα που χρησιμοποιούσαν οι αγιογράφοι της εποχής εκείνης.
  Κατά την σφαγή της Χίου το 1822 η εικόνα του Αγίου φυγαδεύτηκε στην Ύδρα για να σωθεί και επανήλθε το 1826 παραμένοντας έτσι το κυριότερο θρησκευτικό μας κειμήλιο.
  Το 1926 σε εργασίες που εγιναν δίπλα στην εκκλησία βρέθηκε στο δυτικό μέρος εντοιχισμένη πλάκα που έγραφε: "Ιερός Αγρός Ηρακλέους". Η εντοιχισμένη πλάκα παρέμεινε πάνω απο την δυτική πόρτα μέχρι 1971 που έγιναν επισκευές στην εκκλησία.
  Το 1937-38 η εκκλησιαστική επιτροπή και το Κοινοτικό Συμβούλιο Κουρουνίων αποφάσισαν να κάνουν διάνοιξη του αυλόγυρου της εκκλησίας. Μέχρι αυτή την εποχή στον αυλόγυρο υπήρχαν τρείς σχολικοί κήποι πλάτους 10 μ. Ο πλάτανος, ένας απο τους υψηλότερους και παλαιότερους του νησιού, δέσποζε στη μέση αγγίζοντας σε πολλά σημεία τους κήπους. Η διάνοιξη ομως του αυλόγυρου προς τα ανατολικά κρίθηκε απαραίτητη για την καλύτερη διεξαγωγή του πανηγυριού και την φιλοξενία των πολλών μαθητών του σχολείου. Σ' αυτή την διάνοιξη λοιπόν και συγκεκριμένα πίσω απο το Αγιο Βήμα βρέθηκε τοίχος απο μεγάλες πελεκημένες πέτρες. Μάλιστα κάτω από το κοίλωμα μιάς πέτρας βρέθηκε κρανίο με διατηρημένη μια τούφα ξανθά μαλλιά. Στην εκσκαφή πίσω απο το Ιερό βρέθηκε μια στρογγυλή πλάκα με αυλάκι χαραγμένο γύρω-γύρω που κατέληγε σε κρουνό.
  Το 1965, όταν ο κ. Βασίλης Κεφάλας ήταν πρόεδρος της κοινότητας, επισκέφθηκε το χωριό κάποια αρχαιολόγος του Υπουργείου. Ο κ. Βασίλης Κεφάλας της έδειξε τις πλάκες και το συμπέρασμά της ήταν ότι στην θέση που έχει κτιστεί η εκκλησία υπήρχε αρχαίος ειδωλολατρικός ναός του Ηρακλέους και οτι η πλάκα με το αυλάκι προέρχεται απο το θυσιαστήριο του ναού. Προσδιόρισε ότι ο ναός πρέπει να ήταν τής εποχής τής μεγαλογραμματοσύνης τον 3ο-2ο π.Χ. αιώνα. Αυτή η πληροφορία επιβεβαιώθηκε αργότερα, όταν στην μεγάλη επισκευή τής εκκλησίας το 1971-1972 βρέθηκε πως οι πέτρες που έχουν χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο του ναού είναι όμοιες με αυτές που βρέθηκαν κατά την εκσκαφή του αυλόγυρου. Αλλη παράδοση αναφέρει ότι στην θέση που βρίσκεται σήμερα το Ηρώο των πεσόντων, υπήρχε μοναστήρι. Τον Αύγουστο του 1969 ο ναός κινδύνευσε να καταστραφεί απο πυρκαγιά. Ευτυχώς όμως η φωτιά έσβησε έγκαιρα καταστρέφοντας μόνο λίγα στασίδια.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Φιλοπρόοδου Ομίλου Κουρουνίων Χίου