Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΚΙΘΑΙΡΩΝ (Βουνό) ΒΟΙΩΤΙΑ
  Είναι το βουνό όπου ένοιωσε τα βαριά βήματα του Ηρακλή. Βοσκός ο Ηρακλής στα δεκαοχτώ του χρόνια ανεβοκατέβαινε καθημερινώς με τα κοπάδια τον Κιθαιρώνα. Μία ημέρα έκοψε ένα χοντρό κλαρί ελιάς και μ' αυτό έφτιαξε το μυθικό του ρόπαλο όπου και κατάφερε να σκοτώσει το λιοντάρι του Κιθαιρώνα που είχε γίνει φόβος και τρόμος της περιοχής.
  Ο Κιθαιρώνας ήταν χώρος διαμονής της θεάς Αρτέμιδος. Η Αρτεμις ήταν υπερβολικά σεμνή και ιδιαίτερα εκδικητική σ΄όποιον έδειχνε απέναντί της ερωτικές διαθέσεις. Μία μέρα είχε πάει στον Κιθαιρώνα για κυνήγι μαζί με τα σκυλιά του ο Ακταίωνας, ο οποίος είχε μάθει την τέχνη του κυνηγίου από τον κένταυρο Χείρωνα. Κι ενώ περιπλανάτο στο βουνό έτυχε να δεί την θεά Αρτεμη που λουζόταν σε μια δροσερή πηγή παρέα με τις Νύμφες. Η Αρτεμις εξοργίστηκε που είδε τον Ακταίωνα (νομίζοντας ότι αυτός έχει ερωτικές διαθέσεις) και τον μεταμόρφωσε σε ελάφι. Μα μόλις έγινε αυτό τα σκυλιά του Ακταίωνα βλέποντας μπροστά τους ενα ελάφι όρμησαν επάνω του και τον κατασπάραξαν. Λέγεται δε ότι το θλιμμένο βλέμμα των ελαφιών είναι απο την στεναχώρια του Ακταίωνα. Ο Λαίος παντρεύτηκε την Ιοκάστη ή Επικάστη οπως την καλούν μερικοί και υπήρχε χρησμός που του μήνυε να μην κάνει παιδί γιατί επρόκειτο να σκοτωθεί απο το ίδιο του το παιδί. Αυτός μία μέρα τύφλα στο μεθύσι πλάγιασε με την γυναίκα του. Κι όταν γεννήθηκε το παιδί το δώσε σ΄ενα βοσκό να το πετάξει αφού πρώτα του τρύπησε τους αστραγάλους με καρφιά. Ο βοσκός απόθεσε το βρέφος στον Κιθαιρώνα. Το βρήκαν όμως οι βουκόλοι του Πολύβου, βασιλιά των Κορινθίων, το παίρνουν και το πηγαίνουν στην γυναίκα του βασιλέως την Περίβοια. Εκείνη υιοθέτησε το παιδί, του θεράπευσε τα πόδια και το ονόμασε Οιδίποδα γιατί είχε πρήξιμο (οίδημα) στα πόδια από τις πληγές.
  Ο Κιθαιρώνας πήρε το όνομα του από τον βασιλέα των Πλαταιών Κιθαιρών. Ο Κιθαιρών σκότωσε τον αδελφό του Ελικώνα γι' αυτό οι θεοί του Ολύμπου έδωσαν στα δυο γειτονικά βουνά αντίστοιχα τα ονόματα Kithairon και Elikon. Τον Κιθαιρώνα τον έκαναν κατοικία των Ερινυών και τον Ελικώνα κατοικία των Μουσών.
  Οι διαβάσεις του, πολύ λίγες και δύσβατες, είχαν πάντα στρατιωτική αξία. Πριν από τη μάχη των Πλαταιών, ο Μαρδόνιος κατέλαβε αυτές τις διαβάσεις και απείλησε σοβαρά τον ελληνικό στρατό. Η διάβαση που περνάει από τα σημερινά Βίλια υπήρξε πάντοτε σημαντική για τη δράση των Μεγαρέων κατά της Βοιωτίας. Ετσι ο Αγησίλαος το 378 και το 377 π.Χ. πολεμώντας κατά των Θηβών, κατείχε αυτή τη διάβαση ως γραμμή υποχώρησης· αντίθετα, τον επόμενο χρόνο οι Θηβαίοι και οι Αθηναίοι κατέλαβαν τη διάβαση αυτή και απέκρουσαν τον Κλεόβροτο. Γι' αυτό οι Αθηναίοι ανταγωνίζονταν τους Θηβαίους για την κατοχή αυτών των διόδων.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Βιλίων

• http://www.vilia.org/div/content/view/21/51/ (1 φωτ.)