Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΜΕΛΙΣΣΙΑ (Δήμος) ΑΤΤΙΚΗ
  Τα Μελίσσια έγινε Δήμος μετά το 1990, μέχρι τότε ήταν κοινότητα από το 1946 αναγνωρισθείσα με απόσπαση από το Δήμο Αμαρουσίου. Μέχρι το έτος 1920 ήταν ακατοίκητα με 2 - 3 ξύλινες παράγκες επί της κεντρικής οδού που χρησιμοποιούντο τα Σαββατοκύριακα ως ταβερνεία με θαμώνες τους επισκέπτες της Μονής Πεντέλης.
  Οι Μαρουσιώτες και οι μοναχοί της Μονής Πεντέλης είχαν εγκαταστήσει πολλές κυψέλες μελισσών γιατί υπήρχε άφθονο θυμάρι και πεύκο. Από τις μέλισσες έλαβε το όνομά της η περιοχή.
  Μετά το 1922 με την Μικρασιατική καταστροφή άρχισε να εποικίζεται από πολλούς πρόσφυγες. Απεσπάσθει από το Δήμο Αμαρουσίου και έγινε Κοινότητα. Μέχρι το 1940 γνώρισε πληθυσμιακή ανάπτυξη οφειλόμενη στους πρόσφυγες και τους φυματικούς. Η αθρόα εγκατάσταση φυματικών αποτέλεσε πηγή πλούτου για τους παλαιότερους κατοίκους αλλά παράγοντα ανησυχίας για την δημόσια υγεία της πόλης.
  Από την εποχή αυτή άρχισαν να κτίζονται στα Μελίσσια ειδικά Νοσοκομεία - Σανατόρια όπως το Σισμανόγλειο , το Νοσοκομείο Θώρακος του Κ. Τσαγκάρη και πολλές άλλες Κλινικές και Νοσηλευτικά Ιδρύματα.
  Με Αναγκαστικό Νόμο του 1938 του Κων/νου Κοτζιά οι πάσχοντες από φυματίωση περιορίζονται στα βόρεια της πόλης προς την Πεντέλη στη περιοχή Θάλωσι.
  Σήμερα η πόλη χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη πολλών Νοσοκομείων και την έντονη ανοικοδόμηση. Αρχικά ήταν δύο συνοικισμοί, τα Μελίσσια και ο Παληάγαννης.

ΜΕΛΙΣΣΙΑ (Προάστιο της Αθήνας) ΑΤΤΙΚΗ
  Τα Μελίσσια είναι μια όμορφη σύγχρονη πόλη που αναπτύσσεται συνεχώς, αλλά αγωνίζεται ταυτόχρονα να κρατήσει τον προαστιακό της χαρακτήρα. Βρίσκεται στις υπώρειες της Πεντέλης, κτισμένο στα βόρεια της Αθήνας και απέχει περίπου 12 χλμ από το κέντρο της πρωτεύουσας.
Οι αρχαίοι χρόνοι
  Τα Μελίσσια κατά την αρχαιότητα, όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Μελίσσια Αττικής» των φιλόλογων Ελένης και Σωτήρη Κεχαγιά, ήταν μια αγροτική περιοχή με πεδινά και ημιορεινά καλλιεργήσιμα τμήματα, άγονες ορεινές εκτάσεις και πυκνά πευκόφυτα δάση, που ανήκαν στον αρχαίο Δήμο του Aθμονου και στην Κεκροπία Φυλή. Από μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων αλλά και από το ιστορικό κείμενο του Πλουτάρχου «Θησέας», μαθαίνουμε ότι χωρικοί του Αμαρουσίου και του Βριλησσού - Πεντέλης εμφανίστηκαν στα Μελίσσια λίγο πριν το 15ο π.Χ. αιώνα. Οι κάτοικοι αυτοί επέκτειναν τις αγροτικές και κτηνοτροφικές τους δραστηριότητες και προς την περιοχή των Μελισσίων και έτσι τα μελισσιώτικα κτήματα άρχισαν να καλλιεργούνται.
Ρωμαϊκοί και βυζαντινοί χρόνοι - τουρκοκρατία
  Ο αγροτικός χαρακτήρας των Μελισσίων διατηρήθηκε και κατά τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το μεγαλύτερο μέρος της μελισσιώτικης γης ανήκε στην Ιερά Μονή Πεντέλης που κτίστηκε το 1578 από τον επίσκοπο Ευβοίας Τιμόθεο. Η κτηνοτροφία, η καλλιέργεια, η ελαιοπαραγωγή και η μελισσοκομία ήταν οι βασικές ασχολίες των κατοίκων. Την ίδια περίοδο οι σπηλιές των Μελισσίων χρησιμοποιήθηκαν ως φυσικοί κρυψώνες των κατοίκων του Αμαρουσίου από τη λαίλαπα των Τούρκων.
Από την απελευθέρωση μέχρι το 1920
   Μετά την απελευθέρωση αρχίζουν σιγά - σιγά να εγκαθίστανται στην περιοχή μόνιμα πλέον βοσκοί, κτηνοτρόφοι, γεωργοί και μικροεπαγγελματίες σε παράγκες από χόρτα, καλάμια και πηλό, αλλά και σε περιποιημένες αγροικίες. Με την πάροδο των χρόνων τα Μελίσσια εξελίσσονται σε εξοχικό οικισμό.
  Μέχρι το 1920, που η περιοχή οργανώθηκε σε οικισμό, επί του κεντρικού δρόμου (σημερινή Λεωφόρος Δημοκρατίας), υπήρχαν μερικά πλινθόκτιστα χαμηλά οικήματα, τα λεγόμενα χάνια, που ανήκαν σε Μαρουσιώτες και Μελισσιώτες και λειτουργούσαν κυρίως τα Σαββατοκύριακα των καλοκαιρινών μηνών, ως εξοχικά ταβερνάκια, με βασικούς θαμώνες τους επισκέπτες της Μονής Πεντέλης.
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή
  Μετά το 1922 και τη Μικρασιατική καταστροφή τα Μελίσσια εποικίστηκαν από πολλούς πρόσφυγες. Τα οικόπεδα στα οποία τακτοποιήθηκαν τους παραχωρήθηκαν από το κράτος με παραχωρητήρια, αφού απαλλοτριώθηκαν από την Ιερά Μονή Πεντέλης.
  Την ίδια περίπου εποχή άρχισαν να κτίζονται διάφορα νοσοκομεία - σανατόρια και ιδρύματα για την αποθεραπεία των φυματικών, όπως του Τσαγκάρη (1928), του Καλαμβόκη (1929), του Παπαδημητρίου (1936) και άλλα.
  Η αθρόα εγκατάσταση φυματικών αποτέλεσε πηγή πλούτου για τους παλαιότερους κατοίκους, αλλά και παράγοντα ανησυχίας για τη δημόσια υγεία της πόλης.
  Τα Μελίσσια παλαιότερα αποτελούσαν περιοχή του Αμαρουσίου. Το 1946 όμως αποσπάστηκαν από το Μαρούσι και αναγνωρίστηκαν ως ξεχωριστή κοινότητα. Έκτοτε, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τα Μελίσσια αλλάζουν. Τα κτήματα και τα περιβόλια μεταβάλλονται σε οικόπεδα, ο πληθυσμός σταδιακά αυξάνεται και αρχίζει η ανοικοδόμηση και η ανάπτυξη συνοικισμών. Οι αγροτικοί δρόμοι πλαταίνουν και οι κεντρικότεροι στρώνονται με άσφαλτο. Η συγκοινωνία επεκτείνεται μέχρι το συνοικισμό Παληάγιαννη και οι ρυθμοί εξέλιξης και προόδου είναι αλματώδεις.
  Πολλοί από τους εγκατεστημένους ασθενείς στο προάστιο αντικαθιστούν τις πρώτες καλύβες και τα παραπήγματα που είχαν πρόχειρα στήσει με μικρές οικοδομές αναζητώντας υγεία και ηρεμία.
Τα Μελίσσια αλλάζουν
  Το πανέμορφο φυσικό τοπίο αρχίζει να τραυματίζεται από την αποψίλωση των βαθύσκιων δασών, τη λατόμηση των κατάφυτων λόφων και τη σταδιακή κατάργηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Η «πρόοδος» και η βίαιη τσιμεντοποίηση αλλοιώνουν το χαρακτήρα της αγνής αγροτικής περιοχής.
  Τα Μελίσσια προσείλκυσαν και οικογένειες Πειραιωτών ως τόπος παραθερισμού, οι οποίοι κατασκεύασαν τις πρώτες οικοδομές αριστερά της Λ. 25ης Μαρτίου, ανηφορίζοντας προς το Νοσοκομείο Τσαγκάρη - γι' αυτό η περιοχή ονομάστηκε «Πειραιώτικα».
  Με Αναγκαστικό Νόμο του 1949 αποφασίζεται η απαγόρευση ίδρυσης νέων Σανατορίων και επιτρέπεται μόνο πέρα από το Νοσοκομείο Παπαδημητρίου και ΝΙΕΘ, προς τη Ν. Πεντέλη. Σιγά - σιγά οι κάτοικοι του προαστίου αυξάνονται και αψηφώντας τα όσα περί φυματιούπολης λέγονταν, αγοράζουν κτήματα και χτίζουν οικοδομές ή νοικιάζουν σπίτια ως εργαζόμενοι σε διάφορα ιδρύματα ή ανοίγοντας δικές τους μικρές επιχειρήσεις.
Τα Μελίσσια σήμερα
  Από το 1990 τα Μελίσσια είναι πλέον Δήμος. Ακολουθώντας τους έντονους ρυθμούς ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν όλο το λεκανοπέδιο, η πόλη παρουσιάζει έντονη ανοικοδόμηση. Καινούργια σπίτια χτίζονται συνεχώς, όμως ακόμα ευτυχώς η πόλη κατορθώνει να διατηρήσει ένα χαρακτήρα πιο ανθρώπινο και λιγότερο αστικό σε σχέση με άλλες πόλεις.
Βιβλιογραφία
1. Μελίσσια Αττικής, Ελένη Καραμήτρου - Κεχαγιά, Σωτήρης Κεχαγιάς, Έκδοση Δήμου Μελισσίων, Μελίσσια 2002.
2. Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ - ΛΑΡΟΥΣ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΝ
3. Το Αρχαίον Αθμόνιον, Ανδρ. Χρ. Ζαγκλή, Μαρούσι, 1976.
4. ΕΣΥΕ 1971, 1981, 1991, 2000

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Μελισσίων

• http://www.melissia.gr/taMelissia/melissiaHistory.... (4 φωτ.)