Πληροφορίες τοπωνυμίου

Amiton

ΕΛΕΥΘΕΡΝΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙ
Amiton, of Eleutherae in Crete, is said to have been the first person who sung to the lyre amatory poems. His descendants were called Amitores (Amitores) (Athen. xiv.). There seems some corruption in the text of Athenaeus, as the two names Amiton and Amitores do not correspond. Instead of the former we ought perhaps to read Ametor.

A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (ed. William Smith)
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...

Κατσαμάς Μανώλης

ΕΡΦΟΙ (Χωριό) ΑΡΚΑΔΙ
1924 - 1996
  Γεννήθηκε στους Έρφους Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης το 1924.
  Προικισμένος λυράρης με δεκαετίες θητείας στο κρητικό γλέντι, έπαιξε σε πολλές περιοχές της Κρήτης, κέρδισε το θαυμασμό και παρέμεινε στη μνήμη όλων όσοι τόνε γνώρισαν, ως χαροκόποι (=γλεντιστάδες), ή συνεργάστηκαν μαζί του, ως πασαδόροι λαγουθιέρηδες. Η παρουσία του στην κρητική μουσική του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα είναι σεβαστή και υπολογίσιμη.
  Εκτός από τη δεξιοτεχνία του, ήταν από τους μουσικούς που «ήξεραν να στήνουν γλέντι», πράγμα που τον ανέδειξε και τον καθιέρωσε ανάμεσα στους μερακλήδες του καιρού του, εκείνους που «ανάγκαζαν» το λυράρη να προσέχει και την τελευταία λεπτομέρεια στο παίξιμό του, γιατί απαιτούσαν την «καλή λύρα» για να διασκεδάσουν, και είτε τον αντάμειβαν (ηθικά και υλικά, με το τακτικό παρόν τους στα γλέντια του) είτε τον περιφρονούσαν.
  Διέθετε ξεχωριστό, ονομαστό «χρώμα» στο παίξιμό του και «χρωμάτιζε» μ' αυτό όλα τα τραγούδια που έπαιζε, συνθέσεις διαφόρων καλλιτεχνών, προσαρμόζοντάς τα στο ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο ύφος του. Παρά το ότι, δυστυχώς, το δισκογραφικό του έργο ήταν περιορισμένο, ο συρτός του «Ζητιάνος» κατατάσσεται στα κλασικά κομμάτια της «χρυσής εποχής» της ρεθεμνιώτικης μουσικής (δεν πρέπει να συγχέεται με το ομότιτλο, αλλά εντελώς διαφορετικό, συρτό του Κ. Μουντάκη). Αλλες δισκογραφικές επιτυχίες του Μαν. Κατσαμά που μπορέσαμε να καταγράψουμε είναι τα : "Σημάδι μου χεις στην καρδιά", "Στην αγάπη μας δε θέλω καταδότες", "Μια ψηλομελαχροινή", "Κάθε καρδιά που αγαπά", "Φεύγω αγάπη μου στα ξένα", "Γιατρός είσαι στην πληγή", με συνοδεία το Γιάννη Μαρκογιαννάκη και τους γιους του Γιώργη και Βασίλη.
  Καλλίφωνος και με μεγάλες φωνητικές αντοχές, ακόμη και την τρίτη συνεχόμενη μέρα του γλεντιού, την ώρα που ξυπνούσε - μετά τον ελάχιστο ύπνο που «έκλεβαν», αν ήταν τυχεροί, σε καμιά γωνιά οι οργανοπαίχτες - «άκουες τη φωνή του σαν τ' αηδονιού» να λέει μαντινάδες στο σιγανό πεντοζάλη, με δυο κύκλους χορευτές τον ένα μέσα στον άλλο, και φυσικά ακουγόταν απ' όλους χωρίς μικρόφωνο. Πέθανε σε ηλικία 72 ετών το 1996, αφού ταλαιπωρήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα από την επάρατη νόσο. Συνέχισε να παίζει με αξιοθαύμαστο κουράγιο ακόμη και λίγους μήνες πριν το θάνατό του. Τα παιδιά του (οι Κατσαμάδες) συνεχίζουν, το καθένα με τον τρόπο του, τη μουσική παράδοση της οικογένειας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr

• http://www.cretan-music.gr/katsamas.htm (2 φωτ.)

Διαμαντής Στέλιος

ΧΑΡΚΙΑ (Χωριό) ΑΡΚΑΔΙ
1908 - 1999
  Γεννήθηκε το 1908 στο χωριό Χάρκια της επαρχίας Ρεθύμνου, στο οποίο και έζησε μέχρι το θάνατό του, το 1999. Παντρεύτηκε την Χρυσή και απέκτησε δέκα παιδιά.
  Αυτοδίδακτος λυράρης, ήταν ο μουσικός που με τη λύρα του στήριξε για δεκαετίες την τοπική κοινωνία των Χαρκίων, ψυχαγωγώντας τους χωριανούς του σε δύσκολους καιρούς. Έπαιζε,και κληροδότησε στους μεταγενέστερους, έναν ολόκληρο θησαυρό από αμαριώτικα πεντοζάλια (τις περίφημες κοντυλιές της επαρχίας Αμαρίου), καθώς και πολλούς παλιούς σκοπούς και ξεχασμένους χορούς (κατσαμπαδιανό, μικρό μικράκι, λαζώτη, σωτή), τη γνώση του στους οποίους εμπλούτισε και μέσω της επαφής του με το συγγενή του λυράρη Γιώργη Μουζουράκη από την Παντάνασσα Αμαρίου (τα Χάρκια συνορεύουν με τα αμαριώτικα χωριά και η συγγένεια στη μουσική παράδοση είναι προφανής).
  Η λύρα του, που κράτησε κατά καιρούς πολυήμερες παρέες και τοπικά γλέντια, άφησε ανεξίτηλες αναμνήσεις σε μικρούς και μεγάλους και συνέβαλε στη μετάδοση όχι μόνο της μουσικής κληρονομιάς αλλά και του υψηλού ήθους (που διέκρινε και τον ίδιο και τον τρόπο παιξίματός του) στους νεότερους Χαρκιανούς, εντός και εκτός Κρήτης, μέχρι και σήμερα.
 Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Χαρκίων επεξεργάζεται την έκδοση ψηφιακού δίσκου εικόνας και ήχου με αποσπάσματα από ηχογραφήσεις του, όπου αποτυπώνεται το ύφος της παλιάς παρέας στην ευρύτερη περιοχή του Αρκαδίου, στην οποία συμμετέχουν πολλοί χωριανοί τραγουδώντας τοπικές μαντινάδες και χορεύοντας ξεχασμένους χορούς.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr

• http://www.cretan-music.gr/diamantostelis.htm (2 φωτ.)