Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αγιος Δημήτριος

ΠΟΥΡΚΟ (Οικισμός) ΚΥΘΗΡΑ
  Πούρκο = πόρκο = μπόργκο = borgo = πόλη.
  Πολύ αξιόλογο μνημείο και για τα Κύθηρα και για όλη την Ελλάδα. Εξωτερικά έχει ακανόνιστο σχήμα με δυο τρούλους, εσωτερικά αποτελεί ένα σύμπλεγμα 4 ναών εκ των οποίων οι δυο έχουν τρούλους με χαμηλό τύμπανο ενώ οι άλλοι δυο έχουν καμάρα. Ο προσανατολισμός είναι σωστός μόνο στο νότιο ναό και στο βορειοανατολικό ενώ οι άλλοι δυο ναοί είναι στραμμένοι προς Βορρά. Η μοναδική είσοδος είναι στα δυτικά και έτσι οι 4 ναοί επικοινωνούν μεταξύ τους διαδοχικά. Αυτή η μορφή του συγκροτήματος δεν έχει όμοιό του στα Κύθηρα αλλά ούτε και σε όλη την Ελλάδα, μόνο στη Νάξο υπάρχει κάτι παρόμοιο. Ο νότιος και ο βορειοδυτικός ναός έχουν δυο κόγχες στο ιερό, είναι μονόχωροι κυθηραϊκού ρυθμού με τρούλο όπως ο Αγιος Νίκων, ο Θεολόγος, ο Αγιος Νικήτας κ.α. Οι άλλοι δύο, βόρειος και βορειανατολικός είναι απλοί, μονόχωροι, καμαροσκέπαστοι.
  Νότιος ναός: Ο μεγαλύτερος και παλαιότερος που έδωσε το όνομά του στο συγκρότημα, είναι ο άγιος Δημήτριος. Είναι μονόχωρος με τρούλο κυθηραϊκού τύπου ο οποιος στηρίζεται σε 4 κυθηραϊκά ημιχώνια. Το τέμπλο είναι χτιστό βυζαντινό. Είναι 6,70 Χ 3,10 μ. Χτίστηκε το 13ο αιώνα και οι τοιχογραφίες είναι σε 3 στρώματα του 13ου και 14ου αιώνα και εικονίζονται ιεράρχες, μάρτυρες, ο Ευαγγελισμός, η Αναληψη, οι Αγιοι 40, ο Θεολόγος, ο όσιος Θεόδωρος, η Μεταμόρφωση, ο Αγιος Δημήτρης έφιππος, η Γέννηση στην κάμαρα του κυρίως ναού, η Σταύρωση και η Υπαπαντή. Στο τέμπλο δίπλα στον Πρόδρομο υπάρχει αφιερωτική επιγραφή με μαύρα γράμματα με χρονολογία 1707:
ΔΕΗCIC TOY ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΙΩΑΝΟΥ ΓΡΙΠΑΡΙ 1707.
  Βορειοανατολικός ναός: Μάλλον είναι η Παναγία. Μονόχωρος καμαροσκέπαστος με αψίδα. Ανήκει στο 13ο αιώνα. Έχει δυο στρώματα τοιχογραφιών βυζαντινά και δύο μεταβυζαντινές παραστάσεις. Εικονίζονται ιεράρχες, προφήτες, ο Ευαγγελισμός, τα Εισόδια, η Παναγία ένθρονη, ο Χριστός μέγας και άλλοι αρχιερείς.
  Βόρειος ναός: Αγιος Νικόλαος. Μονόχωρος καμαροσκέπαστος με αψίδα. Ανήκει στο 13ο αιώνα. Στην κτητορική επιγραφή αναφέρεται κάποιος ζωγράφος Δημήτριος από τη Μονεμβάσια αρχιδιάκονος, αλλά η χρονολογία έχει σβήσει. Πίσω από την αγία τράπεζα ο Αγιος Νικόλαος ημίσωμος, και από κάτω 4 ιεράρχες ολόσωμοι μετωπικοί. Πάνω από την αγία τράπεζα, υπήρχε μια τεραστία δέηση με το Χριστό να ευλογεί και να κρατά ανοιχτό βιβλίο. Δυστυχώς η μορφή καταστράφηκε από ένα παραθυράκι που άνοιξαν σε μεταγενέστερα χρόνια. Στον κυρίως ναό ο Αγιος Νικόλαος ένθρονος και ο Θεόδωρος στρατηλάτης έφιππος.
  Βορειοδυτικός ναός: Αγιος Βασίλειος. Μονόχωρος με τρούλο κυθηραϊκού τύπου με 2 κόγχες στο ιερό χτισμένος στα τέλη του 13ου αιώνα. Στην κάμαρα του κυρίως ναού η Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο νότιο τοίχο του ιερού ο Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο Αγιος Ανδρέας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Κυθήρων

• http://www.kythira.gr/greek/islpages/agdimitris.ht... (1 φωτ.)