Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αζογύρες

ΑΖΟΓΥΡΕΣ (Οικισμός) ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
  Ομορφο, καταπράσινο χωριό, βορειοανατολικά της Παλαιόχωρας, σε απόσταση 7χλμ. με πολύ ευχάριστη οδική διαδρομή. Περπατήστε το όμορφο μικρό φαράγγι και επισκεφτείτε τα σπήλαια "Ζουρές" και "Χάρακας", όπου ασκήτεψαν οι 99 Αγιοι Πατέρες. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο ιστορικό - λαογραφικό μουσείο του χωριού, στις βυζαντινές εκκλησίες και στο μοναστήρι των Αγίων Πατέρων που χτίστηκε το 1864. Πολύ καλή ιδέα είναι να επιστρέψετε στην Παλαιοχώρα πεζοπορώντας από το τοπικό μονοπάτι το οποίο περνάει από το χωριό Ανυδροι και από την παραλία Γιανισκάρι όπου εμφανίζεται η σπάνια χελώνα της Μεσογείου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Ενωσης Ξενοδόχων Παλαιοχώρας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αλικιανού

ΑΛΙΚΙΑΝΟΣ (Χωριό) ΜΟΥΣΟΥΡΟΙ
  Όμορφο χωριό, μέσα σε πορτοκαλεώνες. Παρουσιάζει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον. Σώζεται Βυζαντινός ναός γνωστός ως Αη κυρ-Γιάννης, κτίσμα του 11ου αι. με τοιχογραφίες 14ου αι. και τα ερείπια του πύργου του Ενετού Da Molin.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

ΑΛΜΥΡΙΔΑ (Οικισμός) ΧΑΝΙΑ
  Μικρό ψαροχώρι, κέντρο παραθερισμού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο αρχαιολογικός χώρος του Φοινικιά, όπου υπάρχει μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική (6ος μ.Χ. αι.) με σημαντικά ψηφιδωτά δάπεδα. Από εδώ μπορούμε να επισκεφθούμε τον παραδοσιακό οικισμό Γαβαλοχώρι, όπου υπάρχει λαογραφικό μουσείο. Αξίζει ένας περίπατος στα γύρω χωριά.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

Δημοτικό Διαμέρισμα Βάμου

ΒΑΜΟΣ (Χωριό) ΧΑΝΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28250 83710, 83723
Φαξ: +30 28250 83726
  Ο Βάμος, πρωτεύουσα της επαρχίας Αποκορώνου και παλιότερα του νομού Σφακίων, και σήμερα έδρα του νέου δήμου, είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρων οικισμός, πού έχει προταθεί για χαρακτηρισμό σε παραδοσιακός , από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Έχει ημιαστικό χαρακτήρα, και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, με στοιχεία λαϊκής και νεοκλασικής αρχιτεκτονικής (πολιτιστικό κέντρο).
  Ήδη η πρωτοβουλία μιάς ομάδας κατοίκων να δημιουργήσουν μιά εταιρεία πού ασχολείται με την προστασία του οικισμού, και με γενικές δραστηριότητες αγροτοτουρισμού, δίδει αποτέλεσμα, και αποτελεί το πρότυπο για τη συνολική ανάπτυξη του νεοσύστατου δήμου. Προσπαθούν και τα καταφέρνουν περίφημα να κάνουν φίλο του Βάμου όλους τους επισκέπτες του.
  Τους "μαγεύουν" με την ομορφιά του χωριού τους, (σοκάκι) έτσι όπως κείτεται πράσινο (Αλσος Βάμου) και ήρεμο κάτω από τις Μαδάρες, με την ζεστή φιλοξενία τους, με τα παραδοσιακά καφενεία τους, με τα πανέμορφα παλιά κτίρια, πού για το καθένα θα σου πουν μια ιστορία, με τα πανέμορφα ανηφορικά καλντερίμια τους. Κι ύστερα , με πρόσχημα τις ονομαστές πιά λαμπρές καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις τους, μαζεύει όλους τους φίλους του, για να τους φιλοξενήσει να τους διασκεδάσει, να τους ευχαριστήσει.
  Στο Βάμο, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι νεώτερες εκκλησίες του Αγ.Νικολάου και Γεωργίου, με το αναστηλωμένο Παλιό σχολείο (1863) στην αυλή του το κτίριο του παλιού Παρθεναγωγείου, πού έχει αναστηλωθεί, και χρησιμοποιείται ως κοινοτικός ξενώνας.
  Ο Βάμος, υπήρξε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων, τόσο το 1866, όσο και το 1896. Τα γεγονότα μάλιστα του Βάμου το 1896, είχαν μεγάλη απήχηση και στο εξωτερικό και ήταν αιτία να γίνει η Γενική Επαναστατική Συνέλευση των Κρητών (μεταπολιτευτική επιτροπή με πρόεδρο το Ρούσσο Κούνδουρο) πού συνήλθε τότε στο Βάμο, με στόχο τη αυτοδιάθεση της Κρήτης. (ηρώο).
  Αξίζει πράγματι τον κόπο να επισκεφτείτε τον Βάμο. "Τήν αρσενική πρωτεύουσα ( Ο Βάμος) της μοναδικής αρσενικής επαρχίας ( Ο Αποκωρονας) στη Ελλάδα" όπως αρέσκεται να λέει ο δήμαρχός του. Αξίζει τον κόπο να είστε και σείς από τους "μυημένους", τους φίλους του Βάμου.
  Στην ευρύτερη περιοχή του Βάμου, στη θέση του βενετσιάνικου χωριού Καρύδι Καρτσομάδω, σώζονται τα ερείπια της μικρής Μονής της Παναγίας στο Κατωμέρι, με τοιχογραφημένο κατά το 13ο αιώνα μονόχωρο ναό.
  Απέναντι στη θέση του επίσης βενετσιάνικου χωριού Καρύδι του Αγίου Γεωργίου υπάρχει μιά βενετσιάνικη έπαυλη και άλλα κτίσματα του χωριού και το μεγάλο Μετόχι του Αγίου Γεωργίου, πού λειτουργεί σήμερα ως Μονή, και αποτελεί το πιό ενδιαφέρον συγκρότημα λαϊκής αρχιτεκτονικής του νομού Χανίων. Τα κτίσματα, όπως το μεγάλο ελαιοτριβείο, μπορούν να αποκατασταθούν, και να αποτελέσουν ένα ζωντανό Αγροτικό Μουσείο, η να στεγάσουν ευρύτερης σημασίας εκδηλώσεις.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βρυσών

ΒΡΥΣΕΣ (Χωριό) ΚΡΥΟΝΕΡΙΔΑ

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαβαλοχωρίου

ΓΑΒΑΛΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28250 22625
  Από το Βάμο, ένας δρόμος οδηγεί στο Γαβαλοχώρι. Πάνω σε λόφο, είναι κτισμένο το μικρό χωριό Aσπρο (Κοπράνα) με κτίσματα του 18ου αιώνα, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του κατοικείται από ξένους. Το Γαβαλοχώρι είναι ένα μεγάλο παλιό χωριό, με ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα λαϊκή αρχιτεκτονική, πού διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Στον οικισμό, πού προστατεύεται ως παραδοσιακός, σώζονται πολλά ενδιαφέροντα κτίσματα, όπως ένα δίκλιτο θολωτό ελαιοτριβείο (18ος αιώνας), οι ναοί της Παναγίας, και του Αγίου Σεργίου, το παλιό σχολείο, και πολλές κατοικίες.
  Εδώ υπάρχει και το μοναδικό οργανωμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού Λαογραφικό Μουσείο του νομού Χανίων, με πλούσια εκθέματα, πού αφορούν στο λαϊκό βίο.
  Το τοπίο γύρω από το χωριό διατηρεί το φυσικό κάλλος του, και υπάρχουν πολλά σημεία για περίπατο, όπως το συγκρότημα από πηγάδια, των χρόνων της ενετοκρατίας, το ρωμαϊκό νεκροταφείο, η γειτονιά, και ο ναός του Αγίου Παύλου.
  Στο Γαβαλοχώρι υπάρχει Γυναικείος Συνεταιρισμός πού ασχολείται με την παλιά τέχνη της κατασκευής δαντέλας ("κοπανέλι") και γενικότερα με δραστηριότητες Αγροτοτουρισμού. Το Γαβαλοχώρι μπορεί να αξιοποιηθεί για την εκπαίδευση στο ανθρωπογενές περιβάλλον, και δραστηριότητες στο υπό ίδρυση Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ (Δήμος) ΧΑΝΙΑ
  Ο Δήμος Γεωργιουπόλεως, ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στην Κρήτη, βρίσκεται στη Βορειοδυτική ακτή του νησιού, στον κόλπο του Αλμυρού, ανάμεσα στα Χανιά και το Ρέθυμνο. Ενα σύνολο από χωριά χτισμένα στις πλαγιές των Λευκών Ορέων, στις εκβολές του Αλμυρού Ποταμού και στην ακτή που διασχίζει τον κόλπο, ανάμεσα σε αμπέλια, ελαιώνες και δάση. Εκεί, ο επισκέπτης βρίσκει όλα τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του νησιού, συγκεντρωμένα σε μία μικρή περιοχή: βουνό και κάμπος, ποταμός, λίμνη και θάλασσα, άγρια φύση και καλλιεργήσιμη γή. Τοπία απαράμιλλης ομορφιάς, οικισμοί που διατηρούν το παραδοσιακό κρητικό στοιχείο, αλλά και οικιστικές ζώνες με κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, νυχτερινή ζωή, σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες με υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε κάθε σημείο της δυτικής Κρήτης μέσω του αυτοκινητόδρομου που ενώνει τις μεγάλες πόλεις του νησιού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Γεωργιούπολης

• http://www.georgioupolis.gr/georgioupoli.html (2 φωτ.)

Δίαυλος Βούξας

ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ (Ακρωτήρι) ΧΑΝΙΑ
Το βορειότερο ακρωτήρι της χερσονήσου Γραμβούσας στο ΒΔ άκρο της Κρήτης, Ν της νήσου Αγριας Γραμβούσας με την οποία σχηματίζει το δίαυλο Βούξας.

ΔΟΥΛΙΑΝΑ (Οικισμός) ΒΑΜΟΣ
Τα Ντουλιανά, είναι ένας μικρός οικισμός, που ανήκει στην κοινότητα Βάμου. Είναι κτισμένο πάνω σε ένα λόφο, μέσα σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον, και με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική. Είναι κηρυγμένος οικισμός και διατηρεί το χαρακτήρα του περισσότερο από κάθε άλλο οικισμό. Στο χωριό μένουν μονίμως πολλοί ξένοι και οι ντόπιοι έχουν αναπτυγμένη ευαισθησία, στα θέματα πού αφορούν στη διατήρηση του οικισμού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Interkriti

• http://www.dimos-vamos.gr/grtext.htm (2 φωτ.)

Ελαφονήσι

ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ (Νησί) ΚΡΗΤΗ
  Παραλία μοναδικής ομορφιάς με τη ροζ άμμο και τα σπάνια κρινάκια, δυτικά της Παλαιοχώρας. Τόσο κοντά στην ακτή που φτάνετε στο νησάκι αυτό περπατώντας στον αβαθή, αμμώδη βυθό. Ανήμερα του Πάσχα του 1824 έγινε τόπος σφαγής των χριστιανών της περιοχής από τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα. Η οδική διαδρομή περνάει από Στροβλές, Αλυγούς, Ελος και τη Χρυσοσκαλίτισσα. Φτάνετε με πεζοπορία από το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 και ακόμα γίνονται τακτικά θαλάσσια δρομολόγια με τα καραβάκια από το λιμάνι της Παλαιοχώρας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Ενωσης Ξενοδόχων Παλαιοχώρας.

ΘΕΡΙΣΟΣ (Δήμος) ΧΑΝΙΑ
  Ο Δήμος Θερίσου βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Χανίων καταλαμβάνει μια έκταση 45 τ.χλμ. και περιλαμβάνει τις κοινότητες Θερίσου, Αγυιάς, Βαρυπέτρου, Περιβολίων και Βαμβακόπουλου. Συνολικά περιλαμβάνει 12 οικισμούς παλιούς και νέους. Μια σύγχρονη έκφραση ζωής δίπλα σε μια θαυμάσια διατηρημένη παράδοση. Η γεωγραφική του θέση καθορίζεται σε μια επιμήκη ζώνη διεύθυνσης περίπου Β-Ν η οποία ξεκινά Ν-ΝΔ της πόλης των Χανίων, από υψόμετρο 50μ. μέχρι την Μελινταού Κορυφή που βρίσκεται στην καρδιά των Λευκών σε υψόμετρο 2.133 μέτρα.
  Η περιοχή του δήμου Θερίσου παρουσιάζει τοπία εξαιρετικής ομορφιάς και ανεπανάληπτων μορφολογικών αντιθέσεων, που εστιάζουν το ψυχαγωγικό αναψυχικό αλλά και το επιστημονικό ενδιαφέρον πολλών εντοπίων αλλά και ξένων επισκεπτών και μελετητών.
  Στο βόρειο τμήμα του Δήμου, απλώνεται η χαμηλή ζώνη που αντιπροσωπεύεται κυρίως από το εκτεταμένο της κάμπο που είναι κατάφυτος από πυκνή δενδρώδη βλάστηση και από εύφορες καλλιέργειες, που συγκεντρώνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος της γεωργικής δραστηριότητας η λεκάνη της λίμνης Αγυιάς, με εντυπωσιακότερη εικόνα το τοπίο με τις πηγές και την ομώνυμη τεχνητή λίμνη που αποτελεί και περιβαλλοντικά ένα από τους σπανιότερους υγροβιότοπους της Ελλάδας και τόπο ξεκούρασης των μεταναστευτικών πουλιών.
  Στο νότιο τμήμα της περιοχής ορθώνεται το βόρειο τμήμα του θεαματικού ορεινού συγκροτήματος των Λευκών Ορέων με υψηλότερες κορυφές στο Καλόρος (υψ. 1925 μ.) και στην Μελινταού (υψ. 2133 μ.).
  Στο κεντρικό τμήμα δεσπόζει το εξαίρετου φυσικού κάλλους φαράγγι του Θερίσου 14 km από την πόλη των Χανίων. Ένα τοπίο άγριας ομορφιάς και καταφύγιο σπάνιων ειδών της χλωρίδας, πανίδας και ορνιθοπανίδας. Το Φαράγγι καταλήγει στο ομώνυμο χωριό το ιστορικό Θέρισσο που αποτέλεσε έδρα των Κρητών Επαναστατών στην επανάσταση του 1905 υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
  Αξιομνημόνευτη είναι και η περιοχή της μονής της Αγίας Κυριακής στην περιοχή Βαρυπέτρου, την οποία το Μοναστήρι της Χρυσοπηγής την ανακήρυξε ως Κέντρο Ορθοδοξίας και Οικολογίας.
  Πολύ κοντά στο μοναστήρι βρίσκεται και το υδροψυχαγωγικό πάρκο της Λιμνούπολης, ένας χώρος διασκέδασης, ψυχαγωγίας και άθλησης μέσα σ’ ένα καταπράσινο περιβάλλον.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Θερίσου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κάινας

ΚΑΪΝΑ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28250 22440
  Από το Βάμο, ένας δρόμος πρός τα νοτιοδυτικά, οδηγεί μέσα από τον καλοδιατηρημένο συνοικισμό Τσικολιανά, στο επίσης ενδιαφέρον χωριό Καϊνά με πολλά κτίσματα από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Εξω από το μικρό οικισμό, Γεννήτσαρη Μετόχι, ή Πλάτανος είναι ο τοιχογραφημένος κατά το 14ο αιώνα ναός του Αγίου Αντωνίου, η όμορφη τοποθεσία Σωποτό, και στην εθνική οδό, ο μικρός ναός του Αγίου Φανουρίου, πού αποτελεί μεγάλο προσκύνημα, και γίνονται ενδιαφέρουσες θρησκευτικές εκδηλώσεις. Από την Κάινα, υπάρχει άλλη μία πρόσβαση προς το δήμο Βάμου, μέσω της εθνικής οδού, και σύνδεση με την ορεινή περιοχή του δήμου Φρέ.

Δημοτικό Διαμέρισμα Καλαμίτσι Αλεξάνδρου

ΚΑΛΑΜΙΤΣΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28250 22551
   Από το Βάμο, ένας δρόμος πρός τα νοτιοδυτικά, οδηγεί μέσα από τον καλοδιατηρημένο συνοικισμό Τσικολιανά, στο επίσης ενδιαφέρον χωριό Καϊνά με πολλά κτίσματα από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Εξω από το μικρό οικισμό, Γεννήτσαρη Μετόχι, ή Πλάτανος είναι ο τοιχογραφημένος κατά το 14ο αιώνα ναός του Αγίου Αντωνίου, η όμορφη τοποθεσία Σωποτό, και στην εθνική οδό, ο μικρός ναός του Αγίου Φανουρίου, που αποτελεί μεγάλο προσκύνημα, και γίνονται ενδιαφέρουσες θρησκευτικές εκδηλώσεις.
  Από την Κάινα, υπάρχει άλλη μία πρόσβαση προς το δήμο Βάμου, μέσω της εθνικής οδού, και σύνδεση με την ορεινή περιοχή του δήμου Φρέ.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κεφαλά

ΚΕΦΑΛΑΣ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28250 22725
  Ανατολικά του Βάμου, και σε απόσταση 4 περίπου χλμ, συναντάμε τον οικισμό του Κεφαλά.
  Ο Απάνω και Κάτω Κεφαλάς αναφέρονται στα χρόνια της ενετοκρατίας ως δυό χωριστά χωριά, τα οποία σήμερα έχουν ενωθεί. Πρόκειται για ένα μεγάλο χωριό, κτισμένο σε εντυπωσιακή θέση προς τη θάλασσα με έντονο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, των χρόνων της πρώιμης και της όψιμης τουρκοκρατίας, αρκετά καλοδιατηρημένο, παρά τις "παραφωνίες", πού υπάρχουν.
  Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού (16ος αιώνας), είναι το αρχαιότερο κτίσμα του χωριού και οι νεώτερες εκκλησίες της Παναγίας, του Αγ. Αντωνίου, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, έργα των φημισμένων κεφαλιανών μαστόρων αποτελούν δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής του19ου αιώνα.
  Έργο επίσης των ίδιων μαστόρων είναι η "Δημοτική Σχολή Κεφαλά" στην οποία προγραμματίζεται από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων να στεγαστεί το Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του Νομού, ίδρυμα πού θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του δήμου Βάμου. Ενδιαφέροντες είναι και οι οικισμοί Παλαιλώνι και Δράπανο, προς την πλευρά του Κόκιννου Χωριού.
  Από το Παλαιλώνι ο δρόμος οδηγεί στον Εμπρόσγυαλο, μιά σχετικά ήπια θέση στα απότομα παράλια πού εκτείνονται μέχρι τη Γεωργιούπολη.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κισσάμου

ΚΙΣΣΑΜΟΣ (Πόλη) ΧΑΝΙΑ
  Μικρή κωμόπολη κτισμένη στα ερείπια της πολύ σημαντικής αρχαίας πόλης Κισάμου, που άκμασε την ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική εποχή. Στη θέση Κρύα Βρύση σώζονται υπολείμματα ρωμαϊκού υδραγωγείου, καθώς και λαμπρά δείγματα ψηφιδωτών. Στη θέση Σέλι σώζεται η ακρόπολη της πόλης. Δείγματα υψηλής αισθητικής και τεχνικής του εργαστηρίου ψηφιδωτών Κισσάμου, παρουσιάζουν τα ψηφιδωτά δάπεδα δύο σπιτιών του 2ου και 3ου αι. μ.Χ. Σε αίθουσα του πρώην ενετοτουρκικού Διοικητηρίου στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο. Εκτός από το αρχαιολογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ήσυχη επαρχιακή πόλη, διαθέτει και έξοχες αμμουδιές (Μαύρος Μώλος). Στα παραλιακά ταβερνάκια και στα εστιατόρια βρίσκει κανείς ολόφρεσκο ψάρι και γνήσια κρητική κουζίνα. Για όσους ενδιαφέρονται για την παραδοσιακή τέχνη, φημισμένοι είναι οι ξυλογλύπτες της περιοχής για την προσεγμένη δουλειάς τους. Στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις γνωστές σαν "Γραμπούσεια".
  Το Καστέλλι συνδέεται ακτοπλοϊκά με το Γύθειο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

Δημοτικό Διαμέρισμα Κόκκινου Χωριού

ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΩΡΙΟ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
  Το Κόκκινο Χωριό, είναι κτισμένο ακόμα ψηλότερα, και διατηρεί περισσότερο τον παραδοσιακό αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα με τα στενά δρομάκια, τις όμορφες αυλόπορτες,και τις κεραμοσκεπές.
  Σε ένα επικλινές χωράφι, μια ομάδα από στέρνες, συγκεντρώνουν το νερό της βροχής, ενδιαφέρον δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής , πού αντιμετώπιζε με τον τρόπο αυτό το μόνιμο πρόβλημα της λειψυδρίας.
  Πάνω από το Κόκκινο Χωριό , υπάρχει ο ιδιόμορφος λόφος Δραπανοκεφάλα, η Calapodha (στην ενετοκρατία) και η θαλάσσια περιοχή βορειοδυτικά του χωριού, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για περιήγηση με τη διαμόρφωση του εδάφους, και τις σπηλιές, όπως του Πετσή ο σπήλιος (η καραβότοπος).
  Στο κέντρο του χωριού επίσης υπάρχει η αξιοποιήσιμη σπηλιά "Καταλύματα". Επίσης στο Κόκκινο χωριό, στο ακρωτήριο Δρέπανο, σε βάθος περίπου 10 μέτρων στο βυθό της θάλασσας, βρίσκεται το εντυπωσιακό "Σπήλαιο των ελεφάντων", μιά αίθουσα 60Χ60 γεμάτη από σταλακτίτες και σταλαγμίτες διαφόρων μεγεθών και χρωμάτων .

Κουντούρα

ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ (Οικισμός) ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
  Ταβερνάκια, μικρές μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων και η παραλία του Γραμμένου και του περίφημου ακρωτηρίου "...Κριού Μέτωπον", που αναφέρει ο Σκύλαξ στο έργο του "Περίπλους". Αγριο και επιβλητικό με θαυμάσια, ήσυχη παραλία με ψιλό βότσαλο. Παράδεισος για τους προχωρημένους ψαροντουφεκάδες. Δυτικά της Παλαιοχώρας, οδικώς μετά την Κουντούρα και φυσικά με τα πόδια, ακολουθώντας τον πολύ ενδιαφέροντα παραθαλάσσιο δρόμο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Ενωσης Ξενοδόχων Παλαιοχώρας.

Κουρνάς

ΚΟΥΡΝΑΣ (Χωριό) ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ
  Μεγάλο χωριό, που βρίσκεται στους πρόποδες της "Δαφνομαδάρας" (υψομετρο 1680 μ.) σε υψόμετρο 200μ., μέσα στο εύφορο λεκανοπέδιο όπου πηγάζει η ομώνυμη λίμνη και ρέουν τρεις ποταμοί. Ο Κουρνάς είναι πολύ παλιό χωριό που άκμαζε ήδη από το 1583 μ.Χ. Στην περιοχή αυτή έχουν γίνει πολλές ιστορικές μάχες. Ο Κουρνάς υπήρξε Εδρα της Επαναστατικής Κυβέρνησης το 1866 (επί τουρκοκρατίας) και Εδρα της Γενικής Συνέλευσης των Κρητών το 1897. Πολλοί όμως είναι και οι θρύλοι που συνδέουν το χωριό με την λίμνη (στις όχθες της οποίας λέγεται ότι ήταν χτισμένο παλιότερα) αλλά και με τις παλιές βυζαντινές εκκλησιές του όπως ο Αγιος Γεώργιος και η Αγία Ειρήνη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το σπήλαιο του χωριού, που βρίσκεται σε πανοραμική θέση στο δρόμο προς τον Κουρνά, στη θέση Κερατιδέ. Το σπήλαιο έχει μήκος 35 μ., πλάτος 24 μ. και ύψος που φτάνει ως τα 2,85 μ. και μπορεί να θαυμάσει κανείς σε αυτό, σπάνια σπηλαιολογικά στοιχεία.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Γεωργιούπολης

• http://www.georgioupolis.gr/kournas.html (1 φωτ.)

Λίμνη Κουρνά

ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ (Λίμνη) ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ
  Χαρακτηριστικό στοιχείο στην περιοχή είναι η ύπαρξη της λίμνης Κουρνά, της μοναδικής φυσικής λίμνης σε νησί στην Μεσόγειο. Είναι η νοτιότερη λίμνη στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Η λίμνη δημιουργείται από την παρεμπόδιση του υπόγειου νερού, που κατεβαίνει από τον όγκο των Λευκών Ορέων, από τα αδιαπέραστα πετρώματα και την κατάκλιση του φυσικού κοιλώματος. Η λίμνη τροφοδοτείται από την πηγή Αμάτι και αποστραγγίζεται προς το ποταμό Δέλφινα. Η απόστασή της από την θάλασσα είναι 2.5 km. Το μέγιστο μήκος της (Β-Ν) είναι 1080 μέτρα και το μέγιστο πλάτος της (Α-Δ) είναι 880 μέτρα. Καταλαμβάνει έκταση 579 στρέμματα (57.9Ha) με μέγιστο βάθος τα 22.5 μέτρα (3.5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας). Ο όγκος του νερού το καλοκαίρι ανέρχεται περίπου στα 7.5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Η περιοχή της λίμνης χαρακτηρίζεται σαν τεκτονικό ρήγμα που κατακλύζεται με νερό από την πηγή "Αμάτι" (ΝΑ άκρο της λίμνης σε βάθος 16.5 μέτρα) λόγω των νεογενών αποθέσεων που εξασφαλίζουν την στεγανότητα της. Απλά, φανταστείτε ένα μεγάλο κοίλωμα που τροφοδοτείται από την μία του πλευρά με νερό λόγω του πορώδους του εδάφους ενώ από την απέναντι στεγανοποιείται λόγω της φύσης των πετρωμάτων. Διαφυγές νερού έχει η λίμνη από τις Β και ΒΔ παρυφές της. Στο τμήμα αυτό από δεκαετιών έχουν γίνει έργα υπερχείλισης και αποστράγγισης του νερού προς τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και την θάλασσα.
   Η στάθμη της λίμνης κυμαίνεται με την εποχή. Την χειμερινή περίοδο και μέχρι την άνοιξη η στάθμη βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο λόγω της μείωσης του όγκου των υπογείων υδάτων από τα ορεινά, ενώ κατά την καλοκαιρινή περίοδο (και με την τήξη του χιονιού στα Λευκά Όρη που τροφοδοτούν τους υδροφόρους ορίζοντες) η στάθμη ανέρχεται.
   Η λίμνη αναφέρεται από τα αρχαία χρόνια με το όνομα Κορησία. Μάλιστα πιστεύεται ότι υπήρχε ιερό στις όχθες προς τιμήν της Κορησίας Αθηνάς. Στα αραβικά η λέξη Κουρνά σημαίνει λουτήρας και λίμνη. Ίσως λοιπόν οι Αραβες να ήταν αυτοί που την μετονόμασαν από Κορησία σε Κουρνά. Τα σκοτεινά νερά της λίμνης έκαναν εντύπωση σε όλους τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους αφού θεωρούσαν την λίμνη χωρίς πυθμένα (άπατη). Μάλιστα περιηγητές ήδη από τα χρόνια του Μεσαίωνα αναφέρονταν με δέος για το εκτιμούμενο βάθος της λίμνης.
   Ο μύθος αναφέρει ότι στην θέση της λίμνης βρισκόταν ένα χωριό. Κάποια μέρα ένας από τους χωρικούς πήρε την κόρη του για να πάνε στα χωράφια. Στον δρόμο έκατσαν να ξαποστάσουν και η κόρη άρχισε να χτενίζει τα ξανθά μαλλιά της. Ο πατέρας της ενώ αρχικά την καμάρωνε, ξαφνικά την ερέχτηκε και της ρίχτηκε. Η κόρη στην απελπισία της ζήτησε να πει μοναχά τρία λόγια που ήταν "Βούλα και Βουλολίμνα! Κι εγώ στοιχειό στην λίμνα!". Αμέσως ο τόπος βούλιαξε και έγινε η λίμνη. Μάλιστα οι κάτοικοι παλαιότερα πιστεύανε ότι όσοι έχουν "αλαφρό ίσκιο" (βλέπουν δηλαδή φαντάσματα) βλέπουν στην μέση της λίμνης απάνω σε ένα βράχο μια κόρη να κάθεται και να χτενίζει τα ολόχρυσα ξανθά μαλλιά της..

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Γεωργιούπολης

• http://www.georgioupolis.gr/lake.html (4 φωτ.)

Λισσός

ΛΙΣΣΟΣ (Αρχαία πόλη) ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
  Γραφικός όρμος ανατολικά της Παλαιοχώρας. Αρχαιολογικός χώρος και εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί με σπάνια είδη χλωρίδας. Οδικώς από το χωριό Προδρόμι, πεζοπορία από το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 και καθημερινά από την Παλαιοχώρα μετά από σύντομη θαλάσσια διαδρομή με τα εκδρομικά καραβάκια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Ενωσης Ξενοδόχων Παλαιοχώρας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Μάλεμε

ΜΑΛΕΜΕ (Χωριό) ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ
Τηλέφωνο: +30 28210 62245
  Περιοχή γνωστή από τη Μάχη της Κρήτης με μικρό αεροδρόμιο. Εδώ ανακαλύφθηκε μεγάλος μυκηναϊκός τάφος, μοναδικός στο είδος του λόγω της στέγης του που έχει σχήμα πυραμίδας.
  Κοντά στο Μάλεμε στην Βλαχερνιώτισσα υπάρχει Γερμανικό νεκροταφείο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

Μονή Γωνιάς

ΜΟΝΗ ΓΩΝΙΑΣ (Μοναστήρι) ΚΟΛΥΜΒΑΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28240 22281

Δημοτικό Διαμέρισμα Ξηροστερνίου

ΞΗΡΟΣΤΕΡΝΙ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28250 23220
  Από το Βάμο, ο δρόμος συνεχίζει ανατολικά και περνά μέσα σε μιά ομάδα από μικρά χωριά,ενταγμένα σε ένα θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον, και με πολύ καλοδιατηρημένη τοπική λαϊκή αρχιτεκτονική Το Ξεροστέρνι, κτισμένο γύρω από τον ενδιαφέροντα ναό του Χριστού, προς τιμήν του οποίου γίνεται ένα γνήσιο λαϊκό πανηγύρι στις 5 και 6 Αυγούστου, διατηρεί καλύτερα από κάθε άλλο χωριό, τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, με πολλά παλιά σπίτια. Στη συνέχεια ο δρόμος οδηγεί στη Λιτσάρδα, περνώντας από το αξιοποιήσιμο σπήλαιο "του Δαφνέ η τρύπα" με αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
  Ο οικισμός, με σοβαρές αλλοιώσεις, είναι αξιόλογος, όπως και ο ναός της Παναγίας, με καλό ξυλόγλυπτο τέμπλο και ειοκόνες του Ρεθεμιώτη Α. Βιβυλάκη.

ΟΜΑΛΟΣ (Οροπέδιο) ΧΑΝΙΑ
  Οροπέδιο των Λευκών Ορέων ύψους 1050 μ. Ονομαστό από τους αγώνες της Κρήτης. Λόγω της πλεονεκτικής θέσης του, υπήρξε καταφύγιο και ορμητήριο των επαναστατών στις δύσκολες επαναστατικές περιόδους. Στην είσοδο του οροπεδίου βρίσκεται το σπίτι και ο τάφος του Χατζημιχάλη Γιάνναρη, πρωταγωνιστή απελευθερωτικών αγώνων της Κρήτης, και απέναντι το σπηλαιοβάραθρο του Τζανή. Χαρακτηριστικά είναι τα σπίτια από ξερολιθιά που ονομάζονται "μιτάτα".
  Λίγο πριν από το Ξυλόσκαλο υπάρχει δρόμος που οδηγεί στο καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου (του Καλλέργη) σε υψόμετρ. 1657 μ. Και η άνοδος γίνεται με τα πόδια ή με αυτοκίνητο. Κοντά βρίσκονται οι χιονοδρομικές πίστες Αγκαθωτή, Ψιλάφι, Γαλάτη, οι οποίες κρατούν χιόνι μέχρι τα μέσα Απριλίου-Μαϊου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

Δημοτικό Διαμέρισμα Παλαιοχώρας

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ (Κωμόπολη) ΧΑΝΙΑ
  Ωραία κωμόπολη στο Λιβυκό πέλαγος με καταπληκτική παραλία. Σώζονται ερείπια Ενετικού φρουρίου. Η κωμόπολη αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια, γιατί είναι κατάλληλη για πρώιμες καλλιέργειες και τουρισμό. Κοντά βρίσκεται η Κουντούρα με τα μικρά ερημικά λιμανάκια, με τους κέδρους και τις σπηλιές που σε προκαλούν για μια εξερεύνηση. Κοντινά και ενδιαφέροντα χωριά είναι επίσης η Σκλαβοπούλα, ο Βουτάς, η Κίτυρος με τοιχογραφημένες εκκλησίες (12ος-14ος-15ος αιώνας). Αξίζει ένας περίπατος στον Αζωγυρέ με τον αειθαλή πλάτανο, το μοναστήρι των Αγ. Πατέρων ένα μικρό μουσείο και το σπηλαιοβάραθρο του Ζουρέ, στον Ασφεντιλέ, όπου παλιά ανθούσε η αγγειοπλαστική και στα Τεμένια με ιαματικές πηγές και την τοιχογραφημένη εκκλησία του Χριστού (13ος αι.). Από την Παλαιοχώρα ναυλώνοντας βάρκα μπορεί κανείς να φθάσει στην αρχαία Λισσό σε 45 λεπτά και στη Σούγια σε 1 ώρα περίπου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων & Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χανίων (2000).

Δημοτικό Διαμέρισμα Πλάκας

ΠΛΑΚΑ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
  Συνεχίζοντας απο τις Καλύβες ο δρόμος, διακλαδώνεται πρός την Αλμυρίδα. Μετά το Καστέλι, συναντούμε το παλιό μοναστήρι της Παναγίας της Κεράς, με μιά όμορφη μικρή παραλία, ενω πρός την πλευρά του Γαβαλοχωριού, σώζονται τμήματα του παλιού δημόσιου δρόμου, με μιά τοξωτή γέφυρα, και το φυλάκιο για το φόρο.
  Η Αλμυρίδα ένας μικρός ψαράδικος οικισμός, πρίν απο μερικά χρόνια, εξελίσσεται σε τουριστικό θέρετρο, για το οποίο, ο δήμος Βάμου, θα πρέπει να καταβάλει ιδιαίτερη φροντίδα. Στην είσοδο του οικισμού, έχουν ανασκαφεί από τη 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων τα ερείπια μιάς τρίκλιτης, παλαιοχριστιανικής Βασιλικής, του 6ου μΧ. αιώνα, με εξαιρετικής ποιότητας και διατήρησης ψηφιδωτά δάπεδα, πού έχουν συντηρηθεί. Στό λόφο Φοινικιάς, πάνω από τη θέση της βασιλικής σώζονται τα ερείπια ελληνορωμαικής πόλης, όπως πάνω στη μικρή νησίδα Κάργα, σε μικρή απόσταση από την Αλμυρίδα.
  Το χωριό Πλάκα είναι κτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου με θέα στον κόλπο της Σούδας. Είναι ένας οικισμός με ενδιαφέρουσα λαική αρχιτεκτονική, πού έχει ωστόσο αρχίσει να αλλοιώνεται από την έντονη οικοδομική δραστηριότητα, κυρίως κτισμάτων γιά τουριστική χρήση. Το γύρω φυσικό περιβάλλον διατηρεί αρκετά καλά το χαρακτήρα του και προσφέρεται για περιπάτους και προς την πλευρά της ενδοχώρας, και προς την πλευρά της θάλασσας. Η Πλάκα διατηρεί αρκετά τον παραδοσιακό της χαρακτήρα, πού θα πρέπει να προστατευτεί και να υπάρξει αρχιτεκτονικός έλεγχος στις νέες οικοδομές, ώστε να μη συνεχιστεί η αλλοίωση του χώρου. Στην Πλάκα κάθε καλοκαίρι, γίνονται εκδηλώσεις κρητικής μουσικής , τα Πλακιανά, πρός τιμή του Μιχάλη Παπαδάκη, η Πλακιανού, ενος καλού λυράρη των τελευταίων χρόνων.

Δημοτικό Διαμέρισμα Σελλίων

ΣΕΛΛΙΑ (Χωριό) ΒΑΜΟΣ
  Ο οικισμός Πάνω και Κάτω Σελιά, είναι κτισμένος στην πλαγιά ενός λόφου μέσα στο πράσινο, με ενδιαφέροντα δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής, όπως και ο παλιότερος οικισμός Σούρη, με τη νεοκλασική εκκλησία του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα παράλια από την πλευρά της Λικοτυναράς, με τα απότομα "Γκρεμνά" και την πλούσια, αυτοφυή βλάστηση πού έχει ενταχθεί μαζί με την ευρύτερη περιοχή στην Κοινοτική Οδηγία Natura 2000.
  Ο Κεφαλάς και οι απέναντι κοινότητες Σελιών και Ξηροστερνίου, περιβάλλουν ένα μεγάλο σχηματισμό, (δολίνη), το Ρουπακιά η Ορπακιά, χώρο με πλούσια δασώδη βλάστηση και παλιές αγροτικές δραστηριότητες (δρόμοι, ξερολιθιές, πετρόκτιστα αγροτόσπιτα, στέρνες και άλλες εγκαταστάσεις), πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
  Η ανάδειξη της περιοχής αυτής φυσικού κάλλους περιλαμβάνεται στις προτάσεις για την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Δημοτικό Διαμέρισμα Σούγιας

ΣΟΥΓΙΑ (Χωριό) ΧΑΝΙΑ
  Μικρός παραθαλάσσιος οικισμός, χτισμένος ανατολικά της Παλαιοχώρας. Πεντακάθαρη θάλασσα, παραλία με ψιλό βότσαλο, γραφικά ταβερνάκια και καταλύματα για διανυκτέρευση. Καθημερινά δρομολόγια με καραβάκια από την Παλαιοχώρα. Οδικώς μέσω Ροδοβανίου και με πεζοπορία ακολουθώντας το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Ενωσης Ξενοδόχων Παλαιοχώρας.

ΧΑΝΙΑ (Νομός) ΚΡΗΤΗ
  Ο νομός Χανίων, ο δυτικότερος της νήσου Κρήτης, χαρακτηρίζεται από μοναδική ομορφιά. Με τις ατέλειωτες αμμώδεις παραλίες, τα άγρια φαράγγια, τα σπήλαια, τα ενδημικά φυτά και ζώα, τους απέραντους ελαιώνες και πορτοκαλεώνες κι ένα συνδυασμό από αγριάδα και θάλασσα, ενθουσιάζει και τους πιο δύσκολους επισκέπτες.
  Στην ορεινή ενδοχώρα του διατηρεί ξεχασμένα από το χρόνο χωριά, σκορπισμένα εκκλησάκια και μοναστήρια, πύργους και κάστρα.
  Ολη η περιοχή είναι ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων αρχαιολογικός χώρος και συγχρόνως ένας παράδεισος για περιηγήσεις, ορειβασίες και σπορ. Οι ανασκαφές τόσο στην πόλη των Χανίων όσο και στην επαρχία απέδειξαν την ύπαρξη οικισμών από την προϊστορική εποχή έως σήμερα.
  Το ήπιο μεσογειακό κλίμα με θερμοκρασίες το χειμώνα γύρω στους 12°C και το καλοκαίρι στους 30°C, η ξεχωριστή κρητική διατροφή, η γνωριμία με έθιμα που αλλού τείνουν να ξεχαστούν και η εγκάρδια φιλοξενία των νησιωτών, κερδίζουν τον επισκέπτη του ευλογημένου αυτού τόπου.
(Κείμενο: Δρ. Αναστασία Καλπάκη-Γεωργουλάκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Νομού Χανίων (2002).