Απέχουν περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη της
Σητείας
και είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 550 μέτρων. Οι κάτοικοί τους ασχολούνται με την
παραγωγή λαδιού, σταφίδας, κτηνοτροφικών προϊόντων, μελιού, καθώς επίσης με την
καλλιέργεια οπωροκηπευτικών.
Το χωριό ονομάστηκε έτσι γιατί εγκαταστάθηκαν Αρμένιοι στην περιοχή,
ύστερα από τη νικηφόρα εκστρατεία του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικ. Φωκά το 961
στην Κρήτη.
Πιθανολογείται, μάλιστα, ότι υπήρχε στην περιοχή εκείνη χωριό την
εποχή που η Μεγαλόνησος δεχόταν επιδρομές των Αράβων, το οποίο καταστράφηκε στη
διάρκεια μιας από αυτές τις επιδρομές.
Το όνομα του χωριού πολύ πιθανό να ήταν Πετρούνι, ονομασία που διασώζει
μέχρι σήμερα κάποια τοποθεσία.
Κατάλοιπα της ένδοξης βυζαντινής περιόδου είναι δύο εκκλησίες βασιλικές,
οι οποίες μέχρι τον προηγούμενο αιώνα ήταν κατάγραφες με τοιχογραφίες. Πρόκειται
για τον Αγιο Γεώργιο και την Κοίμηση της Θεοτόκου. Εκτός από αυτές υπάρχουν και
πολλές άλλες εκκλησίες στην περιοχή του χωριού όπως ο ναός της Αγίας Σοφίας που
άκμασε κάποτε σαν μονή, η Μεταμόρφωση του Σωτήρα, ο Αγιος Ιωάννης και το Αγιο
Πνεύμα.
Υπάρχουν επίσης και τα ξωκλήσια του Αι Γιάννη στο Μελιττερό (η τοποθεσία
ονομάστηκε έτσι, επειδή έχει αναπτυχθεί μελισσοκομία στην περιοχή) και του Αι
Νικήτα.
Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι σε πολύ παλιότερες εποχές υπήρχε λίμνη στη
θέση που είναι κτισμένο το χωριό, επειδή βρέθηκαν κατά καιρούς στην περιοχή απολιθωμένα
ψάρια και όστρακα. Οικισμός των Αρμένων, η
Ετιά
είναι ένα απόλυτα ερειπωμένο χωριό που απέχει δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού.
Η "Ετιά" ή "Εθιά" οφείλει το όνομα της στο δέντρο Ιτιά, που
φυτρώνει σε αφθονία στα κοντινά ρέματα . Ο οικισμός θα πρέπει να υπήρχε από τους
βυζαντινούς χρόνους, αν λάβουμε υπόψη μας τις βυζαντινές εκκλησίες της Αγίας Αικατερίνης
και του Αγίου Ιωάννη.
