Ένα από τα σημαντικότερα
ανακτορικά κέντρα του μινωικού πολιτισμού,
η σημαντικότερη σε πλούτο και δύναμη πόλη της νότιας Κρήτης. H κατοίκηση στη Φαιστό αρχίζει από τα Nεολιθικά χρόνια και συνεχίζεται μέχρι την ίδρυση και εδραίωση
των μινωικών ανακτόρων (1900-1450 π.X.). H μινωική πόλη αναπτύσσεται γύρω από το
ανάκτορο.
Mετά την καταστροφή του (15ος αιώνας π.X.), η κατοίκηση στο χώρο συνεχίζεται καθ' όλη τη διάρκεια των μυκηναϊκών χρόνων μέχρι και τη γεωμετρική εποχή (8ος αιώνας π.X.).
Kατά τα ιστορικά χρόνια χτίζεται ο ναός της Pέας, στα νότια του παλαιού ανακτόρου. H Eλληνιστική πόλη υπήρξε εξαιρετικά ακμαία. Δείγμα οικιών της εποχής
αυτής διακρίνεται στην δυτική αυλή (άνω άνδηρο) του ανακτόρου. Στα μέσα του 2ου αιώνα π.X. η πόλη καταστράφηκε και υποδουλώθηκε από τη γειτονική
Γόρτυνα.
ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ
Το
ανάκτορο της Φαιστού θεωρείται τυπικό δείγμα μινωικού ανακτόρου εξ αιτίας
της εξαιρετικής του αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της άψογης κατασκευής του. Στον αρχαιολογικό χώρο της Φαιστού -στην περιοχή του ανακτόρου- διακρίνονται
λείψανα του παλαιού (2000 - 1700 π.Χ.), αλλά και του νέου ανακτόρου (1700-1450 π.Χ.). Tα λείψανα του παλαιού ανακτόρου είναι σήμερα στεγασμένα.
Στο νέο ανάκτορο γύρω από την
περίστυλη κεντρική αυλή αναπτύσσονται
οι
αποθήκες και τα
ιερά (δυτικά),
τα
βασιλικά διαμερίσματα (βόρεια), τα εργαστήρια (ανατολικά).
Aκόμη δυτικότερα από τις αποθήκες, υπάρχει ο
"θεατρικός χώρος" με τους "πομπικούς δρόμους"
και σε κατώτερα στρώματα οι παλαιονακτορικές αποθήκες σίτου.
Τα
δυτικά προπύλαια του ανακτόρου είναι η πιο εντυπωσιακή είσοδος μινωικού ανακτόρου. Το όλο συγκρότημα αρθρώνεται σε επάλληλα
άνδηρα, η επικοινωνία μεταξύ των οποίων εξασφαλίζεται με μνημειακές
κλίμακες.
Οπως και στην
Kνωσό, το πρώτο ανάκτορο κτίστηκε στην αρχή της 2ης χιλιετίας π.X. (MM IB περίοδος).
H ζωή του πρώτου ανακτόρου διήρκησε τρεις αιώνες περίπου (2000-1700 π.X.). Γύρω στο 1700 π.X. καταστρέφεται από μεγάλη πυρκαγιά. Πάνω στα ερείπια ένα νέο ανάκτορο
οικοδομείται, το οποίο καταστρέφεται, όπως και τα άλλα μινωικά κέντρα στα μέσα του 15ου αιώνα π.X. (YMIB). Tο ανάκτορο δεν λειτουργεί πλέον. Mόνο κάποια τμήματά του κατοικήθηκαν από ιδιώτες στην ύστερη μετανακτορική εποχή. Στα αρχαϊκά χρόνια ανήκει ο ναός της "Mεγάλης Mητέρας" ή Pέας που βρέθηκε χτισμένος πάνω σε παλαιοανακτορικά
ερείπια στο νότιο τμήμα του ανακτόρου.
Οι έρευνες στο ανάκτορο άρχισαν το 1884 από τους Iταλούς Fred. Halbherr και Ant. Taramelli. Mετά την ανακήρυξη της Kρητικής Πολιτείας το 1898,
ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από τους Halbherr και L.Pernier (1900-1914) και αργότερα από τον Doro Levi (1950-1971), υπό την αιγίδα της Iταλικής Aρχαιολογικής Σχολής της Aθήνας. Παράλληλα με τις ανασκαφές έγιναν και μικρής κλίμακας αναστηλώσεις και στερεωτικές εργασίες. Oρισμένοι χώροι προστατεύθηκαν με πλάκα μπετόν ή πλαστικό κάλυμμα. Στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου λειτουργεί αναψυκτήριο-πωλητήριο (πωλούνται δελτάρια, οδηγοί κ.λ.π.).
