Τρίτη σε σημασία μεταξύ των είκοσι Μονών του Αγίου Ορους, κτίστηκε
στο τέλος του 10ου αιώνα από τους Γεωργιανούς (Ιβηρείς) Μοναχούς Ιωάννη και Ευθύμιο,
στην θέση όπου παλαιότερα υπήρχε η Μονή του Κλήμεντος. ΄Οπως και για άλλες Μονές,
γνώρισε μεγάλη άνθιση κατά τον 16ο αιώνα και μεγάλα ζωγραφικά έργα εκτελέστηκαν
την εποχή αυτή (τοιχογραφίες καθολικού κ.λπ.)
Κτισμένη δίπλα στην θάλασσα, περιβάλλεται από τις τέσσερεις πτέρυγες
σε σχήμα ορθογωνίου. Στο κέντρο βρίσκεται ο κεντρικός ναός, που χρονολογείται
από την εποχή των κτητόρων (10ος αιώνας) καθώς και τα δυο σημαντικά για την ιστορία
τους παρεκκλήσια, της Παναγίας Πορταΐτισσας και του Προδρόμου. Το μεγαλύτερο τμήμα
των πτερύγων ανοικοδομήθηκε στην θέση παλαιοτέρων κτιρίων κατά τον 19ο αιώνα.
Πολυμελής μοναχική Αδελφότητα έχει επιδοθεί σήμεραστην αποκατάσταση
των ερειπωμένων κτηρίων που περιβάλλουν την Μονή, παράλληλα με την φιλοξενία των
προσκυνητών και την εξυπηρέτηση πολλών επιστημόνων που καταφθάνουν από όλο τον
κόσμο για την μελέτη του ιστορικού πλούτου της Μονής.
Η Μονή εορτάζει την 15η Αυγούστου - Κοίμηση της Θεοτόκου - (28η Αυγούστου
με το Νέο Ημερολόγιο) και ο εορτασμός κάθε χρόνο γίνεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Πλήθος κόσμου συρρέει και για τα θρυλούμενα θαύματα της Παναγίας Πορταΐτισσας.
