Πληροφορίες τοπωνυμίου

Κρανίδι

  Σκαρφαλωμένη στους βραχώδεις λόφους και στεφανωμένη με το ειδυλλιακό, καταπράσινο πευκοδάσος της Αγ. Άννης, η πολιτεία του Κρανιδίου επιβλέπει από ψηλά ολάκερη την χερσόνησο της Ερμιονίδας. Σε χαρισματική θέση, καταμεσής των πεδινών της χερσονήσου, το σημερινό Κρανίδι -πρωτεύουσα της Ερμιονίδας- είναι χτισμένο στα όρια της αρχαίας πολιτείας του Μάσητος, που περιελάμβανε επίσης, την περιοχή της σημερινής Κοιλάδας καθώς και τμήμα της κοντινής κοινότητας των Φούρνων.
   Γνωστό, μέχρι και την περίοδο της τουρκοκρατίας, με το όνομα 'Κάτω Ναχαγιέ' -κάτω επαρχία δηλαδή, σε αντίθεση με την Άνω Ναχαγιέ της Κορίνθου- το Κρανίδι εμφανίζεται με το σημερινό του όνομα, μόλις στις αρχές του 16ου αι. Σύμφωνα με μία εκδοχή, το όνομά του προέρχεται από το επίθετο Κραναός που σημαίνει τραχύς, δύσβατος αν και πιθανότερο είναι να οφείλεται σε παραφθορά της λέξης Κορωνίδα, απ' το όνομα του μικρού νησιού στην Κοιλάδα.
   Με τους κατοίκους του να ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία αλλά και με την ναυτιλία και το εμπόριο, το Κρανίδι αρχίζει να αναπτύσσεται γύρω από το εκκλησάκι του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου -σημερινή Μητρόπολη του Κρανιδίου- φτάνοντας σε μεγάλη οικονομική ακμή, που θα του επιτρέψει να πρωτοστατήσει στην εθνική προσπάθεια για ανεξαρτησία, διαθέτοντας στον Αγώνα, μέρος του στόλου του, υλικούς πόρους αλλά και έμψυχο υλικό, καθώς εδώ γεννήθηκε ο περίφημος ιερομόναχος και αγωνιστής του '21, Παπαρσένης Κρέστας, που -επικεφαλής του τάγματος των κρανιδιωτών- συμμετείχε στην άλωση του Παλαμηδίου.
   Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου του 1823, το Κρανίδι θα γίνει έδρα του Εκτελεστικού Σώματος. Μετά την Επανάσταση και μέχρι και τις αρχές ακόμα του 20ου αι., το Κρανίδι, αριθμούσε μεγάλο εμπορικό στόλο. Η αδυναμία όμως των κρανιδιωτών, να ανταποκριθούν στις προκλήσεις των καιρών, αντικαθιστώντας τα σκάφη τους με ατμοκίνητα, οδήγησε τις -σχετικές με την ναυτιλία και το θαλάσσιο εμπόριο-δραστηριότητες, σε μαρασμό.
   Αδιάψευστος μάρτυρας της οικονομικής ακμής του Κρανιδίου, ο παραδοσιακός -και χαρακτηρισμένος διατηρητέος- οικισμός του, με τα πανέμορφα αρχοντικά του, να θυμίζουν -όχι τυχαία- τα αντίστοιχα των Σπετσών και της Ύδρας. Οι μυρωδάτες αυλές, με τις ασβεστωμένες μάντρες, οι στέρνες και τα χαγιάτα, οι καμάρες και τα παλιά μπαλκόνια, ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε καιρούς αλλοτινούς. Τα -χαρακτηριστικά για την τοπική αρχιτεκτονική- κτήρια, του Δαμαρχείου και της βιβλιοθήκης, οι πέντε μεγάλες εκκλησίες του 19ου αι. -με σημαντικότερη τη Μητρόπολη του Αγ. Ιωάννη, το -μοναδικό για την αρχιτεκτονική του- καλντερίμι, στο πηγάδι του Πύργου, οι τρεις πλήρως ανακαινισμένοι ανεμόμυλοι, τα παραδοσιακά λιοτρίβια με τις μεγάλες πέτρες, το ησυχαστήριο και ο λόφος της Αγίας Άννης με το υπέροχο πράσινο και την όμορφη πανοραμική θέα, καθώς και τα πολλά ξωκλήσια -με πιο σημαντικά απ' αυτά, το Βυζαντινό της Αγ. Τριάδας στην περιοχή της Πικροδάφνης, του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Αρτίκι και του Προφήτη Ελισαίου στον περιφερειακό δρόμο- θα συμπληρώσουν την εικόνα μιας πολιτείας πανέμορφης, που ο ταξιδιώτης δεν θα ξεχάσει ποτέ.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2002 από την ιστοσελίδα της Νομαρχίας Αργολίδας