Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αμύκλες, ο "Θρόνος" του Απόλλωνα

  Οι Αμύκλες, μία από τις παλαιότερες πόλεις της αρχαιότητας, ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στο πέρασμα του χρόνου. Κοντά στον ομώνυμο σήμερα οικισμό, στο λόφο της Αγίας Κυριακής, πέντε χιλιόμετρα νότια από τη Σπάρτη. Περιοχή, που κατοικήθηκε από τους προϊστορικούς χρόνους. Χώρος, που έγινε το σπουδαιότερο θρησκευτικό κέντρο των Σπαρτιατών. Το Ιερό του Υάκινθου και του Αμυκλαίου Απόλλωνα. Ο "Θρόνος" του Απόλλωνα, όπως έχει αποκληθεί.
  Οι πρώτοι κάτοικοι έφτασαν εδώ το 2000 π.Χ. Ο οικισμός τους γνώρισε μεγάλη ακμή στην τελευταία φάση των μυκηναϊκών χρόνων. Από εκείνη την εποχή φαίνεται ότι είχε καθιερωθεί η λατρεία του Υάκινθου, του όμορφου νέου που τόσο αγαπούσε ο Απόλλωνας, του μυθολογικού γιου της Διομήδης και του βασιλιά Αμύκλα της Λακεδαίμονας, της προσωποποίησης της βλάστησης.
  Μετά την εγκατάσταση των Δωριέων στη Σπάρτη, οι Αμύκλες, κέντρο των Αχαιών, διατήρησαν για μεγάλο διάστημα την ανεξαρτησία τους κατά την επέκταση της κυριαρχίας τους στη Λακωνική, οι Σπαρτιάτες ήρθαν σε συμβιβασμό με την πόλη, που έγινε τελικά η πέμπτη κώμη της Σπάρτης, διατηρώντας και κατά τους ιστορικούς χρόνους μεγάλη σημασία. Κι αυτό, επειδή η λατρεία του Υάκινθου στο ιερό, που είχε δημιουργηθεί στο λόφο της ακρόπολης των Αμυκλών αντικαταστάθηκε από την πολύ πιο δυναμική λατρεία του Κάρνειου Απόλλωνα.
  Οι Σπαρτιάτες μετέτρεψαν το παλιό λατρευτικό ξόανο του Υάκινθου σε λατρευτικό άγαλμα του Απόλλωνα και ζήτησαν από τον φημισμένο Ίωνα καλλιτέχνη Βαθυκλή, από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, να κατασκευάσει το βάθρο για να το στήσουν. Προς το τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. (530-500), ο Βαθυκλής έχτισε τον "Θρόνον", ένα ιδιόρρυθμο οικοδόμημα, με στοές και γλυπτό διάκοσμο, που περιέβαλλε χωρίς στέγη το πανύψηλο, πάνω από δεκατρία μέτρα, άγαλμα του θεού. Η κατασκευή αποτελούσε μοναδικό συνδυασμό ιωνικής και δωρικής αρχιτεκτονικής.
  Το ιερό του Υάκινθου και του Απόλλωνα εξελίχθηκε στο σημαντικότερο για τους Λακεδαιμόνιους χώρο λατρείας. Εκεί γίνονταν τα Υακίνθια, μεγάλη τριήμερη γιορτή, κατά τη διάρκεια της οποίας επικρατούσε ιερή εκεχειρία. Την πρώτη μέρα, αφιερωμένη στο πένθος για τον θάνατο της βλάστησης, θυσίαζαν στον Υάκινθο. Τη δεύτερη, πραγματοποιούνταν πανηγυρικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Απόλλωνα, με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων, ακόμη και των δούλων. Και την τρίτη και τελευταία γίνονταν αγώνες και θυσίες, ενώ προσφερόταν στον θεό χιτώνας, που είχαν υφάνει Σπαρτιάτισσες.
  Από όλ’ αυτά στις μέρες μας ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει στο λόφο της Αγίας Κυριακής τμήματα των αναλημματικών τοίχων του περιβόλου και λίγα αρχιτεκτονικά μέλη, εντοιχισμένα τα περισσότερα στον παλαιό ναό της Αγίας Κυριακής, που κατεδαφίστηκε λόγω των ανασκαφών στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
  Οι Αμύκλες παρέμειναν για αιώνες σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο, διατηρώντας και κατά τη ρωμαϊκή εποχή τη σημασία τους. Αποδεικνύεται, άλλωστε, όχι μόνον από τα ερείπια του ιερού του Απόλλωνα, αλλά και από τα ευρήματα, που ανήκουν σε ένα άλλο ιερό αφιερωμένο στην Αλεξάνδρα-Κασσάνδρα και τον Δία Αγαμέμνονα και επισημάνθηκαν κοντά στον παλιό πύργο του Μαχμούτ Μπέη. Δεν έχει, όμως, εντοπιστεί ακριβώς.
  Στη μεσαιωνική εποχή οι Αμύκλες αποτέλεσαν έδρα επισκοπής. Μέσα στον σημερινό οικισμό, δύο εκκλησάκια, ο Αγιος Νικόλαος και ο Προφήτης Ηλίας, θυμίζουν τα βυζαντινά χρόνια.
(κείμενο: Σωτήρης Μπακανάκης)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Λακωνίας.

Λακεδαιμόνιους

Οι Λακεδαίμονες με αρχηγό τον Τήλεκλο κατέλαβαν και τις Αμύκλες, μαζί με άλλες πόλεις, όχι όμως χωρίς δυσκολία. Οι Αμυκλαιείς δε νικήθηκαν με την πρώτη επίθεση των Λακεδαιμόνων, αλλά αντιστάθηκαν όσο μπορούσαν περισσότερο, πραγματοποιώντας ένδοξα πολεμικά κατορθώματα (Παυσ. 3,2,6).

This extract is from: Pausanias. Description of Greece (ed. W.H.S. Jones, Litt.D., & H.A. Ormerod, 1918). Cited May 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.

Perseus: Pausanias, Description of Greece, Laconia
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=...

By Philip the Macedon

The Lacedaemonians were in a state of the utmost terror at this unexpected invasion and quite at a loss how to meet it. Philip on the first day pitched his camp at Amyclae. The district of Amcyclae, one of the most richly timbered and fertile in Laconia, lies about twenty stades from Sparta and includes a temple of Apollo, which is the most famous of all the Laconian shrines. It lies between Sparta and the sea (Polybius 5,18-19).

Amyklai

  According to Pausanias, an Achaian or pre-Dorian stronghold, incorporated by conquest as the fifth village of Sparta probably early in the 8th c. B.C. Excavation has been almost entirely confined to the hill of Haghia Kyriaki about 5 km S of Sparta. The prehistoric settlement, which spanned the entire Bronze Age, was concentrated on the SE slopes; the historical site may have extended in an arc from N of the hill to modern Amyklae.
  A little way down the hill, immediately outside and below a terrace wall, a small stratified deposit, composed of debris accumulated discontinuously between the Byzantine and Early Mycenaean periods, has been identified.
  The Sanctuary of Apollo was laid out in the 8th c. Its centerpiece was the tomb (presumably an earthen tumulus) of Hyakinthus, a pre-Greek divinity whose cult was conflated with that of Apollo in the annual festival of the Hyakinthia. In the 7th or early 6th c. a 15 m-high statue of Apollo was fashioned in the form of a cylinder with arms (holding spear and bow) and helmeted head. About 550 B.C. the face of Apollo was plated with Lydian gold, a gift from King Croesus, and shortly thereafter Bathykles of Magnesia designed the Doric-Ionic complex later known as the throne of Apollo. The cult statue was set on an altar faced with stone reliefs depicting mythological scenes; similar reliefs decorated the interior and exterior friezes of the surrounding superstructure, whose main entrance was formed by four half-columns crowned by console capitals. The rich archaic dedications include bronze vessels and figurines, terracotta figurines (mainly female), and a few lead and ivory pieces; pottery was comparatively scarce. A contemporary deposit of over 10,000 dedications to Alexandra-Kassandra has been excavated at Haghia Paraskevi nearby; these and sporadic finds from the neighborhood confirm the evidence of Haghia Kyriaki that Amyklaean material culture, like that of Sparta, reached its zenith in the 7th and 6th c. There is nothing noteworthy among the later finds.

P. Cartledge, ed.
This text is from: The Princeton encyclopedia of classical sites, Princeton University Press 1976. Cited Nov 2002 from Perseus Project URL below, which contains bibliography & interesting hyperlinks.

• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...