Location information

Vrettakos Nikiforos (1912-1991)

  Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας, το γένος Παντελεάκη. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο (το 1927 αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο του Γυθείου). Το 1928, σε ηλικία δεκάξι μόλις χρόνων, έδωσε δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέμα Χριστιανισμός - Μαρξισμός.
  Το 1929 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει, δεν τα κατάφερε όμως, κυρίως λόγω οικονομικής ανέχειας (είχε προηγηθεί ασθένεια και χρεοκοπία του πατέρα του). Εγκαταστάθηκε στα Κάτω Πατήσια και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου Θαλή Στ. Κουτούπη προσλήφθηκε στην εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης του έλους Τιρνάσου στη Λακωνία. Από το 1930 ως το 1931 έκανε διάφορες περιστασιακές, χειρωνακτικές κυρίως δουλειές για να κερδίσει τα προς το ζην, ενώ παράλληλα στράφηκε στη μελέτη από καθαρά προσωπικό ενδιαφέρον. Το 1932 κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη για τέσσερις μήνες (καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας). Το 1934 εργάστηκε ως γραφέας στις γενικές αποθήκες στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με την Καλλιόπη Αποστολίδη, την οποία παντρεύτηκε τον ίδιο χρόνο και με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Τζένη και ένα γιο τον Κώστα. Το 1935 εργάστηκε στα Μεταξουργία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Το 1938 διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμουργή.
  Το 1940 στρατεύτηκε στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας. Το 1941 μετά από διάλυση του Συντάγματος στο οποίο υπηρετούσε επέστρεψε στην Αθήνα με τα πόδια. Η ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του Το αγρίμι.
  Από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ. και γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Την περίοδο εκείνη πέθανε ο πατέρας του και η ταφή του έγινε στην Πλούμιτσα. Το 1946 προσλήφθηκε ως γραφέας στον Οικονομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών του Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε τη διαμαρτυρία των ελλήνων λογοτεχνών "Προς τη Δ' Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας". Το 1948 γνωρίστηκε με τον ?γγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του.
  Το 1958, μετά το ταξίδι του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ο ένας από τους δύο κόσμους, με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου, εξαιτίας του οποίου διαγράφτηκε από το Κ.Κ.Ε. και απομακρύνθηκε από το περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, στο οποίο ήταν τότε διευθυντής. Τότε γνωρίστηκε με την Τατιάνα Γκρίτση - Μilliex και το Roger Milliex, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά. Το 1954 η γυναίκα του απολύθηκε από τη θέση της στον Ο.Λ.Π. λόγω των πολιτικών της φρονημάτων. Κατά το σχολικό έτος 1955-1956 αναγκάστηκε να εργαστεί σε σχολείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας επέστρεψε στην παλιά της θέση.
  Το 1955 ο Βρεττάκος εκλέχτηκε στο Δήμο Πειραιά (1955-1959). Σημαντική υπήρξε η συμβολή του από τη θέση αυτή στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης).
  Το 1957 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Στρατή Μυριβήλη, ?γι Θέρο, Λ.Κουκούλα κ.α. στα πλαίσια της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας, προσκεκλημένος των σπουδαστών της Μόσχας. Στη Μόσχα γνωρίστηκε με τη γυναίκα του Μαξίμ Γκόρκυ. Το 1961 επισκέφτηκε τον τάφο του πατέρα του στην Πλουμίτσα. Το 1962 διαλύθηκε ο Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών και ο Βρεττάκος έμεινε άνεργος. Το 1964 εργαζόταν ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα.
  Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο, Παλέρμο, Μόναχο). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη συμμετείχε σε ραδιοφωνικές εκπομπές και σε φεστιβάλ ποίησης, τιμήθηκε από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και επεξεργάστηκε το αυτοβιογραφικό κείμενο Οδύνη που εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη.
  Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974 και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το καλοκαίρι του 1991 επισκέφτηκε την Πλούμιτσα με τη γυναίκα, την κόρη του και την οικογένειά της. Εκεί πέθανε τον Αύγουστο από καρδιακή ανακοπή. Η κηδεία του έγινε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών με δημόσια δαπάνη.
  Η πρώτη εμφάνιση του Νικηφόρου Βρεττάκου στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1929 με τη δημοσίευση κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων του από τα μαθητικά του χρόνια με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα (εκδόθηκαν το 1933). Ως το 1940 εξέδωσε έξι συλλογές, τις οποίες συγκέντρωσε στον τόμο Γκριμάτσες του ανθρώπου. Ακολούθησαν πολλές ποιητικές συλλογές ως το 1951 (χρονιά θεωρούμενη ως δεύτερο ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία), που εξέδωσε το δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο με ποιήματά του με τίτλο Τα ποιήματα 1929-1951. Από την περίοδο αυτή αναφέρουμε ενδεικτικά την ποιητική συλλογή του Πλούμιτσα (1950), ενδεικτική της στροφής του Βρεττάκου από το νεανικό λυρισμό προς την απλή και έντονα δραματική γραφή. Ακολούθησε η τρίτη και ωριμότερη περίοδος της δημιουργίας του, όπου επιχείρησε μια εξισορρόπηση των λυρικών και δραματικών στοιχείων στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού του.
 Σημειώνονται τα έργα του Στον Ρόμπερτ Όπενχάιμερ (1954), Το βάθος του κόσμου (1961), Ο διακεκριμένος πλανήτης (1983), Συνάντηση με τη θάλασσα (1991). Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία , την κριτική (το 1960 εξέδωσε τη μελέτη Νίκος Καζαντζάκης. Η αγωνία του και το έργο του ) και τη δημοσιογραφία. Από το 1946 ως το 1949 εργάστηκε στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα (αρχικά στη στήλη του βιβλίου, στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής). Ακολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά και τις εφημερίδες Προοδευτική Αλλαγή (1951, με το ψευδώνυμο Θυμόσοφος), Ελληνικά Χρονικά (1952-1954), Επιθεώρηση Τέχνης (1956), Ανεξάρτητος Τύπος (1958), Επιστήμη και Ζωή (1959), Δρόμοι της Ειρηνης (1961), Κόσμος (1962), Ελευθεροτυπία (1975). Τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το βραβείο Knocken και το βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το βραβείο του τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984), το μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989). Υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού των Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νοbel λογοτεχνίας Τιμήθηκε από πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με το Γιάννη Ρίτσο και το Γιώργο Βαλέτα (1984), επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, επίτιμο μέλος του Παρνασσού , μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1991). 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικηφόρου Βρεττάκου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Κακούρου - Χρόνη Γεωργία, «Χρονολόγιο Νικηφόρου Βρεττάκου», Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) · επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης, σ.15-38. Αθήνα, 1993.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Αδαμόπουλος Χρίστος, Ένας διάλογος για τον άνθρωπο· Δέκα αναφορές στον ψυχισμό και στα οράματα του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1986.
- Αντωνίου Τάκης, «Ο αρχαγγελικός αναρχισμός στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Εκείθεν της αφής, σ.11-32. Αθήνα, Δωδώνη, 1994.
- Αργυρίου Αλεξ., «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου, σ.162-167 (της εισαγωγής) και 186-187. Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
- Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
- Βαρίκας Βάσος, «Λυρικές αυτοβιογραφίες. Νικηφόρου Βρεττάκου: Αυτοβιογραφία - Κ.Θρακιώτη: Περιθώριο στο κενό», Συγγραφείς και κείμενα Α΄ (1961-1965), σ.87-89. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/6/1962).
- Βρεττάκος Νικηφόρος, Αυτοβιογραφικά. Αθήνα, Φέξης, 1961.
- Γκιβάλου-Κατσίκη ?ντα, «Νικηφόρος Βρεττάκος. Ο "μεταλλωρύχος" ποιητής (1912-1991)», Νέα Εποχή3 (214) (Λευκωσία), 1992, σ.13-18.
- Γκότοβος Α.Ν., Για το Νικηφόρο Βρεττάκο έξι μελετήματα. Αθήνα, Σοκόλης, 1995.
- Γκρίτση - Μιλλιέξ Τατιάνα, «Οι ποιητικές μεταμορφώσεις του Βρεττάκου», Η λέξη12, 2/1982, σ.86-88.
- Ιλίνσκαγια Σόνια, Η μοίρα μιας γενιάς. (Μεν. Μήτσος Αλεξανδρόπουλος). Αθήνα, 1976.
- Κακούρου-Χρόνη Γεωργία, Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Βρεττάκος, δυο δημιουργοί συνομιλούν μέσα από το έργο τους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1994.
- Καραντώνης Αντρέας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.60-89. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
- Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς. Ένας οδηγός, σ.47-48.
- Λογαράς Κώστας, «Ο Προμηθέας δεσμώτης στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Πόρφυρας44, 1-3/1988, σ.138-144.
- Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991), επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης. Αθήνα, 1993, 642 σ.
- Νικηφόρος Βρεττάκος. Μελέτες για το έργο του. Αθήνα, Διογένης, 1976.
- Νικηφόρος Βρεττάκος. Αφιέρωμα. Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, (κείμενα των Μ.Γ.Μερακλή, Γεωργίας Κακούρου - Χρόνη και Μιχάλη Τσακίρη).
- Ντόκος Θανάσης, «Νικηφόρος Βρεττάκος: Η ποίηση ήτανε μέσα μου», Διαβάζω97, 27/6/1984, σ.66-72 (συνέντευξη).
- Σαμαράς Νίκος, «Η αποστολή του ποιητή στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚΔ΄, ετ.ΙΒ΄, 10/1966, αρ.142, σ.294-298.
- «Σε β' πρόσωπο: Μια συνομιλία του Νικηφόρου Βρεττάκου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη12, 2/1982, σ.129-132.
- Στεργιόπουλος Κώστας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση. Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
- Φωστιέρης Αντώνης, Κριτική για το Ποτάμι Μπύες και τα εφτά ελεγεία, Διαβάζω1,1-2/1976, σ.50.
- Χατζίνης Γιάννης, «Νικηφόρου Βρεττάκου: Το αγρίμι», Νέα Εστία39, ετ.Κ΄, 15/1/1946, αρ.445, σ.127.
Αφιερώματα
- Τομές3, 2/1997, αρ.9.
- Τομές5, 7/1979, αρ.55.
- Νέα Σύνορα13, 4-5/1985, αρ.78.
- Πνευματική Κύπρος30, 1-4/1990, αρ.349-352.
- Αιολικά Γράμματα20, 5-8/1990, αρ.115-116.
- Τετράδια Ευθύνης33, 1994 (με τίτλο Φώτα και φωτισμοί του Νικηφόρου Βρεττάκου· Τρία χρόνια από την εκδημία του).

Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
Ι.Ποίηση
- Κάτω από σκιές και φώτα. Αθήνα, τυπ. Τέχνη, 1929.
- Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
- Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
- Ο πόλεμος. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
- Η επιστολή του κύκνου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1937.
- Το ταξίδι του Αρχάγγελλου (sic). Σχέδια - Καλλιτεχνική επιμέλεια Επαμ. Λιώκη. Αθήνα, 1938.
- Μαργαρίτα - Εικόνες απ' το ηλιοβασίλεμα. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1939.
- Το γυμνό παιδί. Αθήνα, Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1939.
- Το μεσουράνημα της φωτιάς.Ποιήματα 1938-1940. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1940.
- Ηρωική συμφωνία. Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1944.
- 33 Ημέρες. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
- Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
- Η παραμυθένια Πολιτεία. Αθήνα, Ματαράγκας, 1947.
- Το βιβλίο της Μαργαρίτας. Αθήνα, Ανδρομέδα, 1949.
- Ο Ταϋγετος και η σιωπή. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
- Τα θολά ποτάμια. Αθήνα, 1950.
- Πλούμιτσα. Κροκεές, 1950 (περιορισμένα αντίτυπα )
- Πλούμιτσα. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1952.
- Έξοδος με το άλογο (Ύμνος στη χαρά). Μ' ένα σχέδιο του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, 1952.
- Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αθήνα, Ημέρα, 1954.
- Ο χρόνος και το ποτάμι. 1952-1956. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
- Η μητέρα μου στην εκκλησία. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
- Βασιλική δρυς. Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
- Το βάθος του κόσμου. Αθήνα, Ματαράγκας, 1961.
- Αυτοβιογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1961.
- Ωδή στον ήλιο. Αθήνα, Διογένης, 1974.
- Διαμαρτυρία. Ποιήματα. Με δύο σχέδια της Christine Lichthard. Αθήνα, Διογένης, 1974.
- Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία. Αθήνα, Διογένης, 1975.
- Απογευματινό ηλιοτρόπιο. Ξυλογραφίες - εξώφυλλο Ζίζης Μακρή. Αθήνα, Διογένης, 1976.
- Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας. Αθήνα, Διογένης, 1978.
- Εις μνήμην 1940-1944. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
- Λειτουργία κάτω απ' την Ακρόπολη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
- Ο διακεκριμένος πλανήτης. Ποιήματα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1983.
- Ηλιακός λύχνος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1984.
- Εκκρεμής δωρεά. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1986.
- Χωρωδία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1988.
- Η φιλοσοφία των λουλουδιών. Ποιήματα. Μετάφραση David Connoly· Εικονογράφηση Γιώργη Βαρλάμου. Αθήνα, Artigraf, 1988.
- Σικελικά ποιήματα. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη50, 1990.
- Διαμαρτυρία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
- Συνάντηση με τη θάλασσα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
ΙΙ.Πεζά - Διαλέξεις - Κριτικά Δοκίμια
- Το αγρίμι 1941-1943. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
- Το ηθικό στοιχείο στη δημοτική ποίηση. Αθήνα, 1954. (ανατύπωση από τα Ελληνικά Χρονικά99, 14/3/1954, σ.17-20)
- Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1949.
- Ο ένας από τους δύο κόσμους (Ένα ταξίδι - Μια γιορτή - Μερικά συμπεράσματα). Αθήνα, 1958.
- Νίκος Καζαντζάκης - Η αγωνία του και το έργο του. Επιμέλεια Κωστούλας Μητροπούλου. Αθήνα, Σύψας Π. - Σιαμαντάς Χρ., 1960.
- Η Στροφή και η θέση του Σεφέρη. Αθήνα, 1962 (ανάτυπο από τον τόμο για το Σεφέρη)
- Το αγρίμι και η καταιγίδα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965.
- Οδύνη. Νέα Υόρκη, Εκδόσεις Αποφοίτων Ελληνικών Πανεπιστημίων, 1969.
- Μπροστά στο ίδιο ποτάμι. Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1972.
- Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής. Αθήνα, Κάκτος, 1979.
- Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια (Ο λόγος του ποιητή στην Ακαδημία στις 9 Φεβρουαρίου 1988). Αθήνα, Φιλιππότης, 1988.
- Λόγος για το Μεσολόγγι (Γιορτές της Εξόδου 17 Απριλίου 1989). Αθήνα, Φιλιππότης, 1989.
- Ακαδημία Αθηνών. Έκτακτος Συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου 1989. Προεδρία Σόλωνος Κυδωνιάτου - Μνήμη ?γγελου Σικελιανού. Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ.Νικηφόρου Βρεττάκου. Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πέτρου Χάρη. Αθήνα, 1989 (ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών64).
- Η φθορά της γλώσσας φθορά του έθνους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1990.
- Ενώπιος ενωπίω. Ημερολογιακές σημειώσεις 1962. Πρόλογος Κώστας Βρεττάκος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
- Οδύνη - Αυτοβιογραφικό. Αθήνα, Πόλις, 1995.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
- Στέφαν Τσβάιχ, Ρομαίν Ρολλάν. Ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική
- Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Μπαρμπα - Γκόριο. Πρόλογος - Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, 1954.
- Αττίλα Γιόζεφ. Ποιήματα. Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου. Αθήνα, Κέδρος, 1963.
- Εντίτα Μόρρις. Τα λουλούδια της Χιροσίμα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1978.
ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
- Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, 1935 (και Αντωνόπουλος, 1940 έκδοση δεύτερη, τελειωτική).
- Τα ποιήματα 1929-1951. Αθήνα, 1955.
- Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος. Επιλογή από το έργο του. Αθήνα, Θεμέλιο, 1964.
- Ποιήματα 1929-1957. Αθήνα, Διογένης, 1972.
- Ποιήματα 1958-1967. Οδοιπορία. Μ' ένα χαρακτικό της Βάσως. Αθήνα, Διογένης, 1972.
- Ποιήματα 1967-1970. Αθήνα, Διογένης, 1972.
- Τα ποιήματα. Τόμος πρώτος. Με ένα σχέδιο του Επαμεινώνδα Λιώκη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
- Τα ποιήματα. Τόμος δεύτερος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
- Τα ποιήματα. Τόμος τρίτος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου

• http://www.book.culture.gr/1935/detail.asp?ID=133 (1 img.)

• http://www.deyteros.gr/writersgr/brettakos/brettak...
• http://www.mathisis.com/author/bio.htx?A3799
• http://durabond.ca/gdouridas/brettakos.html
• http://www.mani.org.gr/poiisi/vretakos/vret/vretta...
• http://www.geocities.com/Athens/Olympus/4607/Greek...
• http://www.krokeai.com/vrettakosframes.htm
• http://www.mathisis.com/nqcontent.cfm?a_id=3622

Nassos Daphnis

1914
  Nassos Daphnis, born in 1914 in the village of Krokeai near Sparta, arrived in the United States in January 1930. He had been drawing and carving since childhood, and getting beaten for it by the village schoolmaster. In Manhattan he went to work in his uncle's flower shop, and attended night school to learn English. He worked at his drawings during odd hours until a chance meeting in the New York City flower market with another florist's assistant, Michael Lekakis, turned his life around. When Lekakis saw some of Daphnis's drawings, he offered him the use of his studio and a model for a few days each week until Daphnis could find a space for himself. Eventually, Daphnis bought paints and rented a studio for ten dollars a month. His uncle exclaimed, "Whoever heard of an artist from Krokeai?"
  His early paintings, based on memories of Greece, were naive in style and characterized by a strong feeling for color and form. They led to a sale to William Gratwick and to a job crossbreeding tree peonies on the Gratwick estate for many years. Daphnis liked to say that he had two real careers, painting and horticulture. He returned from World War II deeply affected by Europe's devastation. In a studio he shared with Theodoros Stamos, Daphnis began to paint surreal landscapes, laying on images of ruin with a palette knife.
  In time, his shapes grew less tortured and more biomorphic - plants and sea creatures - his paint thinner, his colors brighter. And from painting camouflage in the Italian campaign, he "had learned to paint flat". Now he combined that lesson with the lesson he had learned from his horticultural experience: "nature works in order to create a form in an orderly fashion."
  Those two lessons he combined with a third, learned on a 1950 visit to Greece, where he re-experienced the sunlight rejecting from landscape and from the white houses with such intensity that it appeared to dissolve everything but shape. Geometric shapes in primary colors and black and white took over Daphnis's work. He sold nothing for years, until in 1958 a powerful new dealer, Leo Castelli, was struck by the simplicity of these paintings and gave him a show the next year from which Daphnis sold several works, including one to the Museum of Modern Art in New York.
  In the mid-1960s, he began to work with spherical shapes; in the mid-1970s he created an environment with a series of modules linked together to form The Continuous Painting (1975), which is 10 feet high and 86 feet long. In the 1980s and 90s he applied jewellike enamels to canvas to produce the Minoan series, and at about the same time he lightened his palette for another series in which "curvilinear trellises" formed by parallel lines of black, red, blue and yellow appear to shift across a white field.
With the kind permission and support of The J.F. Kostopoulos Foundation

This text is cited November 2004 from the Art Topos URL below, which contains images.

• http://www.artopos.org/artists/daphnis/od-intro-en... (2 img.)

Alexakis Apostolis