Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΑΛΙΦΕΙΡΑ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Η αρχαία πόλη Αλίφειρα, αν και σήμερα ανήκει στην Ηλεία, θεωρείται Αρκαδική πόλη. Βρίσκεται κοντά στα σύνορα Τριφυλίας - Αρκαδίας, στα νότια της κοιλάδας του Αλφειού, στην κορυφή επιμήκους λόφου, που υψώνεται πάνω από το σημερινό χωριό Αλίφειρα (πρώην Ρογκοζιό), κοντά στην Ανδρίτσαινα. Το τείχος που την περιέβαλε σώζεται πολύ καλά σε ορισμένα σημεία και είναι γνωστό από τους ντόπιους ως το "Κάστρο της Νεροβίτσας". Ο λόφος είναι προσιτός κυρίως από τη δυτική δασωμένη πλευρά και λιγότερο από τις άλλες, που είναι απόκρημνες και δύσβατες. Στο ψηλότερο σημείο του λόφου δεσπόζει η τειχισμένη ακρόπολη, που καταλαμβάνει το νότιο τμήμα του και λίγο νοτιότερα βρίσκεται το ιερό της Αθηνάς, όπου θα πρέπει να υψωνόταν μεγαλόπρεπο το κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα της θεάς. Στο άλλο άκρο του λόφου βρίσκεται ο ναός του Ασκληπιού. Ο χώρος μπροστά στην Ακρόπολη μάλλον ήταν το κατοικημένο τμήμα του λόφου και ονομάζεται "Προάστιο της Ακρας" κατά τον Πολύβιο (IV, 78, 11). Τον χώρο είχαν μελετήσει αρχικά οι περιηγητές Leake, Cramer, Ross και Curtius, οι οποίοι και ταύτισαν το κάστρο της Νεροβίτσας με την αρχαία Αλίφειρα. Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1932-33 από τον καθηγητή Αν. Ορλάνδο ο οποίος και ταύτισε με ευκολία την αρχαία πόλη με την αρχαία Αλίφειρα, επιβεβαιώνοντας τους προγενέστερους μελετητές.
   Η πόλη θεωρείται ότι κατοικείτο από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.. Τον 4ο αιώνα π.Χ. προσχώρησε στο κοινό των Αρκάδων. Το 370 π.Χ. μεγάλο μέρος των κατοίκων πήρε μέρος στον συνοικισμό της Μεγαλοπόλεως ενώ η πόλη συνέχισε τη ζωή της. Το 224 π.Χ. παραχωρήθηκε από τον τύραννο της Μεγαλόπολης Λυδιάδα στους Ηλείους, που ήταν σε στρατόπεδο αντίθετο προς την Αχαϊκή Συμπολιτεία,. Το 219 π.Χ. ο Φίλιππος κυρίευσε την πόλη μετά από μακρά πολιορκία, επεμβαίνοντας υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας, και την επανέφερε σε αυτήν. Το 191 π.Χ. η Αλίφειρα ήταν στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και απόκτησε δικό της άρχοντα και νόμισμα. Ο Παυσανίας την επισκέφθηκε γύρω στο 177 μ.Χ., προσδιορίζοντας επακριβώς τη θέση της (σε απόσταση 40 σταδίων από τη γειτονική Ηραία ). Μάλιστα αναφέρει ότι η πόλη ήταν σε παρακμή: "πόλισμα ου μέγα" (VIII, 26.4).
  Στο ανατολικό μέρος της οχυρής ακρόπολης βρισκόταν ο ναός της πολιούχου θεάς, της Αθηνάς, η οποία, σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, εκεί είχε γεννηθεί και ανατραφεί. Ο ναός πρωτοκατασκευάστηκε ως απλός σηκός, γύρω στα 550 π.Χ. και είχε μέσα ξύλινο λατρευτικό ξόανο. Το 490 π.Χ. κτίστηκε μεγαλύτερος, με κιονοστοιχία ολόγυρα. Στη βόρεια πλευρά του, όπου και η είσοδος, υπήρχαν μεγάλα βάθρα αγαλμάτων, ο κτιστός στενόμακρος βωμός και ένα μεγάλο χάλκινο άγαλμα της Αθηνάς, το οποίο ο Παυσανίας χαρακτηρίζει σαν «αξιοθέατο» για το μέγεθος και την τέχνη του. Δυτικά του ναού ήταν ο χώρος που αποτελούσε την κυρίως ακρόπολη. Πιο δυτικά, πάνω στον λόφο, απλωνόταν η πόλη. Στα δυτικά της και χαμηλότερα από την ακρόπολη, υπήρχε ο ναός του Ασκληπιού, απλός σηκός με δύο ιωνικούς κίονες ανάμεσα από τις παραστάδες. Μέσα στον ναό βρέθηκε το λίθινο βάθρο του λατρευτικού αγάλματος, που ήταν ίσως ξύλινο με επένδυση από ελεφαντοκόκαλο. Εννέα μέτρα ανατολικά του ναού βρέθηκε μεγάλος ορθογώνιος βωμός. Ναός και βωμός κλείνονταν με περίβολο. Στα νότια του ναού υπήρχε τετράγωνο κτίριο με εσωτερικό περιστύλιο, πιθανά ξενώνας ή κατοικία των ιερέων. Στην παλαιοχριστιανική και στη βυζαντινή περίοδο η Αλίφειρα δεν ήταν κατοικημένη.
   Ο χώρος της αρχαίας ακροπόλεως φαίνεται να κατοικήθηκε πάλι τον 17ο αιώνα, όπως μαρτυρούν τα δυο εκκλησάκια της Αγίας Ελένης και του Αγίου Νικολάου που υπήρχαν εκεί ως το 1932. Το πρώτο, κτίσθηκε την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας στη θέση του ναού της Αθηνάς, χρησιμοποιώντας πολύ από το υλικό του, και κατεδαφίστηκε για να ανασκαφεί ο αρχαίος ναός.
Τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου είναι:
Το ιερό της Αθηνάς. Ο ναός είναι εκατόμπεδος, μήκους 29,58μ. και πλάτους 10,65μ. με 6x15 δωρικούς κίονες στην περίσταση. Η είσοδος στον ιερό χώρο γινόταν με κλιμακωτό ανάλημμα 14 βαθμίδων. Βόρεια του ναού αποκαλύφθηκαν τα λείψανα του μεγάλου βωμού και σε απόσταση 9μ. δυτικά του βρισκόταν το βάθρο του χάλκινου αγάλματος της Αθηνάς, έργο του γλύπτη Υπατόδωρου. Ο ναός χρονολογείται στον 5ο αιώνα π.Χ.
Το ιερό του Ασκληπιού. Είναι απλός ορθογώνιος ναός διαστάσεων 6x9μ., κατασκευασμένος από μεγάλους ορθογώνιους λιθόπλινθους. Η είσοδος βρισκόταν προς Α., όπου υπήρχαν δύο κίονες μεταξύ παραστάδων. Στο βάθος του σηκού υπήρχε το βάθρο του λατρευτικού αγάλματος του θεού. Ανατολικά του ναού βρέθηκε ο λιθόκτιστος βωμός. Ο ναός κατασκευάσθηκε πιθανότατα στον 4ο αιώνα π.Χ., συνέχισε όμως να βρίσκεται σε χρήση πολλούς αιώνες αργότερα.
Η κατοικία των ιερέων του Ασκληπιού. Βρίσκεται νοτίως του ναού του Ασκληπιού. Είναι τετράγωνο οικοδόμημα (διαστάσεων 4x4μ.), με εσωτερικό περιστύλιο στην κάθε πλευρά του οποίου υπήρχαν από δύο κίονες.
Τα ταφικά μνημεία. Η νεκρόπολη της Αλίφειρας απλωνόταν στις ανατολικές και νότιες υπώρειες του λόφου. Από τα έξι ταφικά μνημεία που αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφές, το σημαντικότερο και καλύτερα σωζόμενο είναι ο ονομαζόμενος "τάφος του Σεθέα", σύμφωνα με τη χαραγμένη επιγραφή στην πρόσοψή του. Ο τάφος αποτελείται από μία υπαίθρια αυλή πλαισιωμένη από δύο τοίχους αντιστήριξης. Η πρόσοψή του είναι ναόσχημη με αέτωμα και πίσω από αυτήν υπάρχουν τέσσερα στενόμακρα διαμερίσματα για την τοποθέτηση των νεκρών.
Ο αρχαιολογικός χώρος είναι διαρκώς ανοικτός.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x...

ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ (Κωμόπολη) ΗΛΕΙΑ
  Η Ανδρίτσαινα είναι μια γραφικότατη αρκαδική κωμόπολη, αν και σήμερα ανήκει διοικητικά στην Ηλεία. Βρίσκεται κοντά στα όρια με την Αρκαδία, δυτικά της Καρύταινας και 80 χιλ. από την Τρίπολη. Χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά βουνού, μέσα σε καταπράσινο και μαγευτικό ορεινό τοπίο, εντυπωσιάζει με τα μεγαλόπρεπα διώροφα και τριώροφα αρχοντικά και τα πλακόστρωτα δρομάκια της. Το χωριό αναπτύχθηκε στην περίοδο της Φραγκοκρατίας στον 12ο-13ο αιώνα και αναφέρεται στο Χρονικόν του Μορέως. Κατά την επανάσταση του 21 διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο και κάηκε το 1826 από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
   Σήμερα ο πληθυσμός έχει συρικνωθεί από την μετανάστευση, αλλά κατά τη θερινή περίοδο το χωριό ζωντανεύει από πολλούς παραθεριστές και λάτρεις του βουνού. Το χωριό διαθέτει ξενώνες, καφενεία και ταβέρνες που λειτουργούν όλο το χρόνο.Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία. Στο κτήριο του Γυμνασίου, στην είσοδο του χωριού, στεγάζεται η περίφημη βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας, μιας από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Η βιβλιοθήκη έγινε το 1840 μετά από δωρεά του Ανδριτσάνου Αγαθόφρωνος Νικολόπουλου, ενός μεγάλου λόγιου ουμανιστή του 19ου αιώνα που έζησε στο Παρίσι. Διαθέτει σπάνιες εκδόσεις ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων και χειρογράφων από τον 16ο, μέχρι τον 17ο αιώνα, έγγραφα του απελευθερωτικού αγώνα και λαογραφική συλλογή. Η βιβλιοθήκη δεν είναι ακόμα ανοικτή για το κοινό.
   Στο κέντρο της κωμόπολης είναι η γραφική πλατεία σκεπασμένη με πλατάνια και με όμορφη θέα. Απέναντί της βρίσκεται η "Τρανή Βρύση", χτισμένη το 1724, όπως μαρτυρεί η εντοιχισμένη επιγραφή, με δύο καμάρες και ακανόνιστες πέτρες.Πρόκειται για την παλαιότερη χρονολογημένη κρήνη της Πελοποννήσου. Κοντά στην Ανδρίτσαινα (14 χιλ.), στην τοποθεσία Βάσσες, βρίσκεται ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα. Σε απόσταση 8 χιλ. από τον αρχαίο ναό, κοντά στον ποταμό Νέδα, και στο σημερινό χωριό Ανω Φιγαλεία (Παύλιτσα) της Ηλείας, σώζονται τα λείψανα της αρχαίας αρκαδικής πόλης Φιγαλείας, Η Ανδρίτσαινα βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα που συνδέει τη Μεγαλόπολη με την Ηλεία. Ο δρόμος αυτός οδηγεί στην κωμόπολη Κρέστενα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/andr... (16 φωτ.)

Ναός Επικουρίου Απόλλωνα

ΒΑΣΣΑΙ (Αρχαίο ιερό) ΗΛΕΙΑ

Ναός Επικουρίου Απόλλωνα  

 Ο ναός βρίσκεται σε απόσταση 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας, σε υψόμετρο 1.130 μ., επάνω στο όρος Κωτίλιο. Στην τοποθεσία αυτή, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βάσσες (μικρές κοιλάδες), οι κάτοικοι της γειτονικής Φιγάλειας είχαν ιδρύσει, από τον 7ο αι.π.Χ., ιερό του Απόλλωνος Βασσίτα, τον οποίο και λάτρευαν με την προσωνυμία του Επικουρίου - συμπαραστάτη στον πόλεμο ή στην αρρώστια. Ο ναός του Απόλλωνος στο ιερό των Βασσών αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας. Συγκεκριμένα, είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός μετά το ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα. Χτίστηκε το 420-400 π.Χ. στη θέση ενός παλαιότερου, αρχαϊκού ναού. Ο περιηγητής Παυσανίας, που επισκέφτηκε και θαύμασε το μνημείο στα μέσα περίπου του 2ου αι. μ.Χ., αναφέρει ως αρχιτέκτονά του τον Ικτίνο.
   Η θέση που κατέχει ο ναός στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής είναι ξεχωριστή, καθώς συνδυάζει με ιδιοφυή τρόπο τα αρχαϊστικά στοιχεία, που υπαγόρευε η τοπική θρησκευτική παράδοση, με τις τολμηρές ανανεωτικές ιδέες του δημιουργού του. Είναι δωρικός παρίπτερος, με προσανατολισμό Β.-Ν. και διαστάσεις 14,48x38,24μ. στο επίπεδο του στυλοβάτη. Η υπερβολικά στενόμακρη κάτοψη της περίστασης, ο αριθμός των κιόνων (6x15 αντί του κανονικού για την εποχή 6x13) και η διάταξή τους (μεγαλύτερα μετακιόνια διαστήματα στις στενές πλευρές) είναι αρχαϊκά χαρακτηριστικά και παραπέμπουν σε συγκεκριμένο πρότυπο: το μεγάλο ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς. Συνυπάρχουν όμως αρμονικά με προοδευτικά γνωρίσματα της ώριμης κλασικής αθηναϊκής αρχιτεκτονικής, όπως είναι η λεπτότητα των κιόνων, το χαμηλό ύψος της κρηπίδας και του θριγκού και η ευρυχωρία του προδόμου και του οπισθοδόμου.
   Η μεγάλη πρωτοτυπία του μνημείου έγκειται στη διαμόρφωση του εσωτερικού του. Στο σηκό υπάρχει η ιδέα της κιονοστοιχίας κατά τις τρεις πλευρές, όπως στον Παρθενώνα και το ναό του Ηφαίστου (Θησείο) στην Αθήνα, όμως οι κίονες στις μακρές πλευρές δεν είναι ελεύθεροι. Εκφύονται από τους τοίχους ως λεπτά εγκάρσια χωρίσματα (ανάλογα με εκείνα του αρχαϊκού ναού της Ηρας στη Ολυμπία), που απολήγουν σε ιωνικούς ημικίονες με ιδιότυπα κοινόκρανα και βάσεις. Στη στενή πλευρά του σηκού, απέναντι από την είσοδο, ο ελεύθερος κίονας (ίσως και οι δύο τελευταίοι, στην ίδια γραμμή με αυτόν, ημικίονες) έφερε το πρώτο στην ιστορία της αρχιτεκτονικής κορινθιακό κιονόκρανο. Η κιονοστοιχία στήριζε ιωνικό θριγκό με ανάγλυφη ζωφόρο, που περιέτρεχε εσωτερικά και τις τέσσερις πλευρές του σηκού. Είχε μήκος 31 μ. και οι 23 πλάκες της, με σκηνές αμαζονομαχίας και κενταυρομαχίας, βρίσκονται από το 1814 στο Βρετανικό Μουσείο. Πίσω από τον ελεύθερο κορινθιακό κίονα, στη θέση του κλειστού αδύτου άλλων ναών, δαιμορφώνεται ένας κλειστός χώρος, που επικοινωνεί μεν ελεύθερα με το σηκό, "βλέπει" όμως για θρησκευτικούς λόγους προς ανατολάς, με μια πόρτα που ανοίγεται προς το ανατολικό πτερό. Όλα αυτά τα στοιχεία συνέτειναν στην ανάδειξη του εσωτερικού χώρου και αποτέλεσαν καινοτομίες που έμελλε να επηρεάσουν αποφασιστικά την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής στους επόμενους αιώνες.
   Ο ναός είναι χτισμένος από τοπικό ασβεστόλιθο. Μαρμάρινα ήταν τα κιονόκρανα του σηκού, ορισμένα μέρη της οροφής και της στέγης και ο γλυπτός διάκοσμος. Η ερείπωση άρχισε από τα ρωμαϊκά χρόνια, πρώτα από τους ανθρώπους και ύστερα από τους σεισμούς. Σήμερα, ο ναός διατηρείται στη μορφή που έλαβε με τις εργασίες αναστήλωσής του από την Αρχαιολογική Εταιρεία, στις αρχές του αιώνα.
   Από το 1965, και συστηματικά από το 1982, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της συντήρησης και προστασίας του μνημείου. Το στέγαστρο, που προστατεύει το ευαίσθητο οικοδομικό υλικό από τις ακραίες καιρικές συνθήκες της περιοχής, το αντισεισμικό ικρίωμα και οι άλλες εγκαταστάσεις είναι προσωρινά, για όσο διάστημα απαιτήσουν οι σωστικές εργασίες.

Κείμενα: Θ. Καράγιωργα-Σταθακοπούλου
Παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από το ενημερωτικό φυλλάδιο του αρχαιολογικού χώρου

Δημοτικό Διαμέρισμα Γιαννιτσοχωρίου

ΓΙΑΝΝΙΤΣΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΖΑΧΑΡΩ
Τηλέφωνο: +30 26250 61483
   Στο νοτιότερο σημείο του Δήμου Ζαχάρως βρίσκεται το χωριό Γιαννιτσοχώρι με πληθυσμό 550 κατοίκων και κύρια ασχολία τις αγροτουριστικές δραστηριότητες.
  Η καταγάλανη θάλασσα του Ιονίου, αμμώδης παραλία του και το πευκοδάσος δίπλα στη θάλασσα συνθέτουν ένα όμορφο τοπίο που θα ευχαριστήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
  Η διαμονή σας εξασφαλίζεται από το σύγχρονο Camping Apollo πνιγμένο μέσα στα πεύκα και από ενοικιαζόμενα δωμάτια μέσα στο χωριό. Η καντίνα στην παραλία, οι παραλιακές ταβέρνες, τα εστιατόρια του χωριού και τα μίνι-μάρκετς θα σας εφοδιάσουν όλα τα απαραίτητα.
   Αποτελεί ορμητήριο για περιηγήσεις και τουριστικές επισκέψεις στους καταρράκτες της Νέδα (Στόμιο), στο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα, στα Ολύμπια, στο ναό της Δήμητρας (Λέπρεο), στο ναό της Αθηνάς (Πρασιδάκι).
   Αυτός ο συνδυασμός επιμορφωτικών δραστηριοτήτων και διασκέδασης θα σας καταπλήξει και πιστεύουμε αν μας επισκεφτείτε θα μείνετε πλήρως ικανοποιημένοι.

ΖΑΧΑΡΩ (Κωμόπολη) ΗΛΕΙΑ
  Ζαχάρω, η μαγευτική πόλη στα νοτιοδυτικά παράλια της Ηλείας που βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το φυσικό κάλλος της περιοχής, και τη μεγαλύτερη αμμώδη παραλία της Ευρώπης με τα καθαρότερα νερά.
  Η απόδραση στο απέραντο γαλάζιο σας υπόσχεται για τους φίλους των σπορ και όχι μόνο, το μεγαλύτερο κέντρο θαλάσσιων σπορ στην Πελοπόννησο. Στην ομορφιά της συμπεριλαμβάνεται η μοναδική λίμνη του Καϊάφα με τις θεραπευτικές ιαματικές πηγές. Στη λίμνη βρίσκονται εγκαταστάσεις θαλασσίου σκι που είναι οι ιδανικότερες σε όλο τον κόσμο.
  Επίσης μπορείτε να βρείτε στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου αρχαιολογικούς χώρους, λαογραφικά μουσεία, γραφικά χωριά με παραδόσεις και έθιμα και έντονη νυχτερινή ζωή όλο το χρόνο.
  Οι επισκέπτες για την καλύτερη εξυπηρέτησή τους μπορούν να επικοινωνούν με το γραφείο τουρισμού του Δήμου.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Ζαχάρως.

ΘΕΙΣΟΑ (Αρχαία πόλη) ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ
  Στην αριστερή όχθη του Αλφειού και στο λόφο που δεσπόζει στις κατάφυτες πλαγιές του Κεραυσίου όρους βρίσκονται τα λιγοστά λείψανα της αρχαίας κώμης Θεισόας, κοντά στο σημερινό χωριό Θεισόα της Hλείας. Οι Θεισοάτες αναφέρονται σαν το αρχαιότερο γένος των Παρρασίων Αρκάδων και ήταν γνωστοί για την ευσέβεια, καλωσύνη, απλότητα και λιτότητά τους. Από τα πανάρχαια χρόνια η Θεισόα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Παρρασία. Συνδεδεμένος με την αρχαία κώμη και ενδεικτικός της πανάρχαιας καταγωγής των Θεισοαίων είναι και ο μύθος της πρώτης και γεροντότερης νύμφης Θεισόας, η οποία γεννήθηκε πριν απο το Δία. Η νύμφη μαζί με την Αγνώ και την Νέδα, αφού πήραν από τα χέρια της Ρέας τον μικρό Δία μόλις γεννήθηκε, τον έλουσαν στπν ποταμό Γορτύνιο (Λούσιο) και τον σπαργάνωσαν.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x...

ΚΑΪΑΦΑΣ (Ιαματικές πηγές) ΗΛΕΙΑ
Τοπογραφικά στοιχεία
   Η περιοχή του Καϊάφα βρίσκεται μέσα στα όρια του Δήμου Ζαχάρως και απέχει 27 χμ από τον Πύργο και 25 χμ από την αρχαία Ολυμπία.
Η περιοχή περιλαμβάνει:
   Τις ιαματικές πηγές λουτροθεραπείας και ποσιθεραπείας ή σπήλαια των Ανυγρίδων Νυμφών και των Ατλαντίδων Νυμφών. Οι ντόπιοι το αναφέρουν ως Γεράνιο αυλάκι.
  Η λειτουργία των λουτρών είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία του τόπου μας. Οι πρόγονοί μας στην αρχαιότητα ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τα λουτρά για θεραπευτικούς σκοπούς. Αυτό αναφέρεται από αρχαίους Έλληνες γιατρούς, περιηγητές και γεωγράφους. Ειδικά ο Στράβων και ο Παυσανίας κάνουν αναφορές στις ιαματικές πηγές.
  Η συστηματική λειτουργία τους αρχίζει το 1907 που κατασκευάστηκε η σιδηροδρομική γραμμή που έδωσε την δυνατότητα επικοινωνίας με τον Καϊάφα. Μέχρι το 1960 η εκμετάλλευση των λουτρών ανήκε σε ιδιώτες. Στην δεκαετία του 60 όμως πέρασε στον ΕΟΤ στον οποίο ανήκει μέχρι σήμερα.
  Το λιμναίο χώρο καλύπτει επιφάνεια 1500 στρεμμάτων περίπου. Το δάσος και η παραλία Αιγιαλεία με την πευκόφυτη έκταση καθώς και το υπερκείμενο της λίμνης τμήμα του όρους Λαπίθα στη ρίζα του οποίου βρίσκονται τα δύο σπήλαια.
Όνομα Καϊάφας - Θρύλοι και παράδοση
  Τα λεγόμενα για την ονομασία της περιοχής, χάνονται στα βάθη των αιώνων.Υπάρχουν πολλές εκδοχές - θρύλοι σχετικά με την προέλευση του ονόματος Καϊάφα:
Πρώτος θρύλος: Η ονομασία οφείλεται στον αρχιερέα της Ιουδαίας Καϊάφα. Σύμφωνα με αυτόν ο Καϊάφας ταξιδεύοντας με το πλοίο του για τη Ρώμη, συνάντησε τρικυμία και εξώκοιλε στην ακτή για να μην βουλιάξει.Εκεί ο αρχιερέας πήγε να πλυθεί στην ζεστή πηγή. Η κατάρα όμως που κουβαλούσε, από την Σταύρωση του Χριστού, έκανε τα νερά να πάρουν τη δυσοσμία του σώματος και της ψυχής του.
Δεύτερος θρύλος: σχετίζεται και αυτός με τον αρχιερέα της Ιουδαίας και αναφέρει ότι ο Καϊάφας πέθανε πάνω στο καράβι του και τον πέταξαν στην θάλασσα. Αυτή όμως δεν τον δέχτηκε και τον ξέβρασε στην ακτή όπου και τον βρήκαν οι Αρηναίοι και τον έθαψαν.
   Αλλες εκδοχές είναι ότι έχει τουρκική προέλευση και σημαίνει μεγάλη πέτρα από το Καγια = πέτρα και το Φας = μεγάλη ή ακόμα και αραβική και σημαίνει Κόκκινος βράχος εξαιτίας του χρώματος των βράχων.
   Το πιθανότερο είναι να προήλθε από την Νύμφη Καλιάφεια που ζούσε στο σπήλαιο των Ανυγρίδων Νυμφών, μαζί με την Πηγαία και την Ίαση, επίσης νύμφες.
Λίμνη Καϊάφα - Νησάκι Αγίας Αικατερίνης, Οικοσύστημα - δραστηριότητες
  Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε κατά την αρχαιότητα, η λίμνη δεν υπήρχε. Σχηματίστηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα (άλλοι μιλούν για τον μεσαίωνα) από μεγάλους σεισμούς που έπληξαν την περιοχή.
   Σήμερα η λίμνη καλύπτει μετά την εξυγίανσή της επιφάνεια 1500 στεμμάτων περίπου. Έχει μήκος 3 χλμ. Πλάτος 500-600 μέτρα και βάθος πάνω από 2 μέτρα.
  Είναι ένας ζωντανός υδροβιότοπος που φιλοξενεί ψάρια, χέλια, φίδια, χελώνες και πολλά αποδημητικά πουλιά κατά την χειμερινή περίοδο. Τη μοναδική αυτή σύνθεση συμπληρώνει το πανέμορφο δάσος και η σπάνια σε ομορφιά παραλία Αιγιαλεία.
  Μέσα στην λίμνη υπάρχει το νησάκι της Αγίας Αικατερίνης από το ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται εκεί.
  Στο μεταξύ της λίμνης και της ακτής τμήμα, βρίσκεται το δάσος της Στροφυλιάς με κυριότερο είδος βλάστησης την χαλαίπιο πεύκη. Το δάσος καλύπτει έκταση 1500 περίπου στρεμμάτων. Επίσης την αμμώδη ακτή μήκους 6 χιλιομέτρων και το υπερκείμενο της λίμνης τμήμα του όρους Λαπίθα ύψους 744 μέτρων.
  Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα ενιαίο οικοσύστημα παρθένο και αρχέγονο και θεωρείται το μοναδικό ίσως στον κόσμο.
  Λέγεται ότι κάτω από τη λίμνη υπάρχει μια πόλη βυθισμένη και όταν τα νερά είναι καθαρά οι ψαράδες βλέπουν στο βυθό, τεράστιους βράχους που είναι ίσως τα ερείπια κάποιου αρχαίου οικισμού. Αλλοι πάλι λένε ότι η λίμνη φιλοξενεί ένα ηφαίστειο που μπορεί κάποια στιγμή να ξυπνήσει. Όλα αυτά βέβαια είναι εικασίες. Με έργα που έγιναν πριν από 30 περίπου χρόνια η λίμνη χτίστηκε γύρω-γύρω και έγινε εκβάθυνση έτσι ώστε το μικρότερο βάθος της να είναι 2 μέτρα, το μήκος της 205 μέτρα και το πλάτος της 550 μέτρα.
  Η λίμνη με τις διαστάσεις που έχει αποτελεί ναυταθλητικό κέντρο πολλών υγρών σπορ όπως κωπηλασίας ή θαλάσσιου σκι. Αλλωστε οι διαστάσεις της ανταποκρίνονται σύμφωνα με τους ειδικούς σε απαιτήσεις Ολυμπιακών προδιαγραφών για τα σπορ χωρίς να θιγεί το φυσικό περιβάλλον.
  Η γεωγραφική θέση και μορφή της γύρω της λίμνης περιοχής (ψηλό βουνό, δέντρα) την προστατεύει από δυνατούς ανέμους, ενώ οι ήπιες κλιματολογικές συνθήκες κατά την χειμερινή περίοδο επιτρέπει τη χρήση της για προετοιμασία ναυταθλητών Ελλήνων και ξένων. Επίσης βρίσκεται πολύ κοντά σε σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους όπως η αρχαία Ολυμπία, ο Επικούρειος Απόλλωνας και σε περιοχές όπως ο Μυστράς που είναι ιστορικού ενδιαφέροντος και είναι εύκολη η μετάβαση και η επιστροφή αυθημερόν.
  Αλλωστε η λίμνη έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για προπονήσεις των εθνικών ομάδων κανό-καγιάκ της Πολωνίας και της Βουλγαρίας με άριστες εντυπώσεις.
  Επίσης το 1997 διεξήχθησαν οι αγώνες του 51ου πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος θαλάσσιου σκι με συμμετοχή 24 χωρών και 110 αθλητών και αθλητριών ανάμεσα στους οποίους ήταν και παγκόσμιοι πρωταθλητές. Τέλος είχε κινήσει το έντονο ενδιαφέρον ευρωπαϊκών ομοσπονδιών FISA η καταλληλότητα και μοναδικότητα της λίμνης ως προπονητηρίου και ως ναυταθλητικού κέντρου διεξαγωγής διεθνών αγώνων.
Θεραπευτικές ιδιότητες
  Η πηγή στην οποία γίνονται οι λουτροθεραπείες είναι υδροχλωριονατριούχος με ελεύθερο υδρόθειο σε σημαντική ποσότητα.
   Η σπηλιά είναι χωρισμένη σε δύο τμήματα: τη μεγάλη και τη μικρή. Στη μεγάλη η θερμοκρασία κυμαίνεται από 32° C έως 35°C ενώ στη μικρή από 29°C έως 32°C. Το μήκος της σπηλιάς φτάνει μέχρι τα 200 μέτρα. Από εκεί και πέρα είναι ανεξερεύνητο και χάνεται σε δαιδαλώδη τούνελ μέσα στα βουνά. Δεν γνωρίζουμε που ακριβώς καταλήγει, απλώς κάνουμε εικασίες. Το βάθος της τώρα είναι στο ένα μέτρο περίπου ίσως και παραπάνω σε κάποια σημεία. Το νερό αναβλύζει από το έδαφος, αλλού ζεστό και αλλού κρύο και αναμειγνύεται δημιουργώντας ένα φυσικό χαμάμ και ενδείκνυται για τις παρακάτω παθήσεις:
•Παθήσεις που αφορούν το μυοσκελετικό σύστημα. Ειδικότερα αναφέρουμε ορισμένες όπως αρθρίτιδα, αυχενικό σύνδρομο, σπονδυλαρθρίτιδα, ψωριασική ρευματοπάθεια και λοιπές παθήσεις που έχουν σχέση με τα οστά και τους μύες.
•Παθήσεις του δέρματος και ειδικά για την ψωρίαση έχουμε δεί θεαματικά αποτελέσματα. Εκτός από το μπάνιο ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να μαζέψει από τους βράχους και τα βαθουλώματα που υπάρχουν στο σπήλαιο, ένα μείγμα σε μορφή κρέμας, το λεγόμενο "Ανθό του Θείου". Σε αυτή την κρέμα είναι συγκεντρωμένα όλα σχεδόν τα συστατικά που υπάρχουν στο νερό και με την μορφή υδρατμών "κάθονται" στους βράχους δημιουργώντας την. Η κρέμα έχει υπόλευκο χρώμα και ιδιάζουσα οσμή και χρησιμοποιείται για επάλειψη των πασχουσών περιοχών.
•Επίσης στο σπήλαιο συμπυκνώνονται οι ατμοί του ελεύθερου ιωδίου που περιέχει το νερό δημιουργώντας ένα τέλειο αναπνευστήριο για άτομα με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα όπως το βρογχικό άσθμα.
•Τέλος είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα λουτρά ενδείκνυνται και για γυναικολογικές παθήσεις και ειδικά για γυναίκες που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν. Αυτό όμως δεν είναι ιατρικά επιβεβαιωμένο και το αναφέρουμε με επιφύλαξη.
Η δράση του νερού τώρα έχει ως εξής:
  Το νερό ως γνωστόν είναι ζεστό. Κατά την είσοδο λοιπόν του λουομένου στο νερό αρχίζουν να ανοίγουν οι πόροι του δέρματος και σύμφωνα με τις περιγραφές τους είναι σαν μικρά τσιμπήματα ή όπως λέμε αλλιώς σαν "μυρμήγκιασμα". Σε δέκα περίπου λεπτά οι πόροι έχουν ανοίξει τόσο ώστε να αρχίζουν να εισχωρούν τα συστατικά στον οργανισμό. Δρα εν ολίγοις σαν ένας φυσικός βελονισμός.
   Ο χρόνος λούσης είναι 20 λεπτά με μισή ώρα, γιατί τόσο χρειάζεται για να γίνει όλη η διεργασία. Γίνεται ένα μπάνιο την ημέρα και ένας ικανοποιητικός αριθμός λούσεων κατά άτομο είναι 15.
   Βέβαια δεν μπορούμε να πούμε ότι γίνεται θεραπεία της μίας χρόνιας πάθησης π.χ. αρθρίτιδας γιατί θα ήταν ψέμα. Τα μπάνια απλά βοηθούν στο να μαλακώσουν οι πόνοι και να μην είναι απαραίτητη η φαρμακευτική αγωγή κατά την περίοδο του χειμώνα που είναι και εντονότερο το πρόβλημα. Γίνεται δηλαδή ένα είδος συντήρησης που βοηθά όπως λένε χαρακτηριστικά οι γεροντότεροι να "ξεχειμωνιάσουν". Υπάρχουν άτομα που έρχονται για μπάνια 30 και 40 χρόνια συνεχόμενα.
   Κάθε χρόνο όμως βλέπουμε όλο και πιο νέα άτομα να έρχονται και μιλάμε για ηλικίες κάτω των 30 χρόνων. Αλλοι γιατί έχουν κάποιο πρόβλημα και άλλοι απλά για χαλάρωση και ξεκούραση. Το σίγουρο είναι ότι με το να κάνεις μπάνιο δεν υπάρχει καμιά απολύτως παρενέργεια και σίγουρα σε κάνει να νιώθεις πάρα πολύ χαλαρά και όμορφα.
   Σε μικρή απόσταση από το σπήλαιο αυτό βρίσκεται η υδροθειοχλωριονατριούχος πηγή Γερανίου (περίπου στα 200 μέτρα).
   Αυτή είναι μόνο για ποσιθεραπεία δηλαδή το νερό είναι πόσιμο και όχι για μπάνιο. Ενδείκνυται κυρίως σε παθήσεις των νεφρών, του ήπατος, της χοληδόχου κύστης και της ουροδόχου κύστης. Είναι ένας φυσικός τρόπος καθαρισμού τους από άμμο και πέτρες των οργάνων αυτών. Το νερό αυτό έχει χρώμα πρασινωπό και ιδιάζουσα οσμή και γεύση.
   Βασική όμως προϋπόθεση για να πιει κάποιος νερό είναι να μην έχει πρόβλημα στομάχου. Και αυτό γιατί ναι μεν θα ωφεληθεί αν έχει ας πούμε πέτρες στα νεφρά αλλά από την άλλη τα συστατικά του νερού μπορεί να κάνουν μεγαλύτερη την ήδη υπάρχουσα βλάβη που μπορεί να υπάρχει στο στομάχι ή στο έντερο.
   Γι' αυτό και πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ζαχάρως

• http://www.zacharo.gr/1/85048fab.html (5 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Κακοβάτου

ΚΑΚΟΒΑΤΟΣ (Χωριό) ΖΑΧΑΡΩ
Τηλέφωνο: +30 26250 31138
  Νοτιοδυτικά της Ζαχάρως βρίσκεται και βορειοδυτικά του Λεπρέου.
  Στις δυσμικές παραφυάδες του βουνού Μίνθη. Κατά τις συστηματικές ανασκαφές του Doerpfeld βρέθηκαν λείψανα ακρόπολης και κάτω πόλης της ΜΕ, ΥΕ χρόνων καθώς και θολωτών τάφων ΥΕ χρόνων. Στους πρόποδες δυτικά του οικισμού βρίσκονται όστρακα και πήλινα ειδώλια Κ,Ε και Ρ χρόνων. Δυτικά της θέσης αυτής και 100 μ Δυτικά της Εθνικής οδού υπάρχουν αρχιτεκτονικά τεμάχια και ερείπια κτιρίων Ε χρόνων. Πολλά από τα αρχιτεκτονικά μέλη είναι τώρα εντοιχισμένα στα σπίτια της περιοχής.
  Λόφος ύψους 140 μ. : Βορειοανατολικά του Κακοβάτου σώζονται λείψανα αρχαίου οικισμού, ίσως Ιερού Κ μέχρι Ρ (;) χρόνων.
  Στον αρχαιολογικό αυτό χώρο του χωριού Κακόβατος φθάνουμε όταν ξεκινώντας από την Ζαχάρω και προχωρώντας στην εθνική οδό Πύργου - Κυπαρισσίας στο 25ο περίπου χιλιόμετρο, στρίψουμε προς τα πάνω και αριστερά, στο δρόμο που πηγαίνει στην Καλυδώνα σε απόσταση 200 μέτρων από την εθνική οδό συναντούμε τους προαναφερόμενους θολωτούς τάφους.

Δημοτικό Διαμέρισμα Λεπρέου

ΛΕΠΡΕΟ (Χωριό) ΟΛΥΜΠΙΑ
Τηλέφωνο: +30 26250 61335
  Η ιστορία του Λεπρέου υπήρξε πολυτάραχη, χαρακτηρίζεται δε από τη συνεχή αντίσταση κατά της κυριαρχίας των Ηλείων, των οποίων υπήρξαν οι σκληρότεροι αντίπαλοι. Στη μάχη των Πλαταιών πήραν μέρος 200 Λεπρεάτες το όνομα των οποίων χαράχθηκε τιμής ένεκεν στη βάση του αγάλματος του Διός στην Ολυμπία και στο Δελφικό τρίποδα (Ηρόδοτος 9,28, Παυσανίας V 23,2).
   Το 196 π.Χ. το Λέπρεο μαζί με τις άλλες τριφυλιακές πόλεις εντάσσεται στην Αχαϊκή Συμπολιτεία, ενώ το 146 π.Χ. οι Ρωμαίοι το προσαρτούν και πάλι στην Ηλεία, που αποτελεί πλέον τμήμα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Αχαϊας. Έκτοτε αρχίζει η παρακμή του Λεπρέου, που πιθανόν καταστράφηκε από βαρβαρικές επιδρομές κατά τον μεσαίωνα, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του.
  Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα γνωστά ανασκαφικά δεδομένα, φαίνεται ότι ο χώρος του Λεπρέου κατοικείτο ήδη στους νεολιθικούς χρόνους. Η αρχαιολογική έρευνα που έγινε από τον αρχαιολόγο κ. Κωνσταντίνο Ζάχο το 1981-82 στο λόφο του Αγίου Δημητρίου, στα ανατολικά του χωριού, αποκάλυψε μία σημαντική προϊστορική ακρόπολη, όπου εκτός από τα λείψανα οικισμού της ΠΕ ΙΙ περιόδου (2600-2000 π.Χ.), βρέθηκαν, στα κατώτερα στρώματα του εδάφους της, ίχνη νεολιθικής κατοίκησης με πλούσια χαρακτηριστική λεπτότεχνη αλλά και χονδροειδή κεραμική.

Αρχαίο Λέπρεο

ΛΕΠΡΕΟΝ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Ο αρχαιολογικός χώρος της ακρόπολης του αρχαίου Λέπρεου βρίσκεται κοντά στο σημερινό χωριό Λέπρεο (Στροβίτσι) της Ηλείας, στα υψώματα του όρους Μίνθη, βόρεια της αρχαίας Φυγαλείας και της κοιλάδας της Νέδας. Η θέση του αρχαίου Λέπρεου, έλεγχε τους δρόμους που συνέδεαν την Ηλεία, τη Μεσσηνία και την Αρκαδία. Λόγω της στρατηγικής της θέσης, η πόλη διεδραμάτισε ηγετικό ρόλο ανάμεσα στις άλλες Τριφυλιακές πόλεις. Η ευημερία της πόλης οφειλόταν κύρια στο μεγάλο ποτάμι Νέδα, που την εποχή εκείνη ήταν πλωτό, στην εύφορη κοιλάδα του Αιπασίου πεδίου στα δυτικά της, που αρδευόταν από άφθονες πηγές και το Θολοπόταμο. Την πόλη ίδρυσαν οι απόγονοι των Αργοναυτών, οι Μινύες, όταν διωγμένοι από τη Λήμνο ήρθαν κάποτε στην Τριφυλλία, που ζούσαν οι Κάυκωνες, και έφτιαξαν αρκετές πόλεις. Η σημαντικώτερη ήταν το Λέπρεο που ιδρύθηκε από το Λέπρεο, ανηψιό του Αυγεία. Η ιστορία της πόλης είναι συνυφασμένη από τη συνεχή αντίσταση των κατοίκων κατά της κυριαρχίας των Ηλείων, των οποίων υπήρξαν οι σκληρότεροι αντίπαλοι, όπως και από τις λυσσώδεις μάχες που έδωσαν για την ανεξαρτησία τους. Η ακρόπολη είναι χτισμένη σε ύψωμα με υπέροχη θέα προς τον Κυπαρισσιακό κόλπο. Σώζονται τα ερείπια δωρικού περίπτερου ναού των κλασικών χρόνων, κτισμένου από κογχυλιάτη λίθο, ο οποίος αποδίδεται στη θεά Δήμητρα. Επίσης τα θεμέλια βωμού στην είσοδό του ναού, που αποκάλυψε ο αρχαιολόγος Ν. Γιαλούρης το 1970. Λίγο ψηλότερα διακρίνεται μέρος από την ελληνική και μακεδονική οχύρωση της πόλης καθώς και μια μισοθαμένη πύλη του τείχους.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x... (1 φωτ.)

ΦΙΓΑΛΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Η Αρχαία Φιγάλεια υπήρξε μια ακμαία και σημαντική πόλη της αρχαίας Αρκαδίας. Βρίσκεται κοντά στα σημερινά χωριά της Ηλείας Φιγαλεία και Περιβόλια, στην όμορφη κοιλάδα του ποταμού Νέδα. Η Νέδα (ο μοναδικός θυληκός ποταμός) πήρε το όνομά της από την νύμφη Νέδα, θεότητα των νερών. Η πόλη ήταν κτισμένη σε ύψωμα, με πολλά τείχη γύρω από γκρεμούς και ισχυρό οχειρωτικό περίβολο και εκοσμείτο από ωραία αγάλματα. Στην πόλη υπήρχε το ιερό της Αρτέμιδος "σώτειρας" με λίθινο άγαλμα της θεάς και γυμναστήριο με ωραιότατα αγάλματα του Ερμή και του ολυμπιονίκη του παγκρατίου Αρραχίωνα. Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το Κωτίλιον όρος, όπου έκτισαν τον ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον όρος (νότια από το χωριό Στόμιο της Ηλείας), στη νότια πλευρά του οποίου υπήρχε μια σπηλιά, πάνω από το βαθύ φαράγγι, όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα.
   Οι Φιγαλείς έρεπαν στο γλέντι και στην καλοζωία και ήταν λάτρεις του κρασιού και των ταξιδιών. Είχαν μάλιστα φτιάξει ναό αφιερωμένο στο Διόνυσο τον ακρατοφόρο, το άγαλμα του οποίου έλαμπε κόκκινο μέσα στα αμπέλια, βαμμένο με κινναβάρι (θειούχο υδράργυρο). Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φιγαλείς έκοψαν νομίσματα που εμφάνιζαν τη Νέδα με τη μορφή θεού που κρατάει στα χέρια του υδρία απ' όπου χύνεται νερό.
   Η πόλη ιδρύθηκε από τον Φίγαλο, γιό του Λυκάωνα, ιδρυτή της Λυκόσουρας. Το 659 π.Χ. η πόλη κυριεύτηκε από τους Σπαρτιάτες, με τους οποίους είχε μακροχόνια διαμάχη. Oι Φιγαλείς χάνοντας την ελευθερία τους εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Μετά από λίγα χρόνια ζήτησαν χρησμό από την Πυθία για το αν θα ανακτήσουν την πατρίδα και την ελευθερία τους πολεμώντας τους Σπαρτιάτες. Εκείνη τους απάντησε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο, εκτός εάν προσφερθούν εκατό Ορεσθάσιοι εθελοντές να πολεμήσουν, οι οποίοι όμως θα πεθάνουν όλοι. Οι Ορεσθάσιοι, το θεώρησαν αυτονόητο να προσφερθούν και να πεθάνουν όλοι, όπως προέβλεπε ο χρησμός, για να δώσουν την ελευθερία στους Φιγαλείς. Και έτσι έγινε και αργότερα οι Φιγαλείς ανακατέλαβαν την πόλη τους. (Παυσ. Αρκαδικά 39, 2-4). Οι Φιγαλείς για να θυμούνται την υπέρτατη προσφορά των εκατό Ορεσθασίων ανήγειραν στήλη που έγραφε: «Πολυάνδριον Ορεσθασίων μη θαύμαζε, ξείνε. Αρκάδες εσμέν. Αυτόκλητοι γαρ θάνατον ελόντες, Φιγαλεύσιν ελευθερίην έδομεν», δηλαδή: «Το πολυάνδριο των Ορεσθασίων μη θαυμάζεις ξένε. Αρκάδες είμαστε. Αφού μόνοι μας το θάνατο διαλέξαμε, στους Φιγαλείς δωρίσαμε τη λευτεριά» Τα σχόλια και η μεταφορά στη σημερινή πραγματικότητα επαφίενται στον αναγνώστη. . .
   Σήμερα στο χώρο της αρχαίας Φιγαλείας σώζονται ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος με έναν εντυπωσιακό βωμό. Στη γύρω περιοχή διακρίνονται εύκολα τα τείχη του οχυρωματικού περιβόλου πάνω από τις απότομες πλαγιές και τους λόφους που κάποτε ήταν γεμάτα με τα αμπέλια των Φιγαλείων. Στον αρχαιολογικό χώρο οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x... (1 φωτ.)