Το
Μουσείο κατασκευάστηκε, χάρη στη δωρεά του Rudolph A. Peterson, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, αρχικά για να εξυπηρετήσει τους ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς του ανασκαφικού προγράμματος στο χώρο του ιερού. Εν συνεχεία δωρήθηκε στο Ελληνικό Κράτος και το 1984 εγκαινιάστηκε, ως αρχαιολογικό μουσείο της Νεμέας.
Πέρα από τα εκθέματα που προέρχονται από τις ανασκαφές του ιερού του Δία, στις
συλλογές του μουσείου
περιλαμβάνονται ευρήματα από διάφορες αρχαιολογικές θέσεις της Νεμέας, που καλύπτουν ένα χρονολογικό φάσμα από τις αρχές της Νεολιθικής εποχής έως τα βυζαντινά χρόνια.
Ξεχωριστή θέση κατέχει η ενότητα του λεγόμενου
θησαυρού των Αηδονιών, το σύνολο δηλαδή των κτερισμάτων από το μυκηναϊκό νεκροταφείο του χωριού Αηδόνια Νεμέας. Τα εκθέματα, που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα π.Χ., περιλαμβάνουν ένα μοναδικό σύνολο κοσμημάτων: Χρυσά δακτυλίδια - σφραγίδες, που η επιφάνειά τους φέρει
εικονιστικές παραστάσεις, ενίοτε
τελετουργικού χαρακτήρα,
περιδέραια,
χρυσά εξαρτήματα ενδυμασίας.
Τη μεγαλύτερη ενότητα της μουσειακής έκθεσης συγκροτούν φυσικά τα ευρήματα από το ιερό του Νέμειου Διός. Τα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων πλαισιώνουν αντικείμενα σχετικά με τις αθλητικές και λατρευτικές δραστηριότητες στο χώρο, γλυπτά, νομίσματα και επιγραφές μαρτυρούν το πέρασμα των αρχαίων επισκεπτών της Νεμέας. Αλλά και οι νεότεροι περιηγητές, από το 18ο αιώνα και εξής, αποτύπωσαν όψεις της Νεμέας σε λιθογραφίες, σχέδια και φωτογραφίες, που σήμερα αποτελούν μια από τις συλλογές που εκτίθενται στο μουσείο.
Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα από το χώρο του ιερού συγκαταλέγονται:
- Βάση αγάλματος εντοιχισμένου στον Ξενώνα. Φέρει επιγραφή βουστροφηδόν: "Με αφιέρωσε ο Αρίστης στον Δία, γιο του βασιλέα Κρόνου, γιατί νίκησε στο παγκράτιο τέσσερις φορές στα Νέμεια. Ο Αρίστης είναι γιός του Φείδωνα από τις Κλεωνές". Γύρω στο 550 π.Χ.
- Χάλκινη υδρία με γυναικείο κεφάλι στην λαβή και επιγραφή στο χείλος: "Ανήκω στο Δία στη Νεμέα". Το αγγείο χρονολογείται γύρω στο 510 π.Χ., η επιγραφή ωστόσο είναι μεταγενέστερη, του 5ου αιώνα π.Χ.
- Μαρμάρινο κορινθιακό κιονόκρανο από την εσωτερική κιονοστοιχία του ναού του Δία, τέλη 4ου αιώνα π.Χ.
-
Χάλκινο ειδώλιο ελληνιστικών χρόνων, που απεικονίζει το βρέφος Οφέλτη-Αρχέμορο, το μυθικό ήρωα προς τιμήν του οποίου άρχισαν να τελούνται τα Νέμεα.
