Ο νεολιθικός οικισμός του Σέσκλου
αναπτύχθηκε πάνω
στο λόφο "Καστράκι" και στη γύρω περιοχή.
Κατοικήθηκε από τα μέσα της 7ης χιλιετίας μέχρι και την 4η χιλιετία π.Χ.
Στη Μέση Νεολιθική εποχή (5η χιλιετία π.Χ.) ο οικισμός
εκτείνεται σε μια μεγάλη έκταση, τουλάχιστον 100 στρεμμάτων. Πάνω στο λόφο "Καστράκι" σώζονται τα
πέτρινα θεμέλια των σπιτιών,
τα οποία είναι συνήθως μικρά με στενά δρομάκια ανάμεσά τους, που σχηματίζουν σε μερικά σημεία πλατείες.
Ο οικισμός εντοπίσθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα. Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1901-1902 από το Χρ. Τσούντα πάνω
στο λόφο Καστράκι. Το 1956 ο Δ. Ρ. Θεοχάρης άρχισε νέα ανασκαφική έρευνα στο λόφο και από το 1972 ερεύνησε τη γύρω περιοχή έξω
από το λόφο, όπου αποκαλύφθηκε μεγάλος οικισμός της Μέσης Νεολιθικής εποχής.
Τα ευρήματα από τις ανασκαφές που ακολούθησαν κατέστησαν τον οικισμό του Σέσκλου έναν από τους σπουδαιότερους
νεολιθικούς οικισμούς της Ελλάδας και της Ευρώπης. Η κεραμεική
που βρέθηκε στον οικισμό αποτέλεσε τη βάση της χρονολόγησης των υποπεριόδων κυρίως της Μέσης Νεολιθικής για ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.
Ο οικισμός αποκτά στη Μέση Νεολιθική μεγάλη έκταση. Η περίοδος αυτή ταυτίζεται με το γνωστό "πολιτισμό του Σέσκλου" και χαρακτηρίζεται από
την αύξηση της κεραμεικής και από τη βελτίωση της τεχνικής ψησίματος των κεραμεικών. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη χρήση των λίθινων εργαλείων και η αφθονότερη χρήση οψιανού που προέρχεται από τη Μήλο.
