Το Μουσείο της Προϊστορικής Θήρας φιλοξενεί ευρήματα που προέρχονται από τις ανασκαφές της
Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στο
Ακρωτήρι και τις παλαιές ανασκαφές του
Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στη θέση
Ποταμός, από τις ανασκαφές της
ΚΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
σε διάφορες θέσεις της Θήρας, από περισυλλογές και παραδόσεις.
Η έκθεση δομείται σε τέσσερις ενότητες:
• Η ιστορία της έρευνας της προϊστορικής Θήρας
• H γεωλογική ιστορία της Θήρας
• Η πορεία της νήσου από τη Νεότερη Νεολιθική περίοδο ως τις αρχές της Υστεροκυκλαδικής I περιόδου (αρχές 17ου αιώνα π.Χ.)
• Ο οικισμός του Ακρωτηρίου (Υστεροκυκλαδική I περίοδος, 17ος αιώνας π.Χ.). Ειδικότερα η περίοδος ακμής του Ακρωτηρίου ζωντανεύει
με την παρουσίαση επί μέρους τομέων, όπως είναι η πολεοδομική και αρχιτεκτονική μορφή της πόλης και η συγκρότησή της σε αστικό
κέντρο, οι γραφειοκρατικές δομές της, η ανάπτυξη της μνημειώδους τέχνης της τοιχογραφίας, η πολύμορφη, πλούσια κεραμική της,
τα περίτεχνα κοσμήματα, η αλληλεπίδραση αγγειογραφίας και τοιχογραφίας και το σύνθετο πλέγμα των σχέσεων του Ακρωτηρίου και
της Θήρας με τον έξω κόσμο, ιδιαίτερα τον αιγαιακό χώρο.
Τα εκθέματα περιλαμβάνουν απολιθώματα φυτών που ευδοκιμούσαν πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Θήρα και αρχαιολογικά
ευρήματα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται:
• Νεολιθική κεραμική, πρωτοκυκλαδικά μαρμάρινα ειδώλια και αγγεία από νεκροταφείο στην περιοχή Φηρών και από το Ακρωτήρι.
• Πρωτοκυκλαδική κεραμική που περιλαμβάνει και ενδιαφέροντα ευρήματα της μετάβασης από την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ στην Πρωτοκυκλαδική
ΙΙΙ περίοδο (Ομάδα Καστριού) από τις νησίδες των Χριστιανών και από το Ακρωτήρι (3.300-2.000 π.Χ.).
• Μεσοκυκλαδική κεραμική με μία σειρά εντυπωσιακών πτηνόμορφων πρόχων - πολλές από τις οποίες είναι διακοσμημένες με χελιδόνια - από
το Φτέλλο, το Μεγαλοχώρι και το Ακρωτήρι (20ός-18ος αιώνας π.Χ.).
• Δείγματα της πρώιμης κυκλαδικής χαλκοτεχνίας από τις δύο τελευταίες θέσεις.
Ανάμεσα στα πολυάριθμα εκθέματα της περιόδου ακμής της πόλης του Ακρωτηρίου (17ος αιώνας π.Χ.) διακρίνονται τα
εκμαγεία επίπλων, τα είδη οικοσκευής, χάλκινα σκεύη, εργαλεία
και όπλα που μαρτυρούν την άσκηση μεταλλοτεχνίας, τα σφραγίσματα, οι σφραγίδες και οι πινακίδες της Γραμμικής Α γραφής. Εντυπωσιάζουν τα
μεγαλοπρεπή
τοιχογραφικά σύνολα με την πλούσια και φυσιοκρατικά
αποδοσμένη θεματολογία τους, όπως οι τοιχογραφίες των
"Γυναικών και Παπύρων" ή των
"Γαλάζιων Πιθήκων".
Σημαντικό, επίσης, σύνολο αποτελούν τα πολυπληθή και πολυτελή πήλινα σκεύη συμπεριλαμβανομένου του περίφημου πίθου με τον ταύρο, λίθινα και
πήλινα αγγεία, εισηγμένα από διάφορες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και το μοναδικό
χρυσό ειδώλιο αιγάγρου.
Με την έκθεση γίνεται μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η πορεία της Θήρας στους προϊστορικούς χρόνους μέσω επιλεγμένων ευρημάτων
από τις χιλιάδες που υπάρχουν στις αποθήκες, μια πορεία δυναμική και δημιουργική που κατέστησε το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων ένα από τα σπουδαιότερα
αιγαιακά κέντρα κατά τον 18ο και 17ο αιώνα π.Χ.
