Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, που εγκαινιάστηκε το 1989, βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της βυζαντινής ακρόπολης. Στεγάζεται σε νεόδμητο κτίριο. Στη μόνιμη έκθεση παρουσιάζεται ένας περιορισμένος αριθμός εικόνων, που προέρχονται από πολυάριθμους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς της πόλης της Καστοριάς. Οι εικόνες, που χρονολογούνται από το β΄μισό του 12ου αιώνα μέχρι και τον 17ο αιώνα, οργανώνονται σε έξι ενότητες με γνώμονα τη χρονολόγησή τους, κατά πρώτο λόγο, και κατά δεύτερο, το καλλιτεχνικό εργαστήριο στο οποίο ανήκουν. Βοηθητικό εκθεσιακό υλικό (χάρτες, φωτογραφίες, επεξηγηματικά κείμενα) εισάγει τον επισκέπτη στο αντικείμενο της έκθεσης και συντελεί στην καλύτερη κατανόηση αυτού.
Το Μουσείο περιλαμβάνει τις εξής συλλογές:
•Συλλογή εικόνων
•Συλλογή γλυπτών
•Συλλογή ψηφιδωτών
•Συλλογή ξυλόγλυπτων αντικειμένων
•Συλλογή εκκλησιαστικών αντικειμένων (χειρόγραφα, λειτουργικά σκεύη κ.λπ.)
Τα σημαντικότερα εκθέματα είναι:
Εικόνα του Προφήτη Ηλιού του 12ου αιώνα, με αυστηρά Κομνήνεια μορφή, έργο μεγάλου καλλιτεχνικού κέντρου.
Εικόνα του Αγίου Νικολάου του 12ου αιώνα που προβάλλει επάνω σε αργυρό βάθος και πλαισιώνεται με δέκα σκηνές από τη ζωή του.
Εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα του 14ου αιώνα, που φέρει αφιερωματική επιγραφή του μοναχού Νείλου.
Οι 'Αγιοι Κοσμάς και Δαμιανός του 14ου αιώνα.
Η Παναγία Γλυκοφιλούσα περί το 1400.
Η Αποκαθήλωση, γύρω στο 1400.
Η "'Ακρα Ταπείνωση", 15ος αιώνας.
Βημόθυρο του 15ου αιώνα με τον Ευαγγελισμό και τους δύο προφητάνακτες σε προτομή, στο επάνω μέρος. Εξαίρετο δείγμα τοπικού εργαστηρίου (Σχολή Καστοριάς).
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Μεγάλη δεσποτική εικόνα με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, καλό δείγμα της λεγόμενης Σχολής της Βορειοδυτικής Ελλάδας, του 16ου αιώνα.
Εικόνα με τον Παντοκράτορα του 16ου αιώνα. Κρητικής Σχολής, ενυπόγραφο έργο του γνωστού αγιογράφου Ιωάννου Περμενιώτη.
Εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας του 16ου αιώνα.
Εικόνα με το σπάνιο εικονογραφικό θέμα της κοίμησης του Αγίου Νικολάου του 15ου αιώνα, καλού εργαστηρίου.
