Το
Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης
αποτελεί το παλαιότερο επαρχιακό αρχαιολογικό μουσείο της χώρας. Το νεοκλασικό κτήριο του μουσείου ανεγέρθηκε στη διετία 1874-1876 στο κέντρο της πόλης και έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Με ευρήματα που εκτείνονται χρονολογικά από τη μυκηναϊκή ως και τη ρωμαϊκή εποχή (1100 π.Χ.-324 μ.Χ.), η έκθεση του μουσείου προσφέρει ένα πανόραμα για την τέχνη και την ιστορία της αρχαίας Σπάρτης. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν τα ευρήματα που προέρχονται από τα σημαντικότερα ιερά της περιοχής:
Το
ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος,
που αποτελούσε θρησκευτικό κέντρο της αγωγής των νέων,
το
ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα,
σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Σπάρτης σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας και
το
Μενελάειο στην
αρχαία Θεράπνη.
Εδώ, από τον 8ο τουλάχιστον αιώνα π.Χ., λατρεύονταν ο μυθικός βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος και η γυναίκα του, η Ωραία Ελένη.
Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου συγκαταλέγονται:
• Αμφορείς με διακόσμηση ανακτορικού ρυθμού από το μυκηναϊκό νεκροταφείο της
Πελλάνας.
• Πήλινες προσωπίδες του 7ου-6ου αι. π.Χ. από το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, οι οποίες παριστάνουν πολεμιστές και μέδουσες. Πρόκειται για αφιερώματα των πιστών, που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν στις τελετές προς τιμήν της θεάς.
• Δωρικά κιονόκρανα «μικτού τύπου», δηλαδή με δωρικά και ιωνικά στοιχεία, έργα του γλύπτη Βαθυκλή, που εργάστηκε στο Αμυκλαίο, 6ος αι. π.Χ.
• Από τα καλύτερα δείγματα λακωνικής γλυπτικής αποτελεί η πυραμιδοειδής στήλη του 6ου αι. π.Χ., που φέρει ανάγλυφες παραστάσεις με ζεύγη μορφών και στις δυο πλευρές της. Στη μία πλευρά απεικονίζονται πιθανόν ο Μενέλαος και η Ελένη, ενώ στην άλλη αποδίδεται η δολοφονία της Κλυταιμνήστρας από το γιο της Ορέστη.
•
Άνω μέρος κορμού αγάλματος Σπαρτιάτη πολεμιστή,
του επονομαζόμενου Λεωνίδα. Βρέθηκε στο ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, στην
ακρόπολη της Σπάρτης
και χρονολογείται στο β' τέταρτο 5ου αιώνα π.Χ.
• Ψηφιδωτά των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, με ενδιαφέρουσες παραστάσεις, όπως της
μυθικής αρπαγής της Ευρώπης
ή του Ορφέα με τη λύρα.
